Opatrunek gipsowy-etapy leczenia zachowawczego

SAVE OFFLINE

Etapami leczenia zachowawczego są:

.

.

repozycja, czyli odtworzenie prawidłowego ustawienia odłamów sposobem zamkniętym, otwartym lub przez wyciąg szkieletowy,

do czasu zrostu, np.

unieruchomienie narządu

opatrunkiem

gipsowym, opatrunkiem unieruchamiającym z tworzyw sztucznych !ub też wyciągiem szkieletowym.

Opatrunki gipsowe stanowią jedną metod unieruchomienia zewnętrznego

z

najczęściej stosowanych

w chorobach i

uszkodzeniach

narządu ruchu.

Bardzo ważne jest zapewnienie choremu

rehabilitacji

usprawniającej w czasie leczenia zachowawczego oraz po zakończonym

leczeniu, która ma na celu zapobiegnięcie przykurczom

i

zwiotczeniu

mięśni,a tym samym zachowanie sprawności ruchowej narządu po urazle.

Opatrunek gipsowy na kończynie górnej.

{r,r,,,-i

/j*V ^a i

{'r,ł

,

ii ,}{

"" i;

,

,l 11

t] i^'. i,J,

\i

t

Doraźne unieruchomienie w obrażeniach barku, ramienia i łokcia przez przywiązanie kończyny górnej opaską do tułowia.

Opatrunek Desaulta, Opatrunek vvykonany z opaski elastycznej wystarcza do

leczenia złamań i zwichnięć. Nakładanie warstwy gipsowejjest niepotrzebne. Unieruchomieniem kończyny górnej stosowanym w lekkich obrażeniach jest podwieszenie jej na szyi za pomocąbandaża lub na chustce trójkątnej. Dokładniejsze unieruchomienie można uzyskać za pomocą opatrunku Desaulta. Opatrunek teki stosuje się w obrażeniach obojczyka, łopatki, stawu barkowego i kości ramiennej.

Longeta

Opatrunek gipsowy

Szyna Kramera do doraźnego unieruchamiania złamań.

Szyna Kramera jest najbardziĄ przydatna i użyteczna. Jest to szyna zbudowana z drutu połączonego w kształcie drabinki . Wchodzi ona w skład wyposażenia zestawów pienłszej pomocy. Szynę tę można przygiąc i przyciąc odpowiednio do potrzeby. Modeluje się ją przykładĄąc do zdrowej kończyny. Przed użyciem trzeba szynę wymościćwatą i owinąć gazową opaską lub płótnem. Tak przygotowaną

szynę przykłada się do chorej kończyny, podkłada się uzupełniające poduszki z waty w miejscach występów kostnych, a następnie łączy się ją z konczy ną. przez owi n ięci e opaska m i.

Leczenie za pomocą opatrunku gipsowego Wykonywane

są z gipsu,

który jest minerałem, uwodnionym

siarczanem wapnia, białym |ub szarym proszkiem, który wody tworzy szybko t꿥ącą masę plastyczną.

z

dodatkiem

Do najczęściej występujących rodzajów złaman należą: złamania zamknięte, w których nie dochodzi do przerwania ciągłościskory, oraz otwarte, w których jest naruszona skóra i moze powstaó rana. Ponadto

występują złamania wie|oodłamowe bez przemieszczania lub z przemieszczeniem odłamów kostnych; może równiez nastąpić zmiażdżeniekości,w którym dochodzi do zatarcia struktury Beleczkowej uszkodzonej kości. Do typowych objawów złamań należą. zniekształcenie kończyny,

obrzęk

w

miejscu złamania, ograniczenie ruchów kończyny, ból

i

bolesnośó dotykowa w miejscu złamania czasami trzeszczenie odłamów kostnych. Do czynników wpływających na gojenie się żaman zalicza się ustawienie i stabilizaĄę

We współczesnej moztiwie

jak najszybszego

traumatologii ugruntowała się koncepcja zaopatrywania zwichnięó

i

żaman kości,

zaraz po zabiegach ratujących zycie iwyrównaniu stanu chorego. Wybór sposobu leczenia jest procesem trudnym i zależy od wielu czynników mających wpływ na przebieg gojenia złamania, m.in, rozIegłościobrazeń, stanu ogóInego wraz ze schorzeniami współistniejącymi i wieku chorego.

z

Leczenie za pomocą opatrunków gipsowych stosuje się u chorych

zamkniętym złamaniem kościkończyny dolnej lub górnej , bez przemieszczenla odłamów kostnych oraz ze żamaniem otwańym, nie

zakwalifikowanych

do

zabiegu operacyjnego

(ze wzg!ędu na

przeciwwskazan ia), Wskazan iem do zastosowan ia opatru nku g ipsoweg o

są również urazy stawów oraz tkanek miękkich narządów ruchu,

np.

skręcenia, zwichnięcia. Opatrunek gipsowy może być zastosowany w okresie przedoperacyjnym , może stanowić zasadniczy sposób leczenia,

albo być

uzupełnieniem wykonywanego wcześniejzabiegu operacyjnego. CeIem opatrunku gipsowego jest zapewnienie stałego

kontaktu odłamów kostnych oraz utrzymanie osi kończyny na wysokości

złamania. Zastosowany jako tzw. szynowanie zewnętrzne, zastępuje

skutecznie złamaną kośći pozwala

na

podjęcie usprawniania

i

przywrócenia ograniczonej czynnościkończyny.

Ze względów technicznych opatrunki gipsowe (np. gips biodrowy, gips piersiowo-ramienny i gorset), opatrunki gipsowe średnie (np. gips udowy, ramienny) i opatrunki małe (np. gips na dłoń lub palce).

Zakładan ie opatru n ku

g

i

psowego

Rodzaj zabiegu:

.

Profilaktyczny, terapeutyczny.

Cel

.

zapewnienie stałego kontaktu odłamów kostnych oraz utrzymanie osi kończyny na wysokości złamania, a w przypadku zastosowania

jako tzw. szynowania zewnętrznego - skuteczne zabezpieczenie

(zastąpienie) złamanĄ

kości,pozwalające na

podjęcie

usprawn ian ia kończyny.

Przygotowanie sprzętu

. .

o o

. .

Aparaty ońopedyczne lub stół ońopedyczny służącystabilizacji kończyny.

opaski gipsowe o róznej szerokości. Naczynia na wodę do moczenia opasek gipsowych. Materiały opatrunkowe (jałowe gaziki, trykotaz, bandaż, materiał na

wyściółkę- wata bawełniana i prasowana).

Narzędzia ońopedyczne (noż chirurgiczny, elektryczna

piła

oscylacyjna lub ręczna piła do gipsu, nozyce Stillego).

sprzęt ortopedyczny (kule pachowe lub łokciowe, szyna Grucy, Browna, podpórki).

. .

Rękawiczki jednorazowe.

srodki ochrony osobistej personeIu (gumowe fartuchy, kalosze, rękawiczkl) oraz folia pIastykowa lub papierowa do zabezpieczenia wyposażenia.

wskazania

.

. . .

choroby i urazy kości,stawów oraz tkanek miękkich narządu ruchu (np. stany zapalne, skręcenia, zwichnięcia).

złamania zamknięte (nieprzenrvane unieruchomienie

aż do

uzyskania zrostu).

Tymczasowa stabilizacja złamania u

pacjentów z

przeciwwskazaniami do zabiegu operacyjnego.

okresowa stabilizacja zespolenia

u

chorych

po

zabiegu

operacyjnym. P rzeciwwskazan i a ogóI n e

. . . .

ciężki stan ogólny pacjenta z objawami niewydolności krążenia.

zapalenie płuc i opłucnej oraz złamania żeber i mostka przy zakładaniu g ipsu piersiowo-ram ien nego.

urazy brzucha i schorzenia przewodu pokarmowego (kruvawienie) przy stosowaniu opatrunku gipsowego-biodrowego.

urazy czaszki

i

mózgu przy zakładaniu gorsetu gipsowego w

uszkodzeniach kręgosłupa szyjnego.

;

P rzec iww s kaz an i a m i ej s cow e

. . .

Stan zapalny skóry. Rozległe zranienia i oparzenia skóry. AIergie na składniki gipsu.

Wykonawca:

o

Lekarz, pielęgniarka asystuje, technik gipsowy.

Wyciąg za skórę uzyskuje się, nakładając na kończynę pasy przylepca czy mikroporowatej gąbki.

Korzyści

. szybkie

uruchomienie, szczególnie

w

przypadku

gipsu

marszowego.

. .

często możliwe jest leczenie ambulatoryjne. Brak ryzyka zakażenia, gdyż złamanie pozostaje zamknięte.

Wady

.

. .

Brak możliwościcałkowitego unieruchomienia kościw przypadku obecności grubego mankietu z tkanek miękkich. Niebezpieczeństwo powstania odleżyn.

Niebezpieczeństwo przykurczów

po długim unieruchomieniu

sąsiednich stawów.

Przygotowanie:

o o

.

poinformowaó pacjenta, ułożyćw luźnej pozycji,

usunQć przeszkadzĄące elementy ubrania, zadbać

o

asystę,

wymierzyć Iongety.

wyściełaniepowinno być tak cienkie, jak to możliwe, i tak grube, jak to konieczne.

. Już przy wyściełaniuzwracać uwagę na prawidłowe ułoźenie stawu, unikać powstawania fałdów. Wyściółkapowinna byó o 2 cm

dłuższaod planowanego opatrunku gipsowego. Pod opatrunkiem

nie należy przylepiać plastrów (alergia), opatrunek na rany przymocować przy użyciu wyściółki.W celu ochrony skóry korzystne

jest wykonanie

trójwarstwowego wyściełaniaz

bawełnianego bandaża,' syntetycznĄ waty jako wyściółkioraz papieru krepowego w celu umocowania i ochrony opatrunku przed wilgocią,

Przy moczeniu bandaży gipsowych w wodzie o temperaturze 20"C czas od założeniaopatrunku do ostatniej możliwościzmiany jego

kształtu wynosi

5

min; temperatura większa

o

kazdy kolejny

stopień skraca ten czas o 10 s. Temperatura wody nie powinna przekraczaó 30"C.

Gips wymoczyc aż do zaprzestania uwalniania się pęcherzyków powietrza, a następnie całkowicie wycisnąć.

Dostosować kształt opatrunku gipsowego do ciała, gipsowaną kończynę podtrzymywaó na rozpostańej dłoni, aby nie powstały odleżyny.

Końce gipsu zaokrąglió poprzez owinięcie bandażem lub zastosowanie elastycznej opaski, wygładzić powierzchnię, usunąć

ze skóry

resztki gipsu, skontrolowaó nastawienie żamania,

wysuszyó gips, nie przykrywaó.

Początek tnrvałościopatrunku po ok. 30 min (przenoszenie: lezanka-łóżko, łóżko-toaleta), pełna wytrzymałośćpo 1-3 dniach

Wyrosiek rylcowaty kościpromieniowej Tęinica promieniowa Wyrostek rylcowaty kosci łokciowej UD0,1CZyK

Wyrostek barkowy Nadkłykieó boczny kości ramiennej \ńlyrostek łokcio,łły Nen,v łokcinvry

§ploł rarnienny Grzębięń łopattri Mosiek FJentl promieniowy Tętnica ramienna, źyłararnienna

l(olec biodrowy pnedni gorny Knśćknyzowa, spojeni* łannwe Krętam, większy Nenr kulszowy TVyrłstek rylcowaty kości prnmieniowej Tętnica udowa

Kłykiet prcyśrłdkoulykośniudowej Kłykiec baczny kości udowej , Glor,'la strrałki

Ęiniea pisrcrelowa Nęrł strrałknrły Przednia kravuędz truonu kości piszczelowe.i

Ętnica strzałkowa

Kostka pnyśrodkowa §eięgno Achillesa

knstka bnczna Ęinica gnbistowa stopy

Opatrunek gipsowy: miejsca zagrożone powstaniem odleżyn i neutralne ustawienie stawów

Obserwacja

.

Regularna kontrola URC (uknrienie, ruchomość,czucie).

. . . .

uknrienie: obseruvować sąsiadujące, obszary skóry, np. palce stop (oczyszczać, zĄąć opatrunek), kolor skóry? obrzęk? tętno? Ruchomośó: czy możliwe jest poruszanie palcami stopy/ręki?

Czucie: bolesnośó? zaburzenia czucia? uszkodzenia gipsu należy zgłosić lekarzowi.

wskazówki

.

o

każdy nieelastyczny, okręzny opatrunek, zarówno po zabiegu operacyjnym, jak i w przypadku zakażenia, należy przeciąć do głębokościskóry,

każdą dolegliwośćwiązać z obecnością gipsu, dopóki nie zostanie on usunięty.

ow

. o

przypadku wystąpienia bólu gips koniecznie usunąć i na-

tychmiast powiadomić lekarza. Obowiązkowa kontrola gipsu po 24 godz.

wszystkie opatrunki unieruchamiające kończynę dolną wymagają

wdrozenia leczenia przeciwzakrzepowego, także w trybie ambulatoryjnym.

Pielęgnacja

. utrzymanie właściwejpozycji: . o

.

bezwzględnie

unikaó

nieprawidłowego ułozenia i powstania miejsc ucisku.

Natychmiast usuwać zachęcać pacjentów szczegółowo

i

nfo rm

z

łożkaokruchy gipsu. uruchamianie: do wykonywania zalecanych ćwiczeń,

ować

m

oż l iwościo bciążania ko

umożliwić właściwekorzystanie

z

ń

czyny,

przyrządów pomocniczych do

chodzenia

swiąd: przekonywać pacjentów, aby nie drapali się pod gipseln ostrymi przedmiotami - ryzyko zranienia.

t

.

czynności dnia codziennego: zaoferowaó pomoc, także kiedy urazowi uległa,,tylko" kończyna

MożIiwe trudności/powikłaniaw trakcie zabiegu

f

sposób

rozwiązania Trudności/ powikłania Powikłania wynikające

z

Postępowanie

ucisku gipsu

Podcięcie gipsu w celu zmniejszenia

(kończyna blada, zasiniona, chłodna)

ucisku

Obrzęk w miejscu założonegogipsu

Przecięcie opatrunku gipsowego

i

obsenłacja miejsca narastania obrzęku Mozliwośćwystąpienia nasilen ia

Podanie środkaprzeciwbólowego, zmiana

dolegliwości bólowych

pozycji chorego lub wycięcie okienka w miejscu odczuwanego przez chorego bolu, ewentualnie poszerzenie oldenka na ranie w celu kontroli, np. rany lub nowo

powstałego otarcia

Ucisk w dystalnych częściachzałoźonego Odchylenie opatrunku gipsowego na końcach i dodatkowe zabezpieczenie

gipsu

wyściółką

Przecięcie opatrunku gipsowego: Wskazania: obrzęk knruiak, wysięk

rany,

w stawie, zapalenie. Rozpiłować gips aiż do ostatniego

włókna na całej długości,a następnie ponownie związać przy użyciu bandaża elastycznego.

Wycinanie okna

w

opatrunku gipsowym: Wskazania: w

przypadku ran, odleżyn. Wyciąó płytkę gipsową odpowiedniej wielkości,

wygładzić brzegi gipsu, jeżeli to konieczne uzupełnić podściółkę,dopasować płytkę gipsową, umocować przy uźyciu bandaża elastyczne

Po założeniu gipsu wykonać kontrolne zdjęcie RTG Na skutek ucisku spowodowanego gipsem może dojśó do:

o

zaburzeń uknrvienia kończyny - zblednięcia, zasinienia, oziębienia

(najczęściej na sklepieniu stopy, jej zewnętrznym brzegu, na pięcie,

. o

w okolicy kostek, grzebieni biodrowych i kościkrzyżowej),

obrzęku (do największego obrzęku pourazowego dochodzi w czasie pienruszych 24-48 godzin), pof"żenia nenłu (najczęściejzagrożony jest nerw strzałkowy na zewnętrznej powierzchni podudzia oraz nerw promieniowy na

kończynie górnej).

Ponadto w wyniku długotnrałego unieruchomienia kończyny lub całego ciała mogą powstać zmiany patologiczne, miejscowe i ogóIne, do których najczęściejnaIezą: zaniki mięśniowe, zmiany włókniste torebek i więzadeł stawowych, odwapnienie kości,zakrzepica żyłgłębokich, zapalenie płuc, odIeżyny.

Usunięcie opatrunku gipsowego definicja

.

czynności polegające na zdjęciu twardego opatrunku - gipsu np.z kończyny na stałe Iub czasowo. Gips usuwa się z wykorzystaniem urządzeń o bsłu g iwa nych ręczn ie

l

u

b ele ktrycznych.

Gele

.

Funkcjonowanie sprawnościowe narządu

bez

opatrunku

gipsowego. Wymiana gipsu lub jego dodatkowe wzmocnienie.

wskazania

. . .

zrost kościpo złamaniu potwierdzony zdjęciem radiologicznym. uzyskanie korekty stawów w przypadku ich dysfunkcji. uzyskany czas po zaplanowanym leczeniu opatrunkiem gipsowym, np. po zabiegu operacyjnym.

. .

uszkodzenie opatrunku gipsowego.

Niestabilnośćnarządu

w

opatrunku gipsowym (opatrunek zbyt

cienki wymagający wzmocnienia),

przeciwwskazania

. .

Brak zrostu kościkończyny.

Brak zamierzonych efektów korekcyjnych w przypadku dysfunkcji poszczegól nych narządów

.

Wykonawca:

.

Lekarz, asystuje pielęgniarka, technik gipsowy.

Przygotowanie sprzętu

r .

o

. . . r .

Piła tarczowa oscyIacyjna o napędzie elektrycznym.

Nożyce Stillego.

Noże, piła ręczna, rozginacze do gipsu. pojemnik z wodą do umycia skóry po zdjęciu gipsu.

Maśćnatłuszczająca skórę, pojemniki na usunięty gips. Rękawiczki jed

no

razoweg o uży cia, odzież och ron n a.

opatrunkiem

Edukacyjna rola pielęgniarki nad chorym wypisanym do domu po urazie

narządu ruchu Niepokój chorego wypisanego do domu wynikający

braku wiedzy na temat założonego opatrunku

z

,

gipsowego

przygotowanie pacjenta do samoopieki odbywa się juz na oddziale,

poźniĄ może być kontynuowane, jeśliistnieje deficyt wiedzy na ten temat;

a) poinformowanie chorego o możliwościwystąpienia powikłań z powodu

ucisku gipsu na kończynę ijak temu zapobiec:

o

zastosowanie uniesienia unieruchomionej kończyny w opatrunku gipsowym (na kończynę górną stosuje się podwieszenie - temblak,

aby dłoń ułozona była wyzej w stosunku do łokcia, natomiast

o o

. . .

kończynę dolną układa się wyzej), kontrola ciepłoty kończyny, zabanruienia skóry (objawy niepokojące to: kończyna zimna, blada, sina) oraz stopni narastania obrzęku,

sprawdzanie zakresu ruch paIców nóg

.

nauczenie chorego rozpoznania objawów ucisku nerw strzałkowego lub promieniowego (drętwienie i mrowienie palców oraz niemoznośćich zginania i prostowania), obsenrvacja miejsc narażonych na otarcia i odparzenia -stosowanie

środków skóry,

uświadomienie o

koniecznościwykonywania

.

w

ćwiczeń

opatrunku gipsowym (czynnych,

izo metrycznych - wskaza nych przez"zespół terapeuty czny),

chorv powinien wiedzieć, że nalezy zabezpieczać gips przed zamoczeniem,

ochraniać skórę kończyny przed zakażeniem (utrzymanie gipsu w

czystoŚci,

r

dłoni oraz ich ułozenia

(opadanie dłoni lub stopy świadczy o ucisku na nenr),

rehabilitacyjnych kończyny

.

i

w razie swędzenia skóry uzycie

strumienia suszarki

zamiast ostrych przedmiotów),

należy modyfikowaó dietę co sprzyja gojeniu

się

złamania

(produkty bogate w białko, szczególnie Wit. D i minerały), wnikliwa samoobsenracja chorego w kierunku powikłań i kontrola u ortopedy.