Stanisław Pagaczewski - Przygoda na Rodos.pdf

SAVE OFFLINE

STANISŁAW PAGACZEWSKI

PRZYGODA NA RODOS

WYDAWNICTWO LITERACKIE KRAKÓW

(C,i

C o p y rig h t b y \\>gildio nic uo u LileruCKic, KruU ow 198J

Rozdział pierwszy

W SMOKOWCU

ISBN 83-08-00738-4

Drugi dzień Zjazdu Międzynarodowego Towarzystwa Smokologicznego (International Association for Dragons Research), obradującego w podtatrzańskim Smo­ kowcu, rozpoczął się od referatu na temat geograficzne­ go rozmieszczenia smoków w epoce jurajskiej. Wygłosił go światowej sławy uczony, kawaler Smoczej Gwiazdy, don Basilio Jose de Cartagena, Hiszpan mieszkający stale w Las Palmas na wyspie Gran Canaria. Był to mężczyzna w średnim wieku, o wątłej budowie ciała i falującej, szpakowatej czuprynie. Trzymając w ręku bambusową trzcinkę wskazywał nią rozmieszczone na ścianie wykrętasy, będące wynikiem długoletnich prac badawczych. Na Zjazd zostałem zaproszony jako autor książek o przygodach Smoka Wawelskiego i jego przyjaciół. Od razu muszę zaznaczyć, że nie jestem i nigdy nie byłem uczonym smokologiem, lecz pisarzem, mającym szcze­ gólną sympatię dla jedynego w Polsce przedstawiciela smoczego rodu. Rzecz jasna, że zaproszenie to przyją­ łem z ochotą, mając nadzieję, iż usłyszę wiele ciekawo­ stek związanych ze smokami, które — jeśli sądzić z mnóstwa bajek i legend — cieszyły się niegdyś dużą popularnością. Już w pierwszym dniu obrad zoriento-

wałem się, że moja dotychczasowa wiedza na temat smoków była bardzo fragmentaryczna. Rewelacją np. był dla mnie referat profesora Luigi d’Ołivo z Instytutu Historii Nadnaturalnej w Campomarino na temat smo­ ków w malarstwie ściennym u Eskimosów, ilustrowany kolorowymi przezroczami. Po wystąpieniu profesora wywiązała się długa dyskusja, w której zabierali głos najwybitniejsi przedstawiciele światowej smokologii, stanowiącej najmłodszą i szybko się rozwijającą gałąź nauki. Wiele nowego wniosło wystąpienie sekretarza oddziału Towarzystwa w Limie, który zwrócił uwagę na niezwykłe podobieństwo smoków eskimoskich i pe­ ruwiańskich, co według niego mogłoby świadczyć o licznych związkach między Ameryką Południową a Grenlandią. Wybór Smokowca na miejsce odbycia Zjazdu nie był oczywiście kwestią przypadku. Miejscowość o takiej nazwie z góry już była predestynowana do goszczenia smokologów. Jest to piękne uzdrowisko słowackie, poło­ żone u południowych stóp Tatr Wysokich. Skoro jeszcze dodamy, że w górach tych wznosi się Smoczy Szczyt, a niezbyt daleko od niego leży Smoczy Staw — sprawa będzie zupełnie jasna. Korzystając z niedługich przerw między referatami, przeglądałem program Zjazdu, aby dowiedzieć się czegoś 0 Towarzystwie i jego członkach. Okazało się, że jest ich stu pięćdziesięciu siedmiu i reprezentują blisko 90 naro­ dowości! Znalazłem nawet przedstawicieli tak egzoty­ cznych dla nas państw, jak Nauru, Fidżi, Botswana 1 Bahrajn. Różne odcienie skóry i różne, często bardzo fantazyjne stroje przyciągały mą uwagę równie silnie jak dźwięki nieznanych języków oraz kolory flag naro­ dowych. Towarzystwo istniało dopiero od pięciu lat, a założone 6

zostało przez trójkę smokołogów: prof. Jeana Larmoire’a, Belga pochodzenia francuskiego, dra Olafa Sórensona, Norwega, oraz technika dentystycznego Jiri Patićka, z dziada pradziada mieszkańca dzielnicy Vinohrady w Pradze. Tak, tak, nie przesłyszeliście się. Ten sam Jiri Patićek, który w czasie wakacyjnej wycieczki odkrył w Sudetach sztuczną szczękę smoka, pochodzącą z epoki górnej kredy, a ściślej mówiąc, z jej piętra zwanego w nauce koniakiem. Pamiętacie też pewnie, że liczni przeciwnicy smokologii, niewątpliwie powodo­ wani zawiścią, podawali owo odkrycie w wątpliwość twierdząc, iż było ono wyłącznie wynikiem nadużycia koniaku przez pana Patićka. Spryciarze, mogli tak mó­ wić, ponieważ szczęka zaginęła w bliżej nie wyjaśnio­ nych okolicznościach. Pan Jiri wysłał ją do domu po­ cztą, ale nigdy nie dotarła do miejsca przeznaczenia. Nie pomogły żadne reklamacje w urzędach pocztowych, a znalazca musiał się zadowolić odszkodowaniem w wy­ sokości 15 koron czeskich (słownie: piętnaście koron)! Akt założenia Towarzystwa został spisany w Antwer­ pii, rodzinnym mieście prof. Larmoire, zaś jego oryginał (to znaczy oryginał aktu, a nie profesora) złożony w sej­ fie armatorskiej firmy Sórenson w Oslo. Firmy, której właścicielem był dr Olaf, jako spadkobierca swego ojca Gustawa, zwanego niegdyś Wilkiem Północy! Ładna historia! Zajęty studiowaniem programu nie zauważyłem, że na mównicę wszedł następny prelegent. Dopiero na dźwięk słowa Kraków, wypowiedzianego w języku angielskim, będącym oficjalnym językiem Zjazdu, drgnąłem i powróciłem do rzeczywistości. Pre­ legent, mały, mizerny człowieczek, przypominający mi nie wiedzieć czemu skandynawskiego trolla, w sposób niezmiernie zjadliwy atakował polskie władze i polskich uczonych, zarzucając im świadome ukrycie Smoka oraz 7

jego towarzyszy. Oto jego słowa zanotowane na taśmie magnetofonowej: „Pojawienie się prawdziwego smoka wśród nas, ludzi XX stulecia, było, jak państwo wiecie, wydarzeniem w pełni epokowym! Do tego czasu smokologia była traktowana z nieufnością, oczywiście nie < przez smokologów, lecz przez ogół uczonych, nie mogą­ cych zerwać z konserwatywnym poglądem na świat. Członkowie naszego Towarzystwa uchodzili za poczci- I wych pomyleńców, a nawet wyznawców zabobonu, po­ dobnie jak członkowie towarzystw ufologicznych. Je­ dyny niezbity i fenomenalny wprost dowód istnienia smoków — sztuczna szczęka, którą odkrył jeden z zało­ życieli naszego Towarzystwa, nieśmiertelnej sławy pan Jiri Patićek (oklaski), zaginęła w sposób do dziś nie wyjaśniony. I oto zjawia się na świecie najprawdziwszy, żyjący, i w dodatku cieszący się świetnym zdrowiem, Smok Wawelski — jako triumfalny dowód prawdziwo­ ści naszych poglądów! Z dnia na dzień smokologia staje się poważną nauką, zaś wszyscy jej przeciwnicy krztu­ szą się ze złości i czerwienią ze wstydu. I co się dzieje? Zanim delegaci naszego Towarzystwa mogli przybyć do Krakowa w celu zawarcia znajomości ze smokiem, sfo­ tografowania go, dokonania pomiarów i wszelkich po­ trzebnych badań — Smok Wawelski i jego niezwykli przyjaciele giną nagle bez wieści. I to kiedy? W czasie wakacyjnej wycieczki rowerowej! Giną bez śladu, po prostu rozpływają się w nicości, dopiero co byli, a już ich nie ma! Prasa rozpisuje się o tajemniczym zniknię­ ciu, a oficjalne czynniki naukowe nabierają wody w usta”. (Okrzyki na sali: skandal, skandal!) Od dłuższego już czasu wierciłem się niespokojnie, pragnąc dać odprawę złośliwemu trollowi. Musiałem jednak poczekać na koniec referatu, aby móc wziąć udział w dyskusji.- Mówca, którym okazał się aptekarz 8

z Moguncji, pan Wolfgang Niedermeier, oskarżał wręcz polskich uczonych o chęć zmonopolizowania badań nad smokami. W tym celu — twierdził z naciskiem — Smok i jego przyjaciele zostali pozbawieni wolności, a tym samym możliwości swobodnych kontaktów z uczonymi całego świata. Nonsensowność tych zarzutów była tak widoczna, iż pod koniec prelekcji nawet ci słuchacze, którzy początkowo przytakiwali panu aptekarzowi, po­ częli wyrażać swe niezadowolenie przy pomocy gwizdów i .tupania nogami. Widziałem nawet jednego, który ci­ snął w prelegenta kulą ze zmiętej gazety. Tumult zrobił się tak wielki, iż przewodniczący zebrania, czcigodny Czandragupta Baharata z Kalkuty, musiał zaprowadzić porządek przy pomocy dzworka o rączce przypominają­ cej smoczą łapę. Zapisałem się do głosu jako pierwszy. Był to z mo­ jej strony nie lada jaki wyczyn, jako że należę do ludzi łagodnych i skromnych. Nie mogłem jednak dopuścić do tego, aby członkowie Towarzystwa powzięli złe wyobra­ żenie o moralności naszych uczonych. — Szanowni słuchacze! — zawołałem do mikrofo­ nu — szanowni przedstawiciele światowej smokołogii! Będąc rodakiem Smoka Wawelskiego oraz jego przyja­ ciół: księcia Kraka, profesora Baltazara Gąbki i kuch­ mistrza Bartłomieja Bartoliniego, czuję się w obowiązku zaprzeczyć wszelkim zarzutom postawionym przez me­ go przedmówcę. Pan Niedermeier — jako aptekarz — powinien być człowiekiem sumiennym i rzeczowym. Niestety jego wypowiedź zawiera mnóstwo nieścisłości, żeby nie użyć znacznie gorszego określenia. Jestem w tym szczęśliwym położeniu, że znam dobrze sprawę tajemniczego zaginięcia Smoka Wawelskiego. Co wię­ cej, znałem Smoka osobiście i na tej podstawie twier­ dzę, iż nigdy by się nie zgodził na coś podobnego. By­ li

łem też jednym z członków komisji badającej sprawę zniknięcia całej czwórki. Otóż nie ulega dla mnie wą­ tpliwości, iż Smok Wawelski i jego przyjaciele zostali uprowadzeni przez Kosmitów! Wrażenie mych słów było tak ogromne, że na sali za­ panowała grobowa cisza. Wszystkie oczy skierowały się ku mnie, co miało ten skutek, że chwilowo zapomniałem języka w gębie. — Tak. Przez Kosmitów — powtórzyłem po chwili. — Przez Kosmitów, którzy niespodziewanie wylądowali w pobliżu samochodu z naszymi przyjaciółmi. Niestety, nikt nie był świadkiem tego wydarzenia. Ostatnim człowiekiem, który widział Smoka, był pospolity ban­ dzior, Mr Joe Pietruszka. Joe Pietruszka, który dybał na życie Smoka i jego przyjaciół, został przez nich zde­ maskowany i przywiązany do krzesła. Książę Krak za­ wiadomił o tym najbliższy posterunek Milicji Obywatel­ skiej i nie tracąc czasu ulokował nieprzytomnego Smo­ ka w samochodzie, aby jak najszybciej zawieźć go do szpitala. Tyle wiemy z zeznań Pietruszki. Od tej chwili nikt już nie widział naszej czwórki. Nie przywieziono Smoka do żadnego szpitala w okolicy. Znaleziono nato­ miast przy drodze pusty samochód ciężarowy, taki jakim zwykle wozi się meble. Przy dokładnym zbadaniu wnę­ trza wozu znaleziono dwie łuski pochodzące niewątpli­ wie ze smoczego pancerza. Znaleziono też kucharską czapkę z wyhaftowanym inicjałem B. B. To znaczy: Bartolomeo Bartolini! Badanie śladów pozostawionych przez koła samochodu udowodniło, iż ciężarówka mu­ siała ostro hamować, zjeżdżając niemal na skraj rowu. I oto dochodzimy teraz do największego odkrycia: na pobliskiej łące, w odległości około pięćdziesięciu metrów od szosy, znaleziono duży krąg wypalonej trawy oraz trzy wyraźne zagłębienia wyglądające na ślady podpór 10

jakiegoś ciężkiego pojazdu. Po ogłoszeniu tych faktów pczcE prasę zgłosił się do Komisji mieszkaniec sąsiedniej wsi i zeenał, że owej nocy, wkrótce po burzy i ulewie, widział w okolicy jakiś jasnoczerwony krąg posuwający się szybko z północy na południe. Najważniejszego do­ wodu na porwanie dostarczył jednak pies milicyjny imieniem Mandat. Psu temu dano do powąchania ku­ charską czapkę Bartoliniego. Mądre psisko zaprowadzi­ ło nas prosto ku owemu wypalonemu miejscu na poblis­ kiej łące. Tu wszelki ślad się urwał! Mandat podniósł pysk do góry i żałośnie zawył. Moje wystąpienie zostało nagrodzone oklaskami większości zebranych, choć sprawiedliwie muszę przy­ znać, że dało się słyszeć także kilka gwizdów. Na opu­ szczoną przeze mnie mównicę wskoczył znów Herr Niedermeier, zarzucając mi brak naukowej ścisłości. - Mój oponent — krzyczał do mikrofonu aptekarz z Moguncji — sam siebie kompromituje, traktując po­ ważnie zeznania zawodowego gangstera, a także wycie milicyjnego wilczura! Do chwili obecnej nie mamy żadnego dowodu na istnienie latających talerzy, zwa­ nych UFO, podczas gdy istnienie smoków zostało po­ twierdzone przez setki i tysiące ludzi! Moim zdaniem — ciągnął Niedermeier — intryga ta jest szyta zbyt gru­ bymi nićmi, i jestem gotów dać głowę, że Smok Wawel­ ski przebywa na ziemi. Bardzo bym się cieszył, gdyby tak było! — zawo­ łałem ze swego miejsca. — Tajemnicze zaginięcie Smo­ ka zasmuciło wszystkich jego przyjaciół, do których i ja mam zaszczyt się zaliczać. Wszystko jednak wskazuje na to, że Smok Wawelski i jego nieodłączni towarzysze poszybowali w Kosmos. Dokąd? Na jak długo? Tego, niestety, nikt nie wie! Gdy w przerwie obrad wyszedłem do bufetu, aby

orzeźwić się szklanką chłodnego napoju „Smoka-coca”, przystąpił do mnie młody człowiek w ciemnym garni­ turze, w którego klapie widniała zjazdowca odznaka, przedstawiająca postać smoka w smokingu i ze smo­ czkiem w pysku. Rzecz jasna, że i ja miałem taką samą odznakę, którą otrzymałem wraz z zaproszeniem na Zjazd. Młody człowiek przedstawił się jako dr Cornelis van Rijd z Amsterdamu, dodając, iż jest sekretarzem holenderskiego oddziału Towarzystwa. — Drogi panie — rzekł dr Cornelis — sądzę, że za­ interesuje pana wiadomość, iż mój przyjaciel z Pragi, pan Kareł Słupka, znalazł swego czasu w prowincjonal­ nym antykwariacie kawałek polskiej gazety. — Hm — mruknąłem, nie wiedząc, jak zareagować na taką, w gruncie rzeczy niezbyt sensacyjną, wiado­ mość. Przecież gazety nasze wędrują w daleki świat i nie może być nic dziwnego w fakcie napotkania ich w Czechosłowacji... Dr Cornelis okazał się człowiekiem spostrzegawczym i inteligentnym, gdyż widząc zdziwienie na mej twarzy, pośpieszył z wyjaśnieniem: — Oczywiście, sprawa byłaby błaha, gdyby nie to, że — jak się okazało po dokładnych badaniach — gaze­ ta owa pochodzi z bardzo zamiei zchłych czasów i nosi nazwę „Echo Kraka” ! — Ach! — krzyknąłem zelektryzowany. — To zupeł­ nie inna sprawa! Pan... — Słupka... — Otóż pański przyjaciel, pan Słupka, trafił na bia­ łego kruka! Czy pan sobie wyobraża, że nawet Biblio­ teka Jagiellońska w Krakowie nie posiada ani jednego egzemplarza tej gazety? To po prostu cudowna wiado­ mość! Byłbym szczęśliwy, gdybym mógł zobaczyć tak wspaniały druk... 13

12

Holender pokiwał głową i uśmiechnął się, ukazując rząd białych zębów w otoku bujnej brody. " Mogę panu dać adres pana Słupki. Ach, co ja mówię! Przecież ja sam zaraz po zakończeniu obrad wybieram się do Pragi i mógłbym pana ze sobą za­ brać. Doskonale ucieszyłem się. — Na szczęście nie wiążą mnie teraz żadne terminy i z przyjemnością sko­ rzystam z pańskiego zaproszenia. Tym bardziej że już od paru lat nie byłem w Pradze. — A więc zrobione — rzekł dr Cornelis. — Mówmy sobie „ty”, dobrze? Z największą chęcią, Kornelku — rzekłem. — Mam na imię Stanisław. Myślę, że łatwiej ci będzie po­ sługiwać się skrótem Stan. A więc, drogi Stanie, umowa stoi? Jeszcze jak! — odparłem, nieświadomie używając ulubionego powiedzenia mieszkańca Smoczej Jamy. Raz jeszcze miałem sposobność do przemawiania na Zjeździe. Zaproszony przez przewodniczącego, wyświe­ tliłem kilkanaście kolorowych przeźroczy, przedstawia­ jących Smoka Wawelskiego i jego przyjaciół wkrótce po ich niespodziewanym przybyciu do Krakowa. Jedne zdjęcia pokazywały Smoka w czasie porannej gimnasty­ ki nad brzegami Wisły, na innych zaś można była oglą­ dać wspaniałego gada toczącego naukową dysputę z księciem Krakiem podczas przechadzki po Rynku kra­ kowskim. Szczególne zainteresowanie zebranych wy­ wołało zdjęcie Smoka opartego o swój własny, bu­ chający ogniem pomnik oraz to, na którym ozdoba smoczego rodu rozdawała autografy szkolnym dzie­ ciom. — Widzicie więc, państwo — mówiłem — iż Smok Wawelski cieszył się u nas ogromną sympatią, na którą

sobie w pełni zasłużył przez swą bezpośredniość, życzli­ wość i dobry humor. Przeźrocza tak się spodobały, że musiałem je raz jeszcze wyświetlić. Okazało się przy tym, że za pier­ wszym razem przypadkowo opuściłem jedno zdjęcie. Była na nim kartka z pisanego przez Smoka dzieła pt. „Co mi wiadomo o mojej rodzinie”. Dzieło to rozpoczął Smok na kilka dni przed wyruszeniem na rowerową wycieczkę, z której, jak wiemy, już nie powrócił. Na karcie tej widniał zarys nikomu nie znanej wyspy, leżą­ cej — jak głosił podpis — na Bardzo Niebieskim Mo­ rzu, i oznaczonej nazwą Smokonia. Z zamieszczonego obok tekstu wynikało, iż tak zapewne wyglądała wy­ spa, z której pochodził pradziadek naszego bohatera i z której przed laty przybył do Grodu Kraka, aby za­ mieszkać w grocie nad Wisłą i dać początek rodowi Smo­ ków Wawelskich. Komentując ów rysunek powiedziałem: — Niestety nigdy się już nie dowiemy, gdzie leży wyspa w zamierzchłych czasach zwana Smokonią. Na­ zwa „Bardzo Niebieskie Morze” mogłaby oznaczać jedno z mórz południowych, ale jest to tylko domysł, nie po­ party żadnymi dowodami. Być może, że Smok wyjaśnił­ by nam tę tajemnicę, ale wyjazd na wyprawę w Bie­ szczady zmusił go do chwilowego przerwania pracy. I’racy, która już nigdy nie będzie dokończona... Słowa moje zostały przyjęte ze zrozumiałym wzru­ szeniem. Jeden ze słuchaczy, siedzący w fotelu w pier­ wszym rzędzie, sięgnął nawet do kieszeni i ogromną kraciastą chustką wytarł wilgotne od łez oczy. Przy­ znam się, żę tak silna reakcja była nieco dziwna u czło­ wieka, który robił wrażenie twardego i nie podlegają­ cego wzruszeniom mężczyzny. Ale któż zbadał bez reszty tajemnice ludzkiej psychiki? 15

Wieczorem w sali hotelowej odbył się uroczysty bankiet, na którym jednak nie byłem, nie mając konie­ cznego w tym wypadku smokinga. Bez żalu zrezygno­ wałem z kilku godzin, które musiałbym spędzić w zady­ mionej sali, i wybrałem się na miłą przechadzkę w kie­ runku schroniska na Hrebienoku. Rozkoszowałem się rzeźwym powietrzem gór, szybkim marszem po pustej drodze i widokiem rozgwieżdżonego nieba. Żałowałem Przy tym, że nie będąc znawcą gwiezdnych konstelacji, nie mogę odszukać gwiazdozbioru Smoka, widocznego w ciąga całego roku na północnej półkuli. Wracając do hotelu postanowiłem solennie, iż zaraz po powrocie do kraju zabiorę się do studiowania popularnych przewo­ dników po gwieździstym niebie. Postanowiłem także, że zabiorę się do botaniki, ponieważ stwierdziłem u siebie ogromne luki w tej dziedzinie. Na koniec zaplanowałem sobie przeżycie na tym świecie co najmniej trzystu lat, gdyż dopiero w ciągu tego czasu mógłbym zrealizować choć część swych zamiarów... Ostatnia decyzja, powzię­ ta już po przyłożeniu głowy do poduszki, dotyczyła opanowania podstaw smokologii, w związku z czym za­ planowałem dodatkowo sto lat życia w pełnym zdrowiu... Uczyniwszy to, nakręciłem zegarek, zgasiłem lampę i naciągnąłem koc na ramiona. W prostokącie okna mru­ gały gwiazdy. Tylko które z nich należały do konstela­ cji Smoka?

Rozdział drugi

PRZYGODA Z BRAMBORAMI Po trzech dniach Zjazd zakończył swoje obrady. Na pożegnalnym spotkaniu otrzymałem z rąk prezesa go­ dność honorowego członka Towarzystwa. A także za­ proszenie do wzięcia udziału w przyszłorocznym Kongresie na greckiej wyspie Rodos, stanowiącej nie­ gdyś siedlisko jednego z groźniejszych smoków staroży­ tności. Następnie strażacka orkiestra odegrała Marsz Smoków Jaroslava Zdenka Kohuta, zdolnego kompozytora z Trenczyńskich Cieplic. Gdy ucichły ostatnie dźwięki utworu, prezes Towarzystwa, sędziwy profesor Dimitrios Drakopulos, pożegnał zebranych i zaprosił ich do przybycia w roku przyszłym na Rodos. — Drugi Zjazd Towarzystwa do Badań nad Smoka­ mi uważam za zamknięty — rzekł profesor wzruszonym głosem i opuścił podium, nad którym wciąż jeszcze zwi­ sał sztandar Towarzystwa. Sztandar ten — o czym jeszcze nie miałem czasu powiadomić czytelników — ukazywał wyhaftowane na złotym tle dwa smoki po obu stronach zielonej draceny, czyli smoczego drzewa. Nie muszę chyba dodawać, iż smoki miały na sobie świetnie skrojone smokingi, a w paszczach niemowlęce smoczki, zwane przez niektórych gryzaczkami. 2 Przygoda na Rodos

17

Wychodząc z sali obrad zderzyłem się z mężczyzną, którego twarz wydała mi się znajoma. Przepraszam — powiedziałem, kierując się ku szerokim schodom, wiodącym do westybulu. Ale zanim zrobiłem dwa kroki, poczułem czyjąś dłoń na swym ra­ mieniu. Czy mogę uścisnąć rękę człowieka, który osobiście znał Smoka Wawelskiego? — usłyszałem. — Wczoraj, gdy pokazywał pan te śliczne przeźrocza, byłem zbyt wzruszony, aby podejść do pana... W tym momencie uprzytomniłem sobie, że mam do czynienia ze słuchaczem, który siedział w pierwszym rzędzie i wycierał oczy wielką kraciastą chustką. Nazywam się James Laiby — powiedział nieco zachrypniętym głosem. — Od dziecka interesowałem się smokami. Och, tak, tak — dodał wywracając ocza­ mi — smoki, można powiedzieć, to moja pasja. A także węże morskie, sea monsters. Widział pan kiedyś węża morskiego, he? — Nigdy — odparłem zgodnie z prawdą. — Ale może tylko dlatego, że mieszkam z dala od morza. — Na pewno dlatego — zahuczał mój rozmówca. — Ale my, marynarze, mamy wiele sposobności do ich oglądania... Nagle urwał, uderzył się dłonią w usta, jakby powie­ dział zbyt wiele — i w następnej chwili raz jeszcze ścisnął moją prawicę. — Przepraszam, ale czasu mało! Mój statek wycho­ dzi w morze. Musiałem zrobić dość głupią minę, jako że w Smo­ kowcu trudno o statek, podobnie jak w Zakopanem o dobre powietrze — ale mój nowy znajomy roześmiał się głośno jak z najlepszego dowcipu. — To takie zawodowe przyzwyczajenie — wyja­ 18

śnił. — Mój statek ma cztery koła i zwie się Ford Mu­ stang. Przypomniałem sobie, że mam coś ważnego do załatwienia. Żegnam więc pana — i do zobaczenia na Rodos! — Do zobaczenia — powtórzyłem. — Może w drodze na Rodos uda mi się ujrzeć węża morskiego? — Niewykluczone, niewykluczone! — zawołał Mr Laiby i znikł w tłumie osób wychodzących z sali. Nazajutrz wyniosłem z hotelu swą walizkę i cisnąłem na tylne siedzenie w białej hondzie doktora van Rijda. — To wszystko? — zapytał Kornel. — Tak. — W takim razie w drogę! Majowy dzień był piękny, sunęliśmy gładkimi szosa­ mi przez wsie i miasteczka skryte w różowej bieli kwi­ tnących jabłoni. Van Rijd włączył radio i w samochodzie rozległy się dźwięki muzyki. Mógłbym oczywiście czarować was opisami mijanych miejscowości, gdyż ściąganie z przewodników turysty­ cznych nie jest zbyt trudne. Ale po co? Czy w ten spo­ sób zawrzecie znajomość z krajobrazem Słowacji, Mo­ raw i Czech? Czy zapoznacie się z historią tych krain? Z ich zabytkami i dniem dzisiejszym? Zresztą wcule nam teraz o to nie chodzi. Rzecz w tym, aby jak naj­ szybciej znaleźć się w Pradze i wziąć do ręki pergamin, być może współczesny księciu Krakowi, profesorowi Gąbce oraz kucharzowi Bartoliniemu, nie mówiąc już o najważniejszej postaci, czyli o Smoku Wawelskim! Ale nie daruję wam historii z bramborami... Otóż koło południa poczuliśmy głód. Byliśmy wówczas niedaleko Brna. — W każdym kraju próbuję specjałów miejscowej kuchni — rzekł Kornel. — Ja także. 10

— Wc Włoszech jadłem pizzę i spaghetti z parmezanem. W Chinach jaskółcze gniazda i płetwy rekina. W Związku Radzieckim zupę, która miała coś wspólne­ go z uszami, tylko zapomniałem co, zapewne nazwę. — Barszcz z uszkami? — poddałem mu myśl. — Nie, coś innego... — Zupa ,,ucha” ? — Tak, tak — ucieszył się. — Bardzo smaczna. W Maroku z rozkoszą wcinałem kus-kus, a w Rumunii, podczas kongresu anestezjologów, mamałygę ze śmie­ taną... Na wspomnienie różnych przysmaków brodata twarz Kornela wyraźnie pojaśniała. Ja również poczułem gwał­ towny przypływ apetytu. — Byłeś w Polsce? — przerwałem mu jego kulinarne wywody. — Jeszcze nie. To żałuj, bo nie jadłeś polskiego bigosu. Wyśmie­ nita potrawa, tylko trzeba ją umieć przyrządzić. Dziękuję, na pewno kiedyś skorzystam, bo chcę zobaczyć twoje rodzinne miasto, po którego ulicach tak niedawno chadzał ostatni z żyjących na świecie smoków. Dziś na obiad — powiedziałem — wybierzemy sobie jakąś miejscową specjalność, zgoda? — Oczywiście. Już tylko kilka kilometrów do Brna. Mówiąc to, nacisnął pedał gazu. Honda pognała jak pocisk rakietowy. I tak oto w Brnie, bardzo ładnym mieście, zlakomiliśmy się obaj na brambory, które figurowały na karcie niemal przy każdej potrawie. Zamówiliśmy więc — ku wyraźnemu zdziwieniu kelnera — dwie duże porcje bramborów. Oczekiwanie na ów specjał skracaliśmy sobie obserwowaniem sąsiednich stolików, snując do­ mysły, jak też może wyglądać owa potrawa. (Nazwę jej 20

Kornel wymawiał z angielska, co brzmiało trochę jak „bramberry”.) Wkrótce kelner przyniósł wielki półmi­ sek wypełniony ziemniakami z masłem i młodym koper­ kiem. ■ — Aha — powiedział na to mój przyjaciel. — To jest widocznie coś, co się jada z ziemniakami. — Ja też tak sądzę. Pewnie zaraz przyniosą brambory. Kelner nałożył ziemniaki na talerze i zniknął z szyb­ kością latającego spodka. Czas jednak mijał, ziemniaki stygły, a kelner się nie zjawiał. Zjedliśmy więc to, co przyniósł, żałując tylko, że nie zamówiliśmy skislego mleka. Po chwili kelner wykwit! przy naszym stoliku z rachunkiem w ręce. — No a brambory? — zapytałem ze świętym obu­ rzeniem. — Ano, ano, brambory — odpowiedział. — Właśnie — przytaknąłem słodko. — Właśnie py­ tam o brambory. — Ano, brambory — rzekł i wskazał ręką na półmi­ sek: — Brambory... — powtórzył i uśmiechnął się od ucha do ucha. Wyrwał kartkę z bloczka i położył ją na stoliku. Zapłaciliśmy śmiesznie niską należność. No cóż, ziemniaki należą raczej do tanich potraw... Dusząc się od śmiechu opuszczaliśmy malownicze Brno, które żegnało nas widoczną na horyzoncie syl­ wetką gotyckiej katedry. Porządny obiad zjedliśmy dopiero w przydrożnej gospodzie, w pobliżu zaporowe­ go jeziorka, po którym pływały żaglówki. Wskazaliśmy w karcie jakąś dość drogą potrawę i jednocześnie dali­ śmy kelnerowi do zrozumienia, że bramborów nie chcemy. — No bramberry, no bramberry — tłumaczył Kor­ nel. 21

Yes, sir — odparł kelner w dobrej angielszczyźnie, co wprowadziło nas w rodzaj krótkotrwałego osłupienia. I speak english — dodał kelner. — Byłem na prak­ tyce w Londynie. Brambory są dobre. Tak, tak — potwierdziłem. — Ale lekarz zakazał mi jeść brambory, a kolega jest tak delikatny, że nie chce mnie drażnić ich widokiem... Do Pragi zajechaliśmy późnym popołudniem. Muszę przyznać, iż błyski zachodzącego słońca na hełmach wież i kopułach kościołów wprawiły mnie jak zwykle w nastrój radosnego oczekiwania. Postanowiłem jak najszybciej wyruszyć na przechadzkę. Z góry cieszyłem się na myśl, że znów, po kilku latach, znajdę się wśród krętych i wąskich uliczek Starego Miasta, że stanę na moście Karola i spojrzę na wieże Hradczynu, że wpadnę na „bombę” piwa do jednej z tych stylowych piwiarni, w których trwają jeszcze pod beczkowymi sklepieniami echa śmiechu wywołanego facecjami dobrego wojaka Szwejka, że przejdę się w blasku neonów po placu św. Wacława... Jednakże nic z tych planów nie wyszło. Za­ raz po zainstalowaniu się w hotelu Kornel zatelefonował do swego przyjaciela z zapytaniem, czy możemy mu złożyć wizytę. Pan Kareł Słupka, wielce uradowany z naszego przyjazdu, zaprosił nas do siebie na kolację, dając jedynie czas na doprowadzenie się do porządku po wielogodzinnej podróży samochodem. Kornel położył słuchawkę na widełkach. — Przygotuj się na dawanie autografów — rzekł do mnie. —■Karci ma dziesięcioletniego syna Jurka, który jest czytelnikiem twoich książek. Moja miłość własna została czule pogłaskana. — Z przyjemnością — odparłem. — W Pradze jeszcze nie rozdawałem autografów. Wydostanie się z zatłoczonych ulic śródmieścia zajęło 22

nam trochę czasu. Kareł Słupka mieszkał w spokojnej willowej dzielnicy na lewym brzegu Wełtawy, w pobli­ żu ogrodów Petrinu, opadających tarasami ku rzece. Roztaczał się stąd piękny widok na miasto płonące już w tej chwili tysiącami różnobarwnych świateł. Gospo­ darz czekał na nas przed domem. W otwartych drzwiach widniała sylwetka jego żony Haliny, z pochodzenia Pol1i, o czym zdążył mnie poinformować Kornel, znający tę rodzinę już od kilku lat. Chcąc jak najszybciej obejrzeć wspaniały zabytek pol­ skiego dziennikarstwa, zaraz po dokonaniu wzajemnej prezentacji poprosiłem o pokazanie mi skarbu. — Z największą chęcią, drogi panie — rzekł pan Kareł — ale proszę zrobić nam tę przyjemność i zasiąść ■/. nami do skromnego posiłku. Po tak długiej podróży jesteście panowie na pewno zmęczeni i głodni, a lekarze uważają, że należy unikać zbyt silnych wzruszeń przy pustym żołądku. Z rozkoszą usłyszę od was relację 0 przebiegu Kongresu, na którym nie mogłem być z po­ wodu niespodziewanej grypy. — Musiałeś bardzo rozpaczać — powiedział van Rijd. — Okropnie! Ominęła mnie przecież sposobność po­ znania wielu sławnych smokologów. Zamiast przysłu­ chiwania się referatom, musiałem łykać różne proszki 1 kropelki, mierzyć temperaturę i płukać gardło. Dopie­ ro od wczoraj jestem w jakiej takiej formie. Nie muszę chyba dodawać, iż posiłek wcale nie był skromny. Widok suto zastawionego stołu przypomniał mi anegdotę o przyjęciu, na które pewien Czech zaprosił słabo znającego czeski język Polaka. Zaproszony gość, spojrzawszy na imponujący zestaw przysmaków, zała­ mał ręce i zawołał: Ach, co za zbytki! Usłyszał na to odpowiedź, której ton świadczył o doznanej urazie: „Pane, pane, to ne jsou zbytki, to jest dobre jidlo!” Nic 22

dziwnego, gościnny gospodarz miał prawo czuć się dotknięty, gdyż w języku czeskim „zbytki” oznaczają resztki i odpadki... Oczywiście opowiedziałem przy stole tę dykteryjkę, me ukrywając także naszej przygody z bramborami, co miało ten skutek, że rozbawiony pan Kareł napełnił znów szklanki wybornym piwem i wzniósł toast na cześć polsko-czeskiego braterstwa. Zapewne nie zdziwi to nikogo, iż nasza rozmowa szybko zeszła na temat smoków. Dziwne byłoby raczej, gdyby się tak nie stało. Van Rijd przyznał się, że od dawna marzy o tym, aby wydać kolorowy album, za­ wierający podobizny wszystkich smoków od początku świata. — Hm — powiedział z namysłem pan Kareł i pocią­ gnął spory łyk pilzneńskiego piwa. — Gdybym był sta­ rożytnym babilończykiem, uważałbym z pewnością, że smoki istniały jeszcze przed początkiem świata... — To po czym chodziły, jeżeli go jeszcze nie było? — zapytał Jurek, wykazując tym samym duże predyspo­ zycje cło zostania w przyszłości filozofem. Może nie tyle chodziły, co pływały — rzekł pan Kareł. — Według mitologii babilońskiej na początku istniały dwa zasadnicze elementy: żeński Tiamat i mę­ ski Apsu. Pierwszy uosabiał wodę słoną, a drugi słodką. Z ich połączenia powstali bogowie, którzy później zbun­ towali się przeciw swym rodzicielom. Bóg Ea zabił swego ojca Apsu, co ściągnęło na niego gniew matki Tiamat. Tiamat w postaci potężnego smoka walczyła także z synem ojcobójcy, noszącym imię Marduk. Ten to Marduk rozciął ciało smoka na dwie połowy. Z jednej utworzył niebo, a z drugiej ziemię. — A z której połówki zrobił ziemię? — zainteresował się Kornel.

— Myślę, że z tej gorszej — odparł gospodarz. — Ale nie jestem pewny, bo nie było mnie przy tym. W każ­ dym razie smoki są starsze niż świat i nie widzę powo­ du, dla którego smokologię należałoby traktować z przymrużeniem oka. — A któż tak czyni? — zawołałem ze szczerym obu­ rzeniem. — Ano są tacy, są — rzekł pan Kareł. — Choćby niejaki pan redaktor Hlavićka z Kutnej Hory, który niedawno nazwał nas nieukami i fantastami, gorszymi nawet od ludzi wierzących w istnienie latających ta­ lerzy! - Łobuz! — fuknąl z przekonaniem van Rijd w gę­ stwinę swej rudej brody. — Chciałbym go dostać w swe ręce — zawarczał groźnie pan Karci — choć klnę się na wszystkie świę­ tości, że jestem człekiem gołębiego serca! — A teraz — dodał miły gospodarz — chodźmy do mojego gabinetu, aby ujrzeć.autentyczny fragment naj­ starszego polskiego dziennika „Et 10 Kraka” ! Zerwaliśmy się z miejsc, aby pi zejść do sąsiedniego pokoju. Na jednej z jego ścian wisiał stary sztych, przedstawiający widok zamku na Hradczynie. Gdy go­ spodarz zdjął go i odstawił na bok, oczom naszym uka­ zały się stalowe drzwiczki wielkości książki telefoni­ cznej. Pan Kareł wyjął z kieszeni mały kluczyk, z na­ maszczeniem otworzył zakonspirowaną skrytkę i wsu­ nął do niej dłoń. Wstrzymaliśmy oddech. W tej samej chwili twarz pana Słupki pokryła się śmiertelną blado­ ścią, a z ust wyrwał się nieartykułowany okrzyk. Skrytka była pusta!

Rozdział trzeci

NADZWYCZAJNE WYDANIE

n a g ir eZIos K o m e™ d20nyCh ****** p ,O T a l — Tam jest jednak jakaś kartka Pobladły wciąż pan Kareł wyjął z dna skrytki nie­

™ t,SW1, papieru’ PrzyW«yl go do oczu i odczytał jego tiesc łamiącym się z emocji głosem: — „Nie radzę zawiadamiać policji. Kapitan Łajba” Usłyszawszy to nazwisko, poczułem ciarki przebiega­ jące mi po plecach. — Kto? Pan Słupka powtórzył: — Łajba. — Łajba! — zawołałem nie panując nad swym głoWOTii”r °W°dCa korsarskieg° statku „Gwiazda BarpiKornel złapał mnie za rękę. — Znasz go? — Tak jak można znać osobę stworzoną przez siebie — Nie rozumiem. — To jedna z postaci mojej książki — wyjaśniłem. — Ale jakim cudem dostał się do skrytki pana Karela? Co ja, mówię, to niemożliwe, przecież chyba jestem przy zdrowych zmysłach... ' 2(>

W drzwiach gabinetu zjawił się Jurek, z imponującym kawałkiem tortu w ręce. — To ja napisałem — wyjaśnił z niewinną miną i na wszelki wypadek zajął bezpieczną pozycję za oparciem dużego fotela. — To ja zabrałem „Echo Kraka”, mam je w pokoju, zaraz przyniosę. Pan Kareł przetarł chusteczką spocone czoło. — To twój pomysł, kochanie? — zapytał cicho, lecz wyraźnie, i wolno ruszył w kierunku swej pociechy. — Nie bij! — wrzasnął Jurek. — Chciałem ci zrobić kawał. To mówiąc prysnął błyskawicznie z gabinetu i w cią­ gu kilku sekund wrócił z płachtą bezcennej gazety. — Ale cię nabrałem — cieszył się. — Dziwne, że nie poznałeś kartki z mojego zeszytu do matmy. Kiepski z ciebie detektyw. — Jeszcze sobie o tym pogadamy — zasyczał pan Kareł i delikatnie wyjął skarb z ręki syna. — A teraz zmykaj, bo nie ręczę za siebie! Ale, ale, chwileczkę... Może mi jednak powiesz, skąd ty masz drugi kluczyk do schowka, he? — To jest kluczyk z maminej maszyny do szycia — rzekł Jurek z triumfem w głosie. — Pasuje jak ulał... — Panowie — zwrócił się do nas Słupka senior. — Jeszcze chwila, a będziecie świadkami synobójstwa. Każdy sąd mnie uniewinni, bo będę działać w afekcie. Jeszcze tu jesteś? To ostatnie zdanie odnosiło się do Jurka, który ostro­ żnie zbliżał się do mnie z książką w ręce, pokazując na migi, że pragnie otrzymać autograf. — Już uciekam — rzekł chłopiec — tylko chciałem prosić... — A to jest? 27

— Gąbka i latające talerze — wyjaśnił Jurek. — Do­ stałem od mamy na imieniny. — W porządku — powiedziałem. — Teraz już rozu­ miem, skąd znasz kapitana Łajbę. Czyżbyś chciał zo­ stać pii'atem? — To by było strasznie fajnie! — zawołał z błyskiem w oczach. — Ale my nie mamy morza. — Mógłbyś popłynąć Wełtawą do Łaby, Łabą do Hamburga, a stąd już prosta droga w szeroki świat. — Już o tym myślałem — przyznał szczerze — tylko tata musi mi kupić kajak. Albo lepiej motorówkę... Po wyjściu chłopca pan Kareł rozłożył na stole lekko pożółkły pergamin, na którym widniały szeregi czerwo­ nych liter o nader archaicznym kształcie. — Proszę, niech pan czyta — rzekł do mnie. — Znam to już na pamięć, ale chętnie raz jeszcze usłyszę. Założyłem na nos okulary i zabrałem się do lektury, którą co pewien czas przerywałem, aby ze względu na obecność Holendra przełożyć tekst na znany mu język angielski. „ECHO KRAKA” Wydanie nadzwyczajne

„Dziś, w ostatnim dniu miesiąca Kwitnących Bzów i w osiemnastym roku panowania księcia Kraka, przyb3rł do naszego Grodu Jego Wysokość Salamandrus I, król Krainy Deszczowców, nasz przyjaciel i sojusznik. Znakomitemu Gościowi towarzyszy Jego Piękna Mał­ żonka — królowa Elokwencja. W skład delegacji wcho­ dzą ponadto: minister Spraw Wilgotnych — Wodnisław Bagienko, przewodniczący Najgłębszej Komisji Jezior, Stawów i Kanałów — Roch Mgławica, oraz szef proto28

kołu dyplomatycznego — Akwadon. Przybył też wy­ dawca największego dziennika Kibi-Kibi — Redaktor Kropla Deszczowicz! Książę Krak oczekiwał swych znakomitych gości na zwodzonym moście, otoczony gromadą rajców miejskich oraz dzieci ze Szkoły Podstawowej im. Smoka Wawel­ skiego. Król Salamandrus I wraz z towarzyszącymi mu osobi­ stościami udał się na spoczynek do komnat książęcych, aby nabrać sił po trudach dalekiej i męczącej podróży. W godzinach wieczornych książę wyda wielką ucztę na zamkowym dziedzińcu. Jak nam donoszą, wszystkie potrawy przyrządzi osobiście szef książęcej kuchni, imć Bartolomeo Bartolini, trzykrotny zdobywca Platynowej Patelni z Brylantami! Jutro znakomici goście wezmą udział w wielkiej za­ bawie zorganizowanej w parku Jordana z okazji Mię­ dzynarodowego Dnia Dziecka. Podobno król Salaman­ drus ma osobiście rozdawać wszystkim dzieciom cytry­ nowe lizaki, zaś królowa Elokwencja kolorowe baloniki w kształcie deszczowej kropli. z o s t a t n ie j c h w i l i : Jak nam zakomunikowano z Książęcej Kancelarii, głównym tematem rozmów króla Salamandrusa i księcia Kraka będzie budowa wielkiego kanału, który ma połączyć Kibi-Kibi z naszym grodem, aby umożliwić wzajemną wymianę handlową. Do Krainy Deszczowców będziemy eksportować wyciera­ czki samochodowe, otrzymując za to znakomitą de­ szczówkę, używaną, jak wiadomo, przez piękne krako­ wianki do mycia włosów. Podobno biuro podróży KRAKTUR zamierza uruchomić połączenie wodolotem, którego projekt znajduje się już w opracowaniu Smoka Wawelskiego. Wodolot ten będzie prawdopodobnie cią­ gnięty przez specjalnie tresowane delfiny. 30

k a d o SC

w

MIEŚCIE: Wiadomość o przybyciu gości

":.eszła się po naszym grodzie z szybkością tramwaju konnego. W oknach domów pojawiły się chorągiewki ■■raz kolorowe portrety pary królewskiej. Krakowskie kwiaciarki z Rynku Głównego znoszą naręcza kwiatów dla udekorowania wawelskich krużganków, a wszyscy mieszkańcy pastują place i ulice, nadając im wysoki połysk przy użyciu froterek, a nawet szczoteczek do rębów. Dzień jutrzejszy będzie oczywiście wolny od nauki szkolnej.” Ale najważniejsza dla mnie wiadomość znajdowała :.ię na samym dole dziennikowej płachty. Była to notat­ ka redakcyjna zawiadamiająca o tym, iż w dniu jutrzej­ szym „Echo Kraka” rozpocznie druk serii reportaży pióra swego specjalnego wysłannika, red. Mikrofoniusza Tranzystorka. Jako pierwszy zostanie wydrukowany reportaż ze Smokonii, która była jednym z etapów po­ dróży Tranzystorka dookoła świata. — Co za pech! — zawołałem z prawdziwą rozpaezą. — Co za pech, że nie zachował się właśnie numer z datą dnia następnego! W ten sposób dowiedzielibyśmy się może, gdzie leży owa tajemnicza wyspa i jak się do niej dostać. Byłaby to wspaniała wiadomość dla wszyst­ kich smokologów na świecie. — Trudno — rzekł na to pan Kareł. — Sprawa ta chyba nigdy nie będzie wyjaśniona i, niestety, musimy ńę z tym pogodzić. Wtedy z moich ust padły słowa, których treść mnie samego zdumiała — i co tu dużo kryć — przeraziła: — Zrobię wszystko, co w mej mocy, aby odnaleźć Smokonię! Zanim zdążyłem obrócić je w żart, Kareł i Kornel porwali mnie w swe ramiona. 31

— Brawo! — zawołał pan Słupka, łaskocząc mój nos długimi wąsiskami. — To mi się podoba! I puściwszy mnie ze swych objęć, napełnił szklanki piwem. — Wypijmy za powodzenie wyprawy na Smokonię. Cóż było robić? Wypiłem, a odstawiając szklankę na stół, powiedziałem z odrobiną przechwałki: — No cóż, nie takie już krainy odkrywałem w swo­ ich książkach. W każdym razie myślę, że warto spróbo­ wać. Gospodarz otwarł okno na cala szerokość. Chłodne i rzeźwe powietrze wtargnęło do mieszkania wraz z bla­ szanym dźwiękiem jakiegoś wieżowego zegara. Naliczy­ łem jedenaście uderzeń. — To już tak późno? — zdziwił się van Rijd. — Nigdy me jest zbyt późno na dokonanie wielkiego odkrycia — odparł na to Kareł. — I nigdy nie jest za późno na obdarowanie przyjaciela. Mówiąc to, wręczył mi pergaminową płachtę ,,Echa Kraka” i dodał: — Weź to na pamiątkę naszego spotkania. Rzecz o takim znaczeniu powinna wrócić do Grodu Kraka. Teraz ja z kolei uściskałem pana Slupkę, aby mu po­ dziękować za nieoczekiwany dar, a zarazem ukryć ogar­ niające mnie wzruszenie. — Pozwól jednak — powiedziałem — że przekażę ten skarb całemu narodowi i ofiaruję Bibliotece Jagielloń­ skiej w Krakowie. Zgadzasz się? — Oczywiście — rzekł pan Kareł. — To będzie dla mnie prawdziwy zaszczyt. A gdy odkryjesz Smokonię, pojadę tam na urlop!

Rozdział czwarty

POD ŻAGLAMI Podczas gdy Kornel i Stan sunęli w białej hondzie ku Pradze, mr James Laiby w towarzystwie niezwykle chu­ dego i wysokiego dżentelmena noszącego imię Archibald gnał w swym błękitnym jaguarze w odwrotnym kierun­ ku, w stronę granicy węgierskiej. Obydwu tych panów czekała długa droga do Konstancy, rumuńskiego portu nad Morzem Czarnym. Jestem przekonany, iż prawie każdy czytelnik zadaje sobie w tym momencie pytanie, dlaczego właśnie do Konstancy, a nie na przykład do Warny lub Burgas, które to porty również leżą nad Morzem Czarnym, tyle tylko że w Bułgarii, a nie w Rumunii. Sprawa jest jed­ nak całkiem prosta, gdyż właśnie w Konstancy, a nie w Warnie czy też w Burgas, czekała na nich wspaniała Irzymasztowa korweta z wymalowaną na dziobie nazwą ,.Gwiazda”. Jeżeli jeszcze dodam, iż właścicielem ..Gwiazdy” był Mr James Laiby, nikt się nie będzie dzi­ wić wybranej przez niego trasie, która miała wieść przez Słowację, Węgry i Rumunię. Trasę tę błękitny jaguar odbył już przed tygodniem, ale w odwrotnym kierunku, •/ Konstancy do Smokowca. W tym miejscu zalecam każdemu czytelnikowi, aby zajrzał do atlasu geograficz­ nego i przekonał się na własne oczy, że jest to trasa długa i na pewno bardzo urozmaicona. Myliłby się jed­ li Przygoda na Rodos

33

nak, kto by przypuszczał, iż pan Laiby jest wyłącznie zamiłowanym podróżnikiem i turystą, który jeździ po świecie dla własnej przyjemności, tak np. jak pan Arka­ dy Fiedler. Żeby nie sprowadzać czytelników na ma­ nowce, powiem od razu, iż pan James Laiby był po pros­ tu hotelarzem, właścicielem wielu rozrzuconych po świe­ cie hoteli, moteli i campingów. Był więc człowiekiem interesu, poświęcającym swój czas przede wszystkim na robienie majątku. Cóż jednak — zapytacie — mógł robić człowiek interesu na Kongresie smokologów, a więc ludzi nauki? Och, moi drodzy, chcielibyście od razu zbyt wiele wiedzieć; w takim wypadku pisanie powieści nie miałoby wielkiego sensu. Wystarczyłoby po prostu krótkie streszczenie akcji, zajmujące najwy­ żej dwie stFony druku. Myślę jednak, że nie bylibyście zachwyceni takim rozwiązaniem sprawy. Nie byłby też zachwyoony ani autor, ani wydawnictwo. Bądźmy więc cierpliwi, a wszystko wyjaśni się w swoim czasie ku za­ dowoleniu ogółu zainteresowanych. Po spędzeniu nocy w hotelu „Złoty Byk” w Debreczynie (to już Węgry, moi kochani) obaj panowie po­ dążyli do Bors, gdzie przekroczyli granicę węgiersko-rumuńską. Odtąd błękitny jaguar niósł ich przez całą Rumunię, wzdłuż ogromnych winnic i pól kukurydzy, aż do Bukaresztu. Jeżeli sądzicie, że Mr James Laiby jako tzw. człowiek interesu nie interesował się zupełnie urodą świata, to jesteście w dużym błędzie i dajecie dowód, że hołduje­ cie banalnym wyobrażeniom, w myśl których każdy Szkot musi być skąpcem, każdy Włoch śpiewakiem, a każdy Polak romantykiem. Wcale tak nie jest. Znam np. Anglików, którzy wcale nie są flegmatyczni, Fran­ cuzów, którzy wcale nie są kochliwi, i Norwegów, któ­ rzy nie lubią śledzi. Mr Laiby z przyjemnością oglądał 34

wspaniały przełom rzeki Aluty przez pasmo Karpat Po­ łudniowych, tym bardziej że jako człowiek od dziecka zżyty z morzem, rzadko bywał w górach. Muszę też wyznać, że jego zainteresowanie nauką o smokach nie wynikało jedynie z wyrachowania, lecz miało swe ko­ rzenie we wspomnieniach z dzieciństwa, kiedy to jego piastunka opowiadała mu różne bajki o potworach za­ mieszkujących jaskinie i lochy starych zamków. Inna sprawa, że jako człek praktyczny nigdy nie odrzucał od siebie myśli o możliwości zrobienia majątku, do czego smoki mogły się przyczynić w takim samym stopniu, jak posiadane przez niego hotele, motele i campingi... Wczesnym rankiem dnia następnego samochód pana Laiby wtoczył się na betonowe nabrzeże portu w Kon­ stancy i stanął przy pięknym trójmasztowcu, wygląda­ jącym dość dziwnie na tle potężnych dźwigów oraz no­ woczesnych statków handlowych, na których w poran­ nej bryzie powiewały flagi różnych narodowości. Na widok samochodu zgromadzona przy burcie załoga wydała okrzyk. Rozległ się trzykrotny ryk syreny, a dy­ żurujący na mostku pierwszy oficer pośpieszył do trapu, aby powitać pasażerów jaguara. Mr James Laiby oraz jego towarzysz weszli na pokład statku. — Witam pana, kapitanie — rzekł pierwszy oficer. — Melduję, że wszystko jest w najlepszym porządku. Kie­ dy wypływamy? — Natychmiast — rzekł krótko pan Laiby. — Jaka prognoza pogody? — Doskonała. — Są jacyś pasażerowie? — Są. Dwóch arabskich dyplomatów z Kuwejtu i je­ den francuski student z brodą i gitarą. — No, z tego studenta nie będzie żadnej pociechy — skrzywił się Laiby. — Na pewno nie śmierdzi groszem.

— Zupełnie — przyznał pierwszy oficer. — Wącha­ łem dobrze i nic... Nawet nie miał pieniędzy na bilet, ale obiecał, że będzie pomagać w kuchni, a w wolnych chwilach grać na gitarze. Laiby zwrócił się do swego towarzysza: — Archibaldzie, idź zaraz do ciemni i wywołaj zdję­ cia, które robiłeś w czasie Kongresu. Gdy będziesz go­ towy, przynieś je do mojej kajuty. — Rozkaz, szefie! W chwilę później na środkowym maszcie załopotała czarna flaga, na której można było dostrzec czaszkę i dwa skrzyżowane piszczele. Na statku zaterkotały dzwonki. Potężny dźwig uniósł jaguara i złożył na pokładzie. Trap statku podjechał do góry, z polerów spadły ostatnie cumy i po chwili dumna korweta, świecąc w słońcu bielą swych żagli, skierowała się ku środkowi portowego basenu. Statek wycieczkowy przedsiębiorstwa „Pirat-Tourist” wyruszył w rejs do bułgarskiego portu Bałczik, aby zabrać na swój pokład czekających tam pasażerów. W godzinę później, gdy na horyzoncie zniknęły ostat­ nie zarysy Konstancy, Archibald zastukał do drzwi ka­ juty kapitana. — Wejść! — warknął Mr Laiby. — Przyniosłem zdjęcia, szefie — zameldował Archibnld. •— Są bardzo dobre. Nie na darmo jestem człon­ kiem Światowego Związku Artystów Fotografików. — Twoje szczęście — rzekł Laiby. — Gdyby były do niczego, rzuciłbym cię na pożarcie rekinom. — O ile mi wiadomo, w Morzu Czarnym dość trudno o rekiny. — Ale zdarzają się już na Morzu Egejskim — odparł chłodno kapitan. — A przecież płyniemy na wyspę Ro­ dos. Ale do rzeczy, pokaż mi przede wszystkim zdjęcie

z zarysem owej Smokonii, o której mówił ten głupi pismak z Polski. Zadowolony z przeglądu fotografii, które na jego roz­ kaz wykonywał podczas obrad chudy Archibald, kapi­ tan Laiby stuknął palcem w odbitkę przedstawiającą Smokonię. — Mam teraz dla ciebie bojowe zadanie. Słuchaj uważnie: musisz przestudiować mapy wszystkich wysp świata i odszukać takie, które są najbardziej podobne do Smokonii. — To nie będzie łatwe — ośmielił się zauważyć Archi­ bald. James Laiby uśmiechnął się złośliwie. — Praca u mnie nigdy nic była łatwa. Płacę dużo, ale wymagam jeszcze więcej. Archibald podrapał się w głowę: — Przepraszam, szefie, ale powiedz mi, czy odkrycie Smokonii może mieć dla nas jakiekolwiek znaczenie? — Nie filozofuj — uciął krótko kapitan — tylko rób, co ci kazałem. Jeżeli znajdziesz Smokonię, dostaniesz podwyżkę od pierwszego. — Tak jest — odparł służbiście Archibald i opuścił kajutę kapitana, aby niezwłocznie zabrać się do roboty.

Na małej przystani w Bałcziku czekała na „Gwiazdę” grupa pasażerów. Byli to mieszkańcy luksusowego hotelu ..Apollonios” z wyspy Rodos, którzy wzięli udział w mor­ skiej wycieczce, zorganizowanej przez biuro podróży ..Pirat-Tourist”, należące, podobnie jak i hotel, do pa­ na Laiby. Wycieczka ta stanowiła miłe urozmaicenie pobytu na Rodos, a jej koszty zostały wkalkulowane w cenę miesięcznych wakacji na tej pięknej greckiej wyspie.

30 37

Plan morskiej przejażdżki przewidywał zwiedzenie Stambułu, wspaniałego tureckiego miasta, słynącego nie tylko z malowniczego położenia nad Bosforem, lecz tak­ że z ogromnej ilości meczetów i głośnego na cały świat bazaru. Po zwiedzeniu Stambułu uczestnicy wycieczki mieli spędzić trzy dni w Sozopolu, a następnie przez ty­ dzień wypoczywać w Bałcziku, jednej z uroczych miej­ scowości na bułgarskim wybrzeżu Morza Czarnego, mieszkając w pałacyku, który był niegdyś własnością królowej rumuńskiej Marii. Ową tygodniową przerwę w morskiej podróży James Laiby wykorzystał, jak wie­ my, do wzięcia udziału w kongresie smokologów w Smokowcu. W drodze powrotnej raz jeszcze miano zatrzymać się w Stambule. Jak z tego widać, James Laiby dbał o rozrywki swych bardzo zamożnych pensjonariuszy, ciągnąc zresztą z te­ go pokaźne zyski. Dodatkowym urozmaiceniem rejsu było to, iż odbywał się on na pokładzie żaglowca, co już samo przez się było dla jego uczestników niezwykłą jak na dwudziesty wiek atrakcją. Oczekiwanie na przybycie „Gwiazdy” skracano sobie rozmowami dotyczącymi oryginalnej, bądź co bądź, po­ staci pana Laiby. — Jego pomysłowość nie zna granic — twierdził z przejęciem profesor Henri Legrand z Uniwersytetu Quebec, zwracając się do swej towarzyszki, znanej pi­ sarki, autorki dwustu pięćdziesięciu powieści z życia sfer wyższych, panny Patrycji Prescoot. — Nie dość, że postarał się o żaglowiec w stylu retro, to jeszcze wypo­ sażył go w armaty muzealnej wartości oraz w załogę jakby żywcem przeniesioną z czasów największego roz­ kwitu piractwa! Turystyczny rejs pod czarną flagą — oto pomysł godny Nagrody Nobla, czyż nie mam racji? — Oczywiście — przyznała znana pisarka, przyciska-

jąc do siebie dwa ukochane jamniki, Pixy i Dixy. — Ża­ łuję tylko, że nasz kapitan wygląda na prostego czło­ wieka. Gdyby nie to, mógłby się stać bohaterem mojej nowej powieści. Obawiam się jednak, że czytelnicy nie wybaczyliby mi tak rażącego odstępstwa od dotychcza­ sowych reguł. A ja muszę się liczyć z ich życzeniami. Któż jednak wie — rzekł z namysłem profesor — czy pan Laiby nie jest potomkiem jakiejś starożytnej, lordowskiej rodziny, na której ciąży przekleństwo, zwią­ zane na przykład ze straszną zbrodnią, popełnioną nie­ gdyś przez jednego z przodków? W niebieskich oczach panny Prescoot zamigotały iskierki zainteresowania. Och, tak, tak, to by nawet było bardzo podnieca­ jące! Czuję, że dziś jeszcze zacznę dyktować mej sekre­ tarce pierwszy rozdział nowej powieści. Mam nawet ty­ tuł: „Straszliwa tajemnica arystokraty!” Zaraz nadam z morza radiotelegram do mojego wydawcy, żeby sobie przygotował odpowiedni zapas papieru. Muszę pana za ten pomysł ucałować! I nie zważając na obecność pasażerów, panna Patry­ cja gorąco wycałowała profesora, zostawiając na jego pomarszczonych policzkach ślady swych warg. Tymczasem w grupie oczekujących wszczął się dziw­ ny gwar. — Płyną, płyną! — wołano na wyścigi. — Widać już „Gwiazdę”, jest na wysokości przylądka Kaliakra! Pły­ nie pod wszystkimi żaglami! Profesor podał lornetkę sławnej powieściopisarce. — Och, och, widzę ją doskonale — wołała z entuzjaz­ mem. — W drodze do Stambułu napiszę jeden, dwa, co ja mówię, trzy rozdziały i zaraz po wylądowaniu prze­ ślę je samolotem do Londynu! Zaokrętowanie pasażerów minęło gładko i w godzinę 40

później „Gwiazda” wypłynęła z zatoki na pełne morze, ubierając kurs na południe. Upał wzmagał się z każdą chwilą. W kajutach włączono urządzenia klimatyzacyjne. Obiad minął w wesołym nastroju, zwłaszcza że morze było spokojne, a kucharz nie żałował greckiego wina, które roznosili stewardzi, przybrani w pirackie stroje. Po obiedzie część pasażerów poukładała się na leża­ kach, aby zażyć kąpieli słonecznej, część zaś udała się do kajut na wypoczynek. Nie muszę chyba dodawać, iż panna Prescoot bez chwili zwłoki przystąpiła do dykto­ wania swej nowej powieści, którą zakroiła na około czterysta stńon druku. Do późnego wieczora dochodził / jej kabiny stukot maszyny do pisania, obsługiwanej przez młodziutką sekretarkę pisarki, pannę Suzy Lennox. Dzięki pomyślnym wiatrom „Gwiazda” osiągnęła redę portu w Stambule wczesnym rankiem dnia następnego. Do zgromadzonych przy śniadaniu pasażerów prze­ mówił przez głośniki sam kapitan Laiby: — Uwaga wszyscy pasażerowie! Nasz statek znajduje się na redzie Stambułu. Wkrótce wejdziemy do portu. Pobyt w mieście potrwa jeden dzień. Oto znów macie państwo okazję, aby raz jeszcze przejść się po ulicach lego pięknego grodu. Szczególnie zachęcam do odwiedze­ nia bazaru i zaopatrzenia się w złoto, które jest tu bar­ dzo tanie. Odnalezienie części bazaru, w której znajdu­ ją się sklepy złotników i sprzedawców szlachetnych ka­ mieni, nie nastręczy wam żadnych trudności, gdyż w dzielnicy tej słychać wyłącznie język polski. Wszyscy pasażerowie proszeni są o stawienie się na statku o pół­ nocy. O godzinie pierwszej po północy odpływamy w dalszą drogę. Życzę pomyślnych zakupów.

Rozdział piąty

MAPY PIRI RAISA Natychmiast po zacumowaniu statku w bliskości Zło­ tego Rogu James Laiby wsunął do kieszeni odbitkę zdję­ cia przedstawiającego zarysy Smokonii i, zamknąwszy swą kajutę, wyszedł na pokład. Przy trapie spotkał Archibalda, który na jego widok szybko cisnął niedopa­ łek papierosa do wody. — Masz wszystko co trzeba? Archibald wyszczerzył pożółkłe od tytoniu zęby, co w jego mniemaniu miało oznaczać promienny uśmiech. — Jasne, że tak. Nigdy się bez tego nie ruszam. To mówiąc mrugnął okiem i nieznacznie wskazał pal­ cem (oczywiście również poĆólkłym od tytoniu) jeden z guzików swej marynarki. — Najnowszy aparat szpiegowski — dodał zniżając głos, choć nikogo nie było w pobliżu. — Pracowałem nad nim przez dwa lata. Czy różni się czymkolwiek od ponostałych guzików ? — Byłoby źle, gdyby się różnił — rzekł Laiby. — A nie zgubisz go? — Spokojna głowa, kapitanie — odparł Archibald. — Jc :t przyszyty nylonową żyłką, używaną do połowu barrakud. 42

Obydwaj mężczyźni zbiegli z trapu i wmieszali się w barwny tłum, zalegający przyległe do przystani ulice. Znalazłszy się na słynnym moście, prowadzącym do naj­ starszej dzielnicy miasta, James Laiby przystanął i chwy­ cił Archibalda za ramię. — Patrz — powiedział. — Ten zamek na wzgórzu to słynne Topkapi, stara siedziba tureckich sułtanów, a obecnie jedno z najbogatszych muzeów świata. Pamię­ taj, żebyś niczego nie próbował zwędzić. — Postaram się — obiecał Archibald lekko zawiedzio­ nym tonem. — Ale pilnuj mnie, żebym się nie zapom­ niał. — Sam się musisz pilnować — powiedział ostro Laiby. — Dziś mamy ważniejsze sprawy do załatwienia. Nie chcę mieć do czynienia z turecką policją. Na tle bezchmurnego nieba ostro odcinały się wy­ smukłe minarety meczetów. Brudną wodę Bosforu mełły śruby statków, utrzymujących łączność pomiędzy euro­ pejską i azjatycką częścią miasta. Przy nabrzeżu roiło się od rybackich łodzi, na których smażono ryby nie­ dawno złowione w morzu. Gęste od upału powietrze przesycone było zapachem oliwy i dymu z piecy­ ków opalanych węglem drzewnym. Nad miastem prze­ leciał wielki samolot pasażerski, zniżający się już ku lotnisku. Przeciskając się przez hałaśliwy tłum zgromadzony przy niezliczonych straganach, obaj panowie dążyli bocz­ nymi uliczkami ku zamkowi, otoczonemu murem za­ opatrzonym w liczne baszty. Archibald podał kapitanowi banana. — Poczęstuj się — powiedział. — Skąd to masz? — Zwędziłem — przyzna! się Archibald. — To jesz­ cze nie muzeum, więc pomyślałem, że... 43

— Ja jestem od myślenia, rozumiesz? — Tak jest. Już będę grzeczny. Ale powiedz mi, po jaką cholerę idziemy do tego muzeum? Ja bym wolał do jakiejś porządnej knajpy. — Archibaldzie — rzekł surowo James Laiby. — Sprawa jest bardzo poważna. Skoro jednak koniecznie chcesz wiedzieć, powiem ci krótko: Idziemy sfotografo­ wać mapy Piri Raisa. — Kogo? — Piri Raisa. To był taki sławny pirat turecki, żyjący w XVI wieku. Zrobił wielką karierę. Został nawet admi­ rałem tureckiej floty, która panowała na całym Morzu Śródziemnym. — I co z tego? — To, głąbie kapuściany, że ów pirat znakomicie ry­ sował mapy. Między innymi pozostawił po sobie dwie mapy świata. Archibald pogardliwie wydął wargi. — Też mi zasługa! Jeszcze lepsze mapy mogę sobie kupić w każdym sklepiku. — Nie przerywaj. Piri Rais odrysowal je ze znacznie starszych map, pochodzących z Dalekiego Wschodu i do tego tajnych... Są na nich nie tylko brzegi Antarktydy, ale także Patagonia i Ziemia Ognista, których wtedy nikt jeszcze nie znał. Są dość dokładnie oznaczone oby­ dwie Ameryki oraz Grenlandia. A najważniejsze jest to, że zarówno Antarktyda jak i Grenlandia wyglądają tak, jakby nie były jeszcze pokryte lodami. Co więcej, są narysowane w ten sposób, jakby zostały zdjęte z lotu ptaka. — Cie choroba — mruknął zaciekawiony Archibald. — Z tego, co dziś wiemy — ciągnął kapitan — po­ krywa lodowa na biegunach powstała około dziesięciu tysięcy lat temu. Tak więc mapy Piri Raisa pokazują

stan sprzed tego czasu. Nie jest więc wykluczone, że znajdziemy na nich Smokonię, która w późniejszej epoce została pokryta lodami. — I co z tego? — powtórzył swe pytanie Archibald. — Gdyby nawet była, to jak się do niej dobierzemy? — To jasne, żc nie będziemy topić lodów — rzeki Laiby. — Ale takie odkrycie będzie można dobrze sprze­ dać. — To już jest coś — przyznał Archibald. — A co zro­ bimy, jeżeli jej nie znajdziemy na tych zbzikowanych mapach? Piri Rais mógł się upić i zapomnieć o jej na­ rysowaniu. — Pili Rais był muzułmaninem i nie używał alko­ holu — sprostował Laiby. — Jeżeli jej nie znajdziemy, będziemy szukać gdzie indziej. Cierpliwość jest cnotą, a ty chyba chciałbyś uchodzić za człowieka cnotliwego, nie? — Pewnie, że chciałbym. Ale to diabelnie trudna sprawa. Rozmawiając w ten sposób obaj panowie znaleźli się przed masywnymi drzwiami muzeum i po chwili zamel­ dowali się w sekretariacie, wyrażając chęć zamienienia kilku słów z samym Naczelnym Dyrektorem. Dyrektor Muzeum, pan Ismet Denizli, niski grubasek odznaczający się łysiną i okularami w grubej rogowej oprawie, siedział za biurkiem w gabinecie, którego ścia­ ny od dołu do góry były wyłożone książkami w skórza­ nych oprawach. W jednym z rogów gabinetu stał ogrom­ ny zabytkowy globus. — Czym mogę panom służyć? — zapytał dyrektor, częstując gości cygarami. — Interesują nas mapy Piri Raisa — rzekł James Laiby — i bylibyśmy bardzo wdzięczni za ich pokaza­ nie. Ja i mój przyjaciel Archibald jesteśmy kartografami 45

44

>

i należymy do ścisłego grona ekspertów organizacji UNESCO. — Bardzo mi przyjemnie — odparł pan Denizli. — Czy panowie napiją się kawy? — Wolałbym coś mocniejszego — wtrącił Archibald, ale urwał, gdy poczuł na swej stopie ucisk buta swego towarzysza. — Turecka kawa jest bardzo mocna-— uśmiechnął się dyrektor i wezwawszy sekretarkę polecił jej przyniesie­ nie trzech filiżanek narodowego napoju Turków. — A więc chcecie panowie zobaczyć te mapy na włas­ ne oczy — ciągnął dalej, maczając wargi w aromatycz­ nym płynie. — To ślicznie, zaraz je zobaczycie. Uprze­ dzam tylko, że nasze surowe przepisy nie zezwalają na robienie fotografii. — To zupełnie zrozumiałe — przyznał Laiby. — Zresztą, jak pan widzi, nie mamy przy sobie aparatów fotograficznych. — Proponuję więc — rzekł dyrektor — żebyśmy spo­ kojnie wypalili po cygarze i wypili kawę, zanim udamy się do magazynu. Zapewniam was, że doznacie niezapo­ mnianych wi'ażeń. Ujrzycie bowiem coś, co stanowi jed­ ną z najciekawszych zagadek naszych czasów. Kto wie, czy oryginały map, na których opierał się Piri Rais — oby jego imię trwało przez wieki — nie zostały wykona­ ne przez Kosmitów w jakiejś zamierzchłej epoce? — Cie choroba — mruknął znów niepoprawny Archibald, ale ugryzł się w język, skarcony surowym wzro­ kiem kapitana. — W takim razie chodźmy — rzekł po wypiciu kawy dyrektor i otworzywszy drzwi gabinetu poprowadził swych gości do windy, która uniosła ich na piąte piętro budynku. — Czy panowie długo zabawią w Stambule? 46

— Niestety nie — odparł James Laiby. — Dziś w nocy odpływamy na Rodos, dokąd wzywają nas pilne obo­ wiązki służbowe. Nasz pobyt w Turcji jest ściśle ograni­ czony. Dyrektor Denizli pokiwał głową. — Ach, wy ludzie Zachodu, wiecznie się gdzieś spie­ szycie, w przeciwieństwie do nas, którzy doceniamy spo­ kój, dobre jedzenie i nie lubimy się spieszyć I tak wszy­ stko przyjdzie we właściwym czasie. — Trudno. My uważamy, że czas to pieniądz. W każ­ dym razie mogę pana zapewnić, że na całe życie zacho­ wamy w pomięci turecką gościnność, drogi panie dyrek­ torze... Panna Patrycja Prescoot mogła być bardzo zadowo­ lona z wizyty na bazarze. Udało się jej kupić piękny na­ szyjnik z pereł, dwie ziole bransoletki oraz misternej roboty pierścionek z brylantem. Schowawszy swe na­ bytki do torebki, powędrowała krętymi uliczkami do meczetu Aja Sofia, aby raz jeszcze nasycić swe oczy wi­ dokiem bizantyńskich mozaik, zachowanych w pełnej krasie mimo upływu czternastu stuleci. Po wyjściu ze świątyni usiadła przy stoliku ulicz­ nej kawiarenki, aby pokrzepić się oranżadą, w której prócz plasterka pomarańczy pływały przeźroczyste kost­ ki lodu. Pixy i Dixy zachowywały się nader spokojnie, za­ pewne ze względu na upał. Obydwa pieski, przywiązane do nogi krzesełka, ułożyły się w cieniu stolika. Panna 1’atrycja mogła więc rozkoszować się widokiem dorod­ nych kwiatów, urozmaicających soczysty i równo przy­ strzyżony zieleniec. Pociągając zimny napój przez słom­ kę, podziwiała wznoszący się w oddali Błękitny Meczet, 47

którego potężna kopuła otoczona była mnóstwem wy­ smukłych minaretów. Przy sąsiednich stolikach siedziało międzynarodowe towarzystwo. Do uszu pisarki dolatywały słowa angiel­ skie, francuskie, hiszpańskie i niemieckie, chwilami jej delikatne ucho łapało dźwięki mowy tureckiej, greckiej i polskiej. Tureccy kelnerzy w fezach i białych mary­ narkach uwijali się między stolikami. W pobliżu przy­ stanęła grupka Japończyków, uzbrojonych w aparaty fotograficzne i kamery filmowe. Rozmawiając głośno i gestykulując, czekali widocznie na zwolnienie się miejsca. — Ciekawa jestem, dokąd poszła Suzy — myślała panna Prescoot, wodząc wzrokiem po okolicy. — Przy­ puszczam, że ten młody Francuz, z którym umawiała się jeszcze na statku, nie zaprowadził jej do jednej z tych portowych spelunek, których sam zewnętrzny wygląd może budzić wstręt w człowieku lepszej sfery... Ale kto wie, po takim człowieku można się wszystkiego spodziewać. Właściwie dobrze by było, gdybym ją spot­ kała, bo czuję, że zbiera mi się na dyktowanie. Cóż ro­ bić? Będę musiała sama zanotować kilka pomysłów. Pogrzebała w torebce i wyjęła z niej notes oraz dłu­ gopis. Przy sposobności rzuciła okiem na świeżo zaku­ pione kosztowności i ponownie stwierdziła, że pierścio­ nek z brylantem został wykonany przez nie byle jakiego mistrza. — Dam go Suzy na imieniny — postanowiła nagłe. — Będzie jak znalazł. Panna Prescoot miała bowiem dobre serce i lubiła otaczać się ludźmi zadowolonymi z życia. Zanotowawszy kilka zdań, włożyła notes do torebki i schyliła się, aby odwiązać od krzesła swe ulubione czworonogi. W tym samym momencie stolik zachwiał

się, a czyjaś dłoń porwała zeń torebkę. Kątem oka ujrza­ ła, że jakiś mężczyzna, klucząc między stolikami, bieg­ nie w kierunku ulicy i błyskawicznie znika za sznurem jadących nią samochodów. Wszystko stało się tak nagle i niespodziewanie, ze panna Patrycja nie zdążyła ani zblednąć, ani też krzyk­ nąć rozdzierającym (na pewno) głosem: Złodziej! Łapać złodzieja! Zaplątana w smycze swych jamników i oblana oranżadą stała jak posąg, wpatrując się w pusty stolik, przy którym, jeszcze przed kilkoma minutami przeży­ wała radość z pięknego dnia i udanych zakupów. W po­ wietrzu krzyżowały się okrzyki świadków zajścia, wy­ dawane w kilkunastu językach, Dixy i Pixy ujadały wniebogłosy, ktoś wzywał policję, a wystraszony i zde­ zorientowany kelner zbierał z ziemi kawałki stłuczonej szklanki, jakby to było w tej chwili najważniejsze. Panna Patrycja uświadomiła sobie wreszcie, że po raz pierwszy w życiu została obrabowana, nie tylko z kosz­ towności, ale także ze wszystkich dokumentów, łącznie z paszportem. Stwierdzenie tego, niewątpliwie przykre­ go faktu, wprowadziło ją w rodzaj osłupienia. Wydawa­ ło się jej, ae to wszystko jest tylko snem, i że w następ­ nej sekundzie przebudzi się przy stoliku, ciesząc się wi­ dokiem zakupionych przedmiotów. Tymczasem krąg otaczających ją ludzi rozstąpił się, aby przepuścić dwóch mężczyzn, na których widok pan­ na Prescoot odzyskała chwilowo utraconą mowę. — Kapitan Laiby! — zawołała z radością — Drogi, kochany sir Archibald! Stała się rzecz straszna, zosta­ łam okradziona! Zamiast odpowiedzi Archibald wyciągnął ku niej rękę z torebką. — Oto pani własność. Proszę sprawdzić, czy nic nie zginęło.

48 4 Przygoda na nodos

49

(Jdyby w tym moment ie wszystkie minarety Stambu­ łu wystartowały dc lotu w Kosmos, zdziwienie panny Patrycji byłoby na pewno znacznie mniejsze. — Co to? Torebka pani — powótrzył Archibald. — Wyrwa­ łem ją złodziejowi, który miał nieszczęście wpaść po­ między mnie a kapitana. — Złapaliście go? — Niestety nie — odparł ze smutkiem Archibald. — Szamotałem się z nim przez chwilę, ale zdążył uciec, rezygnując, ae swej zdobyczy. Mam nadzieję, że policja go złapie. To już nieważne — ucieszyła się Patrycja. — Naj­ ważniejsze, że mam torebkę. Jak ja się panu wywdzię­ czę? Cała przyjemność po mojej stronie — rzekł dwor­ nie Archibald. — Byłbym niepocieszony, gdyby pani poniosła jakąś stratę. Już wiem, umieszczę pana w mojej powieści i zys­ ka pan nieśmiertelną sławę. Moje książki mają ogromne nakłady! — Będę zaszczycony... — Tak, tak — paplała uradowana Patrycja. — Dziś jeszcze podyktuję mojej sekretarce nowy rozdział pt. „Niezwykły refleks sir Archibalda!” Kapitan Laiby zerkną! na zegarek. Proponuję powTÓt na statek. Zbliża się pora lun­ chu. I z niespotykaną u siebie gracją podał ramię uszczęśli­ wionej pisarce.

Już od kilku godzin dziób „Gwiazdy” rozcinał wody moi za Marmara. Wstawał nowy, pogodny dzień, wita­ 50

ny piskiem stadka mew, towarzyszących statkowi. W zasięgu wzroku widniały maleńkie sylwetki dwóch ®tatków handlowych, dążących ku wschodowi, ku wy­ brzeżom Małej Azji. Zdawało się, że jakaś potężna dłoń przesuwa się pod powierzchnią wody, powodując nie­ zmiernie łagodne doliny i wzniesienia, na których po­ czynały się odbijać pierwsze blaski wschodzącego słońca. Ze względu na prawie zupełny brak wiatru „Gwiazda” płynęła przy pomocy silnika, zostawiając na morzu pa­ smo lekko poruszonej wody, zwane przez marynarzy kilwaterem. Kapitan Laiby obudził się o piątej nad ranem i po­ wędrował na mostek, aby zgodnie ze swym zwyczajem rzucić okiem na kompas i zamienić kilka słów z ofice­ rem odbywającym wachtę. Przechodząc obok kajuty Archibalda, przypomniał sobie o wczorajszej wyprawie do muzeum. — Ciekaw jestem — pomyślał — czy ta oferma wy­ wołała już film ze zdjęciami map Piri Raisa? Zastukał do drzwi kajuty i nie słysząc odpowiedzi otwarł je, aby stwierdzić, iż pomocnik śpi jeszcze w najlepsze. — Hej! — zawołał kapitan. — Może byś już zechciał otworzyć swe kaprawe oczęta? Dzień jak byk, a ty się wylegujesz niczym milioner. Na widok szefa Archibald usiadł na koi. — Co się stało? _ Nic się nie stało — rzekł Laiby — ale byłby czas, żebyś się już zabrał do roboty. Mam nadzieję, że wywo­ łałeś film. — Jaki film? — zapytał zaspany Archibald. _ Ten z muzeum. Czy już zapomniałeś o moim pole­ ceniu? _ Wybacz, szefie — zamamrotał wciąż jeszcze nie 51

rozbudzony w pełni Archibald. — Zaraz po wypłynięciu z portu wypiłem butelkę rumu na pomyślność podróży i zupełnie zapomniałem o twoim rozkazie. To mówiąc sięgnął po marynarkę, i nagle jego twarz przybrała kolor kartki papieru. — Nie, to niemożliwe — wyjąkał drżącym głosem. — To chyba sen! — Jaki sen? — Nie ma guzika z aparatem! Nie rozumiem, jak się to mogło stać? — Ja też nie rozumiem! — ryknął Laiby. — Przecież jeszcze wczoraj go miałeś! Archibald oprzytomniał w jednej chwili. — Czy pamiętasz, jak się szamotałem ze złodziejem? — I co z tego? — To, że ten łajdak musiał wtedy urwać mój guzik. O, jeszcze jest ślad po nim. — Po złodzieju? — Nie, po guziku — jęknął zrozpaczony Archibald. — A przecież był tak mocno przyszyty... Laiby poczerwieniał z wściekłości. — I ty to mówisz tak spokojnie? Przecież tam były zdjęcia map Piri Raisa! — Były — stwierdził Archibald. — Ale ich nie ma. O, ja nieszczęsny! Ale panna Prescoot ma za to swoją torebkę. Kapitan, nie panując nad sobą, wymierzył mu tęgi policzek. — Nic mnie nie obchodzi głupia torebka głupiej pa­ sażerki! Łotrze, zachciało ci się być błędnym rycerzem, a jesteś tylko nędznym idiotą i głupcem! Archibald nic na to nie odpowiedział, wiedząc z do­ świadczenia, iż nie należy się sprzeciwiać rozgniewanym chlebodawcom.

— Masz pół godziny czasu! — krzyknął kapitan. — Jeżeli nie znajdziesz aparatu, to ja znajdę sposób na ciebie! _ Na te słowa Archibald poczuł dreszcz, pizebiegający mu po plecach. Tak zagniewanego kapitana dawno juz nie widział. Nic już nie mówiąc począł czołgać się po podłodze w poszukiwaniu zguby, choć był przekonany, że jest to tylko strata czasu. Laiby zaś trzasnął drzwiami i mieląc w zębach marynarskie przekleństwa, pognał na mostek, aby wyładować swą wściekłość na Bogu ducha winnych marynarzach.

Rozdział szósty

BAL KAPITAŃSKI Jak było do przewidzenia, nieszczęsny Archibald nie znalazł aparaciku, który z całą pewnością zginął w cza­ sie krótkiej walki ze złodziejaszkiem. Nic też dziwnego, że James Laiby bezzwłocznie zreali­ zował swą groźbę. Archibalda załadowano na gumowy ponton i kazano mu wracać do Stambułu z poleceniem odszukania zguby. Na drogę dostał dzban wody i kawa­ łek suchego chleba, którym pogardziły okrętowe szczu­ ry, buszujące po zakamarkach „Gwiazdy”. Szczęśliwej podróży! — zawołał kapitan na poże­ gnanie, a w jego głosie zabrzmiała ironia. — Jeżeli wró­ cisz bez guzika, nie pokazuj mi się na oczy. Zamiast odpowiedzi pechowy fotograf chwycił za wio­ sło i skierował swą łódź ku północy. Sceny tej nie oglądał żaden z pasażerów, gdyż wszy­ scy byli jeszcze pogrążeni w głębokim śnie. — Jeden kłopot z głowy — mruknął James Laiby i wrócił do swej kajuty, aby się dokładnie ogolić na czekający go wieczorem BAL KAPITAŃSKI.

W godzinach popołudniowych statek wypłynął z Cieś­ niny Dardanelskiej i zakolysał się na falach Morza Egejskiego. 54

Podczas kolacji kapitan Laiby przemówił przez radio do pasażerów i oznajmił im, że za dwie godziny rozpo­ cznie się wspaniały bal, stanowiący uroczyste zakończe­ nie wycieczki. — Panie i panowie — mówił dowódca „Gwiazdy”. — Nie wątpię, iż wszyscy zjawicie się na balu w strojach wieczorowych i z dobrze wypchanymi portfelami. Piękne panie (gdyż tylko takie są na naszym statku) proszone są o przystrojenie się we wszystkie posiadane klejnoty. Niech ten bal zostanie w waszej pamięci jako beztroska i wspaniała zabawa. Ze swej strony obiecuję wam wiele miłych niespodzianek, których jednak na razie nic wyjawię, gdyż praestałyby być niespodzianka­ mi. Spotkamy się więc za dwie godziny w dużym salo­ nie. Aha, jeszcze jedno: do tańca będzie nam przygry­ wać orkiestra złożona z najbardziej utalentowanych członków załogi. A więc do miłego zobaczenia. Zapowiedź wesołej zabawy wprowadziła wszystkich pasażerów w radosny nastrój. Zgadywano, jakie to będą niespodzianki, chwalono kapitana za pomysłowość i w podnieceniu oczekiwano hasła do balu. Tymczasem kapitan wydawał swym podwładnym ostatnie instrukcje. — Wszystko musi być zapięte na ostatni guzik — zakończył i szpetnie zaklął, gdyż słowo to przypomniało mu o niepowetowanej stracie drogocennych filmów. A samotny żeglarz wiosłował zawzięcie w kierunku dalekiego Stambułu, żując w milczeniu suche skórki chleba. Łaska pańska na pstrym koniu jeździ — pomyślał w pewnej chwili. — Nie ulega wątpliwości, że jest to bardzo mądre, choć gorzkie przysłowie.

55

Punktualnie o wyznaczonej godzinie ryk syreny, wspomagany znajdującymi się na statku dzwonkami, oznajmił o rozpoczęciu się balu. W jasno oświetlonym salonie zgromadzili się pasaże­ rowie, czekając na przybycie kapitana. Drewniane ściany zostały udekorowane kolekcją pi­ rackich noży, szabli i pistoletów. Z sufitu zwisały strzę­ py czerwonego płótna, mające imitować strugi zakrze­ płej krwi. Tu i ówdzie leżały na podłodze szmaciane kukły z wbitymi w serca nożami. Nad ich przygotowa­ niem mocno się napracowali młodsi marynarze pod nadzorem bosmana. Na stolikach pyszniły się obrusy z wyhaftowanymi czaszkami i piszczelami. Z srebrnych wiaderek pełnych lodu wystawały szyjki butelek szam­ pana. Światło lamp załamywało się w kryształowych kielichach, wypełnionych czerwonym jak krew winem z wyspy Rodos. Wejście kapitana zostało powitane oklaskami i okrzy­ kami zachwytu. James Laiby stanął w otwartych drzwiach salonu i skłonił się wszystkim zebranym. Nie popełnimy chyba żadnej przesady, jeżeli stwier­ dzimy, iż kapitan przedstawiał się wspaniale. Darujcie, że opis zaczniemy od nóg, ale wiadomo, nogi dla mary­ narza to rzecz najważniejsza, gdyż pomagają mu w utrzymaniu pozycji pionowej nawet podczas najwięk­ szego sztormu. Otóż kapitan miał na nogach wysokie buty z cholewami i obcisłe, czarne spodnie. Atletyczną pierś zdobiła szkarłatna, rozpięta pod szyją koszula. Stroju dopełniała czarna chustka upięta na głowie na wzór piracki oraz szeroki pas, za który wetknięte były dwa długie pistolety o rękojeściach wykładanych masą perłową. Starannie przycięta, mocno szpakowata broda okalała wargi, spoza których błyszczały białe jak u wil­

ka zęby. Kapitan był tak pięknie ubrany, iż śmiało mógłby odgrywać główną rolę w filmie „Szkarłatny pirat” ! Zadowolony z wywołanego wrażenia, ujął w dłoń puchar pełen wina i wzniósł toast na cześć swych „dro­ gich, nadzwyczajnych i niezwykle miłych pasażerów ! Zgromadzona w kącie salonu orkiestra zagrała pier­ wsze takty „Pirackiego tanga”. Kapitan skłonił się przed panną Patrycją Prescoot i poprosił ją do tańca. Za jego przykładem poszli pozo­ stali mężczyźni, których ilość równała się na szczęście ilości pań. Bal był rozpoczęty! Statek, prowadzony przez automatyczne urządzenie pilotujące, sunął łagodnie pomiędzy wyspami, wyrasta­ jącymi tu i tam z czarnej powierzchni morza. W przerwach między tańcami uczestnicy zabawy ko­ rzystali z bufetu, zaopatrzonego w przeróżne potrawy pirackiej kuchni. Sprawiedliwie trzeba przyznać, Iż statkowy kucharz solidnie zadbał o podniebienia pasa­ żerów, starając się nie tylko o pierwszorzędną jakość potraw i napojów, lecz także o ich estetyczne podanie. Panna Prescoot, rozgrzana winem, tańcem i nieby­ wałym wprost powodzeniem u panów, czuła się w siód­ mym niebie. Podobnie czuły się pozostałe panie, nie wyłączając nawet najmłodszej w tym towarzystwie Suzy Lennox, która w uroczej błękitnej sukni, ozdo­ bionej starożytną kameą, wyglądała wprost zachwy­ cająco. Ażeby kukły z wbitymi w serca sztyletami nie prze­ szkadzały w tańcach, posadzono je przy niektórych sto­ likach, co wyglądało trochę niesamowicie, ale nie psuło nastroju wesołej zabawy. Jeden z tych manekinów do­ trzymywał towarzystwa pannie Prescoot, Suzy Lennox. 57

profesorowi Legrand i młodemu Robertowi Palladio, tenorowi z opery La Scala w Mediolanie. — Kapitan Laiby to nadzwyczajny człowiek — po­ wiedziała pisarka, kierując spojrzenie ku przystojnemu śpiewakowi. — Nie tylko, że jest znakomitym organiza­ torem, ale także bohaterem. Słyszał pan zapewne, że dzięki niemu odzyskałam swą zrabowaną torebkę, w której miałam kilka pamiątkowych drobiazgów, kupionych na bazarze w Stambule. Całe szczęście, że złodziej zainteresował się tylko torebką, a nie moimi najdroższymi jamnikami, bez których nie wyobrażam sobie życia. Signor Palladio jako stuprocentowy mężczyzna nie mógł spokojnie słuchać pochwał pod adresem innego mężczyzny, toteż od razu poczuł żywą niechęć do ka­ pitana. — A propos — wtrącił profesor Legrand — co też teraz robią Dixy i Pixy? — Śpią w swym koszyczku, który swego czasu kupi­ łam od jakiegoś Murzyna w Dakarze. Jestem taka szczę­ śliwa, że nie stało się im nic złego, przecież te bieda­ ctwa nie przeżyłyby ani jednego dnia beze mnie! Zdra­ dzę państwu, że tylko wtedy mogę dyktować powieści, gdy oba maleństwa leżą mi na kolanach. Droga Suzy — zwróciła się do swej sekretarki — zanotuj to zaraz, gdyż jest to ważny przyczynek do mojej biografii literackiej, nad którą, jak wiem, pracujesz. — Już dawno to zapisałam — przyznała się panna Lennox. — Tak samo jak i to, że potrafi pani dyktować dwie książki naraz... W odpowiedzi Patrycja przesłała swej sekretarce pro­ mienny uśmiech. Widząc przechodzącego obok kapitana, chwyciła go za rękę i zawołała: 58

— Kochany panie Laiby, a dlaczego nie ma z nami sir Archibałda? — Archibald, droga pani — rzekł kapitan — jest w gruncie rzeczy odludkiem, a zarazem romantykiem. Dziś rano zabrał łódkę i samotnie popłynął w siną dal. — Gdy wróci, proszę mu powiedzieć, że byłam nie­ pocieszona. — Jak się państwo bawią? — Świetnie! A kiedy będą te niespodzianki? — Już wkrótce. Właśnie idę, żeby wydać ostatnie rozkazy. — Czekamy z niecierpliwością! James Laiby zniknął w głębi korytarza. Panna Presooot wybrała sobie następną ofiarę. _ Jestem szalenie podniecona — powiedziała do pro­ fesora Legranda. — Gubię się w domysłach na temat tej niespodzianki. Może ognie sztuczne? — Wątpię, bo statek mógłby się spalić. Po chwili kapitan znów się zjawił w salonie. _ Przemili goście! — zawołał od drzwi. Wiem, że nie możecie się doczekać zapowiedzianych atrakcji. Wo­ bec tego proponuję otwarcie butelek szampana. Stewardzi wyjęli butelki z lodu. Przy wtórze śmie­ chów i okrzyków szampan zapienił się w kieliszkach. _ Piję zdrowie wszystkich pań i panów — rzekł kapitan. — A teraz do rzeczy... * Po tych słowach obrócił się w kierunku korytarza i zaklaskał w dłonie. Z potwornym, wprost ogłuszającym rykiem wdarła się do salonu gromada marynarzy w pirackich strojach. Zamigotały uniesione ku górze szable i noże, a jedno­ cześnie rozległ się huk kilku wystrzałów. W salonie za­ pachniało prochem, a z trafionego kulą lustra poleciały odłamki szkła. 5f)

Zanim kloholwiek zdołał ochłonąć, banda rozjuszo­ nych piratów wmieszała się między uczestników zaba­ wy. Włochate, pokryte tatuażem ręce poczęły zrywać z pań kolie pereł, kolczyki, klipsy, bransolety i broszki. Pod groźbą pistoletów z odwiedzionymi kurkami pano­ wie musieli oddawać portfele, zegarki i złote papie­ rośnice. Nieśmiałe próby protestu zbywali napast­ nicy przekleństwami lub ironicznym śmiechem. W pie­ kielnym zamęcie poprzewracano wszystkie stoliki i krze­ sła. Zaskoczeni i przerażeni pasażerowie nie wiedzieli, co o tym wszystkim sądzić. Jedni starali się bronić, inni zaś oddawali swe kosztowności z uśmiechem na twa­ rzach, pamiętając o zapowiedzianej przez kapitana nie­ spodziance. Panna Prescoot sama oddala klejnoty jednemu z piratów, w którym rozpoznała radiotelegra­ fistę. Napastnik wcisnął je do przepaścistej kieszeni. Brawo, brawo! — krzyczała jakaś leciwa dama. — Czegoś takiego nigdy w życiu nie przeżyłam! Przecież to zupełnie podobne do prawdziwego napadu piratów! Profesor Legrand, zmuszony do oddania elektroniczne­ go zegarka, starał się wycofać z salonu, aby uratować złoty sygnet z szafirem, będący rodzinną pamiątką. Jak spod ziemi skoczył ku niemu jeden z piratów i mocnym ciosem pięści rozciągnął go na podłodze. Profesor podciął nogi napastnikowi i potoczył się razem z nim w kierun­ ku bufetu. W następnym ułamku sekundy obaj walczą­ cy zostali pokryci sałatką z pomidorów, jajkami na twar­ do, musztardą i keczupem. Oblizawszy się, profesor stwierdził także obecność majonezu, sardynek w oleju i grzybków marynowanych. Bohaterski tenor z La Scali, z rozgniecionym na fraku tortem, walczył jak lew w obronie swego portfela, a Mr Rollingstone, nafciarz z Alaski, nadaremnie starał się wydrzeć pistolet 60

z rąk pirata, w którym, wydawało mu się, rozpoznał bos­ mana. Z każdą sekundą coraz bardziej było widoczne, że zabawa przekształciła się w ordynarny rabunek. Brzęk tłuczonego szkła mieszał się ze zduszonymi okrzykami i sapaniem wałczący oh ze sobą ludzi. Ktoś strzelił w ży­ randol i nagła ciemność ogarnęła salon. — Dość tego! Koniec balu! — rot legł się silny głos kapitana. W ciszy, jaka zapanowała po tych słowach, było sły­ chać tylko histeryczny płace jednej z pań, której nerwy odmówiły posłuszeństwa. — Zaraz będzie światło — ciągnął kapitan. — Pier­ wszy mechanik wkręci nową żarówkę. Panowie obciągali na sobie potargane fraki, a panie przyprowadzały do porządku fryzury. Znów rozległ się głos kapitana, który przez cały ten czas siedział spokojnie przy swym stoliku i drobnymi łykami popijał wino. — Drodzy państwo — mówił Laiby — jest mi ogro­ mnie przykro, że moi ludzie przekroczyli grunice dobrej zabawy i wprowadzili nieco zamieszania. — Ładne mi „nieco” — rzekł ironicznie profesor Le­ grand — straciłem jednego zęba, nie mówiąc już o tym, że cały frak mam zawalany keczupem. — Ząb można wprawić, a frak wyprać — rzekł chłodno James Laiby. — Ale chyba przyznacie państwo, że zabawa była wyśmienita. _ To ma być zabawa? — zawołał z oburzeniem Mr Rollingston. — A nasze kosztowności? Nasze ko­ chane pieniądze? Wydaje mi się, że pan grubo przesolił, mister Laiby. Nigdy w życiu nie przeżyłem podobnej awantury. W salonie zabłysło znowu jasne światło. Gromada pa-

sażerów przedstawiała opłakany widok. Niektórzy ocie­ rali krew płynącą z rozbitych nosów i rozciętych warg. Pod nogami chrupały resztki kieliszków i talerzy. Kapitan uniósł rękę na znak, że chce przemówić. — Pan Rollingston przyznał, że czegoś podobnego nigdy w życiu nie przeżył. Otóż to! Chciałem dać pań­ stwu wrażenia, które zapamiętacie na całe życie. Jeszcze swym wnukom i prawnukom będziecie mogli opowia­ dać, że przeżyliście napad prawdziwych piratów. — Jeżeli nie dostaniemy pieniędzy — krzyknął dy­ plomata z Kywejtu — natychmiast opuścimy statek! Na kapitanie groźba ta nie wywarła żadnego wraże­ nia. — Proszę bardzo — odparł. — Wszystkie tratwy ra­ tunkowe są do waszej dyspozycji. Ośmielę się tylko zauważyć, że barometr szybko spada, co jest zapowie­ dzią zbliżającego się sztormu. — Więc już nigdy nie dostaniemy zrabowanych przedmiotów? — zawołał porywczy Włoch, signor Palladio. — Nigdy. — Co pan chce przez to powiedzieć? — To, co powiedziałem. Nigdy! To był p r a w d z i­ w y napad piratów. Zrozumcie, zostaliście n a p r a w d ę obrabowani. Na tym właśnie polegała moja niespodzian­ ka, za którą kiedyś będziecie mi wdzięczni. W waszym na ogół nieciekawym życiu zdarzyło się wreszcie coś niezwykłego. Przyznacie chyba, że napad piratów w dru­ giej połowie XX wieku to jest coś, za co warto dobrze zapłacić. Czyż nie tak, droga panno Prescoot? Zagadnięta wprost pisarka odparła słabym głosem: — Myślę, że ma pan rację. Tak, na pewno ma pan rację. Zresztą dzięki panu zyskałam temat do nowej powieści. 62

I zwróciwszy się do Suzy, dodała: — Przygotuj się, kochanie, do tego, że będziemy pra­ cowały do rana. Nie zasnęłabym teraz za żadne skarby. Życzę wszystkim dobrej nocy! _ I jako pierwsza opuściła zrujnowany salon. W ślad za nią, choć z pewnym ociąganiem, poszła reszta pasa­ żerów. — Uff! — sapnął James Laiby, gdy został sam. — Odwaliłem dziś kawał dobrej roboty. Należy mi się za to szklanka rumu...

Rozdział siódmy

W POGONI ZA GUZIKIEM Pechowy Archibald od kilku godzin kołysał się na falach morza Marmara i z utęsknieniem wypatrywał jakiegoś statku, który by go zechciał przyjąć na swój pokład. Dochodziło bowiem południe, a więc pora po­ siłku, Archibald zaś był zwolennikiem uregulowanego trybu życia. Dawno już zżuł ostatnie kęsy suchego chle­ ba i wysączył ostatnie krople słodkiej wody. Perspekty­ wa głodowej śmierci stawała się coraz bardziej realna. — Tym razem Laiby mocno przesolił — myślał pi­ rat. — Gdyby nawet udało mi się wrócić do Stambułu, to mowy nie ma o tym, żebym w tak wielkim mieście mógł znaleźć jeden marny guzik. Łatwiej byłoby odszu­ kać igłę w stogu siana. Początkowo Archibald miał nadzieję, że kapitan zmie­ ni swe zdanie i każe zawrócić statek, traktując całą sprawę jak żart. Oczyma wyobraźni widział już siebie, jak wraca na pokład „Gwiazdy”, witany przebaczają­ cym uśmiechem zwierzchnika. Niestety, odległość mię­ dzy pontonem a żaglowcem rosła z każdą chwilą. Po pewnym czasie „Gwiazda” znikła w oparach pokrywa­ jących morze, zaś Archibald stracił resztki nadziei na ratunek. W kilka minut po dwunastej, oglądając się za siebie.

ujrzał na horyzoncie jasną plamkę, która mogła być .■■latkiem. Gdy ponton ześliznął się w łagodną dolinę, biała plamka zniknęła mu z oczu. W następnej chwili, wyniesiony na grzbiet fali, Archibald ujrzał ją znowu. — Będę udawać rozbitka — pomyślał. — Muszą mnie zabrać, jeśli mają w sobie choć odrobinę człowieczeń­ stwa. V Zerwał z siebie koszulę i przymocowawszy ją sznuro­ wadłem do wiosła, począł machać nim na wszystkie strony. Na szczęście sygnały te zauważono na kutrze. Pykanie silnika ustało i statek, zatoczywszy duży krąg, znalazł się w pobliżu pontonu. Mimo to Archibald darł się jak opętany: — Ratunku! Ratunku! Po chwili ujrzał, że rybacy przerzucili przez burtę tzw. sztormtrap, czyli drabinkę sznurową. Przy pomocy kilku ruchów wiosłem Archibald dotarł do kutra i z trudem zachowując równowagę, chwycił balansujący koniec drabinki. Kilka par mocnych rąk pomogło mu w wydostaniu się na pokład. Był uratowany! Grając rolę rozbitka, z wylewną serdecznością uści­ skał kolejno swych wybawców. Dźwięki ich mowy upe­ wniły go, że ma do czynienia z Turkami. Zaczął więc powtarzać jedyne znane mu tureckie słowo: Istambuł! Istambuł! Rybacy poklepywali go .po plecach i ńównież powta­ rzali Istambuł, Istambuł, pokazując rękoma ku północy. Zaterkotał silnik, a śruba znów wzburzyła błękitne fale morza. — Co ma wisieć, nie utonie — pomyślał uszczęśliwio­ ny Archibald, wykazując tym samym duży krytycyzm w odniesieniu do swej osoby. Na migi dał znać swym h Przygoda na Kodos

G5

wybawcom, że jest okropnie głodny. Był już przecież najwyższy czas na obiad.

Nakarmiony baraniną z ryżem legł na zwoju lin, aby uciąć sobie drzemkę. Ukołysany miarowym odgłosem pracującego silnika zapadł w sen, z którego wyrwały go dopiero okrzyki rybaków. Usiadł, przetarł oczy i ujrzał bliski już Stambuł, kłujący niebo dziesiątkami strzeli­ stych minaretów. Na wodach Bosforu roiło się od łodzi rybackich, motorówek i stateczków pasażerskich, utrzy­ mujących łączność między Europą i Azją. Widząc zary­ sy zamku Topkapi, Archibald poczuł niemiłe ukłucie w sercu. Oto minął czas wypoczynku na pokładzie ku­ tra i zaczynał się nowy etap podróży, której cel wydawał się zupełnie niemożliwy do osiągnięcia. W tej chwili pe­ chowy fotograf dałby wiele za możność znalezienia się na „Gwieździe” w otoczeniu jej rozbawionych pasaże­ rów. Zamiast tego czekało na niego beznadziejne włó­ czenie się po wielkim mieście w poszukiwaniu tego ma­ łego, choć jakże drogocennego guzika. W pół godziny później Archibald stał na betonie przystani Kadikoi i ponuro spoglądał na odpływający kuter. Następnie obrócił się na pięcie, wcisnął ręce do kieszeni spodni i powędrował rojnymi ulicami miasta, nad którym rozpinało się pogodne niebo, zaróżowione zorzą zachodu. Wiedziony długoletnim nawykiem ślepego posłuszeń­ stwa, dążył ku placowi przed meczetem Aja Sofia. Na głowie miał czerwony turecki fez, ofiarowany mu przez jednego z rybaków, a na ramionach swą marynarkę, przy której brakowało fatalnego guzika. Przeciskając się między kramami ściągnął zręcznie dwa banany i zjadł je od razu, w myśl zasady, że kradzione nie tuczy... 66

Wieczór był bardzo ciepły i przepełniony zapachem kwiatów. Przy stolikach kawiarni siedziało wielu tury­ stów, orzeźwiających się zimnymi napojami i aromaty­ czną kawą. Doszedłszy do pamiętnego miejsca, w któ­ rym na swe nieszczęście złapał uciekającego złodzieja­ szka, przystanął, aby zastanowić się nad dalszym pla­ nem działania. Po namyśle doszedł do wniosku, że po­ szukiwanie guzika należy rozpocząć wczesnym rankiem, gdy ruch w mieście będzie jeszcze niewielki. Z każdą chwilą robiło się coraz ciemniej, na ulicach zaś, jak to zwykle bywa w miastach Południa, ruch przybierał na sile. W tych warunkach możliwość znale­ zienia guzika równała się co najmniej możliwości wy­ grania miliona w totolotku. Należało więc postarać się o jakiś nocleg. Archibald z góry jednak wykluczał myśl o udaniu się do hotelu. Wprawdzie miał trochę pienię­ dzy, zaszytych pod podszewką, nie chciał ich jednak ru­ szać, pamiętając o konieczności powrotu na wyspę Ro­ dos. Wszedł więc do parku, aby wyszukać sobie zaciszny kąt do spania. Noc była ciepła, a rozgwieżdżone niebo dawało nadzieję na utrzymanie się pogody. — Niech to kaczka kopnie — pomyślał Archibald. — Gdyby nie ten głupi guzik, brałbym teraz udział w balu kapitańskim, mogąc jeść i pić do woli. Odszukawszy dość wygodną ławkę, skrytą w gąszczu kwitnących krzewów, ułożył się do snu, z głową opartą na złożonej w czworo marynarce. — Żeby tylko diabli nie przynieśli jakiegoś policjan­ ta — westchnął żarliwie, jako że nigdy nie czuł specjal­ nej sympatii do stróżów ładu i porządku. Miał już z ni­ mi niejednokrotnie do czynienia, a żadne z tych spotkań nie należało do przyjemności. Wpatrzony w mrugające gwiazdy, które przeblyskiwały przez gałęzie krzewów; ukołysany ściszonymi 67

dźwiękami tureckiej muzyki, dolatującej z oddalonej kawiarni, zapadł w głęboki sen. Z pewną dozą prawdopodobieństwa mogę przypu­ szczać, że śnił mu się guzik. Nie jest też wykluczone, że treścią sennych marzeń Archibalda był nocleg w apar­ tamencie najdroższego w Stambule hotelu lub też obfity posiłek. Sprawa ta musi zostać nie wyjaśniona, podobnie jak i wiele innych spraw tego świata. Tak czy owak, obudził się zziębnięty i obolały. Była gęsta mgła. Od strony morza dolatywały porykiwania statkowych syren, park zaś rozbrzmiewał świergotem przebudzonych już dawno ptaków. Drżąc z porannego chłodu Archibald wykonał szereg ćwiczeń gimnastycznych, aby się nieoo rozgrzać. Prze­ biegł też kilkaset metrów po pustych alejkach parku i przeskoczył przez kilka ławek. W trakcie ostatniego skoku ujrzał w oddali sylwetkę policjanta i dopiero wtedy zrobiło mu się naprawdę ciepło. Zaprzestał więc ćwiczeń i statecznym krokiem opuścił park, udając oby­ watela, który znajduje przyjemność w porannych spa­ cerach po mieście. Zanim doszedł w pobliże pamiętnego miejsca, mgła opadła, odsłaniając kopuły i minarety meczetów zaróżo­ wione promieniami nisko wiszącego słońca. Z zainstalo­ wanych na minaretach głośników popłynęły chrapliwe dźwięki nawołująoe wiernych wyznawców Allacha do porannej modlitwy. Na ulicach zaczynał się ruch. Tu i ówdzie handlarze ustawiali już przenośne kramy, a przed meczetem Aja Sofia pojawili się pierwsi sprze­ dawcy widokówek i przeźroczy. Stoliki kawiarni pokry­ te były rosą, którą ścierali zaspani kelnerzy. Spoglądając na czysto posprzątane chodniki, Archi­ bald szybko doszedł do wniosku, że odszukanie guzika graniczyłoby z cudem. Stwierdzenie tego faktu przygnę­ 68

biło go jeszcze bardziej niż głośne burczenie żołądka, dopraszającego się o solidne śniadanie. — Sytuacja jest, tylko nie ma wyjścia — mruknął do siebie i skierował się do portu, gdyż wiedział, że jest tam sporo podrzędnych spelunek chętnie odwiedzanych przez marynarzy. — Przynajmniej będę się mógł do­ gadać w jakimś ludzkim języku... Po dłuższym błądzeniu w labiryncie wąskich uliczek udekorowanych suszącą się bielizną dotarł w pobliże mu­ rów zamkowych. Po koślawym bruku włóczyły się bez­ pańskie koty, a z drewnianych, zamieszkanych przez biedotę ruder dolatywały odgłosy kłótni, zmieszane ze stukotem młotków i terkotem maszyn do szycia. Sie­ dzący przed domami rzemieślnicy zajęci byli szyciem butów, wyrobem beczułek, lutowaniem blaszanych na­ czyń lub naprawą zegarków. Tuż pod murem jakiś chło­ piec ustawił baniak z gotowaną kukurydzą i krzykliwie zachęcał przechodniów do spróbowania tego specjału. Pogrążony w ponurych myślach Archibald znalazł się w pewnej chwili na małym placyku, zajętym przez kilka zupełnie zdezelowanych samochodów. Przy jednj^m z wraków widniał kawiarniany stolik o marmurowym blacie. Otaczało go czterech chłopców, mogących mieć najwyżej po dziesięć lat. Archibald minął ich obojętnie, ale w następnej sekundzie zawrócił, gdyż kątem oka ujrzał, iż chłopcy byli zajęci g r ą w g u z i k i ! Cztery kamyki tworzyły bramki, do których gracze starali się wprowadzić mały guziczek, posługując się w tym celu dwoma większymi guzikami. W grze brało udział dwóch chłopców, dopingowanych krzykiem przez pozostałych kolegów. Archibald zatrzymał się przy stoliku i niewiele myśląc nakrył guziki swą dłonią. Mimo protestów gra­ czy obejrzał je dokładnie — i nagle poczuł silne bicie serca. To było nie do wiary! Oto miał w ręce swą drogo­ 69

cenną zgubę! Nie ulegało wątpliwości, że jeden z dwóch dużych guzików krył w sobie nadzwyczajny, wspaniały, jedyny w swym rodzaju szpiegowski aparat fotografi­ czny! Tak niespodziewane odkrycie wprowadziło Archibalda w stan niepohamowanej radości. Błyskawicznie oderwał ze swej marynarki jeden ze zwykłych guzików i cisnął go na stolik ku wielkiemu zadowoleniu chłop­ ców. Nie puszczając z ręki swego skarbu, próbował dać im do zrozumienia, że powinni być co najmniej tak szczęśliwi jak on. Początkowo nie pojmowali, o co mu chodzi, po chwili jednak uśmiech zgody okrasił ich sympatyczne, mocno opalone buzie. Ucieszeni z nowego guzika wrócili bezzwłocznie do swej zabawy, podczas gdy Archibald w radosnych podskokach opuścił placyk i prawie nieprzytomny z radości puścił się biegiem w kierunku centrum miasta. Gdy już nieco ochłonął z wrażenia, zwolnił kroku i wszedł do jakiejś ciemnej sieni. Rozejrzał się bacznie dokoła, po czym wyciągnął nóż i kilkoma ruchami odpruł podszewkę marynarki. Wydobyty ze schowka plik banknotów włożył do kie­ szeni i spokojnie opuścił sień. Odszukanie biura tureckich linii lotniczych było już dla Archibalda igraszką. Zaopatrzywszy się w bilet do Aten, pomaszerował do najbliższej restauracji, gdzie uraczył się obfitym śniadaniem, co jeszcze bardziej po­ prawiło mu humor. W dwie godziny później siedział już w samolocie i przez okienko obserwował bielący się w słońcu Stam­ buł. Z apetytem zjadł następne śniadanie, przyniesione mu przez młodziutką stewardesę, a następnie zadowo­ lony z siebie i ze świata, zaciągnął się wonnym dymem tureckiego cygara. Po wylądowaniu w Atenach, Archibald zaopatrzył się w bilet na samolot, odlatujący na Rodos. Za ostatnie 70

pieniądze kupił flaszkę rumu, postanowiwszy wypić ją wspólnie z kapitanem Laiby. Samolot wylądował na lotnisku miasta Rodos zgodnie z rozkładem lotów. Archibald wskoczył do taksówki i kazał się zawieźć do hotelu „Apollonios”. Pan Baselides, szef recepcji, powitał go uniżenie i poinformował, że „Gwiazda” ma zawinąć do portu w ciągu najbliższej godziny. — Otrzymałem właśnie telegram od kapitana — do­ dał szef recepcji, spoglądając z dobrze ukrywanym zdziwieniem na poplamioną, pomiętą i pozbawioną dwóch guzików7 marynarkę Archibalda. — Pisze w nim, że wszystko jest okay i zamawia wystawną kolację dla pasażerów. Wydałem już odpowiednie polecenia. — Jadę do portu — rzekł Archibald. — Mam dla ka­ pitana niezwykle ważną wiadomość. U mnie też wszystko jest okay! I wbrew swym zwyczajom poklepał swego rozmówcę po plecach, co pan Baselides przyjął z ogromnym zdu­ mieniem.

Rozdział ć aiiy Jfracon Kwanqchow . ( c o n to n e n s is )

TEORIA PROFESORA LARMOIRE A Zajęci przygodami pasażerów „Gwiazdy”, zaniedba­ liśmy nieco zagadnienie, któremu poświęcony był nie­ dawny Kongres w Smokowcu. Faktem jest jednak, że gdyby nie ów Kongres, nie mielibyśmy przyjemności poznania kapitana Laiby oraz jego wspólnika, Archibalda 1. Czas więc, aby chwilowo pożegnać się z mie­ szkańcami hotelu „Apollonios” i wrócić do spraw będą­ cych tematem podtatrzańskiego zebrania. We wstępie do swej źródłowej pracy pt. „Podstawy smokologii” (trzy tomy, tysiąc pięćset stron druku i dwieście ilustracji) prof. Jean Larmoire wysunął przy­ puszczenie, iż smoki, występujące w ogromnej ilości mi­ tów, legend, poematów i bajek dla dzieci, musiały kie­ dyś realnie istnieć. Na poparcie swej tezy prof. Larmoire zamieścił w książce moc reprodukcji starożytnych obra­ zów, rzeźb i rysunków, przedstawiających owe groźne i strach budzące potwory. Były tam więc smoki chińskie i japońskie, bizantyńskie i skandynawskie, murzyńskie i południowoamerykańskie. Były fotografie chimer zdo­ biących do dziś portale gotyckich kościołów, były też podobizny duńskich i norweskich statków, które niosły dzielnych Wikingów na podbój krajów świata. Statki owe, a raczej łodzie, miały na swych dziobach podobi-

J)rac.on cra cc vie n sis

J)ra c o n . .t sirujoporiensis*

1 Jeśli można to nazwać przyjemnością... (przyp. autora).

Er

zny smoków, a jeden z nich, należący do duńskiego króla Svena (pocz. XI wieku) zwany był nawet „Wielkim Smokiem”. Miał on dziób w kształcie potężnej smoczej paszczy, a na rufie wspaniale zakręcony ogon. Książka profesora Larmoire, wydana na pięknym pa­ pierze i pełna kolorowych tablic, rozeszła się w wielo­ milionowym nakładzie, przewyższającym znacznie na­ kłady książek poświęconych Niezidentyfikowanym Obiektom Latającym. W końcowych zdaniach wstępu słynny uczony pisał, oo następuje: „Już po oddaniu tej pracy do druku zaszedł fakt w pełni potwierdzający moją teorię. Oto w staro­ żytnym mieście Krakowie, będącym dawną stolicą Polski, pojawił się ostatnio Smok Wawelski, mie­ szkaniec Smoczej Jamy pod Wawelem, serdeczny przyjaciel księcia Kraka. Jest to zdarzenie wa­ żniejsze nawet od krótkićj wizyty Kosmitów w Emilcinie, również jak i Kraków leżącym na obszarze Polski. Jestem szczęśliwy, że dane mi by­ ło dożyć tej radosnej chwili. Jean Larmoire, kierow nik k ated ry smokologii, K aw aler Orderu Wielkiego Smoka i pięćdziesięciu innych odznaczeń.”

Nazajutrz po powrocie profesora ze Smokowca do rodzinnej Antwerpii przybył do niego redaktor Charles Lapin z prośbą o udzielenie wywiadu dla dziennika „Aurora”. Już na drugi dzień czytelnicy „Aurory” mo­ gli się zapoznać z przebiegiem Kongresu. Wywiad uka­ zał się na pierwszej stronie poczytnej gazety, usuwając nawet w cień sensacyjne doniesienia o pojawieniu się UFO nad Nowym Jorkiem! 74

„ROZMOWA Z PROFESOREM LARMOIRE. Co wielki uczony sądzi o Smoku Wawelskim? Perspektywy smokologii. (od naszego specjalnego wysłannika)

Głośny autor «Podstaw smokologii», której dziesiąte już wydanie roaeszło się błyskawicznie po całym świę­ cie, przyjął mnie w swym mieszkaniu przy ulicy Zielo­ nego Śledzia nr 45. Wśród rozwieszonych na ścianach obrazów uwagę mą zwrócił świetnie namalowany pejzaż, przedstawia­ jący Wodospad Dziewięciu Smoków w Korei. Jest to dzieło mojego rozmówcy, który w zadziwiający sposób łączy swe naukowe zainteresowania z nie byle jaką żył­ ką artystyczną. Warto w tym miejscu dodać, iż prof. Larmoire jest również kolekcjonerem znaczków poczto­ wych z wyobrażeniami smoków, a także ekslibrisów o podobnej tematyce. A oto relacja z rozmowy, zanoto­ wana na taśmie magnetofonowej. r e d . LAPIN: Jakie są pańskie wrażenia z zakończo­ nego przed trzema dniami kongresu w Smokowcu? PROF. LARMOIRE: Jak najlepsze. Kongres stanowił znakomitą okazję do wymiany poglądów między wszy­ stkimi wybitnymi znawcami smokologii. r e d . LAPIN: Podobno dużo mówiono o Smoku Wa­ welskim i jego tajemniczym zniknięciu? PROF. LARMOIRE: Tak jest. Istnieją poważne podsta­ wy do przypuszczenia, że Smok Wawelski został upro­ wadzony przez Kosmitów. r e d . LAPIN: To niebywałe! PROF. LARMOIRE: Ale bardzo możliwe. Kosmici, od pewnego czasu interesujący się naszą planetą, mogli go zabrać w charakterze, że tak powiem, próbki stworzeń zamieszkujących Ziemię. Smok Wawelski jako jedyny 75

na świecie przedstawiciel smoków człekokształtnych,' a zarazem istota inteligentna i przyjaźniąca się z ludź­ mi, mógł wzbudzić w Kosmitach szczególne zaintereso­ wanie. Nie jest też wykluczone, że smoki zostały nie­ gdyś zawleczone na Ziemię przez odwiedzających ją dawniej Kosmitów, a znalazłszy na niej dobre warunki do rozwoju, rozmnożyły się i zadomowiły, zwłaszcza w wiekach średnich. Niestety ówcześni ludzie, nie zna­ jący jeszcze zasad ochrony środowiska, tępili je bezli­ tośnie przy użyciu wszystkich dostępnych im środków. Szczególnie zasłynęli na tym polu błędni rycerze, nic mający nic lepszego do roboty. Nieliczne smoki, po­ czątkowo dzikie i nieokrzesane, nabrały jednak z bie­ giem lat pewnej ogłady, co swój szczytowy wyraz zna­ lazło w postaci Smoka Wawelskiego, który jak panu zapewne wiadomo, zaprzyjaźnił się nawet z księciem Krakiem oraz słynnym uczonym, profesorem Gąbką. Są to oczywiście moje przypuszczenia, rzecz wymaga dokładnych i wszechstronnych badań. k e d . LAPIN: Czy zajmie się pan obecnie tym zaga­ dnieniem? PROF. LARMOIRE: Na pGWno. RED. LAPIN: Czekamy więc z niecierpliwością na wynik pańskich poszukiwań. Muszę panu wyznać, że nasza redakcja otrzymuje mnóstwo listów od czytelni­ ków, i to zarówno od dorosłych, jak i od dzieci. Ostatnio otrzymaliśmy list zbiorowy od uczennic i uczniów kla­ sy VI szkoły podstawowej w Brukseli. Dzieci pytają, od kiedy się pan profesor interesuje smokami. PROF. LARMOIRE: Od czasu, gdy jako dziesięcioletni c dopiec przeczytałem bajkę o smoku, który w swej ja­ skini więził piękną królewnę. Postanowiłem ją uwolnić, tym bardziej że nagrodą za ten bohaterski czyn miała być wielka paczka chałwy. 76

się panu? p r o f . l a r m o i r e : Skądże znowu! Znalazłem wpra­ wdzie jaskinię, ale zamiast smoka było w niej kilka bu­ telek po coca-coli i jeden męski bucik z prawej nogi, który w żadnym wypadku nie mógł być pozostałością po królewnie. r e d . LAPIN: Mógł to być jednak bucik jakiegoś śmiałka, który w tej jaskini stoczył walkę ze smokiem... p r o f . LARMOIRE: Tak, to nie jest wykluczone. Ale wróćmy do czasów nowszych. Ostatnio trafiłem w Kró­ lewskiej Bibliotece na wiersz polskiego poety z po­ czątku XIX wieku, Franciszka Wężyka, w którym zna­ lazłem dalszy dowód na istnienie smoków. Oto on: k e d . l a p i N:

i udało

«Wychodzą nocne widma leniwymi kroki, słuchają z ciemnych jaskiń ogniem tchnące smoki». Wiersz ten dotyczy słynnej kopalni soli w Wieliczce koło Krakowa. Wkrótce zamierzam udać się do Wieli­ czki i myślę, że znajdę tam resztki żyjących w niej nie­ gdyś potworów. Jest to zupełnie możliwe, że pozostałości takie zachowały się w dobrym stanie ze względu na konserwujące właściwości soli, o czym wie każda gospo­ dyni domowa. k e d . LAPIN: Czy na kongresie w Smokowcu zapadły jakieś ważne uchwały? p r o f . l a r m o ir e : Oczywiście! Jedną z nich jest apel do Organizacji Narodów Zjednoczonych o powołanie specjalnej komisji do badania tych spraw pod kątem ekonomicznym i politycznym. Ogłoszono również komu­ nikat o powstaniu oddziałów Towarzystwa w miastach Bujumburu i Karaburun. Ufundowano też nagrodę w wysokości stu milionów funtów szterlingów za do­ starczenie kompletnego szkieletu autentycznego smoka.

Jak z tego wynika, przed smokologią otwierają się no­ we, wprost oszołamiające perspektywy! red . LAPIN: Pozostaje mi tylko życzyć panu powo­ dzenia w jego pracach badawczych i serdecznie podzię­ kować za tak interesującą rozmowę. PROF. LARMOIRE: Ja również dziękuję za miłe odwie­ dziny. Na pożegnanie dostałem od profesora znaczek poczto­ wy z wyobrażeniem smoka, żyjącego niegdyś w mie­ ście Rouen w pobliżu Paryża. Naszych drogich czytelni­ ków niewątpliwie zainteresuje wiadomość o tym, że redakcja «Aurory» przystąpi wkrótce do wydawania stałego dodatku pt. «Smocze Nowiny». Dodatek ten bę­ dzie się ukazywać dwa razy w miesiącu, a jego stałym współpracownikiem będzie nie kto inny, tylko sam... profesor Larmoire!” Relację redaktora Lapin podaliśmy, rzecz jasna, z pe­ wnymi skrótami, gdyż przytaczanie wielu różnych szcze­ gółów mogłoby znużyć naszych czytelników i zabrać im czas konieczny do przygotowania lekcji na dzień na­ stępny. Smoki smokami — ale tabliczka mnożenia rów­ nież jest ważna, zwłaszcza że do wywiadówki zostało już niewiele czasu...

Dziwnym zbiegiem okoliczności w tym samym nume­ rze „Aurory”, ale nie na pierwszej stronie, lecz w ko­ lumnie ogłoszeń, pojawił się następujący tekst, umie­ szczony w ozdobnej ramce i zaopatrzony w zdjęcie no­ woczesnego hotelu, stojącego tuż nad morzem. „Hotel «Apollonios» na pięknej greckiej wyspie Rodos oferuje wszystkim zainteresowanym super78

komfortowe warunki spędzenia urlopu. Luksuso­ we apartamenty z widokiem na morze, wyśmieni­ ta restauracja i kawiarnia, dyskoteka, własny basen kąpielowy i kino na wolnym powietrzu za­ pewniają gościom znakomity wypoczynek. Możli­ wość odbywania pięknych rejsów na pokładzie prawdziwego żaglowca, stanowiącego wierną kopię dawnych statków pirackich! Jeśli pragniecie mi­ łych, a czasem i mocnych wrażeń, napiszcie bez­ zwłocznie do Biura Podróży «Pirat-Tourist», któ­ rego filie znajdują się we wszystkich stolicach europejskich, a otrzymacie bogato ilustrowane pro­ spekty z wszelkimi informacjami.” To coś dla mnie — pomyślał prof. Jean Larmoire i jeszcze w tym samym dniu wysiał swe zgłoszenie do „Pirat-Touristu” w Brukseli. — Zanim pojadę w przy­ szłym roku na kongres Towarzystwa, zwiedzę sobie wy­ spę Rodos, gdyż w czasie trwania obrad na pewno nie będzie na to czasu. Już dawno nie byłem na prawdzi­ wym urlopie...'

Rozdział dziewiąty

NIEMIŁA WIADOMOŚĆ James Laiby miał wszelkie powody do zadowolenia. Udział w Kongresie pozwolił mu na zdobycie informa­ cji o Smokonii, która, gdyby udało się ją odnaleźć, mo­ gła się okazać krainą pełną skarbów, jako że smoki zwykły być ich posiadaczami i strażnikami. Szczęśliwe zakończenie wyprawy Archibalda po zgu­ biony aparat ze zdjęciami map Piri Raisa, a także po­ myślne obłupienie pasażerów „Gwiazdy” stanowiły do­ datkową przyczynę dobrego humoru pana Laiby. Wzrok kapitana padł na potężną, mocno okutą skrzy­ nię, stojącą w najciemniejszym kącie gabinetu. Na jej widok twarz pirata okrasił błogi uśmiech. Wyciągnię­ tym z kieszeni kluczem otworzył solidny zamek i odsło­ nił wnętrze pełne książeczek czekowych, na których widniały nazwy najbogatszych banków świata. W sta­ lowych sejfach tych banków spoczywały prawie wszy­ stkie jego pieniądze, zdobyte w ciągu zaledwie kilku lat. — Jestem bardzo bogatym człowiekiem — mruczał do siebie kapitan Łajba, a powtarzanie tych słów spra­ wiało mu nadzwyczajną przyjemność. W tym miejscu każdy czytelnik pomyśli zapewne, że autor pomylił się pisząc Łajba zamiast Laiby. Nie, nie,

moi drudzy. Nie ma mowy o żadnej pomyłce! Rzekomy James Laiby In po prostu nasz dawny znajomy kapitan Łajba. dowódca ..Gwiazdy Barpiwonii”, należącej nie­ gdyś do pana Pietruszki, prezesa szacownej m st\ tuc.ji „The Kidnappers Corporation L td” 1. . . . Jak wiemy, w wyniku buntu piratów na ..Gwieździe Rarpiwonii” Mr Joe Pietruszka oraz jego trzej zacni towarzysze. Sally, Billy i Killy, zostali zmuszeni do ucieczki przy pomocy helikoptera. Kapitan Łajba nie tylko, iż błyskawicznie przystał do zwycięzców, ale sta­ nął na ich czele, aby zagarnąć setki beczek ze złotem, znajdujących się pod pokładem statku. Korzystając ze zdobytego w ten sposób skarbu, zakupił bezludną wyspę na Oceanie Niespokojnym i zbudował na niej swój pierwszy hotel, przeznaczony dla zasobnych w pieniądze turystów. W ciągu kilku lat Łajba zbudował na święcie wiele hoteli, moteli i kempingów i założył Biuro Podroży „Pirat-Tourist”. Ażeby zatrzeć ślad swej zdrady i za­ bezpieczyć się przed ewentualną zemstą Pietruszki, zmienił nazwisko na Laiby. Jednocześnie z but ty ża­ glowca usunął słowo ..Barpiwonia”. Pozostał jednak przy pierwszym członie nazwy — ..Gwiazda”, ponieważ, miał do tego statku szczególny sentyment. Przecież skarb zagarnięty na „Gwieździe” stanowił początek i podsta­ wę jego obecnej k ariery! Podana przez światową prasę wiadomość o areszto­ waniu Pietruszki i jego kompanów' za próbę porwania Smoka Wawelskiego uspokoiła sumienie zdrajcy ". Łajba uważał, iż wkrótce będzie w stanie zaatakować Barpiwonię i zostać jej władcą. Dotychczas wszystko układało 1 Z akładam bowiem, iż czytelnicy obecnej książki znają powiało pt. Gąbka i latające talerze (pr/.yp. autora). 2 Jeśli ta k a figura jak Łajba posiada coś, co można nazwać sumieniem (przyp. autora).

80

6 Pr z\ goiła na Rodos

81

się pomyślnie i planowo. Z każdym dniem czul sio bliż­ szy realizacji swych zamierzeń. Jako władca Barpiwonii mógłby sobie pozwolić nawet na bezpośrednie staicie z dawnym chlebodawcą. Początkowo prowadził swe interesy z konieczności uczciwie, aby zdobyć zaufanie klientów i opinię solid­ nego człowieka. Ale im więcej miał pieniędzy, tym bar­ dziej ich pragnął, w myśl przysłowia, że „apetyt wzrasta w miarę jedzenia”. Zaczął więc rozmyślać nad sposoba­ mi powiększenia swego majątku. W skórze porządnego człowieka czuł się coraz bardziej nieswojo, aż pewnego dnia zapragnął wrócić do swej pirackiej działalności. Wtedy to wpadł na pomysł obrabowania klientów pod pozdrem dostarczania im mocnych i niezapomnianych wrażeń. Naprzód przeprowadzał owe „zabawy w napad piratów” w ten sposób, iż wszystkie zrabowane pasaże­ rom „Gwiazdy” kosztowności zwracał co do grosza. Obłupiwszy swe ofiary, piraci chowali zdobycz do za­ plombowanych woreczków i wydawali pokwitowania. Później jednak Łajba zarzucił tę praktykę i przystąpił do zwykłego rabunku, tłumacząc swym klientom, że do­ piero teraz można mówić o prawdziwym, „krew w ży­ łach mrożącym” napadzie piratów. Pasażerowie dozna­ wali mocnych wrażeń, a Łajba szybko powiększał swój majątek. W ten sposób obie strony były zadowolone, zwłaszcza zaś Łajba, który znów poczuł się w swym ży­ wiole, jak w dawnych dobrych czasach. Schyliwszy się nad skrzynią, kapitan zanurzył w niej ręce i z dziką radością jął przebierać w stosie książeczek czekowych. Nawiasem mówiąc były to niemal jedyne książeczki, z którymi miał w życiu do czynienia. Wpraw­ dzie znalazł raz u jednego pasażera powieść Makuszyń­ skiego O dwóch takich, co ukradli księżyc, ale używał jej wyłącznie jako podkładki pod nogę stołu w swej kajucie. 82

Zastukano do drzwi. Łajba zatrzasnął wieko skrzyni i zapytał: — Kto tąm? — Archibald. — W jakiej sprawie? — Przyniosłem listy i gazety. — Możesz wejść. Co nowego? — Nasze biuro w Brukseli zawiadamia, że profesor Larmoire chce u nas spędzić urlop. — Czy to ten zwariowany smokolog? — Ten sam. Bardzo zamożny facet. — Tylko tacy mnie interesują. — Wiem o tym — rzekł przymilnie Archibald. — Na­ sza firma dba o dobrą klientelę. — A co mówią ludzie o ostatnim Balu Kapitańskim? — Bardzo chwalą. Już się pogodzili ze stratą kosztow­ ności. — Spodziewałem się tego — odparł Łajba. — Taka panna Prescoot napisze nową powieść i jeszcze na tym dobrze zarobi. Ale mam już nowe pomysły. — Zamieniam się w słuch. — Dostałem cynk, nieważne od kogo, że jest do ku­ pienia maszynka do wyrobu pieniędzy. Używana, ale w dobrym stanie. Co ty na to? — Jak na lato — ośmielił się zażartować Archibald. — Mam nawet trochę wprawy w drukarstwie, bo swego czasu zajmowałem się naklejaniem plakatów. — Przyszło mi też na myśl — ciągnął Łajba — że warto by założyć Spółdzielnię Usług, gdyż z usługami wciąż jest u nas niedobrze. Do kogo ma się zwrócić fa­ cet, który chce, żeby dyskretnie porwać groźnego kon­ kurenta? Albo żeby podpalić dom ubezpieczony na wy­ soką sumę, lub do ogrodu niemiłego sąsiada wpuścić ja83

u .u’' się z piratami, którzy cztery lata temu, pod wodzą .,i< jakiego kapitana Łajby, zagarnęli jego żaglowiec Gwiazda Barpiwonii»”.

Łajba rozerwał opaskę na jednym z nich i rzucił okiem na pierwszą stronę. Nagie twarz jego poczerwieniała,, a z gardła wydarł się ochrypły okrzyk: — To skandal! Czy wiesz, co pisze „Gangster Codzien-1 ny”? — Nie mam pojęcia — wyjąkał przestraszony Archi-* bn 1.1. Czytaj! warknął Łajba. — Ale głośno i wyraź­ nie. Archibald wziął gazetę z rak szefa.

„IYIK JOK ITKTRUSZKA ORAZ .11.'OO WSPÓLNICY NA WOLNOŚCI! Jak nam donoszą, znany finansista, prezes «The Kidnappers Corporation Ltd», po odcierpieniu kary czterech lat więzienia został w dniu wczorajszym zwolniony, z po­ leceniem natychmiastowego opuszczenia granic Polski. Wraz z nim zwolniono też jego najbliższych w spółpral cowników, panów: Killy’ego, Billy’ego i Sally’ego. Przy­ pominamy naszym czytelnikom, iż wszyscy wymienieni byli oskarżeni o chęć porwania Smoka Wawelskiego. Jak wiadomo, Smok oraz jego towarzysze wkrótce po­ lem zostali porwani przez załogę UFO, które wylądowa­ ło na terenie Bieszczadów. Dotychczas brak wiadomości o ich losie. Mr Joe Pietruszka oznajmił naszemu repor­ terowi, iż zamierza wrócić na swą wyspę, aby poracho-

— Piekło i szatani! — zaklął Łajba. — Tylko tego brakowało, żeby nas teraz nakrył. Będziemy wisieć na wszystkich rejach statku! Na myśl o takiej możliwości Archibald zatrząsł się ze strachu i poczuł, że nogi dziwnie mu zmiękły. Pierwszy opanował się Łajba, nie chcąc, aby Archibald widział go w stanie tak silnego wzburzenia. Z dużym wysiłkiem przybrał spokojny, a nawet lekceważący ton. Energicznymi krokami kilk krotnie przemierzył swój gabinet i zatrzymał się przed wspólnikiem. _ Nie tragizujm y — powiedział — bo to do niczego nie prowadzi. Jeżeli Pietruszka chce wojny, to będzie ją mieć. — Wojnę łatwo zacząć, ale trudno skończyć — wy­ szeptał Archibald. — Z Pietruszką może być ciężka -pra­ wni. _ Nie powiedziałem, że może być łatwa. Pietruszka jest spryciarzem, ale ten, kto mruknie, że Łajba jest gorszy, zasłużył na srogą karę. Czyżbyś chciał być szczu­ rem. który ucieka z zagrożonego statku? — Nic, nie będę szczurem — obiecał Archibald. — Przy tobie będę groźnym tygrysem! _ A więc idź. mój tygrysie, do siebie — rzekł udobru­ chany już Łajba — i zajmij się tym, co ci kazałem. Pierwnszym zadaniem Spółdzielni Usług musi być zdoby­ cie informacji o każdym kroku Pietruszki i jego kompa­ nów z piekła rodem. Zarządzam stan wyjątkowy i odwo­ łuję wszystkie urlopy. Śmierć frajerom! — Śmierć frajerom — powierzył Archib ld i z t\m i słowy opuścił zaciszny gabinet kapitana Łajby.

ID 84

W tym samym czasie panna Prescoot zakończyła dyk­ towanie piętnastego rozdziału swej powieści pt. „Ta­ jemnica sir Archibalda”. A panna Suzy Lennox po6złu na przystań, aby pożegnać młodego Francuza, który w towarzystwie swej gitary udawał się statkiem na Cypr, chcąc wziąć udział w uroczystościach na c«eść Afrodyty — bogini piękna i miłości... — Przyślij mi jakąś ładną widokówkę — poprosiła Suzy. — Oczywiście — obiecał. — Będzie na niej podobizna cypryjskiej Afrodyty, a na odwrocie napis: „Nawet ona nie jest tak piękna jak Ty” !

Rozdział dziesiąty

CO PISZE BRAT SILYESTRUS Wróciwszy z Pragi do Krakowa, zrobiłem kilkanaście „dMtek kserograficznych starodruku'Ofiarowanego nu arzez pana Slupkę, oryginał zas przekazałem do Biblio leki Jagiellońskiej, uważając, ii tok cenna pamiątka po­ winna się stać własnością całego społeczeństwa. Wiadomość o tym, zamieszczona w licznych czasopis­ zainteresowanie. Codziennie mach. wywołała ogromne dostawałem plik listów od ludzi zainteresowanych t.escia najstarszego zabytku polskiego dziennikarstwa. Pe „ego dnia zgłosił sig do mnie miody człowiek, prosząc ° —^Nazywam sit; Tranzystorek — oznajmił ściskając mą dłoń - Inżynier elektronik, pracownik rozgłośni Polskiego Radia w Szczecinie. ™wiedzia— Nazwisko wydaje mi się znapine P łem z lekkim zdziwieniem. — Czyzby pan c wspólnego ze słynnym Mikrofoniuszem. — Tak iest — odparł. — Jestem w prostej linii po tomkiem redaktora Mikrofoniusza Tranzystorka. Na imię mam Zbyszek. Ochrzczono mnie jednego z przodków, który się zwał Zbyszko z Bogonio i zasłynął z tego, że polował na niedźwiedzie z goiy lękann! Ale przecież nie o ty* chciałem z , ane 87

mówić... Z wielkim wzruszeniem przeczytałem notatkę, informując;), że Mikrofoniusz wybrał się niegdyś w pod­ róż do Smokonii. Dla naszej rodziny nie było to jednak tajemnica. Wśród pamiątek przekazanych mi przez me­ go ojca znajduje się pewien drobiazg, który powinien pana zainteresować. Inżynier Tranzystorek wyjął z torby tekturowe pu­ dełko. w którym leżał jakiś przedmiot, troskliwie owi­ nięty w bibułkę. — Co to? — zapytałem, nie mogąc ukryć zaciekawie­ nia. — Proszę, niech pan odwinie — uśmiechnął się młody inżynier. Moim zdumionym oczom ukazała się szczerozłota figurka, przedstawiająca smoka z szeroko otwartą pasz­ czą i fantazyjnie skręconym ogonem. Mimo iż nie jestem historykiem sztuki, domyśliłem się. że mam w ręce nie­ zwykle cenny zabytek starożytnego zlolnictwa. Oczy smoka były wykonane z dwóch turkusików, zaś na sa­ mym końcu ogona błyskał maleńki brylancik. Nigdy w życiu nie widziałem równie pięknego cacka. — Czy może któryś z pańskich przodków przywiózł to cudo z Dalekiego Wschodu? Na przykład z Chin lub z Korei? Twarz inżyniera spoważniała. — Trudno w to uwierzyć ■ — powiedział powoli — ale jest to autentyczna podobizna Smoka Wawelskiego! — Czyż to możliwe? — krzyknąłem podniecony nie­ spodziewanym wyznaniem. — Jak najbardziej — rzekł Zbyszek. — W myśl ro­ dzinnej tradycji mój prapraprapradziad Mikrofoniusz otrzymał ją z rąk Smoka w nagrodę za piękny reportaż z podróży dookoła świata. Podobno Smok wyraził przy tym życzenie, aby figurka ta na zawsze pozostała w nu88

ze i rodzinie W czasie napadu Tatarów na Polskę jeden m oich pSidków zakopał ją do ziemi, gdzie przeleżała •zez długie lata i została wydobyta dopiero przez jego pi' „prawnuka, który pod wodzą Jagiełły biał udzn prapra1 bitwie pod Grunwaldem. Jak głosi tradycja, wykonał w ia nadworny złotnik księcia Kraka. — Czy Smok Wawelski podczas swej niedawnej by ności w Polsce miał możność ją zobaczyć? _ Przykro mi, ale nie - wyjaśnił inżynier. - W >m czasie byłem na rocznym stypendium w Stanach Zjedno­ czonych Wróciwszy do kraju dowiedziałem się ze sm , ; emy0 tajemniczym zniknięciu Smoka i jego przyjaciół. " Szkód", b o n a pewno byłby zadowolony, ze jego życzeniu stało się zadość. ' _ Czy nie ma żadnych wiadomości o losie Smoka. zapytał inżynier, spoglądając na złotą figurkę, która pięknie wyglądała na tle mahoniowej powierzchni okiąglego stołu, przy którym ^ 1 ^ ; __ wk. _ Absolutnie żadnych — odpai lem. gdzie on teraz przebywa? Może jest na jakiejś me * u nej nam planecie? . _ W każdym razie nic stało mu się nic . g wiedział z pełnym przekonaniem mój _ Oby tak było — odparłem. — Ale skąd możemy wiedzieć?^ ^

__ ^

^

symp!ltycznv gość. -

Zdradzę panu coś, o czym jeszcze me mówiłem, prostu bałem się, że mnie pan wyśmieje. — Skądże znowu! . _ Chodzi o pewien przesąd ciągną mzy w który oczywiście nie wierzę, ale o którym muszę panu I S i e ć . Otóż z dawien dawna istnieje w naszym ro­ P nie zmieni swego dzie pi"-zekonanic. że dopóki figurka koloru na czarny, Smokowi mc gruzi nic złego. To«OCBJT* 89

wiście bajda rodem ze średniowiecza, chciałem jednakj żeby pan o tym wiedział. — Tak, to typowa bajka z dawnych czasów — przy­ znałem. — Ale warto o niej pamiętać, jak w ogóle o wszystkim, co dotyczy Smoka. Miejmy więc nadzieję, że on sam i jego towarzysze cieszą się dobrym zdrowiem. Inżynier Tranzystorek odlatywał do Szczecina dopiero za cztery godziny, mieliśmy więc dużo czasu na praw­ dziwie przyjacielską rozmowę. Między innymi dowie­ działem się, że jest ojcem trzyletniego Mikrofoniuszka, że amatorsko interesuje się archeologią, a niezależnie od tego jest członkiem Klubu Fletwonurków. Ze swej strony opowiedziałem mu o swym pobycie na Kongresie w Smokowcu i zdradziłem zamiar odszukania mitycznej Smokonii. Oczywiście — dodałem — jest to muzyka da­ lekiej przyszłości, gdyż naprzód trzeba będzie przestu­ diować mapy wysp całego świata. — Smokonia mogła być wyspą pochodzenia wulka­ nicznego — rzekł na to inżynier — i jako taka mogła się po pewnym czasie ponownie zanurzyć w morzu... Ale niewątpliwie jest to gra warta świeczki. Aby przedłużyć ciekawą rozmowę, odwiozłem inży­ niera swoim samochodem na lotnisko. Ściskając mą rękę na pożegnanie, dodał z uśmiechem: — Jeśli zorganizuje pan kiedyś wyprawę na Smokonię, proszę o mnie pamiętać. Mogę się przydać nie tylko jako elektronik, ale także jako płetwonurek. Zawsze ma­ rzyłem o tym, żeby dpkonać pod wodą jakiegoś archeo­ logicznego odkrycia. To takie moje niewinne hobby. A morza kryją w sobie niejedną tajemnicę... Naszą rozmowę przerwał ostatecznie głos dyspozytora lotów: — Pasażerowie odlatujący do Szczecina proszeni są o udanie się do samolotu. 90

1 ozostałem na lotnisku aż do chwili, gdy srebrzysty AN-24 zniknął na lekko zamglonym horyzoncie. Wróciwszy do domu, usiadłem przy biurku, żeby prze­ czytać kilka następnych kart książki, której Icktuię pi zerwała mi wizyta inżyniera Tranzystorka. Był to traktat pt. „O smokach i inszych monstrach ku utrapieniu rodzaju ludzkiego żyjących”, napisany w XVII stuleciu przez brata Silvcstrusa z klasztoru na górze Montuber w Hiszpanii. Zamiast nieudolnie streszczać wywody znakomitego autora, pozwolę sobie przytoczyć część rozdziału, nad którego przetłumaczeniem właśnie pracowałem. „Smokowie a l i a s d r a c o n e s dzielą się na skrzydlate i skLzydcł pozbawione. Monstra skrzydlate ( c l r a c o n e s v o l a n t c s ) groźniejsze od inszych są, bo śmiało przez po­ wietrze do odległych krain szybko przenosić się mogą, siejąc w mch strach i zarazę. Skrzydła u nich nietopeB i zowej natury, co zdradza, iż potwory owe na kształt nietuperzów w głębi smrodliwych lochów przebywają. Dlatego srogie zamki, pełne piwnic i skrytek, w owe potwory bogate są. Takim okazał się ów smok, którego św. Jerzy ubił za to, iż w lochu okrutnym księżniczkę Damaris więził ku żałości jej królewskiego ojca. Stało się to w7 górach Liba­ nem zwanych, a onego smoka rycerz Jerzv na wylot włócznią przebódł i do morskiej zatoki w mieście Berilos lzucił, pi zez co zatoka owa na wieki jego imieniem ochrzczona została. Jako pisze uczony Robertus z Bazylei, błona skrzydeł onej poczwary wiernie do błony diabelskiej podobna by­ ła, co dowodzi, że smok ten w piekielnych czeluściach się zrodził. Dlatego Leż smoki latające ogniem i dymem z paszcz buchają.

Insi smokowie bez ski zydel są. Tacy jedynie pn ziemi się płożą i ziemską naturę mają. I ci i tamci srogością sobie są podobni, a zawsze głodnymi będąc, szukają, kogo by pożarli. Każdy smok czterdzieści i osiem zębów w paszczy ma, które mu się nigdy nie psują i nie wy­ padają, jak to się często ludziom zdarza. Smokowie owi najchętniej groty i jaskinie zamieszkują, szczególnie na osobności znajdujące się. Święty Ekspedycjusz, któien życie tych bestii badał, powiada, że najchętniej mięso jagniąt i baranów pożerają, nie gardząc nawet kurcza­ kami z rożna i inszym drobnym ptactwem, gdy długo­ trw ały post ich do tego przymusi. Są też smokowie w morzach chętnie pływający jako ten, o którym pisze arcybiskup Uppsali, Olał' Wielki, w dziele «Historia de gentibus septentrionalibus», czyli O pisanie krain północnych*. Potwora ona postać węża mająca żyła w krainie Norwegią zwanej, w okolicach miasta Bergen. Głodem przymuszony smok A \ v wynu­ rzał się z lal morskich i porywał marynarzy, którzy na pokładach statków przyglądali mu się. Inszy ze smokow wodnych żył w afrykańskiej rzece Bagrada. On to przez rzymskich legionistów ubity został, a jego skórę.] szczę­ kę w jednej rzymskiej świątyni lud oglądać mógł. 'sm ok, któren skarbów wielkich w krainie Nibelungów pilnował, ziemskiej nalury byl, mimo iż nad rzeką Ren zamieszkiwał. Siedział on na skale wyniosłej, która do dnia dzisiejszego nazwę Smoczej Skały nosi. Tę poczwa­ ro rycerz Zygfryd ubił i w krwi jej się skąpał, żeby od sl rżał i włóczni nieprzyjacielskich chronionym być. Podle Iansbrucka niejaki Haber znalazł AD 148-i smo­ czy język na trzy stopy długi. A uczyniwszy z niego parę butów, do śmierci w nich cnodził, a zedizeć nie mógł.” Znużony pracą, obstawiony grubymi słownikami i sto-

sem zapisanych kartek, postanowiłem odłożyć dalsze tłumaczenie do jutra, gdy wtem wzrok mój padł na za­ kończenie rozdziału. W jednej chwili zapomniałem o zmęczeniu i senności. „Liczni smokowie w Małej Azyi siedziby swe zakła­ dali, osobliwie zaś w Efezie, Antiochii, a takoż i na wyspie Rodos, która z bardzo niebieskich wód morza wyrasta.” — Bardzo Niebieskie Morze! — krzyknąłem na głos, choć prócz mnie nikogo nie było w pokoju. — Skąd ja to znam? Przecież Smokonia leżała ponoć na Bardzo Niebieskim Morzu! Nie ulega wątpliwości, że Silvestrus ma na myśli Morze Egejskie, którego woda istotnie od­ znacza się wspaniałym błękitem. Czyżby więc Rodos miało być ową tajemniczą Smokonią? Albo któraś z bar­ dzo licznych wysp Morza Egejskiego? Nie tracąc czasu, otwarłem „Wielki Atlas Geograficz­ ny”, ażeby się dokładnie przyjrzeć konturom wyspy Ro­ dos i porównać je z wykonanym przez Smoka rysun­ kiem. Niestety! Nie było żadnego podobieństwa między nią a rzekomą Smokonią. Co więcej, ani jedna z wysp Morza Egejskiego nie przypominała swym konturem Smokonii! Z gniewem zatrzasnąłem okładkę Atlasu i zniechęcony do dalszej pracy, otwarłem okno. Pachnące bzami po­ wietrze wdarło się do pokoju. Po chwili usłyszałem kląskanie słowika, dochodzące z sąsiedniego ogrodu. Od strony śródmieścia doleciał mnie głos hejnału z wieży Mariackiej. Spojrzałem na zegarek. Była północ. Inży­ nier Tranzystorek już pewnie dawno spał w swoim da­ lekim Szczecinie.,.

Rozdział jedenasty

U ST 7 ANTWERPII W połowie czerwca dostałem list z Belgii. Jako na­ dawca figurował prof. Jean Larmoire, mieszkający w Antwerpii przy ulicy Zielonego Śledzia 45. Znajomość z profesorem zawarłem w czasie Kongresu. Przegadaliśmy wtedy kilka godzin, a głównym tematem rozmowy był oczywiście Smok Wawelski. Uczonego interesowało wszystko, co miało jakikolwiek związek z mieszkańcem Smoczej Jamy. Pamiętam, że zwrócił szczególną uwagę na zamiłowanie Smoka do uprawy róż, a także na jego chwalebną troskę o wygląd ze­ wnętrzny. Podawane przeze mnie informacje zapisywał w notatniku, oprawionym w czerwoną safianową skór­ kę. Na pożegnanie zapytał, czy będzie mu wolno zwra­ cać się do mnie listownie, na co oczywiście odpaiłem, że nic mnie tak nie ucieszy jak list od niego. I oto miałem teraz w ręce arkusz papieru, podpisany nazwiskiem sławnego smokologa. Treść listu była następująca: „Szanowny i Drogi Panie, mam nadzieję, że nie zapomniał Pan— jeszcze o pew­ nym starym nudziarzu, który zabierał Panu czas

w przerwach miedzy referatami na Kongnsie. Z ogromna przyjemnością wspominam nasze roz­ mowy, które toczyły się w klubowej sali hotelu, skąd byl taki piękny widok na Tatry. Zawdzięczam Panu wiele cennych informacji o Smoku Wawel­ skim, informacji tym ważniejszych, że pochodzą­ cych od kogoś, kto znał Smoka osobiście. Jak wiadomo, przyszłoroczny kongres naszego Towarzystwa odbędzie się na Rodos. W związku z tym postanowiłem wcześniej się zapoznać ze sto­ sunkami na tej wyspie. W tym celu zgłosiłem się do Biura Podróży i Wczasów “ ' 7 ę takun Pow°dzeniem u pań... y edłem na pokład i odszukałem swych przyjaciół

"l V yci,enieci “ Iezakach

izem, słońcem i powietrzem.

a? *

stablkdZąC Sar!t0rin P° leweJ r^ce. orientowałem sie, że

me t r o?

JT kurs 1 ° becnie płynie ku Gwiazdy” i a Y ■Wi atr Wypełniał wszystkie żagle „Gwiazdy i groźnie łomotał piracką banderą. Odkosy .... rozcinanych przez dziób dumnej korwety wydłużyły

^U enb b“ 'Wę zp r S i Uiż J łl k anej W°dy Wytrysn^ y nagle trzy delfiny 7 us" Da ‘Zz Przecięły kui's naszego statku ^ u stp a sa z e ro w zgromadzonych przy burtach wydarły •! yk’ P°d21wu. W następnej chwili ujrzeliśmy jeszcze większe sztuki, śmigające wprost pod l i a t r ku polnocy. Między nami . b r z e g i wyspy L i t y ” nniebieskiego b ^ L o fjedwabiu d' , 10 t abiatych t ’ W - *motyli ~ błamie usiadł rój Na bezchmurnym niebie rysowała się smuga ś w ie ż ą c ą O wysoko lecącym odrzutowcu. Spod pokładu doleciały dźwięki gongu wzywającego pasażerów na obiad. wzywającego

. ~ westchnął inżynier. _ Jest tak uroczo -e chciałoby się tu siedzieć aż do wieczora. — Nic straconego — pocieszyłem go. — Wrócimy tu

po obiedzie i znów wyciągniemy się na leżakach. Osta­ tecznie nie mamy nic ważniejszego do roboty. — To właśnie mnie martwi — powiedział profesor. — Nie umiem tak beztrosko leniuchować... No, ale na Kre­ cie będziemy mieć pełne ręce roboty. Właśnie podawano deser, gdy w głośniku rozległ się brzęczyk, zapowiadający, że za chwilę kapitan prze­ mówi do pasażerów. Rozmowy ucichły, tylko jakaś mała dziewczynka domagała się porcji lodów śmietan­ kowych. — Cicho bądź — skarciła ją matka. — Zaraz poda­ dzą komunikat. — Ja nie chcę komunikatu, tylko lody — kaprysiło dziecko. — Już mnie gardło nie boli... — Szanowni państwo — dał się słyszeć głos kapi­ tana — jest mi bardzo przykro, ale nieprzewidziane okoliczności spowodowały, że musimy zrezygnować z lądowania na Krecie. Wracamy na Rodos. — Co to ma znaczyć?! — krzyknął jakiś zdenerwo­ wany pasażer. — Ja płacę, ja wymagam! — To skandal — poparł go drugi. — Przecież w pro­ gramie był pobyt na Krecie! — Tss! — uspokajali go inni. Może jest jakaś awaria? — Ratunku, toniemy — pisnęła mama rozkapryszo­ nej dziewczynki i porwawszy ją za rękę skoczyła ku drzwiom mesy. Kilku pasażerów pobiegło ich śladem. — Proszę o spokój — zawołał steward machając bia­ łą serwetą. — Statkowi nic nie grozi! Nie było żadnego alarmu. Komu jeszcze lody? W głośniku znów rozległ się brzęczyk, a po nim głos kapitana: — Nie ma żadnych powodów do obaw. Statek jest pełnosprawny i nikomu nic nie grozi. Po prostu nastą­ piła zmiana programu. Proszę o trochę cierpliwości,

120 127

wszj.stko sio wkrótce wyjaśni. l3ewizą naszej finny jest przecież PEWNOŚĆ i ZAUFANIE! Zbigniew nachylił się ku nam. — Wiecie co? Kapitan słyszy wszystko, co się (u dzieje. W mesie muszą być urządzenia podsłuchowe. Znam się na tym jako elektronik. Podnieceni pasażerowie tłoczyli się ku wyjściu na korytarz. — Nie powiększajmy paniki — powiedział Larmoire. _ Nie mam zamiai.u rezygnować z lodów. Zre­ sztą wiedzieliśmy z góry, że będą niespodzianki. To pewnie jedna z nich.

Rozdział szesnasty

NIECHLUBNY POWRÓT (AUTOR DO CZYTELNIKÓW: Do miłych stron pracy pisarza należą spotkania z czytelnikami. Nie wszyscy są tego zdania. Niektórzy uważają, że autor powinien siedzieć przy biurku i tylko pisać, pisać i pisać... Wszel­ kie wyjazdy traktują jak dopust Boży i niepotrzebną stratę czasu, zapominając niekiedy o tym, że czytanie tego, co napiszą, może być także stratą czasu dla czytel­ ników. Inni zaś uważają, że bezpośrednie i osobiste spot­ kania z odbiorcami książek bywają często bardzo poży­ teczne dla obu stron. W czasie jednego z takich spotkań pewna młoda i bar­ dzo sympatyczna czytelniczka wyraziła ogromne zdu­ mienie nad faktem, że wcale nie jestem podobny do bo­ hatera jednej z mych książek. Rzecz w tym, iż bohater ten, z zawodu pisarz, został przedstawiony jako człek dobrze już zaawansowany w latach, a do tego niski, gru­ by i łysy. Ja zaś — według niej — jestem stosunkowo młody (!), szczupły i nie mam jeszcze łysiny... Otóż nieporozumienie takie polega na dość częstym utożsamianiu autora z narratorem. Tymczasem między nimi nie zawsze można stawiać znak równania. Nar­ rator nie może znać wielu spraw dziejących się poza nim, autor zaś musi je znać i nie ma na to żadnej rady. Np. nasz Stan — nie mógł wiedzieć, jakie powody miał 9 P rz y g o d a n a R odos

129

Łajba, aby zrezygnować z lądowania na Krecie Autor natomiast zna je dobrze — i właśnie przystępuje do ich wyjaśnienia.)

W chwili gdy „Gwiazda” opływała Santorin i skrę­ cała w kierunku Krety, przybiegł do kapitana radioofi­ cer Rybka i wręczył mu telegram, nadany z Rodos przez Archibalda. Treść depeszy była zaskakująca: WYWIADOWCY Z BIURA USŁUG SPECJALNYCH DO­ NOSZĄ ZE PIETRUSZKA I JEGO KUMPLE Z PIEKŁA RODEM POJAWILI SIE NA TERENIE GRECJI STOP ZAMIARY ICH SA NA RAZIE NIEZNANE STOP ZA­ RZĄDZIŁEM NADZWYCZAJNE ŚRODKI OSTROŻNOŚCI STOP OCZEKUJE INSTRUKCJI CO ROBIĆ DALEJ STOP JESTEM W CHOLERNYM STRACHU STOP ARCHIBALD

— Do stu beczek zepsutej kapusty — zaklął Łajba na cały głos. — Wystarczy na krótko wyjechać, żeby zaraz się coś pokręciło. Sprawa jest niezwykle poważna i wymaga natychmiastowej decyzji! Wyrwał z notesu kartkę papieru i nagryzmolił na niej tekst odpowiedzi: WRACAM NA RODOS STOP NIE PRZYJMUJ ŻADNYCH GOŚCI STOP NIC SIE NIE BOJ STOP JA SAM JESTEM W STRACHU STOP ŁAJBA

— Nadasz to zaraz szyfrem 46/52 — rozkazał Ryb­ ce. — I nikomu ani słowa, rozumiesz? A teraz spływaj! 130

Trzask drzwi, zamkniętych energicznie przez radio­ oficera, skojarzył się Łajbie ze strzałem. Kapitan wie­ dział bowiem z doświadczenia, że Pietruszka stale nosił przy sobie pięć rewolwerów, pistolet maszynowy i wią­ zkę granatów. Podobnym arsenałem dysponowali jego pomocnicy, nie mówiąc już o tak niewinnych drobia­ zgach jak świece 4dymne, noże i kastety. W związku z tym postanowił, że natychmiast po powrocie na Rodos włoży na siebie kuloodporną kamizelkę, którą stale przechowywał na tzw. „czarną godzinę”. Podejrzana bliskość Pietruszki mogła wskazywać na to, iż szef „The Kindnappers Corporation” znajduje się już na jego tropie. Nie tracąc czasu wbiegł do sterówki i zarządził zmia­ nę kursu. Następne jego polecenie brzmiało: Zwinąć ża­ gle i włączyć silnik atomowy. Cała naprzód! Widząc zdumione spojrzenie nawigatora i sternika, ryknął chrapliwie: — Co się tak gapicie? Nie rozumiecie po barpiwońsku? — Tak jest, kapitanie. Rozumiemy, ale...’ — Nie ma żadnego ale, tylko jest rozkaz. — To znaczy, że nie będzie Balu Kapitańskiego? wyjąkał drugi oficer. — A co na to powiedzą pasaże­ rowie? — Nic mnie to nie obchodzi! — warknął Łajba. — Oskubiemy ich przy innej sposobności. No, ruszać się żywo, żebym wam nie powyrywał kłaków z głowy! Wróciwszy do kajuty, wypił szklankę rumu dla uspo­ kojenia nerwów. Następnie sięgnął na półeczkę po gru­ by tom, oprawiony w skórę rekina-ludojada. Było to „Vademecum pirata”, stanowiące podręczną encyklo­ pedię morskiego rozbójnictwa. Z książką tą, wydaną przed laty na Barpiwonii, kapitan nigdy się nie rozsta-

wał. Naślinionym palcem 1 przerzucił kilkanaście stron i zatrzymał wzrok na haśle: BAJTLOWANIE ZAŁOGI, „W razie konieczności odwołania zaplanowanych już działań, co z reguły budzi duże niezadowolenie aktywu pirackiego, zaleca się środki psychologiczne. Należy roz­ począć od łagodnej perswazji, popartej obietnicą wy­ równania strat materialnych przy najbliższej sposobno­ ści. W wypadku grożącego buntu, popieranego z zasady przez Związek Zawodowy Piratów i Korsarzy, trzeba okazać stanowczość, posuwając się aż do powieszenia delegatów załogi na rei przedniego masztu. W żadnym wypadku nie wolno okazać braku zdecydowania. Kapi­ tan Żeglugi Pirackiej zdobywa bowiem autorytet po­ przez bezwzględne wymaganie ślepego posłuszeństwa.” — Dobrze — pomyślał Łajba. — Z załogą dam sobie radę. Gorzej będzie z pasażerami, których raczej nie na­ leży wieszać, gdyż martwy pasażer to pasażer niewypła­ calny. Ale jakoś to będzie... Przysunął do siebie mikrofon i włączył brzęczyk.

Nazajutrz rano starszy pirat Murena, pełniący wachtę na bocianim gnieździe, przyłożył do ust tubę zaopatrzo­ ną we wzmacniacz i ryknął pełnym głosem: — Ziemia! Ziemia! Na to hasło ze wszystkich zakamarków statku wy­ biegli na pokład członkowie załogi oraz pasażerowie. Zarówno jedni jak i drudzy pogodzili się już ze zmianą programu. Pierwsi otrzymali bowiem od Łajby zape­ wnienie wypłacenia trzynastej pensji, drudzy zaś obie­ tnicę odszkodowania, przewidzianego w umowie z „Pirat-Touristem”. Nie musimy chyba dodawać, iż Łajba 1 To bardzo brzydkie przyzwyczajenie (przyp. autora). 132

nie zamierzał dotrzymać żadnej z tych obietnic, co także było zgodne z zaleceniami „Vademecum”, i rów­ nież z charakterem kapitana. Wkrótce okazało się, że zasygnalizowana przez Mure­ nę ziemia nie była jeszcze wyspą Rodos. Nie mając nic lepszego do roboty, pasażerowie snuli się po pokładzie, co, jak wiadomo, nie jest zbyt dobrze widziane przez marynarzy. Jedni potykali się na zwo­ jach lin, inni próbowali się wspinać na maszty w celu wykonania pamiątkowych fotografii, niektórzy zaś za­ puszczali się nawet do maszynowni, skąd błyskawicznie wypłaszał ich zły pies Cezar, uwiązany na długim łań­ cuchu. Profesor Larmoire, wyciągnięty wygodnie na leżaku, czytał powieść Patrycji Prescoot, a dr van Rijd, aby nie wyjść z wprawy, przewijał bandaże i liczył pigułki przeciw morskiej chorobie. Od czasu do czasu na hory­ zoncie ukazywały się sylwetki wielkich zbiornikowców, ciągnących za sobą długie pasma spienionej śrubami wody. ' W ten sposób minęło znów kilka godzin beztroskiej z pozoru wędrówki. W samo południe kapitan Łajba dostrzegł przez lor­ netkę zarys znanej mu dobrze góry Ataviros. Odjął szkła od oczu i pomyślał: Dopływamy! Niech to kaczka kopnie, jeszcze °i§dy nie miałem tak deficytowego rejsu...

Archibald zamknął drzwi na klucz, spuścił rolety w oknach i zabrał się do gruntownej zmiany swej fizjo­ nomii. ' J Ze stosu przygotowanych peruk wybrał modną fry­ zurę w stylu afro i wciągnął ją na głowę. Po dłuższym 134

namyśle przykleił sobie kędzierzawą brodę i długie, fan­ tazyjnie zakręcone wąsy. Przeglądnął się w lustrze i z zadowoleniem stwierdził, że wygląda znakomicie. Z dawnego Archibalda nie zostało śladu. Reszty doko­ nało założenie ciemnych okularów. Przez chwilę miał nawet poważne wątpliwości, czy odbita w lustrze twaiz w ogóle należy do niego. _ Tak — sapnął z poczuciem głębokiej satysfak­ cji. — Jestem zupełnie innym człowiekiem. Pozostało tylko zmienić nazwisko... _ Następnie otwarł szufladę, w której znajdowało się kilkadziesiąt paszportów, zagrabionych właścicielom w czasie różnych balów kapitańskich. Z pliku książe­ czek, ozdobionych emblematami wielu państw, wybrał jedną, wystawioną na nazwisko Carlosa da Silvy, preze­ sa koncernu produkującego ogrzewane kąpielówki dla Eskimosów. Włożywszy paszport do kieszeni białego garnituru, zjechał windą do westybulu. Na jego widok szef recep­ cji, pan Baselides, poskrobał się w głowę, gdyż w żaden sposób nie mógł sobie przypomnieć, od kiedy ów wy­ tworny dżentelmen mieszka w hotelu. Nawiasem mó­ wiąc, pan Baselides również zmienił swój wygląd, do­ robiwszy sobie gruby i mięsisty nochal w ramach za­ rządzeń wydanych wczoraj przez Archibalda. Rzekomy Carlos da Silva powędrował pieszo na przy­ stań, aby natychmiast po zacumowaniu „Gwiazdy” za­ meldować się kapitanowi Łajbie. Był już po temu czas najwyższy. Statek zbliżał się powoli do falochronu, wybiegającego szerokim lukiem w morze. Na jego maszcie łopotała czarna flaga. Wszy­ stkie żagle były zwinięte. — O, widzę, że stary kazał włączyć silnik atomowy — pomyślał Archibald vel Carlos da Silva. — Nawet me 135

wziął pilota, tylko sam wprowadza statek do portu. To niewątpliwie świadczy o powadze sytuacji. Na kei czekało już dwóch ludzi, mających zadanie założenia cum na żelazne pachołki. Jednym z nich byl emerytowany pirat Mateusz zwany Papugą, ze względu na charakterystycznie zakrzywiony nos, drugim zaś dawny cieśla okrętowy Ząbek. Byli to niegdyś wierni słudzy Pietruszki, którzy jednak w czasie pamiętnego chrztu na równiku dali swemu szefowi brutalny wycisk, i nie mając innego wyjścia przystąpili do zbuntowanych. Od tego też czasu Łajba darzył ich szczególną sympatią, dając im pracę lekką, miłą i przyjemną. Obydwaj byli zaopatrzeni w radiotelefony, ułatwiające porozumiewa­ nie się z załogą statku. — Można na nich polegać — pomyślał Archibald. — W razie potrzeby wypuszczę ich na Pietruszkę, a sam prysnę gdzie pieprz rośnie... Gdy tylko spuszczony z żaglowca trap dotknął betonu nabrzeża, Archibald wszedł na pokład i zapukał do ka­ juty szefa. Witam pana — powiedział Łajba. — Czym mogę służyć? Jednocześnie jego lewa 1 dłoń zagłębiła się w kieszeni i ujęła kolbę rewolweru. — Nie wygłupiaj się, stary — zarechotał Archi­ bald. Czy naprawdę mnie nie poznajesz? Archibaldzie, stary byku — zawołał uradowany Łajba — niewiele brakowało, żebym ci wpakował do brzucha cały magazynek! To by nic nie dało, mam kuloodporny podkoszu­ lek. — Co nowego?

— Nie wiem jeszcze, gdzie się kręci banda Pietru­ szki — zameldował Archibald. — Mam tylko wiado­ mość, że na Akropolu zginęła jedna z kariatyd Erechtejonu. — Wynika z tego, że Pietruszka jest jeszcze w Ate­ nach. Tylko on mógł się zdobyć na taki numer. Pewnie potrzebował forsy. Lada dzień może się zjawić u nas. — Oj, to będzie strzelanina! Łajba skrzywił się nieznacznie. — Strzelanina odpada. Nie możemy wypłoszyć na­ szych klientów. Na szczęście są jeszcze inne sposoby po­ zbycia się nieproszonych gości. Szczegóły omówimy w moim gabinecie. Wmieszawszy się w tłum pasażerów, Archibald wró­ cił na ląd. — Cholernie grzeje ten podkoszulek — mruknął do siebie. — Wolałbym być teraz na Antarktydzie...

1 Ł a jb a był m a ń k u tem (przyp. autora)'. 136

10 P r z y g o d a n a R o d o s

Rozdział siedemnasty

BEZCZELNY NAPAD Przez kilka dni po powrocie z niefortunnej wycieczki me wydarzyło się nic szczególnie ważnego. Kapitan unikał rozmów z gośćmi zaintrygowanymi odwołaniem ądowama na Krecie, zaś najbardziej natarczywych zby­ wał mc me mówiącymi ogólnikami. Nic taż dziwnego , mieszkańców hotelu zaczęły kursować różne plotki. Mowiono, ze kapitan otrzymał wiadomość o pla­ nowanym przez jakichś terrorystów zamachu na statek ze jego przedsiębiorstwo znajduje się w przededniu likwidacji, szeptano też o szykującym się buncie mary­ narzy. Bardziej tchórzliwi goście poczęli myśleć o wcześniejszym wyjeździe, obawiając się inwazji wojsk tureckich, planujących jakoby atak na Rodos. Znaleźli się tacy, którzy utrzymywali, że na dachu hotelu zainstalowano silne reflektory, a we wszystkich okien­ kach strychu ustawiono karabiny maszynowe, zamasko­ wane dla niepoznaki bukietami kwiatów. Mówiono ż ze wkrotoe moae nastąpić lądowanie Kosmitów, o czym mm o świadczyć coraz częstsze pojawianie się latają­ cych spodkow nie tylko nad Trójkątem Bermudzkim, ale nawet nad Jeziorem Rożnowskim. Mimo tych wszystkich alarmujących wiadomości pro­

wadziliśmy wytrwale swe praoe, które niespodziewanie doprowadziły do sensacyjnego odkrycia! Oto czwartego dnia po powrocie Zbyszek Tranzystorek wyłowił z mor­ skiego dna duży płaski kamień i jak zwykle dał go do obejrzenia profesorowi. Larmoire, uzbrojony w szkło powiększająoe, poddał kamień dokładnym oględzinom. W tym czasie byłem zajęty przygotowywaniem kana­ pek z „piratem w oleju” i marynowaną papryką. Gło­ śny okrzyk profesora zmusił mnie do porzucenia swej pracy. Larmoire był w najwyższym stopniu podniecony, po­ dobnie jak w pierwszym dniu, gdy udało mu się zna­ leźć ząb smoka z rodziny słonojadków. — To niebywałe! Fantastyczne! — wołał uczony, podczas gdy wiatr rozwiewał mu czuprynę. — Uszczy­ pnij mnie, bo może ja śnię! — Co się stało? Zamiast odpowiedzi profesor wskazał kamień i jedno­ cześnie podał mi szkło powiększające. To, co ujrzałem, zaparło mi dech w piersiach. Na gładkiej, zwilżonej wo­ dą powierzchni widniał wyryty rylcem obraz najpraw­ dziwszego smoka! W otwartym szeroko pysku poczwary widać było dwa rzędy zębów, a między nimi długi, roz­ dwojony jęzor. Wyraźnie zaznaczone koloe pokrywały grzbiet smoka i jego długi ogon. Zwierzę trzymało w ła­ pach dużego rekina. Sposób wykonania rysunku nie po­ zostawiał żadnych wątpliwości qo do tego, że jego twór­ ca był nie lada artystą. Podczas gdy z bijącym sercem wpatrywałem się w po­ dobiznę potwora, profesor pobiegł ku Zbyszkowi, który przygotowywał się do ponownego zanurzenia. — Człowieku, czy wiesz, oo znalazłeś? — Zdaje mi się, że jest tam jakiś rysunek, ale może to złudzenie.

138 139

Żadne złudzenie! — zawołał profesor. — To wspa­ niała podobizna smoka walczącego z rekinem! Tak pięk­ nego petroglifu 1 jeszcze nie widziałem. Wkrótce też zbliżył się do nas Kornel, który krok za krokiem przeszukiwał wybrzeże, zwilżane łagodną falą. — Ładna rzecz — powiedział z uznaniem. — Dosko­ nały dokument, a zarazem prawdziwe dzieło sztuki. Gdzie to było? - Na głębokości dziesięciu metrów — wyjaśnił inżyn*erI w odległości około trzydziestu metrów od brzegu. Larmoire był uszczęśliwiony. _ — Wygląda na to, że twórca rysunku był naocznym świadkiem walki stoczonej przez smoka. Nie tracąc czasu zrobiłem kilka zdjęć kamiennej płytki. Van Rijd wpatrywał się przez dłuższy czas w podobi­ znę smoka, następnie odłożył kamień i westchnął: Dużo bym dał, żeby wiedzieć, z jakiego czasu po­ chodzi to cudo. Trudno osądzić — powiedział Larmoire. — Ko­ nieczne będą ekspertyzy wielu badaczy, a w pierwszym rzędzie historyków sztuki starożytnej. Są tacy w naszym Towarzystwie, że wymienię tylko profesora Dicka Porteia z Columbia Univei-sity. Moim zdaniem rzecz ta może pochodzić nawet z epoki kamienia gładzonego... Rysunek mógł mieć znaczenie magiczne, podobnie jak słynne malowidła w afrykańskich grotach Tasili lub we fi ancuskiej jaskini Lascaut. Tak czy inaczej Zbyszek jest niewątpliwie bohaterem dnia. Larmoire starannie owinął kamień szmatką i schował do swej przepaścistej torby. 1 Petroglif — rysunek wyryty na kamieniu.

— A ty — zwrócił się do mnie — zapisz to zdarze­ nie w Kroniee Wyprawy, z dokładnym podaniem czasu i miejsca. — Zaraz to uczynię — odparłem — tylko skończę z kanapkami. Proponuję, żebyśmy przeszli teraz do gro­ ty na odpoczynek, bo słońce pali coraz bardziej. Wkrótce będzie południe. Siedząc w jaskini mieliśmy piękny widok na morze, które lśniło miliardami srebrzystych łusek, załamują­ cych promienie słońca. W niewielkiej zatoczce sterczało kilka odosobnionych skał o fantastycznych kształtach, wyczarowanych przez wiatr i morskie fale. Woda była tak przejrzysta, że nawet na głębokości kilku metrów było widać zaścielające dno kamyki oraz smugi zielo­ nych wodorostów. — Kto wie — uśmiechnął się profesor. — Może wła­ śnie siedzimy w pracowni naszego artysty? Co do mnie, chętnie bym tu zamieszkał, bo widok jest zna­ cznie piękniejszy niż ten, który mam z okna swojego mieszkania przy ulicy Zielonego Śledzia. — Szkoda jednak, że nie dotarliśmy na Kretę — rzekł ze smutkiem Zbigniew. Cieszyłem się, że zobaczę wyko­ paliska z epoki panowania króla Minosa. Larmoire wypił kilka łyków wina z pękatej bu­ telki. — Nic straconego. Wycieczkę na Kretę trzeba będzie włączyć do programu naszego przyszłorocznego Kongre­ su, tak samo jak obejrzenie tej historycznej już jaskini, w której siedzimy. — Mam pomysł — odezwałem się. — Profesor wy­ głosi wówczas referat o wizerunku smoka na kamiennej płytce, a potem wszyscy uczestnicy Kongresu pojadą, aby obejrzeć miejsoe odkrycia. Van Rijd, oglądający morze przy pomocy lornetki, 141

zwrócił naszą uwagę na biały punkt, zbliżający się do wybrzeża. — Płynie jakaś motorówka — powiedział, oddając lornetkę Kornelowi. — Jeśli się nie mylę, siedzi w niej kilku ludzi. Zapewne turyści z hotelu — skrzywił się profe­ sor. — Wolałbym, żeby tu nie wylądowali, bo diabli wezmą spokój tego uroczego zakątka. Nie mam teraz Ochoty na słuchanie muzyki z tranzystorów ani na wą­ chanie spalin... Wkrótce wiatr przyniósł warkot silnika. Motorówka kierowała się wprost ku naszej zatoczce. Już gołym okiem było widać, że siedzi w niej czterech ludzi. Omi­ jając na zwolnionych obrotach zdradliwe skały, łódź do­ biła do brzegu i zakołysała się na płytkiej wodzie. Pa­ sażerowie wysiedli na ląd, a jeden z nich zacumował ją przy dużym głazie. Siedząc przy samym wyjściu z ja­ skini, mogłem dobrze obserwować nieproszonych gości. Jak na turystów odbywających przejażdżkę po morzu byli ubrani co najmniej dziwnie. Wszyscy mieli na so- i bie czarne garnitury, wskutek czego robili wrażenie funkcjonariuszy zakładu pogrzebowego. — Halo, szefie! — zawołał któryś z nich. — Tu są /, jacyś ludzie. Na brzegu leżą ich ubrania. — Przeszukać je — rozkazał osobnik zwany szefem. Tego już było dla mnie za wiele. Wyszedłem z jaskini, aby im przeszkodzić w rewidowaniu naszych rzeczy. W ślad za mną wyszli też moi towarzysze. — Proszę to zostawić — powiedziałem głośno. — Nie macie prawa... — To się jeszcze okaże — rzekł barczysty mężczyz­ na w ciemnych okularach. — Co tu robicie? Spostrzegłem, że stojący przy mnie van Rijd zacisnął pięści.

— To nasza sprawa — rzekł zdecydowanym tonem. — Może też i nasza — odparł niegrzecznie jeden z przybyszów, wytrzepując na piasek zawartość spodni profesora. — A jeśli jesteśmy z policji? — W takim razie proszę się wylegitymować — wtrą­ cił Zbyszek. Larmoire wystąpił o krok przed nas, przetarł okulary i znów założył je na nos. Przez chwilę z nie ukrywanym zdumieniem spoglądał na czwórkę przybyłych, nie wie­ dząc, jaką wobec nich przybrać postawę. _ Nie mamy nic do ukrywania — powiedział wresz­ cie. — Jesteśmy mieszkańcami hotelu „Apollonios”. Mężczyzna zwany szefem włożył ręce do kieszeni spod­ ni i stanął w rozkroku. _ Czy to ten hotel, którego właścicielem jest James Laiby? — Oczywiście — potwierdził profesor. — Czy jest ktoś jeszcze w jaskini? _ Nie — odparł Larmoire. — Tylko my czterej. — To się nawet dobrze składa. — Jak mam to rozumieć? _ Tak jak powiedziałem. Chcieliście widzieć nasze legitymacje? Oto one. Dziwni przybysze błyskawicznie wyszarpnęli z kiesze­ ni pistolety i skierowali je ku nam. Jednocześnie dał się słyszeć ostry głos dowódcy: — Ręce do góry! — Ładna historia — szepnął van Rijd. — To jakieś bandziory. Nasza czwórka, przybrana jedynie w kąpielówki, mu­ siała nader śmiesznie wyglądać z podniesionymi do góry rękoma. Zapewniam jednak, że nikomu z nas nie było w tej chwili zbyt wesoło.

142

143

\

— Od dawna mieszkacie w hotelu? — Od dziesięciu dni. — A co tu robicie? — Prowadzimy badania naukowe — rzeki profesor. — Protestuję stanowczo przeciwko traktowaniu nas jak przestępców. — Zamknij się — warknął szef bandy — bo każę ci spuścić tęgie lanie! Pożyczymy sobie tylko wasze łachy, a wy odpoczniecie w jaskini. Zrozumiano? Marsz do środka! Popychani przez ponurych osobników znaleźliśmy się znów w grocie. — Związać ich! — rozkazał szef swym ludziom. — Ale solidnie, po naszemu. Nie upłynęło nawet piętnaście minut, gdy wszys­ cy leżeliśmy już na ziemi, nie mogąc ruszyć ręką ani nogą. Sprawność, z jaką nas wiązano, pozwa­ lała przypuszczać, że bandyci musieli mieć za sobą dłu­ goletnią praktykę. Gdyby nasze wściekłe spojrzenia mogły zabijać, wszyscy napastnicy dawno by już le­ żeli trupem. Wśród niewybrednych dowcipów zrzucali z siebie swe czarne garnitury i wciągali nasze ubra­ nia. Tropikalny kask profesora zwrócił na siebie uwagę ich szefa. — Który z was chodzi w tym baniaku? — zapytał krztusząc się od śmiechu. Ja odparł profesor. — Lekarz kazał mi chronić głowę przed słońcem. — Musisz być wykształconym człowiekiem — zare­ chotał bandyta — skoro tak ci zależy na swoim czere­ pie. Jak się nazywasz? — Larmoire. Ale nie przypominam sobie, żebyśmy byli na ty... Dowódca bandy poczerwieniał jak pomidor: 144

— Powinieneś być dumny z tego, że rozmawiasz z sa­ mym Pietruszką. Na dźwięk tego nazwiska drgnąłem jak rażony prą­ dem elektrycznym. A więc to Pietruszka, słynny gangster, który ośmielił się podnieść rękę na Smoka Wawelskiego! A w takim razie owi trzej pomocnicy to Sally, Billy i Killy, oddani na śmierć i życie wykonawcy jego zbrod­ niczych planów! Dotychczas byłem przekonany, że cała banda przebywa jeszcze w więzieniu, w którym znalazła się dzięki odwadze kucharza Bartołiniego, księcia Kra­ ka i profesora Gąbki. A więc byliśmy w rękach najgroź­ niejszego bandyty dwudziestego stulecia, legendarnego prezesa „The Kidnappers Corporation", znanego z prze­ biegłości i okrucieństwa! Dzięki dużemu wysiłkowi woli udało mi się opano­ wać wrażenie wywołane niespodziewanym odkry­ ciem. Gdyby Pietruszka zorientował się, że znam jego przeszłość, mógłby nas bez chwili wahania pozbawić życia. I wtedy nawet piękny widok, jaki mieliśmy z ja­ skini, nie byłby w stanie osłodzić nam chwil rozsta­ nia ze światem. Oczyma wyobraźni ujrzałem już czte­ ry szkielety, spoglądające pustymi oczodołami na błę­ kitną przestrzeń Morza Egejskiego. Takie zakończenie wyprawy w żadnym wypadku nie odpowiadałoby moim życzeniom... Nasi prześladowcy w zbyt ciasnych jak na siebie sza­ tach wyglądali niezwykle komicznie. Gdyby nie powaga sytuacji, gotowi byliśmy wybuchnąć gromkim śmiechem. Pietruszka, który widocznie postanowił odgrywać rolę profesora, włożył na głowę jego hełm, a na szyi zawiesił barometr. W pewnej chwili jego wzrok padł na butle ze sprężonym powietrzem. — Kto nosił to diabelstwo? — Ja — odezwał się Zbyszek. 145

— To weźmiesz ty, Sally — rzekł gangster — bo jes­ teś najbardziej do niego podobny. — Dziękuję za komplement — mruknął inżynier. — Nie wiedziałem, że jestem podobny do bandziora. — Milczeć! — ryknął Sally. — Wypraszam sobie takie żarty! — To, co z nami wyprawiacie, nie ma nic wspólnego z żartami — odezwał się Larmoire. — Zginiemy z głodu i pragnienia, jeśli nas nikt nie uwolni. Pietruszka wydął wargi na znak pogardy. — Mało mnie to wzrusza. Mógłbym was w dro­ dze łaski wystrzelać, ale mam niewiele amunicji. Bę­ dzie potrzebna na rozmowę z Łajbą, oby go piekło po­ chłonęło! — Chyba z kapitanem Laiby — sprostował profesor, jako że był człowiekiem ceniącym sobie naukową ścis­ łość. Pietruszka z politowaniem pokiwał głową. — Taki on Laiby, jak ja Marchewka — rzekł ze złoś­ liwym uśmiechem. — Dziś jeszcze zedrę z niego skórę za ten kawał, jaki mi kiedyś urządził. Choć jesteście głupcami, domyślacie się pewnie, że wasze łachy pozwo­ lą nam na bezpieczne dostanie się do hotelu. Wiem, że tylko goście mają wolny wstęp do tej budy. Łajba wy­ dał moc forsy, i to m o j e j forsy, na różne elektro­ niczne zabezpieczenia, ale zapomniał o jednym, że ze mną nikt jeszcze nie wygrał! — Z wyjątkiem Smoka Wawelskiego — chciałem po­ wiedzieć, ale w ostatniej chwili ugryzłem się w język, bo złośliwość ta mogła nas dużo kosztować. Na pożegnanie Pietruszka wysypał całą zawartość tor­ by Kornela. — Muszę mieć coś, do czego włożę pieniądze — rzekł tonem usprawiedliwienia. — Zresztą wam już nic nie 146

będzie potrzebne. Wybrałem dobre miejsce na zbiorowy

^'zad o w o lo n y ze swego d°wcipu, opuśc^Urotę na cze le swych kompanów. Po chwili usłyszeliśmy oddalający S^ " h a n a; - p o w ie d z ia ł L a rm o ire . - W y * £ n a to, że o s ta tn im p rz y s m a k ie m n a sz e g o ż y c ia b y ły k a n a p k i z „ p ir a te m w o le ju ” ...

Rozdział osiemnasty

PASTERZ ANDREIOS Godziny mijały, a my leżeliśmy na wznak, skrępowani w niezwykle perfidny sposób. Ręce mieliśmy związane na plecach i połączone grubym postronkiem ze sznura­ mi otaczającymi nogi w okolicy kostek, przez co nie mo­ gliśmy usiąść, co oczywiście zwiększało nasze cierpie­ nia. Usiane ostrymi kamykami dno jaskini w niczym nie przypominało wygodnych łóżek hotelowych. Mogliś­ my jedynie obracać się z boku na bok, co również nie na­ leżało do przyjemności. Wkrótce też zaczęło nam doku­ czać pragnienie. Choć plastykowy pojemnik z sokiem pomarańczowym stał zaledwie w odległości trzech me­ trów od nas, był tak samo nieosiągalny jak Proxima Centauri, czyli gwiazda znajdująca się najbliżej Układu Słonecznego... Przygnębieni utratą wolności i pełni złych przeczuć, nie mieliśmy ochoty na rozmowę, która w nor­ malnych warunkach zawsze dawała nam wiele przyjem­ ności. Od czasu do czasu zapadałem w krótki, lecz by­ najmniej nie pokrzepiający sen. Po zmianie oświetlenia domyśliłem się, że jest już późne popołudnie. Ból rąk i nóg stawał się coraz dokucz­ liwszy. Zaciskając zęby z trudem obróciłem się na drugi bok i wtedy usłyszałem kilka dźwięków, przypominają148

cych kołatanie owczych dzwonków. Wstrzymałem od­ dech. Po chwili do mych uszu doleciało słabe beczenie. Usłyszał je również leżący obok mnie Kornel. Owce — wyszeptał chrapliwie. Skoro są owce, mogą być też pasterze — odpar­ łem, z trudem poruszając wyschniętym językiem. — Trzeba krzyczeć, może nas usłyszą. To, co w naszym pojęciu miało być krzykiem, wyglą­ dało raczej na jego parodię. Było bardzo wątpliwe, czy nasze słabe głosy wydostaną się poza otwór jaskini i do­ trą do czyichś uszu. Nie rezygnowaliśmy jednak z wy­ siłku, co miało przede wszystkim ten skutek, że śpiący dotychczas towarzysze niedoli obudzili się i dołączyli swe głosy do naszych. W pewnej chwili usłyszeliśmy na zewnątrz grzechot spadających kamyków i w jasnym otworze groty pojawi­ ła się sylwetka... kozy. Była to chyba najpiękniejsza ko­ za, jaką widziałem w swym życiu! Jej przebycie mogło oznaczać wolność, pod warunkiem że w ślad za nią zjawi się człowiek. Pełni zachwytu wpatrywaliśmy się w bro­ date, długowłose stworzenie, wyraźnie zaskoczone naszą obecnością w jaskini. Koza przekrzywiła głowę, co spo­ wodowało nowy dźwięk wiszącego na jej szyi dzwonka, a następnie głośno i, jak się nam zdawało, dość żałośnie zabeczała. Prawdziwa ironia — powiedział profesor. — Za­ miast człowieka los zesłał nam kozę... Gdybym miał wol­ ne ręce, zaraz bym ją wydoił. Obraz słynnego uczonego dojącego kozę wydał się nam tak komiczny, że ku swemu zdziwieniu wybuchnęliśmy śmiechem. W tym samym momencie zjawił się u wejścia do gro­ ty kilkunastoletni chłopiec, trzymający w ręce długi, za­ kręcony kij pasterski. Na nasz widok wydał głośny 150

okrzyk strachu i błyskawicznie zniknął za skałą. Ryk­ nęliśmy jak jeden mąż: — Hej, hej, na pomoc! Wkrótce na tle nieba ujrzeliśmy znów kędzierzawą czuprynę małego pasterza. Chłopiec wpatrywał się w nas z wyrazem niepokoju w swych dużych, orzechowych oczach. — Hej, hej! — darliśmy się jak opętani — Hej, hej! Mały pasterz wyszedł spoza skały i zrobił ku nam kilka nieśmiałych kroków. Widząc, że jesteśmy związani, po­ wiedział coś po grecku, z czego oczywiście nie zrozumie­ liśmy ani słowa. Wtedy profesor Larmoire zakaszlał, żeby zwrócić na siebie uwagę chłopca, a gdy mu się to udało, ruchem głowy wskazał mu więzy, którymi był skrępowany leżą­ cy obok inżynier. Chłopiec od razu zrozumiał, co ma robić. Sięgnął do kieszeni swych mocno połatanych portek i wydobył z niej scyzoryk. Larmoire pokiwał głową i uśmiechnął się. Porozumienie zostało zawarte! Zbyszek, który pierwszy odzyskał wolność, podniósł się z wielkim trudem i począł masować zdrętwiałe prze­ guby rąk. Uwolnienie wszystkich pozostałych było dzie­ łem kilku chwil. Uszczęśliwieni odzyskaniem swobody, śmialiśmy się głośno jak dzieci i na wyścigi ściskaliśmy dłoń naszego wybawiciela. Larmoire objął chłopca i ser­ decznie go ucałował. Wskazując palcem na siebie, po­ wtórzył kilka razy: — Jean. Jean Larmoire. — Andreios Keros — odparł nasz zbawca, ukazując w uśmiechu swe białe zęby. — Niech żyje Andreios Keros! — krzyknął profe­ sor. — Na jego cześć hip, hip, hurra! — Hip, hip, hurra! — powtórzyliśmy z entuzjazmem.

Zbyszek pokusztykał do butli z sokiem pomarańczo­ wym. — Wypijmy zdrowie dzielnego Andrzejka! — zawo­ łał i puścił butelkę w ruch. Zaręczam, że nigdy w życiu nie piłem równie rozkosz­ nego napoju. Smakiem swym stokrotnie przewyższał nektar, stanowiący niegdyś ochłodę bogów olimpijskich. Prześcigaliśmy się wzajemnie w okazywaniu chłopcu naszej wdzięczności. Andreios dostał ode mnie długopis, a od profesora harcerski gwizdek. Van Rijd poczęsto­ wał go orzeźwiającymi cukierkami z glukozą, a Zbyszek wcisnął mu do ręki elektryczną latarkę z czerwoną i zie­ loną szybką. Andreios był wyraźnie zainteresowany sytuacją, w jakiej nas zastał. Pokazywał na kawałki poprzecina­ nych sznurów, porozrzucane w nieładzie przedmioty i wykonywał ruchy imitujące walkę. Kornel usiłował wyjaśnić mu na migi to, co się stało. Naśladując odgłos silnika motorówki, wysunął przed sie­ bie cztery palce, aby dać chłopcu pojęcie o liczbie na­ pastników. Ja zaś ująłem w dłoń kamyk mogący od bie­ dy imitować pistolet i przykładałem go kolejno do piersi swych przyjaciół. Sprytny chłopiec bez trudu domyślił się, że padliśmy ofiarą czterech uzbrojonych bandytów. Teraz on pokazał na morze, naśladując warkot silnika i wskazując kierunek, w którym odpłynęli nasi wrogowie. — Musiał ich widzieć — rzekł Zbyszek — ale oczy­ wiście przez myśl mu nie przeszło, co to za ptaszki... — Uratowała nas koza — odparł profesor. — Andreios musiał zauważyć jej zniknięcie i poszedł na poszukiwa­ nie, dzięki czemu trafił do groty. Nic dziwnego, że w pierwszej chwili tak bardzo się przestraszył na widok czterech związanych ludzi. Tymczasem koza, znudzona przeciągającym się poby152

tern w jaskini, wyskoczyła na zewnątrz. W ślad za nią pobiegł nasz przy jaciel, nie zapomniawszy zabrać su oj pasterskiej laski. Po chwili ujrzeliśmy ich oboje, jak wspinali się na sąsiedni pagórek, porośnięty rzadką i ze­ schłą trawą. Na szczycie pagórka chłopiec obrócił się ku nam i przesłał ręką pożegnanie. _ Panowie — rzekł profesor — słońce już zachodzi, czas wracać do hotelu. Nie chcę was martwić, ale będzie­ my musieli wskoczyć w te gangsterskie garnitury.- Nie możemy przyjść w kąpielówkach. Z obrzydzeniem wciągnęliśmy na siebie pozostawiono przez bandytów ubrania. Napastnicy byli roślejsi od nas, toteż wyglądaliśmy jak czwórka strachów na wróble. Me­ dykamenty Kornela powędrowały do naszych plecaków i do profesorskiej torby. — Całe szczęście — ucieszył się Larmoire — ze mamy nasz petroglif. . Nagle zbladł, a w jego niebieskich oczach pojawił się błysk przerażenia. — Mój ząb! Mój ząb! — zawołał z rozpaczą. _ Co się stało? Ząb cię boli? — zapytał van Rijd. — Zaraz dam ci tabletkę „Gardanu” i ból minie. A w mia­ steczku jest dentysta, który go obejrzy. Profesor robił wrażenie człowieka, któremu pod noga­ mi otwarła się nagle bezdenna przepaść. — Ale tu chodzi o ząb smoka. Miałem go w kieszon­ ce swej koszuli. A koszulę zabrał Pietruszka. O, ja nie­ szczęsny! . , , T., ... Usiadł na głazie i ukrył twarz w dłoniach. Milczeliśmy, gdyż żadne słowo nie mogłoby teraz pocieszyć uczonego, który utracił swe najcenniejsze znalezisko. ^ ^ _ Mam szereg zdjęć tego zęba — powiedziałem po oliwili, aby przerwać przykre milczenie. _ Zdjęcia nie zastąpią oryginału — odparł profesor 11

Pi

,orPł n a Horlos

153

1 W przypływie energii zerwał się z miejsca. — Musimy }nk najszybciej wracać do hotelu, może jeszcze z a s u ­ niemy tam tę Pietruszkę czy Marchewkę. Niech bier/e co chce, tylko niech odda ząb! Nadaremnie usiłowaliśmy wyjaśnić profesorowi, że próba odebrania zęba może być nader niebezpieczna, p o ­ nieważ gangsterzy są uzbrojeni. Żadne argumenty nie tialiały mu do przekonania. Nf da“ t®Ie8ram d0 ambasadora Beneluksu, a jak będzie trzeba, do samego sekretarza ONZ! Poruszę niebo ; Ziemię>żeh.y odzyskać swą własność - powtarzał z deermmacją i ruszył w drogę wygrażając pięściami nie­ widzialnym przeciwnikom. Zarzuciliśmy nasze tobołki na plecy i poszliśmy za mm ścieżką biegnącą zakosami wśród strzelistych cy­ prysów i parasolowatych pinii. Słońce już zaszło za góry. Ich poszarpane wierzchołki cytryny

Wyi'aŹnie ° d nieba’ które P o b r a ło kolor

nvm3 S S ŚCle °,bf ÓCiłem Się 1 sP°Jrzałem za siebie. Jedy­ nym statkiem, który zauważyłem na ubarwionej zioła zorzą powierzchni morza, była „Gwiazda”, płynąca pod pełnymi żaglami wprost na południe.

Rozdział dziewiętnasty

DRAMATYCZNE CHWILE Po dojściu do szosy zatrzymaliśmy jakąś ciężarówkę, która jechała w kierunku miasteczka. Kierowca zgodził się podwieźć nas do hotelu. Usiedliśmy na skrzyniach wy­ pełnionych pomidorami i papryką. Ze szczytu najbliższego wzniesienia ujrzeliśmy jasno oświetlony budynek hotelu. — Żeby tylko nie było za późno, żeby zdążyć — po­ wtarzał Larmoire. — Niespodziewany napad tak mnie oszołomił, że zupełnie zapomniałem o zębie. — Obawiam się, że Pietruszka nie będzie zachwyco­ ny naszym widokiem — powiedziałem. — Kto wie, co się tu działo w ciągu tych kilku godzin. — Jemu nie chodziło o nas, tylko o Łajbę — odparł profesor. — Ząb nie ma dla niego żadnej wartości. Po­ winien to zrozumieć. Z piskiem opon samochód zatrzymał się przed schoda­ mi prowadzącymi na taras hotelu. Wyskoczyliśmy na chodnik. Bramka w murze okalającym hotelowy ogród była zamknięta na klucz. Zbyszek nacisnął guzik dzwon­ ka. Po chwili, która wydała się nam wiec?nością, na szczycie schodów ukazała się masywna sylwetka por­ tiera w stroju przypominającym mundur admiralski. — Kto tam? 155

Otwierać, otwierać — niecierpliwi! się profesor._ Jesteśmy mieszkańcami hotelu. Admirał z godnością zbliżył się do bramki i ogarnął nas nieufnym spojrzeniem. Musieliśmy wyglądać bardzo podeji zanie, gdyż zamiast przekręcić klucz w zamku, ski żywił się jak po wypiciu kielicha soku cytrynowego. Musiał jednak przed chwilą wypić coś innego, gdyż roz­ taczał wokół siebie woń alkoholu. Domokrążcom i żebrakom wstęp surowo wzbro­ niony wyrecytował bardzo oficjalnym tonem. — W na­ szym wytwornym hotelu nie ma miejsca dla takich lapseidaków jak wy. Wynoście się, bo zawołam policję! Jestem profesor Larmoire! — zawołał uczony. _ Mieszkam w apartamencie na szóstym piętrze. A to są moi asystenci... Portier wysunął rękę poza kratę. Pioszę o paszporty. Inaczej nikogo nie wpuszczę. — Człowieku — zawołałem — kto chodzi z paszpor­ tem na plażę! Proszę nam tu sprowadzić szefa recepcji, on nas na pewno pozna. — Dobra myśl — przyznał łaskawie admirał. — Ale jeżeli mnie bujacie, poszczuję was psami. I z tymi słowy obrócił się na pięcie, aby wrócić do ho­ telu. Może wejdziemy przez kratę? — zaproponował Kornel. Inżynier gwałtownie zaprotestował. — Nie radzę. Możemy wywołać alarm w całym bu­ dynku. Słyszeliście przecież, co Pietruszka mówił o ele­ ktronicznych zabezpieczeniach. - Czekajmy więc na szefa recepcji — westchnął pro­ fesor. — Tylko on może nam pomóc. Po kilku minutach ujrzeliśmy pana Baselidesa, scho­ dzącego ku nam w towarzystwie portiera. Obaj męż­

czyźni prowadzili na smyczy dwa wściekle warczące bry­ tany. Szef recepcji zaświecił nam latarką w oczy. — To naprawdę profesor Larmoire! — zawołał z nie ukrywanym zdumieniem. — A ci panowie faktycznie są jego asystentami. Ale gdzie jest Mr James Laiby? — Skąd mamy to wiedzieć? — zdziwił się Larmoire. — Przecież przed godziną wyszliście razem z nim do przystani — powiedział pan Baselides. —1Inna sprawa, że byliście wtedy inaczej ubrani. Pamiętam, że profe­ sor miał na głowie swój hełm tropikalny. Nic dziwnego, że portier nie poznał was teraz. Wyglądacie jak banda rzezimieszków. Można ich wpuścić — polecił admira­ łowi. — Na moją osobistą odpowiedzialność. Gdy znaleźliśmy się za bramką, ponowił swe pytanie: — Gdzie jest mister Laiby? — My też chcielibyśmy to wiedzieć — rzekł profesor. Obawiam się, że spotkało go coś nieprzyjemnego. Musi­ my natychmiast widzieć się z sir Arehibaldem. — W porządku — zgodził się Baselides, poprawiając sobie sztuczny nos; w którym paradował od kilku dni. —■ Sir Archibald wrócił z miasta i jest w swoim gabinecie. Poprowadzę was jednak tajnymi schodami, żeby oszczę­ dzić gościom przykrego widoku. Musimy dbać o reputa­ cję. Archibald, uprzedzony przez Baselidesa, przyjął nas w pokoju, którego ściany obwieszone były fotografiami hoteli, należących do „Pirat-Touristu”. Nad masywnym, zastawionym telefonami biurkiem widniała mapa całego świata, upstrzona czerwonymi kółkami. W każdym kół­ ku tkwiła piracka chorągiewka. — Przepraszam za drobne nieporozumienie — rzekł na wstępie wspólnik kapitana Laiby. — Ale sami przy­ znacie, że wasz wygląd nie wzbudza zaufania. Czy może wybieracie się na jakąś zabawę? 1 57

— Sprawa wcale nie jest zabawna — przerwał mu pro­ fesor. — Zostaliśmy napadnięci przez bandytów, którzy potrzebowali naszych ubrań. Archibald wyraźnie się zaniepokoił. — Ubrań? Po co? — Ażeby podstępnie dostać się do hotelu — ciągnął Larmoire. — Szef bandy nazywa się Marchewka. — Nie Marchewka, lecz Pietruszka — poprawiłem profesora. Archibald zerwał się z miejsca, jak ukąszony przez skorpiona. — Pietruszka? — ryknął nieludzkim głosem. — I do­ piero teraz mi to mówicie? " — Byliśmy związani, i gdyby nie przypadek, jeszcze teraz leżelibyśmy w jaskini nad morzem. Na czole Archibalda pojawiły się krople potu. Drżącą ręką wykręcił jakiś numer na tarczy czerwonego aparatu i przyłożył słuchawkę do ucha. Usłyszeliśmy sygnały wskazujące, że nikt nie podchodzi do telefonu. Archibald cisnął słuchawkę na biurko i skoczył ku wyjściu. Huk zatrzaśniętych drzwi rozległ się głośnym echem na kory­ tarzu. Po upływie kilkunastu sekund Archibald ponow­ nie zjawił się w gabinecie. — Nie ma go! — krzyknął i w przystępie zdenerwo­ wania chwycił dłońmi swą afrykańską perukę, w której zastaliśmy go po powrocie z nieudanej wycieczki na Kretę. Czupryna przekrzywiła się i zasłoniła mu jedno oko. Nie zważając na to, Archibald doskoczył do profesora i chwycił go za klapy marynarki: — Jesteście wspólnikami Pietruszki! Już ja wyduszę z was prawdę! Larmoire wyprostował się z godnością. — Pan nas obraża. Jesteśmy ludźmi nauki. — Ja wam dam naukę! — ryczał Archibald, nie pa­

nując nad sobą. — Ile dostaliście za pomoc w poiwaniu kapitana? Ale profesor nie dał się zbić z tropu. — Powiedziałem prawdę. Zostaliśmy napadnięci i związani. Uwolnił nas pasterz kóz, Andreios Keros. Archibald podbiegł do biurka i nacisnął guzik dzwon­ ka. Po chwili do gabinetu wpadł zdyszany Baselides, na czele kilku ponurych drabów jakby żywcem przeniesio­ nych z filmu Ojciec chrzestny. — Gdzie jest kapitan? — wrzasnął Archibald do szefa recepcji. — Wyszedł koło piątej w towarzystwie tych oto pa­ nów... Ale oni wtedy byli ubrani normalnie. Kapitan szedł spokojnie pod rękę z profesorem, który miał na głowie hełm tropikalny. Zdziwiło mnie to nawet, bo już nie było upału. — A więc kłamiecie! — ryknął znów Archibald pod naszym adresem. — Co zrobiliście z kapitanem? Liczę do trzech i strzelam! W jego dłoni zamigotał pistolet. — O jejku, znowu pistolety — jęknął Tranzystoiek. — Nie ma co, wpadliśmy w ładne towarzystwo. — Raz — wycedził przez zęby Archibald. — Zaraz odechce się wam żartów. — Chwileczkę — przerwał Baselides. — Kapitan zo­ stawił mi jakiś list do pana. — Dawaj go! Baselides sięgnął do kieszeni i wyjął z niej pomiętą kopertę. Archibald odłożył pistolet na biurko. — Pilnujcie ich — mruknął do swych pachołków i za­ brał się do studiowania lisju. W miarę lektury wyraz jego twarzy zmieniał się nie do poznania, odniosłem nawet wrażenie, że zagościł na niej uśmiech zadowolenia. Prze-

i wał czytanie i nakazał podwładnym opuszczenie gabi­ netu. — Wracajcie do swych zajęć. — Na razie nie jesteś­ cie mi potrzebni. A panów poproszę o zajęcie miejsc. Najwyższy czas — rzekł Larmoire — bo już nas nogi zbolały od stania. Nie lubię rozmawiać na baczność. Usiedliśmy w wygodnych fotelach, wymieniwszy mię­ dzy sobą porozumiewawcze spojrzenia. Nie ulegało wąt­ pliwości, że sytuacja przybiera korzystny dla nas obrót. Nie widzę powodu — rzekł wreszcie nasz gospo­ darz — żeby nie zaznajomić was z listem kapitana Laiby. Prędzej czy później wszyscy będą się o tym musieli do­ wiedzieć. A teraz gęba na kłódkę, to znaczy chciałem powiedzieć, że proszę o chwilową dyskrecję. Skinęliśmy głowami na znak zgody. Archibald podał list profesorowi, — Proszę, niech pan czyta na głos. To będzie dowód, że niczego nie ukrywam. — „Drogi Przyjacielu” — zaczął Larmoire. — To do mnie — pochwalił się Archibald, mile po­ głaskany w swej próżności. „Drogi Przyjacielu — powtórzył profesor — gdj dostaniesz ten list, będę już na pełnym morzu w towarzystwie mego serdecznego druha Pietrusz­ ki i jego uroczych ludzi. Ich wizyta zupełnie od­ mieniła bieg mego żywota, które jak sam wiesz, nie zawsze nadawało się do szkolnych czytanek.” No, no mruknął profesor, zaskoczony niezwvkłą treścią listu. Niech pan czyta dalej — polecił Archibald — i ni­ czego nie opuszcza.

— „Moja decyzja jest nieodwołalna — ciągnął Larmoire — i proszę cię, żebyś się do niej w pełni zastosował. Mianuję cię swoim następcą, gdyż wiem, że pod twoim sprężystym kierownictwem «Pirat-Tourist» wkroczy na drogę jeszcze wspa­ nialszego rozwoju. Jako serdeczny przyjaciel ra­ dzę ci, żebyś mnie nie szukał, zwłaszcza przy po­ mocy policji. Szkoda czasu. Życzę powodzenia i żegnani K apitan Łajba."

— Tu jest jeszcze jakiś dopisek — powiedział Lar­ moire. — Ale zrobiony innym pismem. — Proszę przeczytać, bo to jest dla was najważniej­ sze. — „W grocie nad samym morzem, około 8 km na południe od hotelu, znajdziecie czterech dobrze związanych facetów. Jeżeli nie chcecie mieć kłopo­ tów z policją, uwolnijcie ich póki czas. To jakieś nieszkodliwe maniaki. Już nie są mi potrzebni. Pietruszka.”

— To wszystko — rzekł profesor i zwrócił list Archibaldowi, który wsunął go do szuflady biurka. Zawarte w piśmie rewelacje chwilowo odebrały nam mowę. Nieoczekiwana zmiana sytuacji wydawała się nam snem, który w każdej chwili mógł prysnąć i postawić nas oko w oko z okrutną rzeczywistością. Ale Archibald z uśmiechem zadowolenia zamknął szuf­ ladę na klucz i powstał. — Wszystko okay — powiedział. — A teraz zapra­ szam panów do mojego nowego gabinetu na drinka. No cóż, nie cieszy się pan, profesorze? Jesteście niewinni jak świeżo narodzone niemowlęta. 161

Lecz profesor nie okazał zadowolenia. — Już nigdy nie zobaczę mego zęba — rzekł ponuro. — Wybili go panu? To drobiazg, wprawimy na koszt hotelu. — Profesor ma na myśli ząb smoka, który znalazł w morzu — wyjaśniłem. — A ten ząb popłynął w świat razem z Pietruszką. To ogromna strata dla nauki. — Eh, ja bym się takim głupstwem nie przejmował — rzekł Archibald. — Wziąłbym byle jaki ząb konia albo krowy, pełno tego po wioskach. W gabinecie kapitana Łajby Archibald podszedł do wielkiej, solidnie okutej skrzyni, stojącej pod ścianą. — Tutaj Łajba trzymał nie tylko wszystkie pieniądze, ale także najlepsze trunki. Napijecie się starego pirac­ kiego rumu prosto z Jamajki? Ale uniesione wieko okazało zupełnie puste wnętrze skrzyni. Na samym dnie leżała kartka z napisem: „Śmierć frajerom! Pietruszka.” Na ten widok twarz Archibalda w jednej chwili przy­ brała straszny wyraz. W skurczu wściekłości odsłoniły się jego żółte od nikotyny zęby. — Piekło i szatani! — ryknął aż szyby zadrżały. — Ten łajdak zabrał wszystkie pieniądze i czeki! Nie zostawił nawet dziesięciu centów! Jestem bez grosza!

W pokoju profesora urządziliśmy krótką naradę. Jej wynikiem była decyzja natychmiastowego powrotu do domów. — Zaraz rano zamówimy bilety do Aten — postanowił Larmoire jako kierownik ekspedycji. — Samoloty odla­ tują stąd eo dwie godziny. Po śniadaniu pójdziemy do miasteczka, żeby sobie kupić nowe ubrania. Na szczę­ ście zostało nam jeszcze trochę pieniędzy... 162

Zanim położyłem się spać, stanąłem przy otwartym oknie swego pokoju i spojrzałem na morze. Wyraźniejszy niż za dnia szum fal mieszał się z wonią drzew i kwiatów hotelowego ogrodu. Cienki, jakby do połysku wypolero­ wany, sierp młodego księżyca wisiał nad morzem, któ­ rym odpłynął w nieodgadnioną dal piracki żaglowiec, unosząc z sobą nasz skarb w postaci smoczego zęba. Z kawiarni na tarasie doleciały dźwięki Zorby gra­ nej przez zespół greckich muzykantów. — Tak oto żegna nas Rodo9 — pomyślałem. — Wyspa, na której przeżyłem największą przygodę swego życia. Jutro o tej porze będę już w Polsce, naznaczonej kolora­ mi jesieni i pachnącej dymem ziemniaczanych ognisk. A tu, na skalistej wyspie, pozostanie nasz młody przyja­ ciel, śniadolicy pasterz kóz, Andreios Keros. Chłopiec, który przywrócił nam wiarę w ludzką dobroć i życzli­ wość. Zrobiło mi się żal, że nie zanotowałem jego adresu. Po­ cieszyłem się jednak myślą, że za rok, w czasie obrad The International Association for Dragons Rechearch, na pewno zdołam go odnaleźć. Dźwięki Zorby już dawno ucichły. Kawiarnia opu­ stoszała, pogasły różnobarwne kule lampionów. Tylko księżyc nadal świecił nad morzem, kryjącym w sobie ty ­ le, tyle tajemnic...

Rozdział dwudziesty

NOWE ŻYCIE KAPITANA ŁAJBY Opuściwszy bez przeszkód przybrzeżne wody Rodos, „Gwiazda” skierowała się ku zachodowi. Kurs wyzna­ czony na mapach przez Łajbę miał ją jak najszybciej doprowadzić przez Morze Śródziemne do Cieśniny Gibraltarskiej, a po jej przejściu, na szerokie wody Atlan­ tyku.Nazajutrz kapitan zgromadził załogę na pokładzie i przemówił z wysokości beczki, pełnej solonych śledzi. — Piraci! W naszym życiu zaszła wielka zmiana. Oto znów stajemy się piratami w najpiękniejszym znaczeniu tego słowa! Od dziś nie musimy już udawać porządnych ludzi, dostarczających rozrywki bogaczom nie wiedzą­ cym co robić z pieniędzmi. Wiecie zreśztą sami, iż uda­ wanie porządnego człowieka jest znacznie trudniejsze od bycia nim. Wprawdzie zajęcie nasze przysparzało nam od czasu do czasu trochę grosza, a także i satysfakcji, ale przecież nie miało wiele wspólnego ze wzniosłym po­ wołaniem pirata. W związku z tym zarządzam przemalo­ wanie statku na czarno oraz przywrócenie jego starej nazwy — „GWIAZDA BARPIWONII”! Odpowiedzią był gromki okrzyk słuchaczy, którzy na tę uioczystość przywdziali swe najlepsze stroje robocze. Zamigotały w słońcu wzniesione ku górze szable i noże. 164

a huk pistoletowych strzałów zabrzmiał jak triumfalna muzyka. Łajba podniósł rękę na znak, że jeszcze nie koniec przemówienia: — A teraz z prawdziwym wzruszeniem pragnę was zawiadomić, że jest z nami nasz dzielny, nieustraszony i w najwyższym stopniu ukochany wódz — Joe Pietrusz­ ka. Niech żyje! Łajba wolał sam zainicjować okrzyk, nie będąc zbyt pewnym reakcji swych ludzi. Z kilkudziesięciu piersi wydarł się spontaniczny ryk: Niech żyje! Niech żyje! Rzecz jasna, iż najgłośniej darli się ci, którzy swego czasu stanęli na czele pamiętnego buntu przeciwko Pie­ truszce. — Pod jego przewodem popłyniemy na Morze K a­ raibskie, które od wieków było kolebką najdzielniej­ szych i najsłynniejszych piratów. Szlachetny Joe Pie­ truszka darował nam wszystkie winy, ale pod w arun­ kiem, że będziemy go ślepo słuchać i bez żadnego gada­ nia wypełniać jego rozkazy. — Niech żyje! — wrzasnęli znów piraci, wiedząc z do­ świadczenia, że w pewnych sytuacjach lepiej jest krzy­ czeć, niż milczeć. Byli zresztą szczerze zachwyceni tale łatwo uzyskanym rozgrzeszeniem. — Wracajcie teraz do swoich zajęć — ciągnął Łajba, zwilżywszy swe wyschnięte gardło kilkoma łykami wi­ na. — Niech w waszych zakutych łbach nigdy nie po­ wstanie myśl o nowym buncie. Pamiętajcie, że wspania­ łomyślność Pietruszki ma także swoje granice. Dla upa­ miętnienia tego wielkiego dnia dostaniecie do obiadu podwyższoną porcję rumu! Na zakończenie podniosłej uroczystości oddano salwę ze wszystkich dział. Było to możliwe dlatego, że w oko­ 165

licy odbywały się manewry wojennych okrętów NATO i huk wystrzałów śmiało mógł być zapisany na ich konto. Zapach prochu wypełnił wszystkie zakamarki statku. — Halo, stary drabie, nareszcie zacznie się prawdziwe życie — rzekł bosman Zęza do stojącego obok kucha­ rza. — Pamiętaj jednak, żebyś nas karmił tak samo do­ brze, jak tych nierobów w hotelu. — Ma się rozumieć — odparł kuchmistrz, zwany przez piratów Pieprzykiem, jako że lubił nadużywać owej eg­ zotycznej przyprawy. — Nic nikomu nie mów, ale dole­ ję dziś do rumu sporo czystego spirytusu. Niech wiara ma uciechę. Pieprzu też nie pożałuję... Tymczasem Pietruszka wezwał Łajbę do swej kajuty, tej samej, z której dachu uciekał kiedyś na helikopterze. Rozłożywszy na stole kopię mapy Piri Raisa, kazał sobie raz jeszcze pokazać wyspę, która według kapitana miała być ową obfitującą w skarby Smokonią. Gdy wceoraj wdarł się do gabinetu Łajby, zastał go właśnie nad nią. Mapa przypomniała Łajbie przebieg niespodziewanej wizyty, podczas której początkowo nie poznał Pietrusz­ ki i wziął go za profesora. — Czym mogę panu służyć? — zapytał uprzejmie, gdyż zawsze był uprzejmy dla swych zamożnych klien­ tów. — Własną osobą — usłyszał w odpowiedzi. Rzekomy profesor zerwał hełm z głowy i z groźnym wyrazem twarzy zbliżył się do kapitana. Łajba wiedział, że tej chwili nie zapomni do końca życia. Oto miał przed sobą szefa, za którego szerokimi plecami ustawili się jego trzej pomocnicy: Sally, Killy i Billy! W pierwszym momencie postanowił wyskoczyć pr zez okno, zrezygnował jednak z tego, gdy sobie uprzy­ tomnił, że znajduje się na dziesiątym piętrze. Gdyby zo­ baczył prawdziwego diabła, nie byłby ani o jotę mniej 166

przerażony. Wiedział jednak, że Pietruszka był diabłem co najmniej do kwadratu, a jego pomocnicy wcale nie lepsi. W tej sytuacji jedynym ratunkiem było odegranie komedii. — Joe, to ty? Kopę lat cię nie widziałem! — zawołał głosem przepełnionym serdecznością. — Nic a nic się nie zmieniłeś. — Nie kopę, ale cztery lata — sprostował Pietrusz­ ka, zaskoczony radością malującą się na obliczu Łaj­ by. — Ty się też nic nie zmieniłeś. rIwoją szpetną mordę poznałbym nawet na końcu świata. Ale to nie czas na przyjacielskie rozmówki. Przyszedłem się z tobą poiachować. Łajba z trudem przełknął ślinę przez ściśnięte stra­ chem gardło, ale opanował się i, podniósłszy wieko ski zyni, powiedział z dumą: — Patrz! Oto twój majątek, którego strzegłem jak oka w głowie. Co ja mówię, nie tylko strzegłem, ale nawet wielokrotnie pomnożyłem. Ulokowałem go w naj­ bogatszych bankach świata. W każdej chwili możesz wszystko odebrać, i to z procentami. Chyba jesteś zado­ wolony? _ — Niby tak — mruknął zdetonowany gangster. — A ja myślałem, że okradłeś mnie co do grosza. A co zrobiłeś ze złotem? — Ze złotem? — zapytał Łajba, aby mieć czas na znalezienie jakiegoś wykrętu. — Nie udawaj głupka. Było w beczkach pod pokła­ dem. — Aha, o to ci chodzi! — krzyknął kapitan. — Sprze­ dałem je bardzo korzystnie, bo złoto w sam raz szalenie poszło w górę. Za otrzymaną forsę założyłem przedsię­ biorstwo „Pirat-Tourist”, znane w tej chwili na całym świecie. 167

— Tak. to cokolwiek zmienia postać rzeczy — powie­ dział Pietruszka. — Widzę, że źle zrobiłem posądzając c.ię o nieuczciwość. — Jak mogłeś tak myśleć choć przez chwilę! — jęk­ nął żałośnie Łajba i udał, że obciera łzę z policzka. — A jednak stanąłeś na czele buntowników. — Z konieczności, mój drogi, z konieczności. Gdybym tego nie uczynił, nabiliby mną armatę i wystrzelili. — I mieliby rację — przyznał Joe. — Sum bym tak zrobił. — A widzisz? — ucieszył się kapitan, widząc, że naj­ gorsze już minęło. — Wiesz co, napijmy się, żeby uczcić nasze spotkanie. Drżącą z przeżytej emocji ręką napełnił pięć kryszta­ łowych pucharów. Dobry trunek do reszty rozbroił Joego. Szef bandy dał znak swoim ludziom, aby schowali pistolety. Wzrok jego padł na rozłożoną na stole mapę. — Co to takiego? Wtedy Łajba wtajemniczył go w sprawę Smokonii, o której dowiedział się w czasie Kongresu w Smokowcu. — Już dawno doszedłem do wniosku, że Smokonia lejjcy na Morzu Karaibskim — zmyślał jak z nut, czując, że jest to jedyny sposób na skaptowanie Pietruszki. Choć­ by nawet istnienie wyspy miało być mitem, samo jej szukanie mogło zająć wiele lat, a w towarzystwie Pie­ truszki lata te na pewno nie byłyby chude. Zawarto więc umowę. Pietruszka podyktował kapita­ nowi pożegnalny list do Archibalda i w przystępie do­ brego humoru wyjawił mu miejsce, w którym zostawi! czterech zwariowanych naukowców. Następnie cale to­ warzystwo zgodnie opuściło hotel i udało się do przy­ stani. Bezzwłocznie wciągnięto trap i podniesiono ko­ twicę. W krótkim czasie „Gwiazda” minęła główki porto­ wych falochronów. 168

To wszystko stało się wczoraj, a dziś kapitan Łajba składał szefowi raport i zaznajamiał go z dalszą trasą. — Proponuję, żebyśmy zawinęli choć na jeden dzień do Tunisu — rzekł na pożegnanie. — Mam tam starego kumpla, który żyje ze sprzedaży zegarków przemyca­ nych z Sycylii. Mój czasomierz już dawno zasługuje na wyrzucenie za burtę. — Dobra — zgodził się Pietruszka. — A ja sobie kupię nowe spodnie, bo w tych profesorskich szortach jest mi cholernie ciasno. Nigdy nie uwierzę, żeby tak mały czło­ wiek mógł być wielkim uczonym...

12

Pf7.

u n