C-130 [Przeglad Konstrukcji Lotniczych 33]

SAVE OFFLINE

-130 WHAD

/íJÝsIRI.|qlil\,ffiH

E. F. Rybak,J. Gruszczyňski

wEoLAD t@VgRl,il(qIOTM eYCl 3t97

C e n a 4 2 N 9 5g r

ISSN 1230-2953

NR IND EKSU 3 7 2 4 6 3

CC. l 3Ú 1".:::;:..: i:-':--'.. l r :; rv malos a::': i::: ----,--: t-.--l^-^-^.. --. uuP6L'!ra-,.

-.. --

-:-:

-

. -.

obszarórr. .\::=.' i: i :.:':':::. Zdjqc:e: i i ?.;:a

C-130H lotrictwa nowozelandzkiego Zdjpcie:MichalSzapowalow

C-130H lomicnr a S_':-E. F. RtbH ZdjQcie:

|.€+iÉ

-š

I

C-130H-301o=.*.r: holendersic:;.:

Zdjqcie: .Aodre. R.-.--:r:

KC-130Hw barwachArabii Saudyjskiej

l,

zale"i",E F RYbak

HC-130H uŽyrvany pÍzez United States Coast Guard (StraŽ WybrzeŽa USA) ZdjQcie: Petert)ovison GUARD

$:

C-130H lomic:i :-:.2:-.iiego " w malos aniu i:::.:l':r'il:n hm^rra.ň

']]:

.-.:

-

---

y|ow historiiŠwiatowego |otnictwakiIka samo|otów,które sta|ysig symbo|em swojejk|asy:np. SpitfirewŠródmyŠ|iw. cÓw, Latajqca Forteca poŠródbombowców. jednymz najWŠródsamo|otóWtransportowych bardziejznanychjest Hercules.Zbudowanyw ponad 2000 egzemp|azy,uŽywanyw pzeszlo na wszystkich 60 krajachŠwiata, ekspIoatowany konýnentach(w tym na Antarktydzie!). WciqŽ powstajqnowe wersje,samolot rozwijasig nadal,wkraczajAcw )(Xlwiekjako podstawowytyp samolotu transportowegow niemal polowie paňstwmajqcych|otnictwowojskowe.Pomimo iŽ od jego opracowaniaming|ojuz pzeszlo 40 latciqglejeszczenie latajego nastgpca! Historiatego niezwyklegosamolotuzaczqla sig w pienvszejpďowie |at50. Ro|aamerykaň. skregolotnictwatransportowego bylawtedyinna niŽ dziŠ.Podczas ||wojny Šwiatowe.j Amerykaniewykorzystywalije do wysadzaniai zaopatrywania desantówspadochronowych. Samo|oty takie nie by|ypostrzeganejako Šrodek zaopa. tzenia czy przerzutuwojsk.Amerykaniezaczgli i skoňczy|iwojngze sýnnym Doug|asemC47l C-53jako podstawowymtypem,choÓw ým czasie inne rodzajelotnictwacalkowiciezmienily swój park samo|otów,czasem nawet kilkakro| nie. W pierwszejpďowie lat 50. sýuacja byla niewielelepsza. MilitaryAir TransportService, czyli nowo powolanelotnictwotransportowe USAE mia|oco prawdaranggsamodzieInej sluŽ. by,ale nie mogtosig równaó z takimipotggami jak StrategicAir Command (dowództwio|otnic. twa strategicznego)'wci4ŽteŽbrakowa|oodpowiednichsamo|otów.Tymczasemwojna w Korei,a z,ulaszczablokadaBerlinaZachodniego postawilypzed MATS ogromne zadania. Ten ostatniincydentmia|szczegó|neznaczenied|a |otnictwatransportowego'gdyŽ samolot by|jedynymŠrodkiem zaopatrzeniaodcigtegomiasta. W trakciewojnykoreaňskiejMATS otzyma| nowy,duŽoWiQkszySamo|ot. Doug|asC.124 Globemaster, zdo|nypzewieŽÓ 200 Žolniezyz uzbrojeniem lub blisko30 t ladunku.Zasiggsamolotuwynosil6 800 km. Byla to jednakkonstrukcjanieperspekýwiczna, napgdzanasiInikami tlokowymi. MATS w owymczasienie skupialcalegolotnictwatransportowegoUSAF. DowÓdca kaŽdego z teatrÓwdzialaňwojennychmia|jednoskzydlo lotnictwatransportowegodo realizacjiwlasnych zadaň. Jednostkite na|eŽa{y do Tactical Air Command (dowództwo|otnictwatakýcznego),któreprowadzi|ow|asnqpo|iýkg sprzgtow4 W sýczniu 1951' TAC wyslal firmomBoeing, Douglas,Lockheedi Fairchildwymaganiana samolotprzeznaczonydo transportutaktycznego. Samo|otmia|byÓzdolnydo pzewiezienialadun. ku o masie 30 000 funtów(13620 kg)a|bo90 Žďnierzy |ub 72 spadochroniazy przy zasiggu

2000 mi|(3380km).okreŠ|ono minima|ne wymiarykabinytransportowej, która powinnabyÓ hermetyzowana.Podloga kabinytransportowej miala byó na wysokoŠcinie wigkszejniŽ skzyniatypowegosamochoducigŽarowego. a pojaz. Rampa dy mialysamodzieInie do niejwjeŽdŽaó. ladunkowamusialasig otwieraónieý|ko na ziemi,ale takzew locie,w celuswobodnegozzutu duŽychladunkówna spadochronach' Wymaga. no moŽ|iwoŠci z |otniski |qdowisko eksploatacji jakošci'ze slaborozbudowanqinfrastruktur4 z|e,1 Samo|otmial byó w pďni statecznyi sterowny pzy prgdkoŠci zaledwie125 wgz|Ów(230 kmi h)' by umoŽ|iwiÓ bezpiecznydesantspadochroniarzom.Zqdano takiegonadmiarumocy, by wyl4czeniejednego silnika nie spowodowalo koniecznoŠci ozeruvaniazadania. Wyznaczony do rea|izaqizadaniazespď konstruktorówLockheeda,kierowanypzez Wi||isa Hawkinsa, otrzyma|ponadtood zazqdu Íimy zalecenie,by nowa konstrukcjabyla latwa oraz ekonomicznaw produkcjii w obsludze. WymaganiaUSAF zdeterminowaly konstrukcjg samolotu:duza kabinaladunkowao podanychwymiarachmusialabyÓ wpisanaw kadlub o pzekrojuzb|izonym do kďowego,stanowiqcy konstrukcjg silow4 W popzek kadlubamusial pzechodziÓ dŽwigarskzyde,l, pzy czym konstruktorzyza|oŽry|i' ze bgdzieon umieszczonyna zewnqtrzkabinyladunkowej. Ze wzglgduna niskie polozeniepodlogimusialsig zna|eŽóponad kabin4 tak wigcsamo|otsta|sig gÓrnoplatem. G|ównym prob|emembyl wybÓr odpowie. dniegosilnika.Odzucononapgdodzutowyjako maloekonomicznyiwybranoturboŠmig|owy silnikAllisonT56-A-1o mocy2760 kW. Silniknapgdzal trój|opatoweŠmig|oo sta|ejprgdkoŠci obrotowej, dzigkiczemu uzyskanobardzoelenapgdowq- czas osiqgania stycznEjednostkg pďnej mocy by|znacznie krótszy niŽw podobnychsiInikach odzutowych'Nadmiarmocycáerech takichsilnikÓwzapewnia|kontynuowanie |otuna tzech, a w okreŠlonych warunkachnawet na dwóch si|nikach. Samo|ototzyma|skzyd|a prosteo duŽqrozpigtoŠci i wydluŽeniu(dzigkiczemu uzyskano pzy maých prgdkobardzo dobre wlasnoŠci (zaŠciach) |eczo stosunkowocienkimproÍi|u pewniajacymmale opory i stosunkowoduŽq prgdkošÓ)' Dzigkitak dobranymskzydlom,wyposaŽonymw k|apyo duŽejpowiezchniuzyskano niezwyklekrótkirozbiegidobieg. DzigkiduŽejšrednicykadlubamoŽ|iwebylo chowaniepodwoziag|ównegodo jego boków podwoziachowanegow skrzydlalub (konstrukcja w gondolesilnikowewiqzalabysiq ze znacznyprzyuk|adziegÓrnoplata).Cho. mi komp|ikacjami wanejest ono nie do samegokadluba,lecz do obszernychopýwowychgondo|ipojegobokach' Dzigkitemuwngkipodwoziag|ównegopozosta1q

na zewnqtz ladowni.W gondolachumieszczono teŽczgšÓwyposaŽenia, np.Žród|ozasi|ania uniezaleŽniajqce samo|otod prqd. eIektrycznego, Aby umoŽ|iwiÓ |qdowanie na nienicnaziemnych' pzygotowanychlqdowiskachpodwoziewyposaŽonow duŽekďa i niskociŠnieniowe opony. Projekt,nazwany L-206, poddanoocenie USAF. Ocena wypadla kozystnie i flrma Lockheedotzyma|azamówieniena budowgproto1952.Jeszcze pzed ich obýpów we wrzeŠniu |otemzamówionoserigsamo|otów,w tympierulszych siedemw rokufinansowym'1953.BudoWanena pzďomie 1952i 1953 protoýpyotzymaý oznaczeniefabryczneMode|82' Yc.í30 oba prototypy, nazwaneYC-130Aukoňczosano w sierpniu1954.PoniewaŽna pieruvszym mo|ocie(nr 53-3396)pzeprowadzonoczgŠÓ prÓb Statycznych,do pieruuszego|otupzeznaczono drugi prototyp,53-3397.Wystartowalon z lotniskapzýabrycznegow Burbank23 sierpnia 1954,zzalogqwskladzie:pilotStanleyBeltz, lIpi|otRoyWimmerorazdwóchinŽynierÓw: Jack Rea|i DickStanton'Lotzakoňczylsig pomyŠ|nie po 1 godziniei 1 minucie|otu'PrÓby kontynuowano bez wigkszychtrudnoŠci do koňca1954 i przezcaý rok 1955.Po ich zakoňczenjusamolot pzebudowanona NC-130A (paIz dalej).Z wycofanogo w kwietniu'1962i poeksploatacji cietona zlom. Pieruszy prototyp,53-3396oblatanonieco póŽniejniŽ drugi'Zostalon wycofanyi pociqty 1960. na z|omw paŽdzierniku PIERWSZAGENERACJA c-1304 ProdukcjgC-130 ulokowanow zakladzieMariettaw Georgii,zbudowanymw czasie||w.Šw. .jakozakladzqdowy nr 6 zprzeznaczeniemdo produkcjiB-29.JuŽjesieniE1953 pzenioslasig tam wigkszoŠÓ zespolukonstrukcyjnego. Zak|ad w Burbank zbudowaljedynie dwa prototypy YC-130' wszystkieinne C-130 powstalyjuŽ W nowejfabryce. PoniewaŽna YC-130wystqpi|y drganiaŠmi. g|aCuňiss Turbo-E|ectric, wigcw C.130A zastqpionoje Šmiglami firmyAeroproducts, równieŽtrojlopatowymi.Oznaczeniesilnikadostosowanego do tegoŠmig|a zmienionona T56-4-1A. Pieruusza wersjaseryjnanosi{aoznaczenie fabryczneModel 'l82 i wojskoweC-130A. Poczqwszy od 15. samolotuzastqpionoboczne os|onyprzedniegopodwozia,które latwo u|egaly uszkodzeniom,przez dwie pokrywyodsuwanedo tylui do przoduwngki.Po wykonaniu27 egzemplarzyC-'130AradarAN/APS-42 zosta| zastqciony nowoczeŠniejszym' WiQk. szym AN/APS-S9. Spowodowaloto zmiang przedniejczgŠcikad|uba. samolot otrzyma| ?

Rozwój konstrukcji OblotpierwszegoHerculesa- \'C- l 30 nr 5i--:-19-. 23 sierpnia1954 Z.l]ě-d:Ls{I Hercu|esawydfuŽonoo 76 crn w cdtt lÍÍi€szczenia aparaturykierowaniasandotani Oeqfc'b|Ulmi. Za|oga nosicie|ask}adasig z 7€ kJ&i. SďÍD |oý oznaczonoGc-130A' w 1962przeriap*r j4c je na Dc-130A. Z eksp|oatacji wycďap1e w polowie|at80. oznaczenia GG130A rE r'deŽy my|iÓ ze stosowanym póŽniej oznaczeniem GC-1 30 w stosunkudo ýďt cl 30. kbre po *onczeniu resursu bylystosowanedo nankjpersoreIutechnicznegona Žemi' Odmiany oparte na C-'t30A budowane od charakterysýczny, wysunigty do pzodu nos' Po udanych prÓbach przebx'owaÍp Giern JednoczeŠniezaczgto stosowaó udoskona|o- podstaw: da|szych samo|otów.Samo|oý te oznaczoílo TC-1304 ne si|nikiT56-A-9'o zmienionejprgdkoŠci obDC-130A, zgodnie z obowiq.zujqcymw 152 sprotowejšmigla.\Nraz ze zmianq si|nikówsaJeden z pierwszych samo|otów C-.130A(z temem. kótkim nosem),54.,|632,zosta|wykoňczonyjako mo|oý pzystosowano do pzenoszenia dwóch 10 grudniaí969 USN og'|osih,Že ďrce za|c.r' po .1705 dodatkowychzbiornikówo pojemnoŠci samofot treningowy i otrzymal oznaczenie piÓ dwa DC-130A. USAF w siepniu 1970 gejednak pod zaaknie zostrala |, mocowanych zewnetŽnymi czgŠciami TC-130A. Odmiana tra kazal marynarce dwa egzemplarze, a crc'brlc.i skzydď (nie mogty byÓ odzucane w |ocie)' ceptowana. jeszcze trzy. SluŽyly one w VC-3' PóŽrlp |^ahy RC-l304 ZmienionoteŽksáa|t usterzeniapionowegona na zecz USN w pzedsigbiorstwie LodÓeed AřNie przyjgýTC-.130A (54-1632)pzebudowabardziejkanciasty. craft Service, a nastgpnieF|ightsysteÍn|nc-z W póŽniejszymokresie10 samo|otówzpierw- no kolejnyraz, na prototypwersjifotogrametrycz- lotniskaMojavew Kalifomii. nej pod oznaczeniem RC-130A. Nastgpnie 15 szych serii zosta|owyposaŽonychw nowy radar i JC-1304 nowy nos. We wzeŠniu 1957 na samo|ocie samo|otówC-130A wykoňczonoteŽw wersjifo11 samo|otówc-130A ozebu|o'rram w fo. jako RC-.l30A. Wersja ta róŽni togrametrycznej c..130A 56-0501wymienionoŠmig|a na cáeromie TemcoAerosystemsna odmhng z apratr lopatoweHamiltonStandardo mniejszejŠredni- sig z zewnqtz od C-130A umieszczeniemokna rq telemetrycznqi radiolokaryjnqcrze:llerzwtq. próbach šmiglate zaczgto stotuŽpod os|on4radarui okienkameryte|ewizyjnej cy. Po pomyŠ|nych |otupociskówrakietowyďt.Umiesz. do Š|edzenia poczqwsa7 fotograficznych w do|nej czqŠci kami aparatÓw sowaÓ seryjnie od samo|otÓwC-130B. czon4 pod duŽq os|onq na gróiecie kadhJb€ . .1978 wymienionošmiglatakŽew eksp|oato- kadluba. W SamolotwyposaŽonow dodatkoweztlirmiki pa16 samo|otÓw,w tym prototypdostarczonow wanychjeszcze c.130A. W ce|uskrócenia starliwa na 1 700 | umieszczonepod skrzydbmi.W marcu 1959 do 1375thMapping and Charting ro|itej wykonywalyone nawet 13aodzinne |oý tu do kaŽdegoboku kad|ubamoŽnaby|opodlq. Squadron na|eŽqcegodo 1370 Photomapping nadAt|anýkiem,Š|edzqc czaÓ po cztery si|niki rakietowe Aerojet loý Po|aňsól i statkow Group, Air Photographic and Charting Seruice, 1SKS-1000o ciqgupo 4,45 kN. za|ogowychMercury. lch uŽýkownikiembyl Pierwszy seryjnyC-l30A (53-3129)oblaMAC w TumerAFB, Georgia.Z czasem RC-130 651sth Test squadron bazujqcy w bazie Pabiď ponowniepzebudowanona C-1304,zwyjqtkiem na F|orydzie.Po zakoňczeniu sfuŽbyw tej ro|i tano7 kwietnia1955w bazie Dobbins,w Majednego 57.0523,z ktÓrego powstaljeden z rietta.W kolejnymlocie,14 kwietnia1955wywsrystkieJC-130A pzebudowano na inne tiverbuchl poŽarsi|nika.Zaloga w sk|adzie:I pi|ot DC-1304. sJe. c-l30D Leo Su||ivan,||pi|otArt Hansen orazinŽynie. Nc-í30A radiolo1957 w czasie budowy sieci stacji Lloyd Frisbee, Ed W rowieBob Brennan, ShocPiqÓ C-.130Apzebudowano do róŽnyďt propďnocnej A|asce i w Kanakley i Carroll Fruth wylqdowalabezpiecznie. kacyjnychDEW na gramów badawczych. Latatyw 495otftTest Wng pojawila potzeba po ladundowozucigŽkich wymiadzie sig Samolot zostal wyremontowanyi w ošrodkuWrightPattersonw ohio. Najciekawobszary'Do tegoce|upoków w trudnodostgpne nie calego |ewegoskrzyd|awróci|do |otóww szym samo|otemNC-130A jest 55{022' KÓry stanowionopzystosowaÓ samo|oý C-.130Apo. |utym1956.PóŽniejegzemp|arzten wrazz6 kiIkanaŠcie razy zmieniatwyg|qd. przezwyposaŽenie ich w narý. Na kďa, ktÓrych innymi C-130A byl wykorzystywanydo dalc-í30A-|| nie demontowanoby umoŽ|iwióeksp|oatacjgz szych prób. Nosi|yone oznaczenieJc-13cA. PierwszaodmianaC-130 do rozpoznaniara,|2pzebudowanychw koňzonorma|nychpasÓW zaloŽononarty o duŽej po. Po zakoňczeniuprób egzemp|arz53-3129 dioe|ektronicznego. na,,Gunshipa" i nawiezchni. Dzigkispecja|nymwykrojomkďa wystalpoddanyprzebudowie cu 1957latalodo 1971w 7406thCompositeSqustosowaniesazwany AC-130A. Na poczqtkulat 90. samolot stawaly poniŽejco umoŽ|iwia|o systeadron,na rozpoznanieradioelektroniczne mo|otuzarówno zzašnieŽonqjak iz norma|nej mów |qcznoŠci ten wciqŽjeszcze |ata|,s|uŽqcw 711st Spe. (operacjepod kryptonimemCre. powiezchni. pzebudowany (z (Air Hercules nie Tak Operations z AFRes Force cial Squadron ek Misý)' 2 sierpnia1958jedenzostalzestŽe|ozmienionymoznaczeniem)zostaloblatany17 luReserve - rezerwy wojsk lotniczych).Wycofanad teýorium Arny pzezradzieckie myŠ|iwce pzebudopróbach samo|otzosta| no go dopierow 1994,gdy 711 SOS pzezbroil tego 1957.Po menii.Na poczqtkulat 70. pozostale11 pzebuinWanyna zwyk|yC-130A. PóŽniej dwanaŠcie sig na AC-130H. dowanoz powrotemna C-130A. Drugi egzemplaz C-130A, 53-3130,zostal nych C-130A zostalojeszcze na liniiprodukcyjAc-í30A pzeznaczony do prób stiaýcznych(wtrakcieprób nejpzystosowanychdo ďuŽby arkýcznejUSAF ldea zbudowaniasamolotu,mogacegow zapoprzez zamontowanie podwozia nartowego. krecieostze|iwaÓce|zeskierowanvch i ten samo|otoznaczonoJc-130A' póŽniejjedw bokdzianak powrÓcildo oznaczeniac-130A). ostatecz. Samo|ottakimoŽestartowaÓz pomocaprzyspie- |ei i km-ów narodzi|asig w USA júŽw 1927.ZapigÓ szaczy rakietowych.Pod skzyd|ami moŽnapodnie skasowanogo w |uým 1957.Ko|ejnych uwaŽonowówczas, Že samo|ot,który jest pzewieszaÓ dwa zbiornikina 1 705 |pa|iwa'ponadto chylonyw gtgbokimzakrgcie,,celuje"wewngtzC-1304 dostarczonodo Eglin w celu dalszych w kabinieladunkowejmoŽnamontowaÓjeszcze badaň. nym skzydlem w staly punktna ziemi.OstzelaDostawyseryjnychC-130A rozpoczglysig w dwa dodatkowezbiomikioo I 891 l. nie celu naziemnegoz bronipokladowejzamongrudniu1956.9 grudnia1956pierwszeC-130A PieruszyC-130Dzosta|dostarczony29 sýcznia 1959. Poza tqdwunastk4 na C-l30D czasotrafi.lydo 463rd Troop Carier Wing w Ardmore, W pa'Ždziemiku1963 na pokladzie lotniskowca wo pzebudowano dwa zwykleC-'130A.Po zdeOklahoma. próby l4dowaňi USS Forrestal przeprowadzono montowaniunartwróci|ydo oznaczeniaC-130A. We wrzeŠniunastepnego roku pierwszy startówKC-l30F. Samolotnie mial haka do Po zakoňczeniuoracnad DEW-|ine6 C-130D C-130A pze|ecia|At|anýk'bywejŠÓdo s|uŽbyw jeszcze pzebudowano na normalnesamolotytranspor- l4dowania,natomiastpodczaspodejšcia. 314th Tactical Air Wing bazqqcym wówczas w przeddotknigciem kolamipok{aduoduracanoci49 towe zb|iŽonedo C-.130A.oznaczono je wówEvreux-Fauvi||e w pďnocnej Francji'C-130A wešmigiel! szly |qczniena uzbrojenieszeŠciudywizjonóww czas C-'130D{. Z pozostalych6 C-130D jeden Zdiecie:LS \a\.\. rozbi|sig w |ipcu.1972,a pigó sluŽylow New York USA oraz,potzech w Japonii(PACAF) i we Francji(USAFE). ÁNG do wycofaniaw okresieIistopad1984-kwieogótem do lutego 1959 zbudowano 23.1 cieň 1985. C-130A.Z tejliczby12dostarczonodo RAAF (Austra|ia). w koňcu|at50' Austra|iiskie Samoloty powstale przez pzebudowq istC.130A róŽ. ni|ysig od amerykaňskichzasiosowaniemsi|ni- niejqcych G-130A ków T56-A-11.Pozostale 219 sztuk otzyma| Dc.í 30A (Gc.130A) USAF. Wersja do pzenoszenia samo|otóWbezpi|otowych.Dwa C-1304 odpowiedniopr4lstosowaW latach1987-1992znaczna liczbeC-1304 wycofanychze s|uŽbyw |otnictwiďameýkaňskim no d|a Áli Research & Development Command pzekazano innympaňstwom'Zna|aŽsig wŠród (szefostwoprogramównaukowo-badawczych|otuŽyciaw nictwa),w ce|usprawdzeniamoŽ|iwoŠci nich caruartyspoŠródwyprodukowanychjako mog|y TraÍi| ým ce|u.Na zaczepachpodskrzyd|owych transportowe samolotówC-130A (54-1638). pzenosió do 4 samo|otówbezpi|otowych, zwalon do lotnictwaMeksykui na poczqtku1995 po500-10500 m. Modýkazostawa|wakVwnejs|uŽbie!Ten4O.|etniHercunianychnawysokoŠci7 |es moŽe s|uŽyi,za przyktad wyjqtkowejd|ugocje umoŽ|iwiaýpzenoszenie ca|ejrodlny roŽnych Ryan i Northrop.Nos samo|otówbezpi|otowych wiecznoŠci tej udanejkonstrukcji.

Wersje arkÍyczle, oznaczona LC-130, wyposazone sQ w pLozy, atakŽe zaczepy do pÍzyspleszaczy startowych LC-130H z USAF

Zdjgcie: Peter Davison

LC-130R lotnictwa US Navy Zdjpcle: Michal Szapowalow

JC-130A i jednego wczesnego C-130A. Samo|oýte dostarczonoWokresieod sierpniado grudnia .1968.RÓŽni|ysigod protoýpuwyposaŽeniem: WszystkiemialyjuŽ standardowydluŽszynos z towanejw k|asycznysposób wymaga nurkowa- radarem AN/APS-S9, a do ukladu kierowania niawjegokierunku,a czas ostzeliwaniajestogra- ogniemwprowadzononowyskaner poczeruieni niczonydo kilkusekund,po czym kolejne24 miŠ|edzenie AN/MD-4 FL|R i radarumoŽ|iwiajqcy nuý zajmujeponownewyjšciena ce|.Tymczaporuszajqcychsig ce|ów naziemnych(zaadapsem ostze|iwaniece|uw zakrgciemoŽebyÓ protowanyz F-104) ANiAPQ-133 oraz analogowy wadzonebez pzerwy, z ým Že samo|otjest podkomputerwyliczajqcydane do sttzelania- AN/ wystawiony na czas atiaku skoncentrowanqobro- AWG.13. Taki zestaw wyposaŽenia iotzyma| ne pzeciwlotnicze. Pod wplywem pzeciwpartyPlain Jane. Wszystkiete samolotymialy naz,r,re zanckich dzialaň w Wietnamie,prowadzonych jeszcze šmig|atrojlopatowe. jeszcze przedwybuchemotwartejwojnywpierwCŽery samo|oýwesz|yna wyposaŽenieí6Íh szej pďowie |at60. koncepcjatakiegosamo|otu Special operations Squadron, trzy uŽywano w nabralasensu.Partpanci niedysponowalisilnym USA do szko|eniaza|óg do maja 1969' poczym uzbrojeniempzeciwlotnicrym,natomiastich wypzeniesiono je do bazy 16 SOS w Ubon w Tajkrycie i rozpoznaniewymaga|odfugotrwďegopalandii. tro|owania,do czego zupďnie sig nie nadawa| Dziewiqý paebudowanynaAC-130Asamok|asycznyodzutowiec myŠ|iwsko-bombowy. |ot'55-00.1 1' wyposaŽonow nowyzestaw uzbroPomyslodawcq wykozystania uzbrojenia jenianazwanySurpise Package'PoniewaŽgilówstzelajqcego w bok z samolotutransportowego nym zadaniem samo|otówbylo niszczenie ciqbyl inŽynierRa|phF|exmanzzakladw Be|lAe. Žarówekna sz|akachzaopatzeniowych,okazarosystemCompany.W 1963 na transportowym |o sig, Že uzbrojenieka|ibrudo 20 mm jest zbý Convair C-13.| pzeprowadzono próby bocznemalo efektywne.Dlategow,,SurprisePackage" go celownika,bez montowaniauzbrojenia.Proý|nq parg dzialek M61 zastqpionodwoma dziawadzqcy probykpt.Ron Teny' Kórego zaskoca/a lkami 40 mm firmyBofors.WyposaŽenieuzupe|atwoŠÓ tego sposobu ce|owania,sta|sig gorq- lniono o kamerqšwiat|aszczqtkowego(LLLTV) cym zwolennikiembudowytego rodzajusamoAN/ASQ-145, dalmiez laserowy AN/AVQ-18 i |otu.Do pzekonania dowÓdztwa USAF niespo- systemwideo do rejestracjii oceny skutkówatadziewanie pr^tczyni|asig eskalacja dzialaň w ku.We wzeŠniu1968samo|otprry|ecialdo TajWietnamie.W sierpniu 1964 zgodzono sig na |andii.od razu wchodzacdo dziataň. jedz budowqsamolotu bocznym uzbrojeniem, Kolejnych9 pzebudowanych C- 130A otrzynak wciqŽ scepýcznie nastawionedowództwo malo nieznaczniezmodemizowanyzestaw wypzebudowg pzestazalych posaŽenia nazll'tanyPave PronÍo.G|ównym doWruzilo zgodg na C-47' Dopiero pod wplywem pozyýwnych dodanym elementem bylo uzqdzenie na4/wane šwiadczeňzuŽryciaých AC-47 w WietnamiewyBlack Crow. Jego antengumieszczonow kulistej raŽonozgodg na pzebudowg C-í 30' Do dyspooďonie pod kabinqpi|otów.Ten wysokoczu|yrazycji programuoddano najstarsze,uŽywanedo dionamiernikwykrywa|iskzenie z aparatÓwzaprób pzedseryjne Jc-130A' argumentujqc,Že p{onowych cigŽarówek. Czutošó urzqdzenia nowsze odmiany sq pi|niepotzebne do zadaň umoŽ|iwialanaprowadzeniesamo|otuna porutransportowych. szajqce sig samochody.UzbrojeniezredukowaZbudowanyw ramach programu,,Gunboať' noodwaý|neMiniguny. Samo|oýAC-130APave prototypGunshipa powstal pzez pzebudowg Prontodostarczonodo Tajlandiiw grudniu1970. JC-130A z krďkim nosem (54-1626)pzezflrmg JednoczeŠnie oca|aleszeŠóAC-130A Plain Jane AeronauticalSystems Divisionw WrightPatter- (ednego utracono24 maja 't969,a kolejnegow '1970) son. Samo|otuzbroionowcŽery dzialkaM61 ka|. kwietniu wyďano do USA w ce|upzebu. 20 mm stae|ajqcďw bok (dwá pzed i dwa za dowy na odmianQPave Pronto' W toku dzia|aň skzydlem) oaz w cztery karabiny7,62 mm utraconojeszcze trzyAC-1304 (28marca 1972, GAU-2 Minigunumieszczonenad lewq komorq 18 czerwca 1972 i 21 grudnia'1972).Pozostale podwozia.PonadtowyposaŽonogo Wstosunko- samo|oýpzekazano ,|grudniado rezeruvego dywo prosý przyrzqdnoKowizyjnyi refleKoro mocy wilonu711 SOS, bazujqcegow Duke Field na 20 kW. W ukladzie ce|owniczympramwal prosý Florydzie. ana|ogowywy|icznik.Protoýp samo|otu,oznaNa pocz4tku|at80' pzeszý one ko|ejnqmoczonyAC-130A, ob|atano6 czeMca 1967.PrÓ. dernizacjgwyposaŽeniai doprowadzonoje do by konýnuowanow Eg|inpzez a|e |ato1967. jeszstandarduPave ProntoPlus.Wprowadzone PierwszyAC-130A wraz z |a'tt.,,Gunship|| Task cze w Wietnamiezasobnikizaklóceň pasywnych pzybyl Force",dowodzonqprzez mjr Terry'ego SUU42/A (podwieszonypod lewym skrzydlem do Wietnamu20 wzešnia 1967' wyzucal dipolepzeciwradiolokacyjne, a pod praW nocy 9 listopada1967 AC-1304 wykonal wym flary-pulapkina podczerwieň)uzupďniono pierwszy|otbojowy'atiakujqckonwojecigžarówek zasobnikamizak|óceňaktywnychAN/ALQ-í87. na Szlaku Ho Chi Minhaw Laosie. Samo|ottén Uzqdzenie do obseruacji w podczenrieni AN/ byl uŽywanywWietnamiedo |istopadaí968. PoMD4 zastqpiononowszymAN/MD-7. PonadmyŠ|ne wynikitychprób pociqgng|y za sobqpzeto wymienionona nowszaznacznqczgŠÓawiobudowg na ,,Gunshipa''pozosta|ychszeŠciu nikii wyposaŽenianawigacyjnego'Po pzebudo-

wie samolotyAC-130A27 11 SOS jeszcze dwukrotniebralyudzialw akcjachbojowych:na Grenadziew 1983 i w Panamiew í986.Ac-130A by|yuŽywaneaŽ do 1994. c.1308 U|epszonaodmianaC-í30A' w które1powigkszono zapas pa|iwao 6 i pď ýsiqca |itrów,umiesz. czajac áiomik pomigdzywewnqtznymigondo. lami silnikowymi.Lockheed pracowal nad tq wersj4 od 1957, oznaczalrlcjq Model 228. W aiviqzkuz wieksz4 masq samolotuwzmocniono podwozie.Zwigkszeniemasy startowejsamolotu do 52 616 kg bylo moŽ|iwedzigkizastosowaniu si|nikÓwAl|isonT56-A.7 o mocy 2980 kW napgdzajqcychczterolopatoweŠmiglaHami|ton Standard.W zwi4zku z wymianq si|ników nieznacznie wyd|uŽonoich gondo|e (p|aszc4zna pzesungla sig do pzodu)' W c-130A Šmig|a Šmiglanie by|ynajmocniejszqstronqkonstrukcji i mialytendencjg.dowpadaniaw wibracjg.Dlatego wlaŠnie w C-130B zastqpionoje cáero|opaPierws4l c-130B towymio mniejszejŠrednicy. oblatano20 listopada1958.Pierwsrysamolotdo'12 eeruve'l 959. PierwszymodstarczonoTAC biorcqC-130B byto463rd TroopCanierWngw bazie Stewartw stanieTenneseew czerwcu 1959. t-qczniewyprodukowano230 C-1308. Odmiany oparte na C-130B budowane od podstaw: HC-130B 12 samo|otówC-í30B paebudowanych na ratowniczo-patrolowedostiarczonoUS CoasÍGuard (USCG) pod poczqtkowym oznaczeniem R8V-1G. PoniewaŽUSAF wystgpowa|jako popr4yich zakupie,samolotyotrzyma|yteŽ Šrednik oznaczenieUSAF - SC-1308. W 1962oznaczenie tej wersjizmienionona HC-130B w ramach ujedno|icaniasystemów oznqczeť'lspzetu poszczegó|nychrodzajówbroni|. Dostawyzakoňczono W |uým 1963. Modyfikacjeobejmuj4dodatkowe miejsce dla radiooperatoraw kabinie za|ogi, dwa stanowiska obserwatorów koto dodatkowychokienwý|nych bocznychdrzwiach(z obu stron).Typowezadanie to lot do rejonupatro|owaniaod|eg|egodo 1 600 km z prgdkoŠciq 8 200 m, 8-godzinnepo595 km/hna wysokoŠci szukiwaniaw rejoniez prgdkoŠciq23o-275kmlh z dwomasi|nikamiwytqczonymi,a po ich zakoňczeniu ponowneuruchomienienie pracujqcych si|nikówi powrótdo ba4l z prgdkošciq480.595 km/h,z 'lS-minutowqrezerwqpaliwa.Czas patro|owaniaw rejoniemoŽe byÓ zwiqkszony nawetdo 10-12godzin,gdydolotodbywasig z prgdkošciq540km/h'a powrót480 km/h.Zaloga-8 ludzi.Samo|otmoŽetransportowaé2444pasaŽerw. Na poczqtkulat 80. samolotyte wycofanoze sfuŽby,zakonseruowanoi zmagazynowano.

wc-130B Abyzastqpió WB-50Ds|uŽqce w Air Wea.

ÍňerSeruice(|otniczej s|uŽbiemeteoro|ogicznej)' 5 samo|otówC.í 30B wyprodukowanow odmianie WC-130B. W 1962wesztyone do s|uŽbyw 53rd Weather Reconnalssance Squadron w

5

Rozwój konstrukcji Szťurmowawersja AC-130H, uzbrojona w szybkostrzelne dzía|ka i karabiny maszynowe strzelajqce w bok Zdjqcie: Peter Dalison

bazie Ramey w Portoryko.Poczqwszy od 1965 uzupďniloje 11 samo|otówWc-130B powstaých pzezpzebudowg istniejqcychC-130B - zamontowanow ladowni wyposaŽeniedo badaň meteorologicznych.Do jego chlodzeniazamontowanodwa chwýy powietza po obu stronach pzedniejczgŠcikadluba.IdenýczniewygIqdaly WC-130B zbudowaneod podstaw.W 1973 na jednymz nichzamontowanosystemczujników Kaman Airborne Weather Reconnaissance SysÍem(KAWRS). Kiedy wprowadzonodo sluŽbysamo|otyWc-130E i WC-130H,wszyst. kie WC-130B z wyjqtkiemWyposaŽonegoW KAWRS przebudowano na transportowe C-130B.OstatniWC-1308ozekazanow 1973 do National Oceanic and AtmosphericAdministratlon (NoM). Tam byl uŽywany do badaň pogodyw strefachtropikalnych. KC-'t30F Latem 1957USMC wypoŽyczyldwa samo|oý od USAF w ce|usprawdzeniapzydatnoŠcido próbach tankowaniaw powietzu' Po pomyš|nych zamÓwiono Samo|otw takiejwersji' a pienvszy egzemp|azob|aÍano 22 sýcznia 1960 pod oznaczeniemGV-1. Na poczqtku1961 pierurszych11 GV-1 trafitodo dywizjonuVMGR-352 bazujqcego w El Toro w Kalifornii.W 1962 oznaczenie zmienionona KC-130F.ogďem dostarczono do UsMc 46 samo|otów.Dostawv zakoňczono w Iistopadzie1962. Kc-130F 6vl zb|iŽonvdo c.1 30B. Ca|ewyposaŽenie(poalua|ajqce ná jed. noczesnetankowaniedwóch samo|otówodzu. towych)moŽe byÓ szybko usunigtei powtórnie zainstalowane. W kabinieladunkowejmontujesig dodatkowezbiornikio |qcznejpojemnošci13 620 |'zwigkszajqcelqcznq pojemnošÓdo 39 973 |. Samo|otmoŽewykonaÓ|otna od|eg|oŠÓ 1 600 km z prgdkoŠciq 547 km/h i pzetoczyó 14 060 kg pa|iwa'PrgdkoŠÓw czasie tankowania571 km/h.Za|oga5-7 osób. PojedynczyKC-130F(BuNo149806)nazwany Fat Alberts|uŽýw zespo|eakrobacyjnymUS Navy Blue Angels.obecnie zastqpitgo TC-í30G (patz dalej). c-130F W 1963 US Navy roan'taŽa|a wykozystanie samolotówC.130do komunikacji z Iotniskowcami. UŽywanywówczas samo|ottlokowyGrum. man C-1 Trader,bgdqcywersjqsamolotuZOP, mia|ma|yzasiggi|adownošÓ. DC- I30H - wersjado przenoszenia i kierowaniabezpilotowychsamolotów rozpoznawczych Zdiecie: Peter Davison

6

Wykozystujqc dobrewlasnoŠcí startui |qdo. wania C.130 pzeprowadzono próby jego wykozystania na pokladzielotniskowca.W tym celu wypoŽyczonojeden z KC-130F (BuNo 149798) od USMC. Samo|otten pzyby| 8 paŽdziernika 1963 do PatuxentRiver,siedziby Naval Air Test Center,Tampzeprowadzono próby startówi lqdowaňna nama|owanym na pasiestartowymob22 paŽdziernika.1963 rysiepok|adu|otniskowca. samolotten pilotowanypzez kpt.Jamesa H. Flatley'apo raz pierwszyvrylqdowalna lotniskowcu USS ForresÍal.Próby zakoňczono30 paŽdzier nikapo wykonaniukiIkudziesigciu |qdowaňi startów (bez wspomagania)'ChoÓ próby v,tykazaý moŽ|iwošó stosowaniaHercu|esado komunika. cji z lotniskowcami,US Navy stosujeje wytqcznie na lqdzie. US Navy zakupi|a7 c.130B z idenýcznym WyposaŽeniemjak KC-,l30F' z wyjqtkiemuzqdzeň do tankowaniaw powietzu. Poczqtkowo oznaczonoje GV-1U' póŽniejich nazwgzmienionona c-130F.Samo|oýtrafilyw koňcu1961 do dyrrizjonuVR-1 w bazie Norfolkw Wirginiii do VR-21 w Barbers Point na Hawajach,a w luým 1962takŽedo VR-24 bazujqcegowówczas w Port Lyauteyw Maroku. Na poczqtkulat 90. czgšÓsamo|otówC.'t30F wycofano.zastqpi|yje dwa TC-130G i dwa TC-130Q, powstalepzez pzebudowg samo|otówEC-'l 30G i EC-130Q na odmiangtransportow4 LC-130F W lipcu 1960 USN otzymala swojepierusze Hercu|esy.By|yto samo|otyc-1 30B' którewykonano w odmianiez oodwoziemnartowvm.Modyfikacjata by|a idehýczna z C-130D,.z wyjqtkiem tego, Že platowcembazowym d|a niej byl c-130B. CŽery samo|oý oznaczono wówczas C-130BL i przekazanodo dywizjonuarktycznego VXE-6. W 1962oznaczeniesamolotuzmienionona LC-130F.Ostatniedwa LC-130F lataly w dywizjonieobok nowszychLC-130R do poczqtków |at90. Samo|oý powsta|e pzez przebudowg istniejqcych C-130B JC-130B 6 c-130B zmodýikowanychdo pzechwyýwania kasetz zarejestrowanymimaterialamibadawczymiiwywiadowczymi,zzucanych z sateIitów.Pierwotnieby|yone zwiqzanez programem

Discoverera,póŽniejuŽywanoich do pzechwy. bin,vania kasetz innychsatelitów.W rolitejzastqpi|ysamo|oýJc.119. W polowie19618 innych samo|otówpzebudowano W ten sam sposób. Wszystkieone uczestnicry|yWWie|u rÓŽnychpro gramachbadawcrych.Migdzyinnymijednego z nichuŽylvanodo testowaniasystemuratownicze. go Fu|tona(patz c.130E-l).Po zakoňczeniuich uŽýkowania jeden pzebudowano na sa|onkQ vc.í 30B' pozostalezaŠ- na zwyk|eC.1 30B. NC-130B WersjadoŠwiadczaIna, w którejprob|em skro. cenia startu i |qdowaniaprÓbowano rozvliqzaó poprzezzamontowanienadmuchuna klapyi lot ki. Nadmuchmia|byÓ Wlqczonypzezaý |ot,a nie ýlko do startui |qdowania.Powietze do nadmuchudostarczaý dwa si|nikiturboodzutowe YT56-A-6 zamontowane w podskzydlowych owiewkach,na zewnqÍrzgondo|si|nikówturboŠmiglowych. Nadmuch pzyczynil sig do znaczpzeciqgnigciaoraz negozmniejszeniaprgdkoŠci do skrócenia startui |qdowania.Jeden prototyp pzebudowanoz C-'130B i oblatano8 lutego 1960.Pzed 1962oznaczanogo C-13081 (Boundary Layer. warstwa pzyŠcienna)'W serii samo|otmial sig nazywaÓ c-.130c. PÓŽniej program zazucono, a NC-1308 pzebudowanoz powrotemna zwykly C-1308. W takiej postaci dostarczonogo do NASA, gdzie nosilznaki rejestracyjneN929NA (a póŽniejN707NA).UŽywano go tam W programiebadaň zasobów ziemi' OznaczenieNc-130B nosilteŽinnysamo|ot, dawnyJC-1 30B uLywanypzez 6593rdlesÍ Sgu. adron.Samolotpostanowionona stalewykorzystywaó jako badawczy i wtedy oznaczono go Nc-130B (J stosujesig' gdy samo|otý|ko cza. sowo uczestniczyw programiebadawczym).

c.í30B.||

Na poczqtku|at60. 13 samo|otówC-130B pzebudowano na odmiangrozpoznawczq.Samo|oýoznaczonec-.130B]| Sun Valleyl l zosÍaý wyposaŽonew aparatyfotograficzneo d|ugiej ogniskowej.W maju1961zastqpilyone samoloý Boeing RB.50E Sun Valleyw 6091 RS (dywifonie rozpoznawczym) bazujqcym w Yokota w Japonii.SluŽylyone do rozpoznaniakoreaňskiej W 1972samolotypzestrefyzdemilitaryzowanej. budowanoz powrotemna transportoweC- 130B. RC-130S Jest to ostatniaodmianapowsta|apÍzezprzebudowgsamo|otuc-130A. Modýikacjidwóch JC-130A dokonanow drugiejpďowie .1967. Celem pzedsigwzigcia bylo stwozenie samolotu, który oŠwietlalby ce| dla samo|otóWtakýcznych w czasie nocnychbombardowaň(|atajqcewówczas w WietnamieF-105 mialy bardzoograniczone moŽ|iwoŠci atakowaniacelów w nocy). Po obu bokach pŽedniej czeŠcikadlubasamolotu zamocowano dwa obszerne pojemniki mieszczqce po 56 reflektorów o |qcznej mocy 6 m|n140ýs. kande|i. Ponadtosamo|otyWyposaŽono w szereg urzqdzeň u|atwiajqcychposzukiwaniecelu,migdzyinnymiw urzadzeniado obserwacjiw podczeruieni. Po pzeprowadzeniuprób oceniono,Že choÓ samolotspďnia stawianemu wymagania'tojednak sam stanowidoskonalewidoczny,powolnyi duŽyceIdIaniepzyjacie|skiejobronyprzeciw|o! niczej' Programwkrótce za(zucnno,a samo|oý paebudowanoponownie,tym razemna klasyczne transportowceC-130A. DRUGAGENERACJA C-130E (model 3824A, 382461 Na poczqtku lat 60. linie lotniczewymienily samo|otytlokowena turboŠmiglowe i odzutowe. pzewoŽonych Byla to prawdziwarewo|ucja- i|oŠÓ |adunkówi pasaŽerówwzros}awie|okrďnie,nie mówiqcjuŽo szybkoŠci. Tymczasemkonserwaýwne MAC miďo w |ipcu196/.aŽ523 cŽerosi|nikowei 76 dwusi|nikowyďtransportowcówtlo. kowych,a ý|ko 35 turbošmiglowych c.133 i 3 odzutowe C-í37. cala ta ď|na|iczebnie'|eczďapzewozowychfloba pod wzg|gdemmoŽiwoŠc'i ta wymagalawymiany na pojemniejszei szybsze samolotyfurbosm(;bwe i odzutowe. Dowództwo MATS alroci|o wóWczas uwagQ na Herculesa.eksploatorvanegopzez skrzydla

sil zbrojnychw 1958.Za pomocqtego systemu 12 sieroniaí958 sieŽ. Levi W. Woods zosta| podjgýz ziemi na pokladsamo|otuBoeingPB-í . Prace nad systememprowadzonopod kryptonimem projektSkyhook' US Navy konýnuowa|a badaniasystemu uŽywa1qc samo|otóWLockhe. ed P2V i GrummanS-2, ale USAF pzestala sig nimwówczas interesowaÓ. JednaksytuacjawAzji Po|udniowo-Wschodniej spowodowala,Že 17 C-130E poddano modyfikacjiw celu zamontowania na nich systemu Fulton. lch oznaczenie po modýikacjizmienionona C-.130E-|. W pzedniej czeŠcisamo|otuzamontowano specjalneuzqdzenie skonstruowanew Robert FultonCompany.Skladalosiq ono zpary rozkladanychwysiggnikówpzypominajqcychnoŽyce. Uzqdzenie wspďpracujez pzedziwnym systemem ratowniczym.osobie (osobom),które majq byÓ podjgtez ziemizzua sig zestaw,w którego skladwchodzinapďnianyhe|embaIono wymiarach 7,3x.1'8m, specja|naupzqŽ podobnado spadochronowejoraz|qczqeaje e|asýczna |ina ,|52m. Po napďnieniu,banylonowao d|ugoŠci lon unosikoniecliny.SamolotratowniczlzrozloŽonymiwysiggnikamiwykonuje |otna niecomniejszejWysokoŠci, z wypuszczonymik|apami, z prgdkošciq22o-260km/h.Gdy |inawchodzi pomiqdzy wysiggnikijest naprowadzanana specjalny zaczep, którychwýa kotwiczkgzamocowanana niejtuŽpod ba|onem'Po zaczepieniuba|onurywa sig iodlatuje, natomiastpodejmowanyczlowiek (|ubdwóch,a|boladuneko masie do 227 kg)jest podrywanydo góry przy czym szarpnigjest nie cie (zamortyzowanee|asýcznoŠciqIiny) wigksze niŽ przy skoku spadochronowym.Nastgpnie strugi powietza uktadajqling poziomo waz z p|zyczepionymna koňcu czlowiekiem. D|ugoŠÓ od kotwiczkido upzgŽy jest tak dobrana, Že nie grozi udezenie ratowanegoo powiezchnig samo|otu,a wisi on tuŽ za otwartq rampq|adÚnkow4Nad rampqznajduje si9 specja|nydŽwigumieszczonyna biegnqcejpod sufitemszynie.ZaczepdŽwigupod}qczasiq do oczka na |inie'b|iskoupzgŽy.Gdy ratowanyzawisapod dŽwigiem'jestwciqganydo Šrodka, na rampg|adunkow4 gdzie do karabiňczykówuprzQzyprzyczepia siQ taŠmqzabezpieczajqcq(tašmqtakq sqpďqczeni z kadlubemwszyscy,którzypracujq pzy otwartejrampie),a odczepiane sA zamki |qczqce|ingz upzgŽq, którajestterazzwa|niana zobu zaczepóv,ti spada na ziemie. Gdyby pi|otnie wce|owa|rozloŽonymiwysiggnikamiw |ing,moglobysig zdaÍzyÓ,Žezosta|aby ona pzecigta pzez Šmiglo. Aby sig zabezpieczyÓ pzed takimpzypadkiem samo|otwyposaŽono w specja|ne|inypokýe teflonem,rozciqgnigtepomigdzynosema koňcówkamiskzydď. W trakcieeksploatacjisamolotuwielokrotnie podejmowano|udzizarówno zziemi, jakizpopod. wiezchni wody.SprawdzonoteŽmoŽ|iwošÓ jgcia dwóch |udziza jednym razem' Próby C-l 30 wyposaŽonegoWopisaneuzq. Odmiany oparte na G-130E budowane od dzenia (wysiggnikina dziobie byly w nim zamopodstaw: cowane na stale' nie skladaly sig jak w póŽniej pzebudowanych samolotach)pzeprowadzono c-130G Pod ým oznaczeniem dostarczonodo US w 1965w bazie Pope AFB, w KaroliniePln. Po probachzdecydowanosie na zbudowanieodmiaNaVyczteryalvykleC-130E' uzupďniajqcC-130F w VR-1 i VR.21 . Po krótkimokresieeksp|oatacji ny C-130E-|.17 pzebudowanychsamo|otówdo. jako samo|oýtransportoweprzebudowanoje na starczonow 1967. ret|ans|atory do lqcznoŠci z atomowymiokrgtami W czasie dzialaňw Wietnamieutraconotzv p o d w o d n y m i .O z n a c z e n i e z m i e n i o n o n a samo|oty,czwartyrozbi|siq w wyniku zderzeniá EC-130G. w USA' JuŽ po wojniena wersjgC-'130E-|w pier. EC-130E wotnejpostacipzebudowanoex NC-130E.TzyByl to pojedynczy C-130E dostarczono w našciespoŠródpozosta|ychcŽernastuC-130E-| sierpniu1966do jednostkiCoasÍGuardw E|isa- orazdodatkowodrugiNC-l30E ponowniezmobethCiýw Karo|inie Pln.,wodmianiedo ka|ibra- dernizowano i w 1977 otrzymaly oznaczenle cji systemów nawigacyjnych. MC-130ECombatTalon. Mc.í30E CombatTalonI Samo|oý powstďe pzez przebudowg istPo zebraniu doŠwiadczeň eksp|oatacyjnych niejqcych C-130B samo|otówc.130E-| w Wietnamiepostanowioc-130E-l no í4 samo|otóW|epiejdostosowaÓdo nocnych W czasie wojnywietnamskiejpojawilasig poakcji w glgbi terytoriumprzeciwnika'Samo|oý taeba podejmowaniaosób z grlgbiteýorium nieotrzymaý nowy radar Texas InstrumentsAN/ przyjacie|a' zaróvlno czlonków zalog zestze|o. APQ-I22orazunqdzenia do obserwacjiw podnych samolotów' jak i Žďnierzy sil specja|nych czerwieni. Zastosowano teŽ zestaw urzadzeň wykonuj4cychtam zadania. Wojska lotnicze ostzegajacych pzed opromieniowaniemizez wznowi|yprace nad systemem FulÍonSIÁR' któ. stacje radio|okacyjneorazWÍzutnikiflar i dipo|i rego próby prowadzonow|azzinnymi rodzajami zaktócajqcych. transportowe lotnictwataktycznego.Postanowiono zaadaptowaÓ go do W|asnychpotrzeb przez aťiQkszeniezasiegu, tak by stal sig samo|otem migdzykonýnenta|nym. Pzebudowy dokonanow latach 1960-1961, twozqc odmiangC-130E.Po starannejanalizie konstrukcjiwzmocniono strukturecentroptatai podwoziaoraz ograniczonodopuszczalnepzeciqŽeniaeksp|oatacyjnez2,5 do 2,25 g. Dziqki ým zmianommoŽliwesta|osig arvigkszenienormalnejmasy startowejdo 70 307 kg i masy maksymaInejdo 79 379 kg.Zwigkszeniemasy umoŽIiwi|opodwieszeniepomigdzygondo|amisiInikóW potqŽnycháiorników na 5 145|(niema|trzyrazy mniejszezbiornikiC-1304 pzenosil pod zeWnetznymiczQšciamiskzydď' C-130B w ogó|e nie mia{zbiornikówpodwieszanych). Zbiornikisq stale,ich zzutw |ociejest niemoŽ|iwy. Dzigkinim zapas pa|iwaWzróstdo 34 923 |.Modyfikacjidokonano pozostawaiajqcte same co w wersji B silnikiT56-4-74 o mocy 2980 kW. Poza opisanymizmianami unowoczeŠniono teŽwyposaŽenie.Na gzbiecie kadlubapojawila sig oslona mieszczEcauÍzadzenieastronawigacyjneAN/APN-1694, zaŠw pzed|uŽonym,jqd|e'' zýu kadlubazamontowanouzqdzenie antykoIizyjneAN/URT-26.AN/APN-169A,na4/WaneteŽ StationKeeping Equipment, zapewnialo dokladne Wyprowadzeniegrupy samo|otÓwna zapÍogramowanezzutowisko i dokonanieprecyzyjnego zzutu w szyku. Ponadto czgŠÓsamo|otów C-130E dostarczonychdo USAF otzymala system AWADS (Adverse Weather Aeial Deliverv SysÍem)ďuŽqcy do dokonywaniaprecyzyjnych pzy niesprzyjajqcych zzutw,t z duŽd1v,tysokoŠci warunkachatmosferycznych. Poczqwszyod samo|otóWc.1 30E rozpoczgto stosowanie na Herculesach nowej metody zzutu ladunków zbardzo ma|ejwysokošci.Metodata' nazwanaLAPDS (LowÁltitudePrecision Delivery SysÍem)po|ega na zzucie ladunku o masiedo 6 350 kg na paleciewyciqganejspadochronem,bqdŽza pomocqhaka, który zaczepia siQo rozciqgnigtqwpopzek nadziemiqling.Zzut moŽe sig odbyÓ z konwojeraa|bo z wysokošci 1 . 2 - 1 .m 5. PienrvszegoC-130E oblatano 25 sierpnia '1961. Dostawyrozpoczqly sig w kwietniu'1962. Dostawy C-130E dla sil regularnychUSAF zakoňczyý sig w 1966.W wynikuczestychreorganizaqiiznacznq rotacjisamo|otÓw,C-í 30E przewingýsig pzezwie|ejednostek'ogďem do 1972 Výyprodukowano 490 samo|otów c-130E. 122 samoloty dostarczono MATS, 255 TAC, 4 (C-130G)do US Navy,1 (EC-130E)do USCG, 108 innychwyeksportowano. Samo|oýprodukowano dla sil regularnych USAF w latach 1 9 6 2 - 1 9 6 6 ,t e w y p r o d u k o w a n ew l a t a c h 1966-1972Írafiý w wigkszošcina eksport,a czeŠciowo do ANG (gwardiinarodowej)iAFRes (rezerwywojsk lotniczych).

PoniewaŽwigkszošÓmisjiw WietnamiesamolotyC-130E-lwykonalybezwykotzystania sys|emuFulton STAR,zdecydowanozdemontowaó uzqdzenia z czqŠcisamo|otów.Pozostawionoje na 9 MC-130E, nazwanych Rivet Clamp. Trzy samolotypozbawionesystemuFulton STARnazuano Rivet Swap.Ostatniedwa po zdemontowaniu systemu FulÍonSIÁR s|uiqdo prób rozmaitychuzqdzeň e|ektronicznych uŽywanychna innychMC-130. Noszq one nazuq Rivet Yank. W póŽniejszymokresie na wszystkichtzech samolotiachRivet Swap wymienionosilniki na T56-4-15, takiejakw wersjiC-130H,jednakoznaczenie samolotu pozostalo niezmienioneMC-130E. AC-130E Pod wph^vemsukcesusamo|otówAC-.l30A' po zaspokojeniuzapotrzebowaniaUSAF na transportowe C-130E,w kwietniut 970 podjgto decyzjgo pzebudowie na uzbrojone,,Gunshipy''dwóch c-130E. PienrvszezamówieniezloŽonow |uým 1971, zaRadajqcmodyfikacjgidenýcznqz odmianq Pave PronÍo.ostatecznie w czerucu i w liocu 1971 zastosowanona nich jeszcze nowszyzestaw WyposaŽenia,nazwany Pave SpectreL Uzbrojeniepozostawionotakie jak w Pave Pronto jednak system kierowaniaogniem unowoczeŠnionododajqc urzqdzenie FLIR AN/ MD-7 w miejsce AN/AAD4, radiolokatorAN/ APQ-133 zastqpionoAN/APQ-150oraz pzystosowano samo|otdo ozenoszenia nadainików zak|ócajqcychAN/ALQ-87 i wyzutników.dipo|i/ flar SUU42/A podwieszanychpod skzydlami. Standardowyradio|okator zmodyfikowanoumoŽIiwiajqcŠ|edzenie celóWruchomych. otzyma|on oznaczenieAN/APN-59B. Dojesieni1971pzebudowano(lqczniez protoýpami).11 samo|otów.Pieruvsa7 AC-130E pzybytdo Taj|andii 25 paŽdziemika.1971. W tym czaprzysz|odziďaÓ w bardziejz|osie ',Gunshipom,, Žonychwarunkach.Straý na sz|akachzaopatzeniowychskloni|yWietnamczykóWdo rozmieszczeniav,tzd|uŽnichduŽej|iczbydzialek p|oti pzenoŠnych wyzutni rakietStriďa-2.W 1972strqcily one tzy AC-l304. Od poczqtku1972 rozuaŽanomoŽ|iwoŠÓ WyposaŽeniasamo|otóWWbroň o wigkszymzasiqgu,która umoŽliwia|aby ostzelanie celu spoza zasiegu broni maszynowej.W koňcuzdecydowanosiq na haubica105mm,stowanq w arty|eriipo|owejod koňca drugiejwojny .17|utego1972na jednymz Šwiatowej. samo|otów AC-130E Wymienionoý|ne dzia|koBofors 40 mm na haubicg105 mm, zamontowanqna specjalnymloŽu absorbujqcymznaczny odzut dziala. 31 marca 1972 haubicy po raz pierwszy uŽýo bojowo, niszczqc czo|g r.54 z ko|umny pzemieszczajqcejsigpo szlaku Ho Chi Minha. Wobec pzygotowaň do ofensywy komunistów' AC-.l30E coraz czgŠciejnatrafia|yna ce|e opancezone na atakowanychszlakachkomunikacyjnych. w tejsytuacjiw haubiceWyposaŽono dziesigÓAc-,130E(eden egzemp|arzutracono 30 marca 1972, przed pzebudowq). Braly one udzialw akcjachbojowychbez da|szychstrataŽ dojesieni1972'kiedywróci|ydo USAce|empzebudowyna standardwersjiH EC-l30E oznaczenie EC-130E nosz4róŽnewersjesamo|otuC-.130.Samo|oý te róŽniqsig przezna. Podskrzydlowyzasobnikkanadyjskiego CC-130.Systemyprzetaczania paliwaw locie Herculesów.zbiornikowcówlotnictwaKanadv i Wielkiej Brytanii s4 odmienne niŽ na

7

Rozwój konstrukcji Niezwykty wygl4dprzedniejczgšcibrytyjskiego meteorologicznego HerculesaW.2 Zdjgcie: MiloszRusiecki czeniem iwyposaŽeniem'lqczy je w|ašciwieý|. ko ptatowiecC-130E' D|arozrÓŽnieniasamo|oý noszq dodatkowenaa/r/y. EC-l30EABCCC Siedem samo|otówEc-.l30E WyposaŽono jako powietznestanowiskodowodzeniaABCCC AirBame Control,Communication& Commanď, Řzebudowano je w 1967 z C.1 30E wycofanych Samo|oý te nosiz dywizjonówtransportowych. ly poczqtkowooznaczenieC-130E-ll' póŽniej okresie zmienionena EC.130E.W pÓŽniejszym samo|otywyposaŽonow si|nikiT56-4-15i inne elementywyposaŽeniapochodzacegoz odmiany C-'130H,ale pomimoto nie zmienionooznaczeniasamolotu. EC-130E Rivet RiderlVolant Solo EC- 130ERivetRiderto samolotprzeznaczony do prowadzeniawojnypsychologicznej(transmisja audycji propagandowychpzez gloŠniki' zzut ulotekitp.).Samo|oý mia|ysystem do re. transmisjiaudycjitelewizyjnych(czarno-bialych). Na poczqtku|at90. powaŽnieje zmodemizowano. lch pzeznaczenieniezmienilosie,ale wigkszoŠÓwyposaŽeniazastqpionobardziejnowoczeretransmisjg snym.MigdzyinnymiumoŽliwiono PowaŽnej ko|orowychprogramówte|ewizyjnych. zmianie ulegl wygl4d zewnetzny samolotu.Po modernizacjisamolotnosi nazwg EC-130E Vo/anÍSo/o. Ec.130E Comý Levi Odmiana rozpoznawczasamolotu C-130E. do prowadzenianasluchu S|uŽyprawdopodobnie pzeciwnika i obsemacji ruchÓw sieci |qcznoŠci wojsk pzy pomocy radaru obserwacjibocznej, skanerów podczerwienii kamerte|ewizyjnych. Ec.130E CoroneťSo/o odmiana do rozpoznawaniasvstemówradiolokacyjnychniepzyjaciela. EC.l3OGTACAMO Cáery samoloý C-130G wyposaŽonoWtoku eksp|oatacjiw system |qcznošcispecja|nejTAcAMo l||(TAke Charge And Move ouÍ. wydaj tqcz. rozkaz i wynoŠsig).System ten umoŽliwia| z zanoŠÓna bardzo niskich czgstot|iwoŠciach nuzonymi atomowymiokrgtamipodwodnymi pzenoszqcymi balistycznepociskirakietowe.W ým ce|usamo|ototzymal specja|newyposaŽenie zamontowanew kabinieladunkowej.Na zewnqtz pojawilsig szereg dodatkowychanten. Glówna antenato rozwijanyz ty|nejczgŠcikad|uki|kuki|ometrów.Do sesji ba pzewód o d|ugoŠci a antengtg rozwijanona ca|qd|ugoŠÓ, |qcznoŠci samo|otkqŽý z ma|qprgdkoŠci4na duŽejwy. W ten sposób antena utzymywa|aposokoŠci. zycjgpionow4 najkozystniejszqz punktuwidzenia lqcznoŠci.

wc-l30E

Odmiana do rozpoznaniapogodydla USAF. SzeŠÓsamo|otówC-.130Ezmodyfikowanopo. pzez zamontowaniewyposaŽeniado rozpoznania pogody.W pzedniej do|nejczgŠcikad|uba zamontowanochwyý powietza do ch|odzenia urzqdzeň. Dc-í30E SiedemC.130Ezmodýikowanowpolowie|at 60. na lataj4cestanowiskastartowebezpilotoAQM-34 Firewychsamolotówrozpoznav,rczych

I

StandardowewyposaŽenieratowniczesk|adasi9 z G-osobowychtratw,16 indywidualnychzestawÓw ratowniczych(z ba|onem,linq i upzgŽq)' windyratowniczej,10 wyzutników flar. Na gzbiecie kadluba,w specjalnejowiewce zamontowanoradarAN/ARN-í7, s|uŽqcydo obserwacjiwchodzqcychw atmosfergobiektów z kosmosu (samoloty,oznaczoneJHC-130H miado ich pzechwytywania,zastg|y byÓ uŽr7wane pujqcw tej ro|iwczeŠniejsze Jc.130A/B). TRZECIAGENERACJA W toku eksp|oatacji12 samo|otÓwzostalo Geneza tzeciej generacjirÓŽni siq od wcze. pzerobionychna wersjgHC-130P.Ko|ejnecáeW dwu pierwszychpzypadkach naj. Šniejszych. pierwpowstalawersjatransportowa, bgdqcakonry (wraz z 12 C-130H) pzebudowano w latach 80. na samo|oýdo zak|ócaniasystemów|qcznoróŽnychmodyfikacjii pze. strukcjqwyjŠciowqdIa ŠciEC-'l30H Cornpass Cal/.Pojedynczysamoróbek. ReguQ byio teŽdostarczanienowychsamo|otÓwnajpierwamerykaňskimsi|omzbrojnym' |otpzebudowano na stanowiskodo prÓb rozmaitegowyposaŽeniapod oznaczeniemNC-130H. a dopieropóŽniejprodukowanoje na eksport. Transportowyc.130H' wyposaŽonyw si|niki Pigtnašcieinnychsamo|otÓwpzebudowano na odmiangWC-.l30H,s|uŽqcqdorozpoznaniapoT56-A-15o wigkszejmocy,powstalna zamówiegody.Ty|ko11 samo|otówpozosta|ow pierwot. nie NowejZe|andiii paňstwoto otzymato cáery nej postacijakoHC-l30H' WigkszoŠÓz nichs|u. pierwsze wyprodukowaneegzemplarze. Do USAF jako pierwszedostarczonowyspecjalizo- Žy w AFRes, ki|kapozostajew jednostkachdo. ŠwiadczaInych. wane odmiany nowejwersji H. Samo|oý trans. HC-l30P portowetrafilydo amerykaňskiego|otnictwado20 samo|otówHc-130H zmodýikowanoje. piero10 |atpóŽniej. szcze na |iniiprodukcyjnej,popÍzezprzystosow jakiej weW opisie zachowano ko|ejnoŠÓ wanie do tankowaniaŠmiglowóww |ocie.Sarsjetrafialydo lotnlctwaUSA, nastgpnieopisano wersjeeksportowei na koňcusamo|otypowsta- mo|oý sqteŽ pzystosowane do pŽechwytywania opadaj4cychna spadochronachtadunkóW odmian WczeŠniej |e pzezpzerÓbkg uŽ:yvvanych podobniejak HC-130H,sEbowiemWyposaŽone c-130H. w radarAN/ARD-17umieszczonyna gzbiecie samo|otu.Uzqdzenia do uzupďnianiapa|iwa Samo|oý zbudowane od podstaw d|aame. umieszczonow zasobnikachpod skzydlami. rykaňskich si| zbrojnych TypowamisjatankowaniaumoŽ|iwiapzetoczeHC-130H(USAF) w od|enie do 22 000 kg pa|iwado Šmig|owców Pierwszyzamówieniena tensamo|otLockheg'loŠci do 925 km od bazy.Samolotzabiera33 385 ed otzyma| we wzeŠniu1963.Mia|ato byÓ odkg paliwa,a jego masa startowawynosi 70 310 mianao zwigkszonymzasiggupzeznaczona do Kg. WÁerospa. zadaň poszukiwawczo+atowniczych Hc-1 30P dostarczonew koňcu |at60. inten. ce Rescue and Recovery ServiceUSAF. Pienivsywnie eksploatowanow Wietnamie.W wyniku sa7egzemplaz oblatanoB grudnia1964.LEcznie ze stanu' strati zuŽyciaosiem musianoskreŠ|iÓ zamÓwiono 66 samo|otów(w ým 3 dla USCG) w anviqzkuz ým do standardutej wersji dopro. Pomimo tej samej nazwy samo|oý zamówione wadzonow koňcu|at70' 12 samo|otÓwHC.130H. pzez USCG mialy odmiennq konstrukcjgi zoNa przelomielat 70./80.niemal wszystkie stanqomówioneoddzieInie. USAF dostarczonoty|ko43 HC.l30H' gdyŽ HC-130P trafilyz ratownictwalotniczegodo sil specja|nych,które pzejq|y wigkszoŠÓzadaň ra20 ostatnichzbudowanojako HC-130P. towniczych.W |uým 1996 wersjgtg pzemianoNorma|nyzapas pa|iwaby|idenýcznyjak w moŽnazainsta|o- wano na MC-130P CombatShadow. C.130E.W kabinieladunkowej HC-130N waÓ dwa dodatkowezbiornikipa|iwao pojemnoW 1969 USAF zamówilspecja|nqodmiang Šcipo 6 8'14l. Normalnieza|ogask|adasig z 10 ratowniczado ratowaniakosmonautóWi poszu. osób (pi|ot,drugipi|ot'nawigator,dwóch mechakiwaniakapsu||qdowników.W roku 1970, czy|i dwóch tech. ników pok|adowych,radiooperator, a|fabeników |adunkui dwÓch skoczków-ratowników). ki|ka|atpóŽniejniŽHC.130P (ko|ejnoŠÓ tyczna moŽebyÓ mylqca)zbudowano15 samo. zwigkszeniaza|ogio jeszcze |stniejemoŽ|iwoŠÓ jednegopilotai nawigatorapzy dlugichmisjach. |otówoznaczonychHC-130N.Podobnie'iak Hc-1 30H wyposaŽonoje w specjalnyradarAN/ ARD.,|7umieszczonyna gzbiecie kaďuba,sluHC-130N z radaremAN/ARD-I7 Žqcy do obserwacjipowracajqcegoz kosmosu na grzbiecie kadfuba statku.HC-130N nie by|ywyposaŽonew system Zdjpcie:E. F. Rybak Fulton STARI ich nos mia|ýpowy ksáalt innych C-130.Niema|wszystkiesamoloý |atajqwsi|ach specjalnych,s|uŽgcjako stanowiskadowodzenia w i tankowce dla towarzyszqcychŠmigtcwcow czasie bojowychakcjiratowniczyďt.W |ub/m1996 wersjgtq pzemianowanona MC-130P Combat Shadow. HC-130H(USCG) PomimowspÓ|negoz USAF oznaczenia,sa. odrgna.wersje i z mo|otyte stanowiqwlaŠciwie zewnqtz bardziej pzypomi naja.tÍanspoňowe c.l30H. Nie sqwyposaŽoneani W radio|okator AN/ARD-17, ani w uzqdzenia Fulton STAR.

bee. Samoloý otzymaly cáery podskzyd|owe zaczepydo podwieszaniaFirebee,przy czymw odróŽnieniuod wczešniejszychDC.130A na zaczepachwewngtznychmoŽnaby|orównieŽpodwieszaÓ (zamiastbezpi|otowców)standardowe áiomiki odmianyC-130E.DC-130Ewzig|yudzial W 1980 pzebudowano w wojniewietnamskiej. je ponowniena transportowce.

G|ównympzeznaczeniem samo|otujest poszu. kiwanie rozbitków.naorowadzaniena nie Šmi. glowców oraz zzut šrodkówratowniczych,Žyw. noŠciitp.w rejonieakcji. Promieň dzialania samo|otÓwumoŽliwiadzia|aniew duŽejodleg.|oŠci odbrzegu,przyczym nie potzeba, takjak to bylo w HC-130B' wylqczaÓdwóch si|nikówd|azwigkszenia dlugotn,va|oŠci lotu. Pierusze trzy HC-130H pzekazano USCG juŽw koňcu|at60. Po ki|kunastu|atacheksp|oatacjizwróconoje USAF' gdzie uŽywanoich jako zwyk|ychtransportowcÓwpod oznaczeniem c-130H. KolejneHC- 130H trafitydo USCG dopierow pierwszejpďowie |at 80. CzgŠÓdostarczonoz silnikamiwersjiC- 130E - T56-A-7,lecz standard wyposaŽeniaodpowiadď wersji H. Hybryda ta aIÍzyma|a oznaczenie Hc-130H.7. Nowa partia skladalasig z 32 samolotów,30 z nichpozostaje w uŽyciuw USCG. EC-l3OQTACAMO Ko|ejnych18 samo|otówdo |qcznošciz zanuzonymi okretamipodwodnymidostarczonych w .1968áudowano na bazie p|atowcac-130H i zamontowanona nichunowoczeŠnione wyposaŽenie nawigacyjne.MoŽna je bylo odróŽniÓ od EC-130G po specjalnychpojemnikachzWposaŽeniemradioe|ektronicznym na koňcachskrzy.1 dď. W 992 ostatniegoEC-130Q zastapilBoeing E€ A . Dwa EC-130Q'takjak dwa EC-l 30G' pzebudowanona zwyk|etransportowceis|uŽqda|ej jakoTC- 130Q i TC- 130G. c-130H W ým samym czasie, gdy USAF zamawia| samo|oýHC-.130H,zainteresowanietransporto. WE odmianq WyposaŽonEw si|nikiT56-A-15 o mocy 3610 kW (w ce|uzwiqkszeniaŽywotnoŠci siInikamocfakýczniezredukowano do 3310kW) vtyrazilaNowaZelandia.Pierwszytrakisamolotz dodatkowozmodemizowanymwyposaŽeniemradionawigacyjnym oblatano19 listopada1964. Wkrótce po tym rozpoczgla sig produkcja Hc.130H (jejprototypob|atanomiesiqcpoŽniej)' pierwszejwersjiseryjnejnowejgeneracji. Poza nowymisilnikamipewnych zmian dokonanotakŽew samejkonstrukcjiplatowca'Migdzy innymi wzmocniono keson skzydla, co pzedlufolo ŽywotnoŠÓ samo|otu.Wzmocnienia skzyd}ana wzór C-,|30H dokonanoteŽwewcze. platowcach'za wyjqtkiemnajstars4/ch Šniejsa7ch c-.130A'na których uznanoIoza nieoplacalne. WyposaŽeniepienrvszych C-130H róŽnilosig od zestawuna C-130E zastosowaniembezwladnošciowegouk|adu nawigacyjnegoLifton AN/ ASN-72 orazwymianastarszychýpow urzqdzeň tqcznošcii nawigacyjnychna ich nowszeodmiany.W koňcu |at80. samoloý otrzymalyLORAN (moŽnaje odróŽniÓ po szynowychantenachna gzbiecie kadfubaza skrzyďem) a na poczqtku |at90. takŽeGPS. Produkowaneod 19B7samo. |otysawyposaŽanew radarAN/APS-133 z ko|orowymiwskaŽnikamiw kabinie' Radar ten jest stopniowowprowadzany lakŽe na starszych sa-

c-1307 molotach, w ým na uŽywanych pzez USAF samo|ottransportowy, zb|iŽonydo KC-.130T' c-130E. a|efuzuz4dzeň do tankowaniaw powietrzu(KG PieruuszeC- 130HdostarczonoNowejZelanre moŽnazamontowaÓ).Zamówiono22 samolodii. KolejnymodbiorcqsamolotuC-130H byla 20 sierpnia1991. Wie|kaBýania, któraw |atach1966-.1968 otrzy- ý pierwszydostarczono MC-l30H CombatTalon ll mala 66 samo|otówC-130K' bgdqcychodmianq Poczqws4 od 1984 jednostkilotniczychsil C-í 30H z bryýjskqawionikq. Dostawy dla USAF zacz$y sig w kwietniu specja|nychzaczg|yotrzymywaÓnowesamo|oý '1975.Kolejne dostawy nowych C-130H dla sil transportowedo wsparciadzialaňw g|qbiteýorium przeciwnika,pzystosowane do lotów na regulamychUSAF mialymiejscedopierow 1993. 24 samo|oý dostarczonow lama|ejwysokoŠci. od 1979 nowe c-130H zaczq|a otzymywaó '1984.1990. W pzeciwieňstwiedo wczešniejGwardia Narodowa,kolejnepartieých samo|o- tach tów zasi|a|yjednostkigwardiiprzez ca|e|ata80. szych MC-130E by|ytosamoloýzbudowaneod podstaw.W powigkszonejoslonie w pzedniej Na przďomie |at80./90.wytworzylasig ciekawa sýuacja, gdy jednostkiANG |ata|yw wigkszoŠci czeŠcisamolotuzamontowanonowv.uniwersa|nyiadar AN/APQ.170. Ma on moŽíiwoŠÓ wykona C-130H,a gros sil regulamych- na starszych równieŽ nywania mapy terenu, mapy meteorologicznej c-130E. W latach80. c-130H zasi|i{V czgŠÓjednostek AFRes. oÍazmoŽe byó wykozystany do omijaniapzeszkód terenowych.Ponadto pod pzedniq czgLC-l30H Šciqkadluba umieszczono wysuwany w |ocie W drugiejpďowie 1984 dostarczonocŽery C-'130H zaopatzone w naÍty.LC-130H zastqpi|y pojemnikmieszczacyzestaw uÍzrydzeóFL|R do obserwacjiterenuw podczeruieni.W sklad wystarszeC-130D. posaŽenianawigacyjnegowesz|y:skomputeryKC-130R W |atach70. USMC zamówl 14 samo|otów zowanyfNS, systemdo zrzutupaletzzaopatzeoraz KC-130R. Byla to odmiana tankowcapowietrz- niem na mďej wysokoŠcii duŽejprgdkoŠci radiostacjeUHF i VHF. Samolototrzynego zb|iŽonado KC.130F' |ecz opartao plato- utiajnione wiecC.130H.Samolotmiď dwa dodať