Ptaki Kolokwium

SAVE OFFLINE

 

Ptaki – Aves 1. Skóra – powłoka skórna – budowa skóry tak jak u ssaków ●

Wytwory naskórka​:

●

Pochwa rogowa dzioba​– ​ramphoteca​,potocznie : dziób górny i dziób dolny – prawidłowo to ​szpon górny - unguis maxillae​​i​szpon dolny – unguis mandibula​​dziób ma różny kształt w zależności od pobieranego pokarmu i środowiska w jakim żyje ptak np. Kuraki mają zakrzywiony dziób. Pochwa rogowa dzioba pokryta jest​woskówką – ceroma. Blaszkodziobe (wodne) np. kaczka - ​blaszki są poprzecznie położone zarówno na szponie górnym i szponie dolnym, służą one przecedzaniu wody i zatrzymywaniu na nich pokarmu.

● ● ●

●

U wszystkich ptaków występują ​nozdrza przepuszczające​– komunikacja jamy nosowej lewej z prawą. Łuski ​-​podotheca​​na skokach i palcach, u ptaków wodnych dodatkowo błona pławna U samców kogutów na wysokości stawu skokowego występuje przyśrodkowo ​ostroga śródstopia ​– ​calcar metatarsalis​. ​Hodowcy usuwają ostrogi u kogutów, bo kogut podczas skakania na kurę może ją zranić, u kogutów do walk zostają. pazury i szpony – ​ungues

● ●

Wytwory skóry właściwej Poduszeczki​– ​pulvini digitales Grzebień koguci​– ​crista gali Płatek uszny, zaucznica​– ​lobus auricularis​-u ptaków nie ma małżowiny usznej i zaucznice pełnią w pewnym sensie ochronę wejścia do kanału słuchowego zewnętrznego Dzwonki​– ​palea Brodawki skórne (korale)​– ​carunculae cutaneae​-u indora

●

Wytwory tkanki podskórnej​:

●

Ciała tłuszczowe - corpora adiposa​– miejsca pod skórą ptaków wodnych, gdzie odkładają się duże ilości tkanki tłuszczowej Gruczoły skórne

● ● ● ●

●

- gruczoł kuprowy – glandula uropygialis​–​jest położony ponad pygostylem, przy nasadzie sterówek skrzydeł w skórze, służy on natłuszczaniu skrzydeł aby nie nasiąkały wodą

 

- gruczoły małżowinowe​– w ​ ystępują u ​kury, bażanta i głuszca ​(cechą charakterystyczną głuszca jest to, że w okresie topowania – godów, te gruczoły małżowinowe ulegają bardzo mocnemu ukrwieniu, powiększeniu i wtedy głuszce głuchną bo zatyka im się zewnętrzny kanał słuchowy) ●

Pióra​– pennae

Budowa : - Oś​– scapus - Dutka​– calamus ​– tkwi w skórze ptaka - Stosina - ​rachis - ​część osi na której jest chorągiewka - Chorągiewka​– vexilla​(zbudowana z trzech części: gałęzie, promienie, promyki – zachodzą na siebie, dlatego pióro ma taką bardzo zwartą budowę) Rodzaje : ● pióra ​konturowe – pennae conturae ​- powierzchniowe upierzenie : pokrywowe - tectrices, ​lotki -remiges​, ​sterówki – rectices ● pióra ​puchowe - plumae ​- głębsze upierzenie : (podział ze względu na rozmieszczenie) pióra odbytu, pióra ogona - w tym pióra gruczołu kuprowego ● pióra ​nitkowate​- ​filoplumae (pennae filiformes) ​- pokrywają większość ptaka 2.Zmysły – ​wzrok i słuch​to dwa najlepiej rozwinięte zmysły ●

ucho - brak małżowiny usznej - odsłonięty przewód słuchowy zewnętrzny - błona bębenkowa --> ucho środkowe - 1 kosteczka słuchowa –​c ​ olumella​, u ​ ssaków 3, ale nie zniknęły tylko się w coś przekształciły (w kość czworoboczną?) -reszta tak jak u ssaków , w uchu wewnętrznym narząd przedsionkowy, ślimak

● oko - powieka górna, powieka dolna - ​brak rzęs​(pióra chronią) - powieka trzecia – ​są dwa mięśnie​, które powodują to, że ta trzecia powieka działa tak jak wycieraczki w samochodzie – ruch czynny powieki trzeciej (u ssaków jest ruch bierny , brak mięśni ) - twardówka – są tam ​kosteczki twardówkowe​– utwardzają połączenie rogówki z twardówką, - gruczoł łzowy słabo rozwinięty, mniejszy niż u ssaków, - ​gruczoł Hardera​– gruczoł powieki trzeciej (występuje też u Su i Ru) – u ptaków jest bardzo duży, ma wielkie znaczenie, funkcja odpornościowa

 

Kształt gałki ocznej​– ma kształt dzwona, jest to związane z akomodacją oka, występuje tutaj ​akomodacja podwójna oka​- zmiana krzywizny soczewki + zmiana kształtu gałki ocznej Grzebień gałki ocznej, Grzebień oczny ​– pecten oculi​– skupiska naczyń krwionośnych ułożone w fałdy występuje tylko u ptaków, jest położony wewnątrz gałki ocznej. Funkcje​: reguluje ciepłotę ciała, odżywia oko, reguluje ciśnienie krwi, ptak lepiej widzi obiekty ruchome. 3.Mózgowie : mózg + móżdżek Najlepiej rozwinięty jest móżdżek – ośrodek orientacji i przestrzeni, bardzo mocno rozwinięty (ptasi móżdżek to komplement :D )

4.Szkielet : ●

Czaszka

● ● ● ●

szpon górny​= kość szczękowa komunikacja jamy nosowej lewej z prawą duże oczodoły w stosunku do czaszki (u ssaków małe) przegroda międzyoczodołowa​jest bardzo cienka, ​nie ma zatok​które oddzielają jeden oczodół od drugiego kosteczki słuchowe zrosły się w ​kość czworoboczną cienka igłowata kość jarzmowa (u ssaków solidniejsza) żuchwa połączona jest z ​czterech​kości (k.zębowa, k.stawowa, k.kątowa, k.nadkątowa) jama ustna jest skomunikowana z jamą nosową występuje ​jeden kłykieć potyliczny​na kości potylicznej (nie 2) – aby móc obrócić głową o 180 stopni (słabo rozwinięte mięśnie gałki ocznej za to)

● ● ● ● ●

●

Kręgosłup​: kości pneumatyczne

●

u ptaków kręgów szyjnych jest różna liczba (nie 7 jak u ssaków) gatunkowo i osobniczo zmienna, układają się one w kształt litery S, odcinek szyjny jest jedynem ruchomym w szkielecie osiowym​, pozostałe zrośnięte kręgi piersiowe zrośnięte w jedną kość –​​notarium kręgi lędźwiowe, krzyżowe i pierwszy krąg ogonowy są zrośnięte w jedną kość –​synsacrum​/ o ​ s lumbosacrale​,

● ● ●

 

●

kręgi ogonowe: ostatni krąg ogonowy to​pygostyl​​, nad nim występuje gruczoł kuprowy

●

Klatka piersiowa:

●

z tylnej krawędzi każdego żebra wychodzą ​wyrostki haczykowate​– processus uncinatus​– zachodzą one na żebro następne, klatka piersiowa ma być zwarta 2,3 pierwsze pary żeber to żebra wolne ( nie ostatnie jak u ssaków) bardzo mocno rozwinięty mostek Kończyna piersiowa​– skrzydło:

● ● ●

obojczyk i kość krucza​są bardzo mocno rozwinięte, razem z ​moskiem tworzą miejsce przyczepów mięśni piersiowych, ● łopatka szablowata, cienka ● kość ramienna - budowa jak u ssaków ● przedramię : kość łokciowa gruba, dobrze rozwinięta, kość promieniowa cieniutka (​odwrotnie niż u ssaków) ● nadgarstek ​uwsteczniony​: - rząd bliższy : kość promieniowa nadgarstka + kość łokciowa nadgarstka, - rząd dalszy : zrósł się ze śródręczem ● śródręcze : - II kość śródręcza – kość skrzydełkowa, - III (duża) - IV(mała) Są zrośnięte, przypominają agrafkę. ● Palce : 3 palce, brak I i V, - IV - jednoczłonowy - – II i III - dwuczłonowe ●

●

Kończyna

●

miednica : kości łonowa, kulszowa , biodrowa są ​zrośnięte​, kości miednicy lewa i prawa są ​zrośnięte​w jedną kość (u ssaków staw/ półstaw )–​kość bezimienna​– os innominatum kość udowa – budowa jak u ssaków piszczel i kość strzałkowa - budowa jak u ssaków , nasada dalsza kości piszczelowej jest połączona z nasadą śródstopia ( ??? jak dla mnie stępu) i tworzą jedną kość –​tibiotarsus rząd dalszy stępu i śródstopia zrosły się w jedną kość i tworzą tarsometatarseum śródstopie : ​calcar​( ale to wytwór naskórka), śródstopie to jedna zwarta kość , nasada dalsza ma specjalne bloczki gdzie przyczepiają się człony palcowe

● ●

● ●

miedniczna :

 

●

palce : ​palec pierwszy idzie zawsze do tyłu​, palec IV to najdłużyszy, liczna członów to człony palcowe z kończyny piersiowej+1 x=(n +1)

5.Mięśnie: ● występuje ​błona lotna​– patagium​, t​worzą ją: -m. biceps brachii pars propatagialis -m. pectoralis pars propatagialis -m. tensor propatagialis -m. expansor secundariorum - rozszerzacz lotek ● bardzo mocno rozwinięte mięśnie skórne ● mięśnie własne piór są bardzo dobrze rozwinięte, ● mięśnie szyi : nadosiowe i podosiowe, podzielone na dwie części : część przednia- prostowniki i część tylna- zginacze (kształt S szyi) ● brak mięśni mimicznych twarzy ● brak mięśni prostowników grzbietu ● mięśnie oka słabo rozwinięte ● mięśnie żuchwy dobrze rozwinięte – dolny dziób zbiera pokarm ● mięśnie piersiowe – 45 % masy całej mięśni ● ptak nie spada z gałęzi ani z drutów (nie spadają głową w dół), bo staw kolanowy jest połączony ze stawem palców, bo ​musculus gracilis i musculus flexor digitalis​są ze sobą połączone, i jak zegnie się staw kolanowy zginają się też palce NIGDY NIE ZŁAPIEIE PRAWDZIWEGO NASPTERA!!! 6.Układ pokarmowy: ●

Jama ustna​: brak policzków, warg, zębów

● ● ● ●

komunikacja jamy nosowej z jamą ustną na podniebieniu występują ​brodawki podniebienne brodawki gardłowe język jest różny w zależności od pobieranego pokarmu, im twardszy pokarm tym powierzchnia języka jest bardziej zrogowaciała, blaszkodziobe mają miękkie języki

Gardziel ​( jedno ujście trąbki Eustachiusza, nie dwa , brak części krtaniowej) i mała gulka – wejście do tchawicyko

nosowej i

●

Przełyk:

●

część szyjna i piersiowa​(u ptaków n ​ ie ma przepony​dlatego brak części brzusznej) występują ​wole​: 3 rodzaje

●

 

-

-

I –​worek przełykowy -saccus oesophagialis​– gwałtowne rozszerzenie przełyku, nie stanowi magazynu pokarmu, służy do wydawania głosu- u żurawii II –​wole prawdziwe – ingluvies​- stanowią magazyn pokarmu – rozszerzenie przełyku po stronie prawej (gołębie i kuraki) III – wole rzekome​- u ptaków wodnych – ​liczne gruczoły​– wrzecionowate rozszerzenie przełyku po stronie lewej i prawej w kształcie wrzeciona

●

Żołądek​: składa się z 2 części :

● ●

żołądek gruczołowy żołądek mięśniowy – mielec​: gruba ściana, duże mięśnie , gruba błona śluzowa ( te które odżywiają się twardym pokarmem mają kamyczki w żołądku do rozcierania pokarmu)

●

Śledziona ​: tak jak u ssaków

●

Wątroba​: powierzchnie i krawędzie jak u ssaków, płat lewy i prawy, woreczek żółciowy ( brak u gołębia, perliczki i licznych papug), jest dominujący w jamie brzusznej, fizjologiczne ciemno zabarwiony

●

Jelita ​:

●

dwunastnica – przyjmuje kształt litery U, ramię wstępujące i zstepujące, w ramionach dwunastnicy leży trzustka, w połowie długości jelita czczego utworzył się​uchyłek Meckela​, skupisko tkanki limfatycznej (​u ptaków brak węzłów chłonnych​) jelito biodrowe- kształt litery V obecne są 2 jelita ślepe okrężnica i odbytnica- anatomicznie się je wyróżnia, histologicznie brak różnicy w budowie, brak klinicznego znaczenia

● ● ● ●

7.Układ rozrodczy żeński : ● ● ● -

występuje ​tylko jeden jajnik​- lewy (u kukułki są dwa)- znajdują się w nim kule żółtkowe​, wygląda jak kiść winogron o kulkach różnej wielkości, brak macicy i pochwy elementem dominującym jest jajowód I część –​​lejek​- infundibulum​– tutaj tworzy się​komórka jajowa z kulą żółtkową​, dochodzi tutaj do zapłodnienia II – ​część wielka ​– magnum​–​kula żółtkowa otrzymuje ​białko III - ​cieśń​- isthmus ​- tutaj jajko otrzymuje ​osłonkę pergaminową IV – ​część maciczna jajowodu​– z ​najdują się tutaj gruczoły maciczne, powstaje tutaj ​skorupka

 

-

V - ​część pochwowa jajowodu​– m. sphincter vaginae​(u ssaków też jest) - jajo wypychane do części środkowej kloaki

8.Układ rozrodczy męski: ● ● ● ● ● ● ● ●

brak gruczołów płciowych wewnętrznych brak zewnętrznych narządów płciowych brak moszny jądra małe, położone w jamie brzusznej, leżą na nerkach najądrze bardzo słabo rozwinięte, u ptaków jądro to magazyn i miejsce produkcji plemników (u ssaków najądrze magazynuje) nasieniowody wychodzą ujściem nasieniowodowym w kloace narząd kopulacyjny to wynicowany ​stek​(penis non protrudens)​, ​u ptaków wodnych​występuje ​prącie wysuwalne​- protrudens ciała jamiste w penisie wypełniają się ​chłonką​, a nie krwią

9.Układ moczowy: ● ● ● ● ●

brak pęcherza moczowego moczowody są i otwierają się do części środkowej kloaki ​ujściami moczowodowymi lewym i prawym wydalają kwas moczowy występuje ​nerka lewa i prawa​, są one ​złożone z 3 oddziałów​: doczaszkowy doogonowy pośrodkowy są one wciśnięte w ​synsacrum​, t​ętnica nerkowa lewa i prawa dzieli się na 3 części​, więc ptaki mają tak jakby 6 tętnic nerkowych , każda idzie do innego oddziału

10.Kloaka (stek): ● I część- ​coprodeum​– ma kontakt z jelitem czczym i okrężnicą ● II część –​​urodeum​– połączenie drogi moczopłciowej ● III część - ​proctodeum​​- część wspólna, tutaj występuje torba Fabrycjusza​- bursa Fabrycii​​(produkowane limfocyty B) ● ujście na zewnątrz - ​ventus 11.Gruczoły dokrewne: ● takie same jak u ssaków ● występuje tylko część szyjna grasicy , brak pośrodkowej i piersiowej 12.Serce : ● budowa jak u ssaków

 

● ●

charakterystyczne : u ptaków do przegród międzyprzedsionkowych i międzykomorowych otwierają się ​otwory żył najmniejszych brak nazw poszczególnych mięśni brodawkowych

13.Układ krwionośny : ● żyła główna doczaszkowa lewa i prawa (u ssaków brak dwóch) 14.Układ chłonny : ● śledziona ● torba Fabrycjusza ● grasica ● brak węzłów chłonnych ( u kaczki i gęsi są tylko dwa ) ● gardło, przełyk, jelita- dobrze rozwinięte grudki chłonne ● serca limfatyczne​- pompa lymphatica​- przestrzenie limfatyczne znajdujące się pod kręgosłupem w odcinku dogrzbietowym, na wysokości L1- ich rolą jest pomoc w przepychaniu chłonki w kierunku doczaszkowym, regulują przepływ chłonki 15.Układ oddechowy Cavum nasi - brak błędnika sitowego - komunikacja j.nosowej z j.ustną - j.nosowa parzysta - część kostna i chrzęstna przegrody nosowej - otwór owalny - nozdrza przepuszczające ​nares perviae - 1 przewód nosowy (a nie 4 jak u ssaków) - nozdrza tylne: ​cz.donosowa i doogonowa - 2 krtanie: przednia i tylna Krtań przednia​: - parzyste chrz.nalewkowate, - ch.pierścieniowata, - ch.przedpierścieniowata Tchawica​: łączy obie krtanie, ogrzewa i nawilża powietrze, rozdziela się na 2 oskrzela, brak m.trachealis (typ zamknięty), z wiekiem ulega skostnieniu Krtań tylna/ głosowa, syrinx Płuca​– budowa piankowata, gąbczasta, żywo czerwone, delikatne, zajmują 1/4 przestrzeni przedniej jamy ciała; opłucnowe, j.opłucna jak ssaki pień oskrzela głównego – na obszarze płuc – rozszerza się tworząc przedsionek (tu utrata budowy chrzęstnej, stosunkowo wcześnie porównując z ssakami)

 

-> oskrzela wewnątrzpłucne ->oskrzela wtórne (I rzędowe) ->dzielą się na boczne i środkowe, a one na: dobrzuszne i dogrzebietowe ->dobrzuszne i dogrzbietowe łączą się ze sobą poprzez przyoskrzela (III-rzędowe) ->piszczałki płucne (właściwy element oddechowy płuc) Worki płucne : cienkościenne, błoniasto- śluzówkowe uwypuklenia płuc 1. worki szyjne (parzyste) sacci cervicales 2. worek obojczykowy (nieparzysty) saccus clavicularis 3. worki piersiowe doczaszkowe sacci thoracici craniales 4. worki piersiowe doogonowe sacci thoracici caudales 5. worki brzuszne sacci abdominales