2. Podstawy manualnego drenażu limfatycznego
22 Pages • 3,575 Words • PDF • 9.7 MB
Uploaded at 2021-09-24 08:54
This document was submitted by our user and they confirm that they have the consent to share it. Assuming that you are writer or own the copyright of this document, report to us by using this DMCA report button.
2020-04-04
dr Ewelina Latosik Akademia WSB w Dąbrowie Górniczej [email protected]
1
2
Układ limfatyczny lub inaczej układ chłonny (łac. systema lymphaticum) – otwarty układ naczyń i przewodów, którymi płynie jeden z płynów ustrojowych (limfa), która bierze swój początek ze śródmiąższowego przesączu znajdującego się w tkankach. Układ naczyń chłonnych połączony jest z układem krążenia krwi. Oprócz układu naczyń chłonnych w skład układu limfatycznego wchodzą także narządy i tkanki limfatyczne.
3
4
Drenaż i odprowadzanie płynu tkankowego Gromadzenie i zwracanie płynu tkankowego do krwi Obrona immunologiczna – produkcja limfocytów oraz „filtracja krwi” Transport wody i soli mineralnych Wchłanianie lipidów z układu pokarmowego Płyn odżywczy
2020-04-04
Jest układem półzamkniętym – kapilary limfatyczne na obwodzie Jest układem niesymetrycznym Naczynia limfatyczne nie rozgałęziają się Nie posada „centralnej pompy” serca Posiada węzły chłonne jako stacje filtracyjne. Posiada więcej zastawek o regularnym występowaniu Naczynia mogą zwiększać swoje światło nawet 3 krotnie Przepływ chłonki jest o wiele wolniejszy niż krwi
5
Naczynia limfatyczne Węzły chłonne ◦ Grudki chłonne ◦ Migdałki
Grasica Śledziona Szpik kostny
6
Sieć naczyń chłonnych włosowatych
Sieć małych naczyń zbiorczych
Węzły chłonne
Duże naczynia zbiorcze
Pnie chłonne
7
8
Kanały przedlimfatyczne – pomiędzy kapilarami krwi a limfy Kapilary limfatyczne – bezzastawkowy system naczyń o drobnych oczkach, oplatający ciało na kształt sieci, Leżą w tkance łącznej skóry i błonie śluzowej. Nie mają zastawek – dzięki temu można przesuwać ją w obu kierunkach Maja większy wymiar poprzeczny niż naczynia włosowate krwi Posiadają tzw.włókna kratkowate: Dachówkowate ułożenie komórek śródbłonka pozwalające na wpłynięcie do światła naczynia związków wielkocząsteczkowych Biorą udział w wytwarzaniu limfy
2020-04-04
Leżą pomiędzy kapilarami a kolektorami Resorbują płyn tkankowy Transportują limfę do kolektorów Posiadają pojedyńcze zastawki
9
10
11
To właściwe naczynia transportowe limfy Mają budowę trójwarstwową tak jak żyły Posiadają zastawki z możliwością sterowania szybkości i wielkości przepływu chłonki Odstęp pomiędzy dwoma sąsiednimi zastawkami nazywa się LIMFANGIONEM LIMFANGION - elementarna jednostka anatomicznoczynnościowa tłocząca chłonkę w kierunku ujść żylnych. Fragment naczynia chłonnego pomiędzy kolejnymi zastawkami wraz z zastawkami
Kolektory powierzchowne – w podskórnej tkance tłuszczowej i drenują skórę oraz tkankę podskórną Kolektory głębokie – leżą śródpowięziowo na kończynach i tułowiu. Drenują mięśnie, stawy i więzadła. Przebiegają z głębokimi tętnicami i żyłami. Kolektory trzewne – biegną równolegle do tętnic narządowych.
12
Na kończynach równolegle do kończyny W stawach po stronie zgięciowej Na tułowiu gwieździście w kierunku węzłów chłonnych pachowych i pachwinowych
2020-04-04
Pnie chłonne
prawy i lewy, zbiorniki mleczu są na wysokości Th 11 – L3. Odbierają chłonkę z kończyn dolnych, ze ściany i narządów miednicy, parzystych narządów jamy brzusznej i częściowo ze ściany brzucha.
Prawy przewód chłonny
Przewód piersiowy lewy
Lewy kąt żylny
Prawy kąt żylny
PNIE JELITOWE – odprowadzają chłonkę z obszaru jelitowego
Odprowadza chłonkę do lewego kąta żylnego z ¾ ciała: obu kończyn dolnych, ściany i narządów miednicy, jamy brzusznej, lewej połowy klatki piersiowej lewej kończyny górnej i lewej połowy głowy i szyi
Kąt żylny Połączenie żyły szyjnej z żyłą podobojczykową
13
14
15
największy pień chłonny, powstaje z połączenia pni lędźwiowych i jelitowych. Przebiega na przedniej stronie kręgosłupa i uchodzi do lewego kąta żylnego. Uchodzą do niego naczynia chłonne wątroby, przełyku, tarczycy, serca i nadnerczy. Przyjmuje chłonkę z lewego górnego obszaru ciała za pośrednictwem lewego pnia szyjnego, lewego pnia podobojczykowego i lewych pni śródpiersiowych
16
2020-04-04
2 prawe i 2 lewe. Transportują chłonkę ze śródpiersia, oskrzeli i płuc.
PNIE PODOBOJCZYKOWE – prawy zbiera limfę z prawej bocznej okolicy szyi, z prawej przedniobocznej ściany klatki piersiowej i prawej kończyny górnej. Odprowadza do prawego kata żylnego lub do przewodu chłonnego prawego.
PNIE SZYJNE – odprowadzają chłonkę z głowy i szyi
17
¼ okolicy ciała: prawe śródpiersie, płuca, oskrzela prawe, prawa kończyna górna, prawa połowa głowy i szyi.
Plamy mleczne – skupienia limfocytów w tkance siateczkowatej, obficie unaczynione, twory niestałe, występujące tylko w chwilach potrzeby uaktywnienia mechanizmów obrony przed drobnoustrojami, w przeciwnej sytuacji opuszczają tkankę siateczkowatą a ona zamienia się w tkankę tłuszczową. Grudki chłonne samotne – małe nagromadzenia tkanki limfatycznej, zawierające limfocyty.
18
Zbudowane są z tkanki siateczkowatej ,której oczka wypełnione są limfocytami
NARZĄDY CHŁONNE NAJNIŻSZEGO RZĘDU Skupienia limfocytów – w błonach śluzowych Chłonne grudki wtórne – zagęszczenia tkanki chłonnej w której namnażają się i różnicują LIMFOCYTY B /grasicozależne, szpikozależne/. Gródki powstają w reakcji na antygen lub podczas przewlekłego stanu zapalnego. Potem ulegają likwidacji przez makrofagi na drodze fagocytozy.
19
20
2020-04-04
Grudki chłonne skupione – nagromadzenie grudek samotnych Migdałki – budową przypominają grudki chłonne skupione. Zlokalizowane są w okolicy, gdzie stykają się drogi układu oddechowego i pokarmowego. Migdałki podniebienne i trąbkowe są parzyste, a jezykowy i gardłowy nieparzysty. Wszystkie razem tworzą pierścień Waldeyera. Tylko migdałki podniebienne posiadają torebkę.
21
22
Węzły ponadregionalne – zbiorcze:
◦ Nadobojczykowe ◦ Lędźwiowe ◦ Biodrowe wspólne
Regionalne: ◦ ◦ ◦ ◦
23
Węzły chłonne – narządy zamknięte, otoczone torebką ze zbitej tkanki łącznej zawierającej komórki mięśniowe gładkie. Są włączone w przebieg naczyń chłonnych. Tworzą skupienia w postaci grup lub łańcuchów. Składa się z części korowej i rdzennej Węzły chłonne REGIONALNE – przynależne do jednego narządu lub jednej części ciała Węzły chłonne PONADREGIONALNE – spływa do nich chłonka z kilku regionów.
Pachowe Podbródkowe Przyusznicze Pachwinowe
24
Śledziona: narząd nieparzysty położony w jamie brzusznej po lewej stronie. Jest narządem limfatycznym posiadającym bezpośrednie połączenie z krwiobiegiem. Znajduje się ona w lewym podżebrzu i w warunkach prawidłowych nie jest wyczuwalna.
2020-04-04
Śledziona nie jest niezbędna do życia. W przypadku jej zniszczenia (pęknięcia), choroby samej śledziony (torbiele, ropnie) lub zaburzeń hematologicznych jest ona usuwana poprzez zabieg chirurgiczny (splenektomia). Funkcje śledziony są wtedy przejmowane głównie przez wątrobę (i inne narządy).
25
26
27
W śledzionie magazynowana jest krew, usuwane są z organizmu uszkodzone i zużyte krwinki krwi (erytrocyty, leukocyty, trombocyty), wytwarzane są przeciwciała. Śledziona filtrując krew zatrzymuje i niszczy antygeny lub prezentuje je limfocytom za pomocą komórek dendrytycznych Jest także miejscem proliferacji limfocytów T /grasicozależne/ i limfocytów B. W życiu płodowym śledziona jest miejscem wytwarzania czerwonych krwinek. Zdolność ta zanika po urodzeniu.
Narząd nieparzysty, środkowy, położony w większości przypadków w przedniej części śródpiersia, czyli w części zamostkowej klatki piersiowej, a także częściowo w szyi. Grasica dzieli się na dwie części, parzyste i symetryczne, zwane płatami grasicy. Grasica jest gruczołem tymczasowym. Grasica największy swój rozmiar osiąga w wieku około 2 lat i od tego okresu stopniowo ulega zanikowi - zastępowana jest przez tkankę tłuszczową.
28
Grasica jest niezbędna do prawidłowego wykształcenia się układu odpornościowego. Wytwarza limfocyty Filtr dla chłonki Produkuje hormony: tyrozynę, tymostymulinę, tymulinę i THF.
2020-04-04
Limfa tworzy się w kapilarach limfatycznych z płynu tkankowego, powstałego w wyniku ultrafiltracji. Do wytwarzania limfy przyczyniają się komórki narządów oraz krew. Wymiana następuje w obrębie naczyń włosowatych. Komórki pobierają tlen i substancje odżywcze z tętnic, a oddają CO2 i produkty przemiany materii do części żylnej. Pozostała część płynu tkankowego zostaje wchłonięta do układu limfatycznego.
29
CHŁONKA PIERWOTNA: chłonka z naczyń włosowatych, podobna do płynu tkankowego, CHŁONKA WTÓRNA: zagęszczona chłonka. Zagęszczenie polega na przesączu części chłonki do przestrzeni pozanaczyniowej, a substancje białkowe wchłonięte z płynem tkankowym zostają zatrzymane wewnątrz naczyń. CHŁONKA WTÓRNA PRZEDWĘZŁOWA: nie posiada limfocytów CHŁONKA WTÓRNA ZAWĘZŁOWA: posiadająca limfocyty otrzymane w obrębie węzła
30
31
jest lekko żółtawej barwy. Jej skład chemiczny i biologiczny przypomina skład osocza krwi. Jest to płyn tkankowy. Wchodzi do naczyń chłonnych. Do krwi żylnej odprowadzana jest poprzez przewód piersiowy i przewód chłonny prawy. W składzie posiada czynniki krzepnięcia, pozostawiona krzepnie in vitro. W większości narządów chłonka zawiera białka, Zawartość białka jest przeważnie niższa niż w osoczu, jednak ilość białka zmienia się w zależności od okolic, z których odpływa chłonka. Tłuszcze nie rozpuszczalne w wodzie są wchłaniane z jelita do naczyń chłonnych i chłonka w przewodzie piersiowym po posiłku jest „mleczna”, co spowodowane jest wysoką zawartością tłuszczów.
32
Kolektory limfatyczne zbudowane są z segmentów zastawkowych – tzw. LIMFANGIONU („serduszko limfatyczne”), pulsujacej jednostki anatomicznoczynnościowej z częstotliwością ok. 10/min. Do odczytania tempa przepływu limfy służy elektrolimfangiogram.
2020-04-04
Ujemne ciśnienie wewnątrz klatki piersiowej w czasie wdechu Rytmiczny skurcz dużych naczyń chłonnych – praca limfangionu Skurcz i rozkurcz mm szkieletowych podczas ich pracy Ssące działanie prądu krwi w obrębie kątów żylnych wymuszone pracą serca
33
Zastawki zapobiegające cofaniu się chłonki Pulsacyjne ruchy tętnic w sąsiedztwie naczyń chłonnych Substancje zwiększające przepuszczalność ścian naczyń włosowatych Substancje które powodują skurcz mięśni gładkich i nasilają wypływ chłonki z jelit
34
35
„Limfangion pracuje jak serce” tzn. czasowa pojemność serca jest sterowana przez objętość krwi wpływającej do prawego przedsionka, objętość limfy podwyższa się przy rosnącej produkcji limfy i tym samym rozciąga się ściana limfangionu i znajdującego się w niej regulatora. Pompa limfatyczna dostosowuje się do każdorazowych potrzeb organizmu. Pojemność transportowa systemu naczyń limfatycznych oznacza największą możliwą masę limfy, która może być transportowana w jednostce czasu droga naczyń chłonnych.
36
Objętość limfy w spoczynku jest bardzo niska Ruch powoduje że czasowa pojemność limfy zaczyna rosnąć Jeżeli podczas ruchów biernych kończyną prowadzi się MDL to podwyższa się wielokrotnie czasowa objętość limfy, na skutek jej zwiększonego wytwarzania Drenaż limfatyczny prowadzi do przesunięcia płynu tkankowego do początkowych naczyń limfatycznych, a tym samym do pobudzenia pracy limfangionu.
2020-04-04
transportowanie limfy poprzez czynniki, które występują w przepływie żylnym, czyli ruchy oddechowe, tętnicza fala pulsacyjna oraz pompa mięśniowa i stawowa działająca zarówno na żyły, jak i na naczynia limfatyczne. W żyłach i dużych naczyniach limfatycznych ukierunkowany przepływ płynów gwarantują zastawki półksiężycowate, które zapobiegają cofaniu się i zapewniają jednokierunkowy przepływ. Bardzo ważne w krążeniu chłonki są skurcze naczyń chłonnych. Ich częstotliwość zwiększa się wprost proporcjonalnie do objętości przepływającej chłonki w naczyniach.
37
38
OBRZĘK – patologiczne nadmierne gromadzenie się płynu w przestrzeni zewnątrzkomórkowej.
39
OBRZĘK PATOLOGICZNYwzrost objętości danego obszaru powyżej 30%.
Obrzęk limfatyczny jest nieuleczalny. Bez leczenia choroba nie zatrzymuje się.
Powstawanie obrzęku wiąże się z zatrzymywaniem dodatkowej wody w organizmie. Powstawaniu obrzęków sprzyjają: ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦
40
Zaburzenia rytmu serca Upośledzenie funkcji nerek Niewydolność serca Zaburzenia hormonalne Alergia Niewłaściwa dieta
2020-04-04
Zwiększona ilość chłonki w przestrzeni pozanaczyniowej – obrzęk pozakomórkowy. Przyczyny: Wzrost ciśnienia filtracyjnego Zmniejszenie gradientu ciśnienia osmotycznego Wzrost przepuszczalności naczyń włosowatych
Zaburzona drożność układu chłonnego. Obrzęk pierwotny Obrzęk wtórny
Sprawny układ chłonny nie nadąża za odprowadzaniem płynu tkankowego. Podwyższone ciśnienie rozciąga ściany i zaburza domykalność zastawek, przepływ chłonki jest spowolniony.
41
42
43
To obrzęki nabyte w czasie życia. Przyczyny powstania wtórnego obrzęku limfatycznego są różnorodne: stany zapalne, które powodują powstanie większej ilości płynu tkankowego niż może być odtransportowane przez naczynia limfatyczne urazy naczyń limfatycznych, które są często spowodowane operacjami. Obrzęki limfatyczne powstają często na rękach u kobiet po operacjach raka piersi, którym wycięto węzły chłonne pod pachą. nowotwory złośliwe z nagromadzeniem komórek nowotworowych w węzłach chłonnych. uszkodzenia spowodowane napromieniowaniem, w których ściany naczyń chłonnych ulegają sklejeniu. obrzęki we wtórnym obrzęku limfatycznym zmniejszają się od tułowia. Nie występują opuchnięcia grzbietów dłoni i stóp i kwadratowe palce u stóp.
Pierwotnym obrzękiem limfatycznym nazywany jest wrodzony obrzęk limfatyczny. Przyczyną jest przeważnie nieprawidłowy rozwój naczyń limfatycznych lub węzłów chłonnych lub całkowity brak naczyń chłonnych. Pierwotny obrzęk limfatyczny występuje przeważnie przed 35 rokiem życia. W pierwotnym obrzęku limfatycznym we wczesnym stadium występuje opuchlizna na grzbiecie stopy i na kostce. Palce u stóp są spuchnięte i mają kwadratowy kształt.
44
2020-04-04
Zaburzenia restrykcyjne z jednoczesnym zwiększeniem ilości płynu tkankowego. Prowadzi do rozszerzenia naczyń i nieszczelności zastawek. Taki stan prowadzi do rozszerzenia naczyń i nieszczelności zastawek. Limfa przesącza się na zewnątrz naczyń. Utrwalona sytuacja prowadzi do limfangionsklerozy.
Podwyższenie czasowej pojemności limfy na skutek reakcji naczyń na wzrost limfatycznego obciążenia płynnego nazywa się funkcją „zaworu bezpieczeństwa” układu naczyń limfatycznych Brak zaworu bezpieczeństwa spowodowałby obrzęk pozakomórkowy czyli widoczne i wyczuwalne obrzmienie, powstałe na skutek gromadzenia się substancji płynnej w śródbłonku naczyniowym. Obrzęk wewnątrzkomórkowy – zwiększenie zawartości wody w komórce
45
46
OBRZĘK spowodowany NIEWYDOLNOŚĆĄ SERCA
Obrzęk limfatyczny, to znajdującą się pod skórą opuchlizna tkanek miękkich, powstającą gdy układ limfatyczny nie jest już w stanie odtransportowywać chłonki, po uciśnięciu po chwili znika – wskazanie do MDL
OBRZĘK WIOTKI - początkowa faza, łatwo poddająca się naciskowi
OBRZĘK SPOISTY – zwłóknienie, nie poddające się naciskowi
Wzrost wytwarzania limfy
Rozciągnięcie ściany limfangionu
Wzmożona linfangionmotoryka – prawo F.Starlinga
Wzrost czasowej objętości limfy
47
48
2020-04-04
W NIEWYDOLNOŚCI SERCA lub PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ ŻYLNĄ – obrzęk symetryczny na stopach i podudziach, zwiększający się w dzień, w nocy ustępujący w początkowej fazie. Ciastowaty , po uciśnięciu POWSTAJE ZAGŁĘBIENIE utrzymujące się przed dłuższy czas – absolutne przeciwwskazanie do masażu
49
W CHOROBACH NEREK: obrzęk występuje w miejscu występowania luźnej tkanki łącznej tj. powieki, twarz, dłonie, moszna. Jest blady i ciastowaty, nie ustępuje po nocy, i ma tendencję do nasilania rano OBRZĘK KOŃCZYNY GÓRNEJ: występuje po operacyjnym usunięciu piersi w związku z chorobą nowotworową OBRZĘK MIEJSCOWY: podejrzenie reakcji zapalnej, alergii, lub miejscowego utrudnienia odpływu krwi i limfy
50
51
I – łagodny obrzęk obejmujący stopę i podudzie pojawiający się pod koniec dnia, ustępujący po uniesieniu kończyny II – obrzęk utrzymuje się przez cały dzień, ustępuje samoistnie po nocy. Dodatni objaw Stemmera (pogrubienie fałdów skórnych nad drugim palcem stopy oraz utrudnione uniesienie skóry w tym miejscu) III – stały obrzęk bez zniekształcenia kończyny
52
IV – stały obrzęk zniekształcający kończynę z mogącymi występować powikłaniami (wypryski, przetoki limfatyczne) V – słoniowacizna – obrzęk zniekształcający kończynę z pogrubieniem skóry i zmianami mięśniowymi, upośledzona funkcja kończyny
2020-04-04
pozytywny objaw Stemmera obrzęk niesymetryczny pogłębione naturalne fałdy skóry, szczególnie przy stawach podstawowych często obrzęki na grzbietach stóp lub dłoni skóra gładka i napięta
53
54
1.
2. 3.
4. 5.
55
6.
Drenażowe ułożenie pacjenta: gwarantująca wygodne ułożenie ciała pacjenta, przy maksymalnym rozluźnieniu mięsni. Pacjent powinien znajdować się w pozycji ułatwiającej odpływ chłonki. Kolejność opracowania Drenaż limfatyczny (masaż limfatyczny) przeprowadza się na obnażonej części ciała, nie masuje się węzłów chłonnych, ale ich okolice W czasie wykonywania drenażu wykorzystuje się formy: przesuwającą, przepychającą i wyciskającą
56
Drenaż limfatyczny wykonujemy w kierunku od obwodu do węzłów regionalnych
2020-04-04
57
58
7. 8.
59
9.
Techniki stosowane przy drenażu to wg A.Zborowskiego: głaskanie, rozcieranie klasyczne (spiralne), rozcieranie segmentarne (koliste) ugniatanie przepychające i szczypcowe lub nożycowe, uciski falujące oraz wyciskanie Techniki MDL wg Emila Voddera (twórcy masażu limfatycznego), Stałe ruchy okrężne, Chwyt obrotowy, Chwyt pompujący, Chwyt czerpiący. Oraz chwyty obrzękowe: dwuręczny chwyt pompujący (zwany miękkim chwytem obrzękowym) chwyt pierścieniowaty wykonywany za pomocą dwóch rąk, tzn. ręce obejmują kończynę i przesuwają płyn obrzękowy, bez przesuwania przy tym skóry.
10.
11.
60
Techniki muszą mieć charakter przepychający. Czas trwania drenażu jednej części ciała wynosi ok. 20 minut, a drenażu całkowitego 60–80 minut. Zabiegi można wykonywać codziennie, co drugi dzień albo dwa razy w tygodniu; W szczególnych przypadkach chorobowych drenaż można stosować 2–3 razy dziennie.
2020-04-04
12.
13.
14.
15. 16. 17. 18.
Każde opracowanie poszczególnej części ciała rozpoczyna się głaskaniem, a kończy wyciskaniem (wyjątek stanowi szyja i twarz). Techniki drenażu przeprowadza się wzdłuż naczyń limfatycznych albo w kierunku najbliższych węzłów chłonnych. W czasie wykonywania masażu limfatycznego należy co najmniej dwa razy wymasować okolice większych węzłów chłonnych (regionalne) Wolne tempo wykonywania drenażu: tempo sekundowe (kilkusekundowe/ruch) Techniki powtarzamy od 3-7 razy Wszystkie techniki wykonujemy miękko i płynnie Drenaż limfatyczny należy wykonywać zgodnie ze wskazaniami i przeciwwskazaniami
61
62
1-2-1-2-3-2-1
63
Węzły nadobojczykowe Węzły szyjne Twarz Kark i głowa Węzły pachowe Klatka piersiowa Grzbiet Kończyny górne Brzuch Węzły pachwinowe Brzuch okolica podpępkowa Odcinek lędźwiowo-krzyżowy Kończyny dolne
64
obrzęk limfatyczny (postać pierwotna i wtórna), obrzęk tłuszczowy (a w tym postacie kombinowane mieszane, np. obrzęk tłuszczowo-limfatyczny, itp.), Łagodna symetryczna tłuszczakowatość, obrzęk żylno-limfatyczny, obrzęki pourazowe i pooperacyjne.
2020-04-04
zaburzenia przemiany materii (otyłość i nadwaga), chroniczne stany zapalne zatok, Obrzęki powstałe pod wpływem zaburzeń pracy serca i nerek, obrzęki narządów wewnętrznych spowodowane zaburzeniami krążenia limfy.
65
66
reumatoidalne zapalenie stawów, młodzieńcze przewlekłe zapalenie stawów, twardzinę układową zapalenie tkanek okołostawowych, chorobę zwyrodnieniową stawów obwodowych i kręgosłupa, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, zmiany zwyrodnieniowe tkanek miękkich
67
stany po stłuczeniach, skręceniach, zwichnięciach, złamaniach, amputacjach, obrzęki pourazowe, zmiany narządu ruchu z przeciążenia, stany pooperacyjne narządu ruchu, przypadki po zdjęciu opatrunku gipsowego celem poprawy trofiki skóry.
68
Zaburzenia odżywcze skóry, zmiany skórne związane z zaburzeniami krążenia limfy, stany po odmrożeniach i oparzeniach, choroby naczyń krwionośnych i limfatycznych, stany po przebytych chorobach dermatologicznych, cellulitis. Drenaż stosuje się też w celach kosmetycznych.
2020-04-04
stany po zakrzepowym zapaleniu żył, choroby wywołane zastojem limfy, choroby przebiegające z obrzękami zastoinowymi, zapalnymi, onkotycznymi czy chłonnymi, stany po przebytych chorobach zakaźnych w celu usprawnienia krążenia limfy, choroby zastawek serca, choroby mięśnia sercowego, stany po zawale serca.
69
uszkodzenie mięśni i ścięgien, stany po przewlekłych zapaleniach mięśni, wylewy krwawe śródmięśniowe, zaburzenia gospodarki wodnej w mięśniach
70
71
porażenia spastyczne, stany po przewlekłych zapaleniach nerwów lub/i splotów nerwowych, porażenia nerwów obwodowych, stany po urazach ośrodkowego układu nerwowego
72
astmę oskrzelową (w okresie międzynapadowym), rozedmę płuc, stany po zapaleniu płuc i oskrzeli, stany po zabiegach torakochirurgicznych
2020-04-04
stany po nowotworach niezłośliwych, stany po amputacjach, np. gruczołu piersiowego.
73
74
Drenażu szyi i karku przy:
Jeśli za wcześnie rozpocznie się zabiegi można doprowadzić do: przeniesienia choroby na siebie i innych pacjentów. W stanach zapalnych może doprowadzić do ponownego zaostrzenia, w przypadku chorób nowotworowych przy braku ustalenia złośliwości nowotworu drenaż limfatyczny może być przyczyną powstawania przerzutów.
◦ Nadczynności tarczycy ◦ Nadwrażliwości naczyń szyjnych ◦ Arytmii serca
Drenażu twarzy: ◦ W procesach zapalnych jamy ustnej ◦ Zmianach ropnych twarzy ◦ Po użyciu tkosyny botulinowej, wypełniaczy, mezoterapii (w pierwszych 3-5 dni)
Drenażu brzucha: ◦ Okres ciąży, menstruacji, niedrożność jelit, zrosty
75
obrzęki i wysięki w przebiegu ostrych stanów zapalnych, Nie wyleczonych chorób zakaźnych oraz w przebiegu chorób nowotworowych, jeżeli istnieje ryzyko powstawania przerzutów. przypadki chorobowe przebiegające z wysoką temperaturą ciała (powyżej 38°C), przerwanie ciągłości skóry, zmiany dermatologiczne, żylaki, ciąża patologiczna, uszkodzenia tkanek spowodowane promieniowaniem, bolesne obrzęki tłuszczowe – tzn. symetryczne odkładanie się tłuszczu, najczęściej na kończynach dolnych.
76
2020-04-04
W zaburzeniach przepływu chłonki niewielkiego stopnia, bez wyraźnej przyczyny niewydolności o krótkim czasie trwania i zdolności organizmu do samodzielnego wyrównania zaburzenia. Drenaż limfatyczny częściowy Drenaż limfatyczny całkowity
77
Niewydolność restrykcyjna i mieszana – takie samo postępowanie Faza wstępna – przygotowanie układu chłonnego do przyjęcia z obwodu chłonki lub sprawnego jej transportu do miejsc z których będzie mogła być odprowadzona do układu krążenia. Faza odprowadzania – wywołuje przemieszczenie chłonki do obszarów przygotowanych na jej przyjecie w fazie wstępnej.
78
79
Postępowanie kosmetyczno-profilaktyczne – głaskanie obszaru poddawanego drenażowi oraz koliste rozcierania w obrębie węzłów regionalnych. W niewydolności objętościowej – głaskania i rozcierania koliste węzłów ponadregionalnych i regionalnych. Ponadto brzuch i gimnastyka oddechowa. W niewydolności restrykcyjnej – doły nadobojczykowe, węzły ponadregionalne i regionalne, następnie drenaż obszarów, które wykorzystamy do odprowadzenia chłonki
80
Postępowanie kosmetyczno-profilaktyczne – drenaż odpowiedniej części ciała W niewydolności objętościowej – drenaż zasadą trzech punktów. Następnie dalsze postępowanie drenażowe w obszarze objętym obrzękiem i odprowadzenie z obszaru obrzęku. Całość kończymy głaskaniem. W niewydolności restyrykcyjnej – nie wykonujemy drenażu w miejscu uszkodzonych naczyń i węzłów. Stosujemy rozcierania koliste przepychając chłonkę do sąsiednich obszarów zasadą 3 punktów
2020-04-04
81
82
I faza, intensywna — maksymalna redukcja obrzęku. W tym celu stosuje się codziennie:
◦ manualny drenaż limfatyczny, ◦ Kompresoterapię w postaci bandażowania wielowarstwowego ◦ i ćwiczenia poprawiające odpływ chłonki.
83
Pojęcie kompleksowej terapii udrażniającej wprowadził w 1970 roku M. Földi. Jest ona współcześnie uznawana za najskuteczniejszą formę leczenia zachowawczego obrzęku limfatycznego. Obejmuje dwie następujące po sobie fazy terapii
II faza, utrwalająco-optymalizująca — utrwalenie i utrzymanie efektów terapii uzyskanych w trakcie leczenia intensywnego. W tym celu stosuje się: ◦ automasaż, ◦ kompresoterapię w postaci elastycznych materiałów uciskowych ◦ i ćwiczenia poprawiające odpływ chłonki. ◦ Bardzo ważną składową skojarzonego leczenia obrzęku jest również pielęgnacja i ochrona skóry.
Leczenie intensywne należy zakończyć, jeżeli dalsza redukcja obwodu nie jest możliwa do osiągnięcia. Czas trwania tej fazy leczenia zależy od stopnia zaawansowania obrzęku u pacjenta poddawanego terapii.
84
Biorąc pod uwagę przewlekły charakter schorzenia, jakim jest obrzęk limfatyczny, czas trwania drugiej fazy obejmuje zazwyczaj całe życie.
2020-04-04
Zborowski A.: Drenaż limfatyczny. Wyd.A-Z, Kraków, 2008 Foldi M; Podstawy manualnego drenażu limfatycznego; Urban&Partner, Wrocław 2010 Opracowania i materiały własne
Na podstawie tekstów źródłowych, literatury przedmiotowej oraz Internetu wykonaj prezentację multimedialną na temat:
„Kompleksowa terapia przeciwobrzękowa w leczeniu obrzęku limfatycznego”.
Ocenie podlegać będzie: zgodność treści z tematem: wstęp, rozwinięcie, zakończenie, źródła, szata graficzna prezentacji, układ i ilość i jakość tekstu, zdjęcia, odnośniki lub filmy, ewentualne efekty graficzne. Ilość slajdów wyczerpująca temat. Termin przesłania pracy na [email protected] 19-04-2020
w temacie maila proszę wpisać: MDL _imię i nazwisko studenta_Fizjoterapia NS
85
86
dr Ewelina Latosik Akademia WSB w Dąbrowie Górniczej [email protected]
1
2
Układ limfatyczny lub inaczej układ chłonny (łac. systema lymphaticum) – otwarty układ naczyń i przewodów, którymi płynie jeden z płynów ustrojowych (limfa), która bierze swój początek ze śródmiąższowego przesączu znajdującego się w tkankach. Układ naczyń chłonnych połączony jest z układem krążenia krwi. Oprócz układu naczyń chłonnych w skład układu limfatycznego wchodzą także narządy i tkanki limfatyczne.
3
4
Drenaż i odprowadzanie płynu tkankowego Gromadzenie i zwracanie płynu tkankowego do krwi Obrona immunologiczna – produkcja limfocytów oraz „filtracja krwi” Transport wody i soli mineralnych Wchłanianie lipidów z układu pokarmowego Płyn odżywczy
2020-04-04
Jest układem półzamkniętym – kapilary limfatyczne na obwodzie Jest układem niesymetrycznym Naczynia limfatyczne nie rozgałęziają się Nie posada „centralnej pompy” serca Posiada węzły chłonne jako stacje filtracyjne. Posiada więcej zastawek o regularnym występowaniu Naczynia mogą zwiększać swoje światło nawet 3 krotnie Przepływ chłonki jest o wiele wolniejszy niż krwi
5
Naczynia limfatyczne Węzły chłonne ◦ Grudki chłonne ◦ Migdałki
Grasica Śledziona Szpik kostny
6
Sieć naczyń chłonnych włosowatych
Sieć małych naczyń zbiorczych
Węzły chłonne
Duże naczynia zbiorcze
Pnie chłonne
7
8
Kanały przedlimfatyczne – pomiędzy kapilarami krwi a limfy Kapilary limfatyczne – bezzastawkowy system naczyń o drobnych oczkach, oplatający ciało na kształt sieci, Leżą w tkance łącznej skóry i błonie śluzowej. Nie mają zastawek – dzięki temu można przesuwać ją w obu kierunkach Maja większy wymiar poprzeczny niż naczynia włosowate krwi Posiadają tzw.włókna kratkowate: Dachówkowate ułożenie komórek śródbłonka pozwalające na wpłynięcie do światła naczynia związków wielkocząsteczkowych Biorą udział w wytwarzaniu limfy
2020-04-04
Leżą pomiędzy kapilarami a kolektorami Resorbują płyn tkankowy Transportują limfę do kolektorów Posiadają pojedyńcze zastawki
9
10
11
To właściwe naczynia transportowe limfy Mają budowę trójwarstwową tak jak żyły Posiadają zastawki z możliwością sterowania szybkości i wielkości przepływu chłonki Odstęp pomiędzy dwoma sąsiednimi zastawkami nazywa się LIMFANGIONEM LIMFANGION - elementarna jednostka anatomicznoczynnościowa tłocząca chłonkę w kierunku ujść żylnych. Fragment naczynia chłonnego pomiędzy kolejnymi zastawkami wraz z zastawkami
Kolektory powierzchowne – w podskórnej tkance tłuszczowej i drenują skórę oraz tkankę podskórną Kolektory głębokie – leżą śródpowięziowo na kończynach i tułowiu. Drenują mięśnie, stawy i więzadła. Przebiegają z głębokimi tętnicami i żyłami. Kolektory trzewne – biegną równolegle do tętnic narządowych.
12
Na kończynach równolegle do kończyny W stawach po stronie zgięciowej Na tułowiu gwieździście w kierunku węzłów chłonnych pachowych i pachwinowych
2020-04-04
Pnie chłonne
prawy i lewy, zbiorniki mleczu są na wysokości Th 11 – L3. Odbierają chłonkę z kończyn dolnych, ze ściany i narządów miednicy, parzystych narządów jamy brzusznej i częściowo ze ściany brzucha.
Prawy przewód chłonny
Przewód piersiowy lewy
Lewy kąt żylny
Prawy kąt żylny
PNIE JELITOWE – odprowadzają chłonkę z obszaru jelitowego
Odprowadza chłonkę do lewego kąta żylnego z ¾ ciała: obu kończyn dolnych, ściany i narządów miednicy, jamy brzusznej, lewej połowy klatki piersiowej lewej kończyny górnej i lewej połowy głowy i szyi
Kąt żylny Połączenie żyły szyjnej z żyłą podobojczykową
13
14
15
największy pień chłonny, powstaje z połączenia pni lędźwiowych i jelitowych. Przebiega na przedniej stronie kręgosłupa i uchodzi do lewego kąta żylnego. Uchodzą do niego naczynia chłonne wątroby, przełyku, tarczycy, serca i nadnerczy. Przyjmuje chłonkę z lewego górnego obszaru ciała za pośrednictwem lewego pnia szyjnego, lewego pnia podobojczykowego i lewych pni śródpiersiowych
16
2020-04-04
2 prawe i 2 lewe. Transportują chłonkę ze śródpiersia, oskrzeli i płuc.
PNIE PODOBOJCZYKOWE – prawy zbiera limfę z prawej bocznej okolicy szyi, z prawej przedniobocznej ściany klatki piersiowej i prawej kończyny górnej. Odprowadza do prawego kata żylnego lub do przewodu chłonnego prawego.
PNIE SZYJNE – odprowadzają chłonkę z głowy i szyi
17
¼ okolicy ciała: prawe śródpiersie, płuca, oskrzela prawe, prawa kończyna górna, prawa połowa głowy i szyi.
Plamy mleczne – skupienia limfocytów w tkance siateczkowatej, obficie unaczynione, twory niestałe, występujące tylko w chwilach potrzeby uaktywnienia mechanizmów obrony przed drobnoustrojami, w przeciwnej sytuacji opuszczają tkankę siateczkowatą a ona zamienia się w tkankę tłuszczową. Grudki chłonne samotne – małe nagromadzenia tkanki limfatycznej, zawierające limfocyty.
18
Zbudowane są z tkanki siateczkowatej ,której oczka wypełnione są limfocytami
NARZĄDY CHŁONNE NAJNIŻSZEGO RZĘDU Skupienia limfocytów – w błonach śluzowych Chłonne grudki wtórne – zagęszczenia tkanki chłonnej w której namnażają się i różnicują LIMFOCYTY B /grasicozależne, szpikozależne/. Gródki powstają w reakcji na antygen lub podczas przewlekłego stanu zapalnego. Potem ulegają likwidacji przez makrofagi na drodze fagocytozy.
19
20
2020-04-04
Grudki chłonne skupione – nagromadzenie grudek samotnych Migdałki – budową przypominają grudki chłonne skupione. Zlokalizowane są w okolicy, gdzie stykają się drogi układu oddechowego i pokarmowego. Migdałki podniebienne i trąbkowe są parzyste, a jezykowy i gardłowy nieparzysty. Wszystkie razem tworzą pierścień Waldeyera. Tylko migdałki podniebienne posiadają torebkę.
21
22
Węzły ponadregionalne – zbiorcze:
◦ Nadobojczykowe ◦ Lędźwiowe ◦ Biodrowe wspólne
Regionalne: ◦ ◦ ◦ ◦
23
Węzły chłonne – narządy zamknięte, otoczone torebką ze zbitej tkanki łącznej zawierającej komórki mięśniowe gładkie. Są włączone w przebieg naczyń chłonnych. Tworzą skupienia w postaci grup lub łańcuchów. Składa się z części korowej i rdzennej Węzły chłonne REGIONALNE – przynależne do jednego narządu lub jednej części ciała Węzły chłonne PONADREGIONALNE – spływa do nich chłonka z kilku regionów.
Pachowe Podbródkowe Przyusznicze Pachwinowe
24
Śledziona: narząd nieparzysty położony w jamie brzusznej po lewej stronie. Jest narządem limfatycznym posiadającym bezpośrednie połączenie z krwiobiegiem. Znajduje się ona w lewym podżebrzu i w warunkach prawidłowych nie jest wyczuwalna.
2020-04-04
Śledziona nie jest niezbędna do życia. W przypadku jej zniszczenia (pęknięcia), choroby samej śledziony (torbiele, ropnie) lub zaburzeń hematologicznych jest ona usuwana poprzez zabieg chirurgiczny (splenektomia). Funkcje śledziony są wtedy przejmowane głównie przez wątrobę (i inne narządy).
25
26
27
W śledzionie magazynowana jest krew, usuwane są z organizmu uszkodzone i zużyte krwinki krwi (erytrocyty, leukocyty, trombocyty), wytwarzane są przeciwciała. Śledziona filtrując krew zatrzymuje i niszczy antygeny lub prezentuje je limfocytom za pomocą komórek dendrytycznych Jest także miejscem proliferacji limfocytów T /grasicozależne/ i limfocytów B. W życiu płodowym śledziona jest miejscem wytwarzania czerwonych krwinek. Zdolność ta zanika po urodzeniu.
Narząd nieparzysty, środkowy, położony w większości przypadków w przedniej części śródpiersia, czyli w części zamostkowej klatki piersiowej, a także częściowo w szyi. Grasica dzieli się na dwie części, parzyste i symetryczne, zwane płatami grasicy. Grasica jest gruczołem tymczasowym. Grasica największy swój rozmiar osiąga w wieku około 2 lat i od tego okresu stopniowo ulega zanikowi - zastępowana jest przez tkankę tłuszczową.
28
Grasica jest niezbędna do prawidłowego wykształcenia się układu odpornościowego. Wytwarza limfocyty Filtr dla chłonki Produkuje hormony: tyrozynę, tymostymulinę, tymulinę i THF.
2020-04-04
Limfa tworzy się w kapilarach limfatycznych z płynu tkankowego, powstałego w wyniku ultrafiltracji. Do wytwarzania limfy przyczyniają się komórki narządów oraz krew. Wymiana następuje w obrębie naczyń włosowatych. Komórki pobierają tlen i substancje odżywcze z tętnic, a oddają CO2 i produkty przemiany materii do części żylnej. Pozostała część płynu tkankowego zostaje wchłonięta do układu limfatycznego.
29
CHŁONKA PIERWOTNA: chłonka z naczyń włosowatych, podobna do płynu tkankowego, CHŁONKA WTÓRNA: zagęszczona chłonka. Zagęszczenie polega na przesączu części chłonki do przestrzeni pozanaczyniowej, a substancje białkowe wchłonięte z płynem tkankowym zostają zatrzymane wewnątrz naczyń. CHŁONKA WTÓRNA PRZEDWĘZŁOWA: nie posiada limfocytów CHŁONKA WTÓRNA ZAWĘZŁOWA: posiadająca limfocyty otrzymane w obrębie węzła
30
31
jest lekko żółtawej barwy. Jej skład chemiczny i biologiczny przypomina skład osocza krwi. Jest to płyn tkankowy. Wchodzi do naczyń chłonnych. Do krwi żylnej odprowadzana jest poprzez przewód piersiowy i przewód chłonny prawy. W składzie posiada czynniki krzepnięcia, pozostawiona krzepnie in vitro. W większości narządów chłonka zawiera białka, Zawartość białka jest przeważnie niższa niż w osoczu, jednak ilość białka zmienia się w zależności od okolic, z których odpływa chłonka. Tłuszcze nie rozpuszczalne w wodzie są wchłaniane z jelita do naczyń chłonnych i chłonka w przewodzie piersiowym po posiłku jest „mleczna”, co spowodowane jest wysoką zawartością tłuszczów.
32
Kolektory limfatyczne zbudowane są z segmentów zastawkowych – tzw. LIMFANGIONU („serduszko limfatyczne”), pulsujacej jednostki anatomicznoczynnościowej z częstotliwością ok. 10/min. Do odczytania tempa przepływu limfy służy elektrolimfangiogram.
2020-04-04
Ujemne ciśnienie wewnątrz klatki piersiowej w czasie wdechu Rytmiczny skurcz dużych naczyń chłonnych – praca limfangionu Skurcz i rozkurcz mm szkieletowych podczas ich pracy Ssące działanie prądu krwi w obrębie kątów żylnych wymuszone pracą serca
33
Zastawki zapobiegające cofaniu się chłonki Pulsacyjne ruchy tętnic w sąsiedztwie naczyń chłonnych Substancje zwiększające przepuszczalność ścian naczyń włosowatych Substancje które powodują skurcz mięśni gładkich i nasilają wypływ chłonki z jelit
34
35
„Limfangion pracuje jak serce” tzn. czasowa pojemność serca jest sterowana przez objętość krwi wpływającej do prawego przedsionka, objętość limfy podwyższa się przy rosnącej produkcji limfy i tym samym rozciąga się ściana limfangionu i znajdującego się w niej regulatora. Pompa limfatyczna dostosowuje się do każdorazowych potrzeb organizmu. Pojemność transportowa systemu naczyń limfatycznych oznacza największą możliwą masę limfy, która może być transportowana w jednostce czasu droga naczyń chłonnych.
36
Objętość limfy w spoczynku jest bardzo niska Ruch powoduje że czasowa pojemność limfy zaczyna rosnąć Jeżeli podczas ruchów biernych kończyną prowadzi się MDL to podwyższa się wielokrotnie czasowa objętość limfy, na skutek jej zwiększonego wytwarzania Drenaż limfatyczny prowadzi do przesunięcia płynu tkankowego do początkowych naczyń limfatycznych, a tym samym do pobudzenia pracy limfangionu.
2020-04-04
transportowanie limfy poprzez czynniki, które występują w przepływie żylnym, czyli ruchy oddechowe, tętnicza fala pulsacyjna oraz pompa mięśniowa i stawowa działająca zarówno na żyły, jak i na naczynia limfatyczne. W żyłach i dużych naczyniach limfatycznych ukierunkowany przepływ płynów gwarantują zastawki półksiężycowate, które zapobiegają cofaniu się i zapewniają jednokierunkowy przepływ. Bardzo ważne w krążeniu chłonki są skurcze naczyń chłonnych. Ich częstotliwość zwiększa się wprost proporcjonalnie do objętości przepływającej chłonki w naczyniach.
37
38
OBRZĘK – patologiczne nadmierne gromadzenie się płynu w przestrzeni zewnątrzkomórkowej.
39
OBRZĘK PATOLOGICZNYwzrost objętości danego obszaru powyżej 30%.
Obrzęk limfatyczny jest nieuleczalny. Bez leczenia choroba nie zatrzymuje się.
Powstawanie obrzęku wiąże się z zatrzymywaniem dodatkowej wody w organizmie. Powstawaniu obrzęków sprzyjają: ◦ ◦ ◦ ◦ ◦ ◦
40
Zaburzenia rytmu serca Upośledzenie funkcji nerek Niewydolność serca Zaburzenia hormonalne Alergia Niewłaściwa dieta
2020-04-04
Zwiększona ilość chłonki w przestrzeni pozanaczyniowej – obrzęk pozakomórkowy. Przyczyny: Wzrost ciśnienia filtracyjnego Zmniejszenie gradientu ciśnienia osmotycznego Wzrost przepuszczalności naczyń włosowatych
Zaburzona drożność układu chłonnego. Obrzęk pierwotny Obrzęk wtórny
Sprawny układ chłonny nie nadąża za odprowadzaniem płynu tkankowego. Podwyższone ciśnienie rozciąga ściany i zaburza domykalność zastawek, przepływ chłonki jest spowolniony.
41
42
43
To obrzęki nabyte w czasie życia. Przyczyny powstania wtórnego obrzęku limfatycznego są różnorodne: stany zapalne, które powodują powstanie większej ilości płynu tkankowego niż może być odtransportowane przez naczynia limfatyczne urazy naczyń limfatycznych, które są często spowodowane operacjami. Obrzęki limfatyczne powstają często na rękach u kobiet po operacjach raka piersi, którym wycięto węzły chłonne pod pachą. nowotwory złośliwe z nagromadzeniem komórek nowotworowych w węzłach chłonnych. uszkodzenia spowodowane napromieniowaniem, w których ściany naczyń chłonnych ulegają sklejeniu. obrzęki we wtórnym obrzęku limfatycznym zmniejszają się od tułowia. Nie występują opuchnięcia grzbietów dłoni i stóp i kwadratowe palce u stóp.
Pierwotnym obrzękiem limfatycznym nazywany jest wrodzony obrzęk limfatyczny. Przyczyną jest przeważnie nieprawidłowy rozwój naczyń limfatycznych lub węzłów chłonnych lub całkowity brak naczyń chłonnych. Pierwotny obrzęk limfatyczny występuje przeważnie przed 35 rokiem życia. W pierwotnym obrzęku limfatycznym we wczesnym stadium występuje opuchlizna na grzbiecie stopy i na kostce. Palce u stóp są spuchnięte i mają kwadratowy kształt.
44
2020-04-04
Zaburzenia restrykcyjne z jednoczesnym zwiększeniem ilości płynu tkankowego. Prowadzi do rozszerzenia naczyń i nieszczelności zastawek. Taki stan prowadzi do rozszerzenia naczyń i nieszczelności zastawek. Limfa przesącza się na zewnątrz naczyń. Utrwalona sytuacja prowadzi do limfangionsklerozy.
Podwyższenie czasowej pojemności limfy na skutek reakcji naczyń na wzrost limfatycznego obciążenia płynnego nazywa się funkcją „zaworu bezpieczeństwa” układu naczyń limfatycznych Brak zaworu bezpieczeństwa spowodowałby obrzęk pozakomórkowy czyli widoczne i wyczuwalne obrzmienie, powstałe na skutek gromadzenia się substancji płynnej w śródbłonku naczyniowym. Obrzęk wewnątrzkomórkowy – zwiększenie zawartości wody w komórce
45
46
OBRZĘK spowodowany NIEWYDOLNOŚĆĄ SERCA
Obrzęk limfatyczny, to znajdującą się pod skórą opuchlizna tkanek miękkich, powstającą gdy układ limfatyczny nie jest już w stanie odtransportowywać chłonki, po uciśnięciu po chwili znika – wskazanie do MDL
OBRZĘK WIOTKI - początkowa faza, łatwo poddająca się naciskowi
OBRZĘK SPOISTY – zwłóknienie, nie poddające się naciskowi
Wzrost wytwarzania limfy
Rozciągnięcie ściany limfangionu
Wzmożona linfangionmotoryka – prawo F.Starlinga
Wzrost czasowej objętości limfy
47
48
2020-04-04
W NIEWYDOLNOŚCI SERCA lub PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ ŻYLNĄ – obrzęk symetryczny na stopach i podudziach, zwiększający się w dzień, w nocy ustępujący w początkowej fazie. Ciastowaty , po uciśnięciu POWSTAJE ZAGŁĘBIENIE utrzymujące się przed dłuższy czas – absolutne przeciwwskazanie do masażu
49
W CHOROBACH NEREK: obrzęk występuje w miejscu występowania luźnej tkanki łącznej tj. powieki, twarz, dłonie, moszna. Jest blady i ciastowaty, nie ustępuje po nocy, i ma tendencję do nasilania rano OBRZĘK KOŃCZYNY GÓRNEJ: występuje po operacyjnym usunięciu piersi w związku z chorobą nowotworową OBRZĘK MIEJSCOWY: podejrzenie reakcji zapalnej, alergii, lub miejscowego utrudnienia odpływu krwi i limfy
50
51
I – łagodny obrzęk obejmujący stopę i podudzie pojawiający się pod koniec dnia, ustępujący po uniesieniu kończyny II – obrzęk utrzymuje się przez cały dzień, ustępuje samoistnie po nocy. Dodatni objaw Stemmera (pogrubienie fałdów skórnych nad drugim palcem stopy oraz utrudnione uniesienie skóry w tym miejscu) III – stały obrzęk bez zniekształcenia kończyny
52
IV – stały obrzęk zniekształcający kończynę z mogącymi występować powikłaniami (wypryski, przetoki limfatyczne) V – słoniowacizna – obrzęk zniekształcający kończynę z pogrubieniem skóry i zmianami mięśniowymi, upośledzona funkcja kończyny
2020-04-04
pozytywny objaw Stemmera obrzęk niesymetryczny pogłębione naturalne fałdy skóry, szczególnie przy stawach podstawowych często obrzęki na grzbietach stóp lub dłoni skóra gładka i napięta
53
54
1.
2. 3.
4. 5.
55
6.
Drenażowe ułożenie pacjenta: gwarantująca wygodne ułożenie ciała pacjenta, przy maksymalnym rozluźnieniu mięsni. Pacjent powinien znajdować się w pozycji ułatwiającej odpływ chłonki. Kolejność opracowania Drenaż limfatyczny (masaż limfatyczny) przeprowadza się na obnażonej części ciała, nie masuje się węzłów chłonnych, ale ich okolice W czasie wykonywania drenażu wykorzystuje się formy: przesuwającą, przepychającą i wyciskającą
56
Drenaż limfatyczny wykonujemy w kierunku od obwodu do węzłów regionalnych
2020-04-04
57
58
7. 8.
59
9.
Techniki stosowane przy drenażu to wg A.Zborowskiego: głaskanie, rozcieranie klasyczne (spiralne), rozcieranie segmentarne (koliste) ugniatanie przepychające i szczypcowe lub nożycowe, uciski falujące oraz wyciskanie Techniki MDL wg Emila Voddera (twórcy masażu limfatycznego), Stałe ruchy okrężne, Chwyt obrotowy, Chwyt pompujący, Chwyt czerpiący. Oraz chwyty obrzękowe: dwuręczny chwyt pompujący (zwany miękkim chwytem obrzękowym) chwyt pierścieniowaty wykonywany za pomocą dwóch rąk, tzn. ręce obejmują kończynę i przesuwają płyn obrzękowy, bez przesuwania przy tym skóry.
10.
11.
60
Techniki muszą mieć charakter przepychający. Czas trwania drenażu jednej części ciała wynosi ok. 20 minut, a drenażu całkowitego 60–80 minut. Zabiegi można wykonywać codziennie, co drugi dzień albo dwa razy w tygodniu; W szczególnych przypadkach chorobowych drenaż można stosować 2–3 razy dziennie.
2020-04-04
12.
13.
14.
15. 16. 17. 18.
Każde opracowanie poszczególnej części ciała rozpoczyna się głaskaniem, a kończy wyciskaniem (wyjątek stanowi szyja i twarz). Techniki drenażu przeprowadza się wzdłuż naczyń limfatycznych albo w kierunku najbliższych węzłów chłonnych. W czasie wykonywania masażu limfatycznego należy co najmniej dwa razy wymasować okolice większych węzłów chłonnych (regionalne) Wolne tempo wykonywania drenażu: tempo sekundowe (kilkusekundowe/ruch) Techniki powtarzamy od 3-7 razy Wszystkie techniki wykonujemy miękko i płynnie Drenaż limfatyczny należy wykonywać zgodnie ze wskazaniami i przeciwwskazaniami
61
62
1-2-1-2-3-2-1
63
Węzły nadobojczykowe Węzły szyjne Twarz Kark i głowa Węzły pachowe Klatka piersiowa Grzbiet Kończyny górne Brzuch Węzły pachwinowe Brzuch okolica podpępkowa Odcinek lędźwiowo-krzyżowy Kończyny dolne
64
obrzęk limfatyczny (postać pierwotna i wtórna), obrzęk tłuszczowy (a w tym postacie kombinowane mieszane, np. obrzęk tłuszczowo-limfatyczny, itp.), Łagodna symetryczna tłuszczakowatość, obrzęk żylno-limfatyczny, obrzęki pourazowe i pooperacyjne.
2020-04-04
zaburzenia przemiany materii (otyłość i nadwaga), chroniczne stany zapalne zatok, Obrzęki powstałe pod wpływem zaburzeń pracy serca i nerek, obrzęki narządów wewnętrznych spowodowane zaburzeniami krążenia limfy.
65
66
reumatoidalne zapalenie stawów, młodzieńcze przewlekłe zapalenie stawów, twardzinę układową zapalenie tkanek okołostawowych, chorobę zwyrodnieniową stawów obwodowych i kręgosłupa, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, zmiany zwyrodnieniowe tkanek miękkich
67
stany po stłuczeniach, skręceniach, zwichnięciach, złamaniach, amputacjach, obrzęki pourazowe, zmiany narządu ruchu z przeciążenia, stany pooperacyjne narządu ruchu, przypadki po zdjęciu opatrunku gipsowego celem poprawy trofiki skóry.
68
Zaburzenia odżywcze skóry, zmiany skórne związane z zaburzeniami krążenia limfy, stany po odmrożeniach i oparzeniach, choroby naczyń krwionośnych i limfatycznych, stany po przebytych chorobach dermatologicznych, cellulitis. Drenaż stosuje się też w celach kosmetycznych.
2020-04-04
stany po zakrzepowym zapaleniu żył, choroby wywołane zastojem limfy, choroby przebiegające z obrzękami zastoinowymi, zapalnymi, onkotycznymi czy chłonnymi, stany po przebytych chorobach zakaźnych w celu usprawnienia krążenia limfy, choroby zastawek serca, choroby mięśnia sercowego, stany po zawale serca.
69
uszkodzenie mięśni i ścięgien, stany po przewlekłych zapaleniach mięśni, wylewy krwawe śródmięśniowe, zaburzenia gospodarki wodnej w mięśniach
70
71
porażenia spastyczne, stany po przewlekłych zapaleniach nerwów lub/i splotów nerwowych, porażenia nerwów obwodowych, stany po urazach ośrodkowego układu nerwowego
72
astmę oskrzelową (w okresie międzynapadowym), rozedmę płuc, stany po zapaleniu płuc i oskrzeli, stany po zabiegach torakochirurgicznych
2020-04-04
stany po nowotworach niezłośliwych, stany po amputacjach, np. gruczołu piersiowego.
73
74
Drenażu szyi i karku przy:
Jeśli za wcześnie rozpocznie się zabiegi można doprowadzić do: przeniesienia choroby na siebie i innych pacjentów. W stanach zapalnych może doprowadzić do ponownego zaostrzenia, w przypadku chorób nowotworowych przy braku ustalenia złośliwości nowotworu drenaż limfatyczny może być przyczyną powstawania przerzutów.
◦ Nadczynności tarczycy ◦ Nadwrażliwości naczyń szyjnych ◦ Arytmii serca
Drenażu twarzy: ◦ W procesach zapalnych jamy ustnej ◦ Zmianach ropnych twarzy ◦ Po użyciu tkosyny botulinowej, wypełniaczy, mezoterapii (w pierwszych 3-5 dni)
Drenażu brzucha: ◦ Okres ciąży, menstruacji, niedrożność jelit, zrosty
75
obrzęki i wysięki w przebiegu ostrych stanów zapalnych, Nie wyleczonych chorób zakaźnych oraz w przebiegu chorób nowotworowych, jeżeli istnieje ryzyko powstawania przerzutów. przypadki chorobowe przebiegające z wysoką temperaturą ciała (powyżej 38°C), przerwanie ciągłości skóry, zmiany dermatologiczne, żylaki, ciąża patologiczna, uszkodzenia tkanek spowodowane promieniowaniem, bolesne obrzęki tłuszczowe – tzn. symetryczne odkładanie się tłuszczu, najczęściej na kończynach dolnych.
76
2020-04-04
W zaburzeniach przepływu chłonki niewielkiego stopnia, bez wyraźnej przyczyny niewydolności o krótkim czasie trwania i zdolności organizmu do samodzielnego wyrównania zaburzenia. Drenaż limfatyczny częściowy Drenaż limfatyczny całkowity
77
Niewydolność restrykcyjna i mieszana – takie samo postępowanie Faza wstępna – przygotowanie układu chłonnego do przyjęcia z obwodu chłonki lub sprawnego jej transportu do miejsc z których będzie mogła być odprowadzona do układu krążenia. Faza odprowadzania – wywołuje przemieszczenie chłonki do obszarów przygotowanych na jej przyjecie w fazie wstępnej.
78
79
Postępowanie kosmetyczno-profilaktyczne – głaskanie obszaru poddawanego drenażowi oraz koliste rozcierania w obrębie węzłów regionalnych. W niewydolności objętościowej – głaskania i rozcierania koliste węzłów ponadregionalnych i regionalnych. Ponadto brzuch i gimnastyka oddechowa. W niewydolności restrykcyjnej – doły nadobojczykowe, węzły ponadregionalne i regionalne, następnie drenaż obszarów, które wykorzystamy do odprowadzenia chłonki
80
Postępowanie kosmetyczno-profilaktyczne – drenaż odpowiedniej części ciała W niewydolności objętościowej – drenaż zasadą trzech punktów. Następnie dalsze postępowanie drenażowe w obszarze objętym obrzękiem i odprowadzenie z obszaru obrzęku. Całość kończymy głaskaniem. W niewydolności restyrykcyjnej – nie wykonujemy drenażu w miejscu uszkodzonych naczyń i węzłów. Stosujemy rozcierania koliste przepychając chłonkę do sąsiednich obszarów zasadą 3 punktów
2020-04-04
81
82
I faza, intensywna — maksymalna redukcja obrzęku. W tym celu stosuje się codziennie:
◦ manualny drenaż limfatyczny, ◦ Kompresoterapię w postaci bandażowania wielowarstwowego ◦ i ćwiczenia poprawiające odpływ chłonki.
83
Pojęcie kompleksowej terapii udrażniającej wprowadził w 1970 roku M. Földi. Jest ona współcześnie uznawana za najskuteczniejszą formę leczenia zachowawczego obrzęku limfatycznego. Obejmuje dwie następujące po sobie fazy terapii
II faza, utrwalająco-optymalizująca — utrwalenie i utrzymanie efektów terapii uzyskanych w trakcie leczenia intensywnego. W tym celu stosuje się: ◦ automasaż, ◦ kompresoterapię w postaci elastycznych materiałów uciskowych ◦ i ćwiczenia poprawiające odpływ chłonki. ◦ Bardzo ważną składową skojarzonego leczenia obrzęku jest również pielęgnacja i ochrona skóry.
Leczenie intensywne należy zakończyć, jeżeli dalsza redukcja obwodu nie jest możliwa do osiągnięcia. Czas trwania tej fazy leczenia zależy od stopnia zaawansowania obrzęku u pacjenta poddawanego terapii.
84
Biorąc pod uwagę przewlekły charakter schorzenia, jakim jest obrzęk limfatyczny, czas trwania drugiej fazy obejmuje zazwyczaj całe życie.
2020-04-04
Zborowski A.: Drenaż limfatyczny. Wyd.A-Z, Kraków, 2008 Foldi M; Podstawy manualnego drenażu limfatycznego; Urban&Partner, Wrocław 2010 Opracowania i materiały własne
Na podstawie tekstów źródłowych, literatury przedmiotowej oraz Internetu wykonaj prezentację multimedialną na temat:
„Kompleksowa terapia przeciwobrzękowa w leczeniu obrzęku limfatycznego”.
Ocenie podlegać będzie: zgodność treści z tematem: wstęp, rozwinięcie, zakończenie, źródła, szata graficzna prezentacji, układ i ilość i jakość tekstu, zdjęcia, odnośniki lub filmy, ewentualne efekty graficzne. Ilość slajdów wyczerpująca temat. Termin przesłania pracy na [email protected] 19-04-2020
w temacie maila proszę wpisać: MDL _imię i nazwisko studenta_Fizjoterapia NS
85
86
Related documents
2. Podstawy manualnego drenażu limfatycznego
22 Pages • 3,575 Words • PDF • 9.7 MB
Podstawy pielęg.docx
10 Pages • 4,697 Words • PDF • 749.3 KB
Podstawy ArcGIS
262 Pages • 45,075 Words • PDF • 34.8 MB
Podstawy Robotyzacji - Jan Żurek , Laboratorium
99 Pages • PDF • 52.3 MB
Podstawy ekonomii Milewski
279 Pages • PDF • 30.7 MB
Kancerogeneza .Podstawy biologii 2019
171 Pages • 2,697 Words • PDF • 12.5 MB
Technologia Informacyjna - podstawy
21 Pages • 5,700 Words • PDF • 711.2 KB
Podstawy Prawa Pracy. Wykłady. Prawo Pracy i Prawo Urzędnicze. Skrenty
65 Pages • PDF • 58.8 MB
2 - TOS - mikroskop 2
8 Pages • 1,017 Words • PDF • 409.9 KB
2 timoteo 2 15
6 Pages • 1,607 Words • PDF • 112.7 KB
2 - Compressores Part 2
49 Pages • 6,329 Words • PDF • 4.3 MB
aula-2-1 e 2-2
2 Pages • 827 Words • PDF • 476.5 KB