kursy walutowe cz.1

SAVE OFFLINE

Kursy walutowe i ryzyko kursowe cz.1 Informacje wstępne —> Gdy złotówka słabnie (ulega deprecjacji) oznacza to, że będziemy potrzebować większej jej ilości, aby kupić zagraniczną walutę. Jeżeli rano tabela walut wskazuje, że potrzebujemy 3,90 PLN aby nabyć 1 USD, a po południu kurs zmieni się do 3,95 PLN – to najlepszy dowód na to, że złotówka się osłabiła przez te kilka godzin (a tym samym dolar umocnił wobec złotego). —> PLN – kto korzysta, gdy jest mocny? Mocny złoty to rzeczywista większa wartość pieniądza, co stanowi dobry prognostyk dla gospodarczej sytuacji kraju. Silny złoty jest korzystny dla osób lubiących podróżować, ponieważ mogą kupić zagraniczną walutę za niższą cenę. Najczęściej kupowane waluty w Polsce to dolar i euro. Również importerzy zyskują, gdy złoty ulega umocnieniu – zakup produktów oraz usług od zagranicznych kontrahentów staje się tańszy. Sytuacja jest również korzystna dla klientów importerów, ponieważ zwykle mogą liczyć na niższe ceny. Gdy kurs walut w Polsce wskazuje na siłę złotego, wtedy wpływa pozytywnie na inwestycje zagraniczne w kraju, ponieważ inwestorzy z innych państw zarabiają. Mocna złotówka sprzyja Skarbowi Państwa, ponieważ zagraniczny dług Polski jest wtedy tańszy. Wpływa to ograniczenie wydatków z budżetu państwa. Równocześnie raty kredytów w obcej walucie zostają obniżone. —> PLN - dla kogo mocna pozycja złotego jest niekorzystna? Gdy wartość złotówki rośnie, obniża się opłacalność inwestycji Polaków za granicą. Tracą na tym również osoby, które wyjechały do pracy na terenie innego państwa lub otrzymują wynagrodzenie w obcej walucie, pracując w Polsce, ponieważ w momencie wymiany otrzymają mniej złotówek niż miałoby to miejsce w przypadku słabszego złotego. Rosnące notowania złotówki, stwarzają problem eksporterom, których działalność staje się mniej rentowna. W przeciwieństwie do importerów muszą kupować złotówki, ponieważ kontrahenci płacą im za towary lub usługi w obcej walucie. Wymieniając np. złotówki na dolary, importer zyskuje, a eksporter traci, musząc wymieniać dolary na złotówki. Mocny złoty jest równoważny z niskim kursem, więc eksporterzy dostają mniej złotówek niż, gdy złoty jest słaby. Długotrwałe utrzymywanie się wysokiej wartości złotego wspiera import,

ale hamuje eksport, przez co istnieje ryzyko zwiększenia zadłużenia kraju. Z tego względu ważne jest, aby w gospodarce został zachowany odpowiedni bilans. 1.Wymienialność pieniądza a) cel: - warunek efektywnej wymiany międzynarodowej - zwiększa otwarcie gospodarki krajowej na impulsy zewnętrze z rynku światowego b) charakter pełny = nieograniczona możliwość wymiany pieniądza krajowego na inną walutę, np. dowolna forma, czas, cel, wysokość c) charakter ograniczony: * do podmiotu: (i) wewnętrzna: prawo do wymiany mają rezydenci krajowi; (ii) zewnętrzna: prawo do wymiany mają nierezydenci * do tytułu wymiany – ograniczenie możliwości wymiany do określonego tytułu, np. do potrzeb importowych przedsiębiorstwa, obrotu turystycznego d) wymiana niesie też pewne zagrożenia (np. niekontrolowane przepływy inwestycji portfelowych, które wpłynął na wartość waluty krajowej), dlatego też powinny być zachowane pewne warunki: * w gospodarce powinna istnieć długookresowa równowaga wewnętrzna i zewnętrzna * w gospodarce powinny istnieć konkurencyjne sektory, wytwarzające zróżnicowane produkty, które mogą być potem sprzedawane na rynku światowym * racjonalna polityka ekonomiczna, korygująca negatywne wpływy czynników zewn. 2. Kurs walutowy a) stosunek wymienny dwóch walut, cena określonej waluty wyrażona w walucie obcej, ogłaszane jako kursy kupna i sprzedaży (powiększona o marżę) w dwóch formach: * bezpośredniej = określenie ceny jednostki waluty zagranicznej wyrażonej w walucie krajowej, np. 1 $ = 4 PLN * pośredniej = cena jednostki waluty krajowej wyrażona jest w walucie obcej, np. 1 PLN = 0,25 $ b) funkcje: - istotny parametr decyzji gospodarczych;

- cenotwórczy; - instrument polityki gospodarczej państwa – politykę kursu walutowego realizuje bank centralny à cel: dążenie do ustalenia optymalnego kursu walutowego, który zapewni utrzymanie równowagi bilansu płatniczego w długim okresie, a także będzie sprzyjał wzrostowi efektywności gosp. narodowej i co najmniej utrzymaniu jej pozycji w gospodarce światowej c) rodzaje: * sztywny = ustalany arbitralnie przez bank centralny i pozostaje niezmienny w dłuższym okresie, na jego poziom nie mają zazwyczaj wpływu zmiany kondycji danej gospodarki ani rzeczywisty popyt na waluty obce *stały = bank centralny aktywnie uczestniczy w ustalaniu kursu, ale dopuszcza pewny margines wahań kursu rynkowego wobec kursu centralnego, np. lata 1979 – 1998 Europejski System Walutowy *płynny = kształtuje się na rynku walutowym pod wpływem wahań popytu i podaży na waluty obce względem waluty krajowej d) Jeśli kurs waluty określany jest przez rynek walutowy, o jego kształtowaniu decyduje popyt na waluty obce i ich podaż. Jeśli popyt przewyższa podaż, waluta krajowa słabnie (deprecjacja), jeśli podaż przewyższa popyt – wzmacnia się (aprecjacja). deprecjacja – kurs waluty obniża się względem innych walut: rano 1$ - 4 zł, wieczorem 1$ - 5 zł aprecjacja – umacnia się; zmiany rozłożone w czasie 3. Czynniki wpływające na poziom kursu walut – popyt i podaż walut zagranicznych względem waluty krajowej: a) ekonomiczne * sytuacja w bilansie obrotów bieżących, przede wszystkim w bilansie handlowym i usług – jeżeli rośnie deficyt, kurs waluty krajowej ma tendencję zniżkową / jeżeli pojawi się nadwyżka wpływów nad wydatkami – kurs będzie rósł * saldo obrotów kapitałowych, przede wszystkim w części dot. inwestycji zagranicznych – napływ kapitału zagranicznego skutkuje wzrostem waluty krajowej / odpływ – spadkiem

* różnice w stopach procentowych pomiędzy krajami – skutkują one napływem (wyższa stopa) lub odpływem (niższa stopa) kapitału zagranicznego w formie inwestycji portfelowych, zwiększenie napływu kapitału – większa podaż walut obcych – większy popyt na produkt krajowych * zróżnicowanie poziomu cen na rynku krajowym i zagranicznych, przede wszystkim różnice cen (wzrost cen krajowych skutkuje spadkiem waluty danego kraju – wzrost atrakcyjności produktów importowanych i większy popyt na nie, a w konsekwencji na waluty zagraniczne), inflacji i zmiany PKB (zwiększenie tempa = obniżenie kursu, bo wyższe PKB – większy popyt wewnętrzny, który dotyczy także produktów importowanych – wzrost popytu na waluty zagraniczne) b) instytucjonalne: * stopień liberalizacji rynków towarowych i usługowych: wzrost – większe przepływy – wzrost operacji wymiany walut * polityka monetarna państwa: prowadzona przez bank centralny i realizowana przez dewaluację (obniżenie kursu waluty krajowej wobec walut zagranicznych – za jednostkę waluty obcej należy zapłacić więcej waluty krajowej) lub rewaluację waluty krajowej względem zagranicznych albo przez operacje bezpośrednie na rynku walut (interwencyjny zakup lub sprzedaż walut zagranicznych) c) polityczne – stabilność sytuacji międzynarodowej 4. Ryzyko kursowe a) możliwość spadku danej należności bądź wzrostu tej należności w wyniku zmian kursów walutowych. Występowanie ryzyka kursowego powoduje, że dane przedsiębiorstwo, które rozlicza się w walutach obcych musi liczyć się z różnego typu zagrożeniem. Brak stabilnego poziomu kursu walutowego może w różnoraki sposób oddziaływać na przedsiębiorstwo. Takie wahania kursu mają znaczący wpływ na przychody, jakie pozyskuje eksporter ze sprzedaży usług oraz towarów, ceny, jakie ponosi importer za zakup towaru na rynku międzynarodowym czy surowce niezbędne do produkcji danych dóbr, które są importowane. Ryzyko walutowe wpływa na możliwość pojawiania się mniejszych należności bądź większych zobowiązań. Ryzyko kursowe często powiązane jest z kosztem kredytu, który przedsiębiorstwa są zobowiązani spłacić. b) Ryzyko kursowe obejmuje

* transakcje kupna oraz sprzedaży przyszłych okresów * pozycje danego bilansu nominowane w walucie obcej * fizyczne, rzeczywiste zakupy i sprzedaż usług oraz dóbr, które jeszcze nie zostały zafakturowane * rachunki oraz płatności w walutach obcych, które pojawiają się wtedy, kiedy dojdzie do zawarcia transakcji handlowej c) Ryzyko kursowo-walutowe w zależności od zaistniałej sytuacji może występować w trzech formach: I. Ryzyko konwersji (ryzyko przeliczania walut, translation risk): * dotyczy głównie przedsiębiorstw ponadnarodowych i pojawia się w momencie przeliczania i konsolidacji sprawozdań finansowych zagranicznych podmiotów zależnych. Aby dokonać konsolidacji sprawozdań finansowych należy przeliczyć sprawozdania podmiotów zależnych i/lub stowarzyszonych, które są zobowiązane do prowadzenia rachunkowości w walucie krajowej, na walutę sprawozdania podmiotu dominującego. Kursowe ryzyko konwersji bilansu definiowane jako różnica między całkowitą wartością denominowanych w walutach obcych składników aktywów a całkowitą wartością denominowanych w walutach obcych zobowiązań. * w szczególności na ryzyko walutowe narażone są następujące pozycje bilansowe: - należności i zobowiązania zagraniczne, - środki pieniężne denominowane w walutach obcych, - papiery wartościowe denominowane w walutach. * ten charakter ryzyka ma charakter „papierowy” i nie będzie miał wpływu na wartość przepływów pieniężnych dopóki kapitał nie zostanie sprzedany. II. Ryzyko ekonomiczne (economic risk): * informuje ono o zmianie kursu, która może trwale wpłynąć na konkurencyjność i rynkową wartość firmy (zmiana kursów walutowych może decydować o istotnym wzroście kosztów lub spadku planowanych * Przykład amerykańskiego przedsiębiorcy, który eksportuje towary do Niemiec: 2000 r. : 1$ = 1 euro 2001 r.: aprecjacja dolara (umocnienie się) względem euro: 1$ = 2 euro * Utożsamiane ono jest z ryzykiem długoterminowym i jest bardzo trudne do kwantyfikowania oraz prognozowania. Do ryzyka tego zalicza się ryzyko operacyjne, a przy kalkulowaniu tego ryzyka należy uwzględnić wiele trudno przewidywalnych czynników

determinujących sytuację przedsiębiorstwa m.in. zmiany wielkości rynków zaopatrzenia i zbytu, poziom inflacji krajowej i zagranicznej. Konsekwencje wpływu tych zmiennych mogą także być determinowane elastycznością polityki cenowej, dywersyfikacją wytwarzanych produktów czy też źródeł zaopatrzenia. Powoduje to, że praktycznie niemożliwe staje się zarządzanie tym rodzajem ryzyka. * Ten rodzaj ryzyka będzie istniał dopóki będą istniały oddzielne systemy dewizowe na świecie. Można jednak próbować minimalizować skutki tego ryzyka tzw. „tradycyjnymi metodami”: W przypadku, gdy waluta narodowa umacnia się: a. Zmiana waluty dostawy materiałów (zamiast w Polsce podzespoły można kupować za granicą), b. Przenieść produkcję w całości lub jej część za granicę. 2. W przypadku, gdy waluta narodowa osłabia się i wzrastają koszty towarów importowanych: a. Szukać dostawców na rynkach, gdzie waluta zachowuje się podobnie jak w kraju, b. Dokonać transakcji swapowych na rynku towarowym i walutowym. III. Ostatni rodzaj ryzyka to ryzyko transakcyjne (transaction risk): *narażone firmy, które dokonują wymiany handlowej z zagranicą, bądź też firmy przeprowadzające liczne operacje kredytowe lub pożyczkowe w walutach obcych, a także dokonujące inwestycji portfelowych albo bezpośrednich. * Powstałe różnice kursowe mają poważny wpływ na wyniki finansowe, gdyż w zależności od kursu rozliczeniowego, wpływają na wielkość kosztów lub bieżących przychodów finansowych. * Jest to najpowszechniej występujące ryzyko i wpływa ono bezpośrednio na wynik finansowy i płynność firmy. * W przedsiębiorstwie możemy spotkać się z trzema rodzajami ryzyka transakcyjnego, bezpośrednio związanymi z handlową wymianą zagraniczną: à Po pierwsze jest to ryzyko standardowe, które wynika z odstępu czasowego pomiędzy datą wystawienia faktury a datą realizacji płatności. à Drugi rodzaj to tzw. ryzyko powtarzające się, które dotyczy przyszłych płatności firmy, co do których nie jest określona dokładna wartość, ani termin ich faktycznej realizacji (transakcje kupna sprzedaży przyszłych okresów np. długoterminowe kontrakty na nabycie środków trwałych).

à Trzeci rodzaj ryzyka transakcyjnego to ryzyko warunkowe, które jest związane ze składaniem ofert biznesowych w walucie obcej (ryzyko pojawi się w momencie zaistnienia przewidywanej działalności handlowej). Dopiero analiza tych trzech elementów pozwoli na kompleksowe zarządzanie walutowym ryzykiem transakcyjnym w firmie.