PATOMORFOLOGIA, ĆWICZENIE 25, 17.04.2013- Zmiany patologiczne szczęki

SAVE OFFLINE

PATOMORFOLOGIA, ĆWICZENIE 25, 17.04.2013

ZMIANY PATOLOGICZNE SZCZĘKI

72. Adamantinoma- Szkliwiak 271/S. Tumor epithelialis odontogenes calcificans- Guz nabłonkowy zębopochodny wapniejący 296/S. Sinusitis chronic- Przewlekłe zapalenie zatok 296A/S. Sinusitis mycotica (Aspergilloma)- Grzybicze zapalenie zatok (Kropidlak) 295/S. Dysplasia fibrosa ossis- Dysplazja włóknista kości

72. Adamantinoma- Szkliwiak  

Ameloblastoma Nowotwór miejscowo złośliwy (rośnie naciekająco i daje nawroty) wywodząc się z ameloblastów listewki zębowej. Wyjątkowo rzadko przerzuty gdy guz przez długi czas, leczony radioterapią lub wielokrotne zabiegi chirurgiczne.

-

80% przypadków występuje w tylnej części żuchwy w okolicy zębów trzonowych Pozostałe guzy w tylnej części szczęki w okolicy trzecich zębów trzonowych W każdym wieku najczęściej 30-50 rok życia (M=K)

 

Rośnie powoli, ale nacieka okoliczne tkanki śmierć spowodowana naciekiem ważnych dla życia narządów, częstsze w szkliwiakach szczęki bo cieńsza kość i nacieka zatoki przynosowe, podstawę czaszki a nawet mózg Nawroty w 22% przypadków, niekiedy po wielu latach Leczenie – szerokie wycięcie zmiany

 

 Radiologicznie lityczne ognisko zwykle wielokomorowe  rzadko szkliwiak jednokomorowy spotykany wyłącznie w żuchwie w 2 dekadzie życia (M>K), lepiej rokuje i wymaga różnicowania z torbielami żuchwy  Szkliwiak obwodowy – zlokalizowany w tkankach miękkich szczęki i żuchwy lub błony śluzowej policzka.  Występują u dorosłych i są mniej agresywne

147

Wykładniki mikroskopowe  8 typów histologicznych bez związku z biologią guza  Najczęściej typ pęcherzykowy (folliculare) i siateczkowaty (plexiforme)  W najczęstszym typie pęcherzykowym pasma nabłonka przypominające narząd szkliwotwórczy pomiędzy podścieliskami łącznotkankowymi  Komórki w gniazdach w warstwie zewnętrznej są walcowate z jądrami oddalonymi błony podstawnej tworzące palisadę a w centrum luźne układy komórek (rozproszenie)

271/S. Tumor epithelialis odontogenes calcificans- Guz nabłonkowy zębopochodny wapniejący  

Guz Pindborga Rzadki nowotwór nabłonkowy miejscowo złośliwy (nacieka i daje nawroty) występujący najczęściej w żuchwie w miejscu niewyrżniętego zęba i będący mniej agresywny niż szkliwiak.

   

Lokalizacja głównie w żuchwie w okolicy przedtrzonowców, rzadziej w szczęce U dorosłych obojga płci Rośnie powoli, bezbolesny, wywołuje zgrubienie Radiologicznie może budzić podejrzenia torbieli zawiązkowej (ograniczone przejaśnienie, często w miejscu zatrzymanego zęba) Leczenie – doszczętne wycięcie



148

Wykładniki mikroskopowe  Zbudowany z rozległych litych pól wielobocznych nabłonkowatych komórek z nielicznymi figurami podziału  W podścielisku homogenne różowe złogi podobne do złogów amyloidu, które mogą ulegać zwapnieniu tworząc ciałka piaszczakowate (pierścienie Lieseganga, kalkosferity)

296/S. Sinusitis chronic- Przewlekłe zapalenie zatok Zatoki czaszki:  2 szczękowe  2 klinowe  2 czołowe  system jamek w kości sitowej   

Klinicznie zapalenie zatok występuje w postaci ostrej i przewlekłej Ostre zapalenie powstaje w następstwie zamknięcia ujścia zatoki (obrzęk błony śluzowej, rozrost nowotworu) i kiedy drenaż i upowietrzenie zatoki jest niemożliwe. Czynnik etiologicznych Haemophilus influenzae, wirusy Przewlekłe zapalenie najczęściej wywołane przez bakterie anaerobowe i jest następstwem niewyleczonego ostrego zapalenia lub powtarzających się powikłań ostrego zapalenia 149



W związku z tym, iż korzenie zębów 6, 7, 8 mogą wpuklać się do światła zatoki szczękowej, możliwe jest przejście procesu zapalnego ze zmienionych zębów do zatoki a także z przewodów nosowych na zatoki



Zapalenie przewlekłe częste m.in. w mukowiscydozie, gęsty śluz zamyka ujścia zatok, prowadzi do hipoksji, uszkodzenia rzęsek nabłonka, obrzęku i rozwoju bakterii Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus, Haemophilus influenzae. Zmiany morfologiczne też w śliniankach.

Powikłania zapalenia zatok:  Mucolele – nagromadzenie jałowego śluzu w zatoce na skutek niedrożności zatoki. Najczęściej w zatoce czołowej lub przedniej części zatoki sitowej i może dać zanik z ucisku kości lub przesunięcie tkanek oczodołu  Ropniak – nagromadzenie wysięku ropnego w zatoce  Zapalenie szpiku kości – następstwa przejścia zapalenia ropnego na okostną i kość. Najczęściej w zatoce czołowej. Zapalenie może szerzyć się do oczodołu dając ropień oczodołu i ropnie podokostnowe a nawet ropnie tkanek miękkich.  Zapalenie zakrzepowe zatok opony twardej  Ropień mózgu i zapalenie opon m-rdz.

Wykładniki mikroskopowe zapalenia przewlekłego zatok:  zmiany zanikowe lub przerostowe (polipowate) błony śluzowej  zmiany włóknisto – szkliste  naciek zapalny w podścielisku złożony głównie z limfocytów oraz domieszki granulocytów kwasochłonnych i obojętnochłonnych

150

296A/S. Sinusitis mycotica (Aspergilloma) - Grzybicze zapalenie zatok (Kropidlak)   

Zakażenia grzybicze zatok dzielimy na inwazyjne i nieinwazyjne Zakażenia inwazyjne mogą być ostre, o piorunującym przebiegu szczególnie u osób z upośledzoną odpornością (zwykle w przebiegu zapalenia skóry i innych błon śluzowych) oraz przewlekłe do zakażeń nieinwazyjnych zaliczamy grzybicze alergiczne zapalenia zatok (sinusitis allergica fungalis), które może być wywołane przez Aspergillus lub inne grzyby

Sinusitis allergica fungalis  20-30 rok życia  U wszystkich pacjentów polipy nosa, u większości astma i eozynofilia  Makroskopowo w jamie nosowej gęsty, biało-żółty śluz o „konsystencji masła z orzeszków ziemnych” (śluz alergiczny) Wykładniki mikroskopowe alergicznego grzybiczego zapalenia zatok  W śluzie widoczna grzybnia  Ponadto liczne granulocyty eozynochłonne i obojętnochłonne oraz komórki migawkowe tzn. kryształy Charcota-Leydena

151

295/S. Dysplasia fibrosa ossis- Dysplazja włóknista kości 

Zmiana rozwojowa, w której prawidłowa architektonika kości zostaje zastąpiona przez niezorganizowaną mieszaninę bogatokomórkowej tkanki łącznej i elementów kostnych

Dysplazja z zajęciem jednej kości  Najczęściej zmiany w dysplazji włóknistej w szczęce, występują głównie jednostronnie (dysplasia fibrosa monoostica, craniofacialis)  Typowo u dzieci i młodzieży, jako niebolesne powiększenie zajętej kości, często z przemieszczeniem zębów  Radiologicznie obraz „matowego szkła” Dysplazja z zajęciem wielu kości  Zespół McCune-Albrighta  Zmiany w wielu kościach  Często uaktywniają się w czasie ciąży  Żółtawe nieregularne przebarwienia skóry  Dysfunkcja endokrynna (najczęściej przedwczesne dojrzewanie, przyspieszony wzrost) Objawy kliniczne  Zmiany w kościach prowadzą do złamań, a gojenie przyczynia się dodatkowo do zniekształcenia kości Diagnoza dysplazji włóknistej jest przykładem rozpoznania kliniczno-patologicznego, wymaga analizy obrazu histologicznego, radiologicznego i danych klinicznych (podobny obraz mikroskopowy występuje m.in. torbieli tętniakowatej kości, guzie olbrzymiokomórkowym, ziarniniaku olbrzymiokomórkowym centralnym)

Wykładniki mikroskopowe  Podścielisko zbudowane z tkanki łącznej włóknistej z makrofagami piankowatymi, z hemosyderyną oraz komórkami olbrzymimi, wielojądrowymi  Rozrzucone w podścielisku beleczki kostne, często kształtu litery C lub tzw. chińskich liter zbudowane z tkanki włóknistej niedojrzałej  Na obwodzie beleczki brakuje osteoblastów

152