Bernard Minier - Dolina

SAVE OFFLINE

    „Nie myśląc o tym, co robi, znów się napił. W chwili gdy dotknął językiem płynu, przyszła mu na myśl córka, tak jak wyłoniła się z oślepiającego żaru: smutna, nieszczęśliwa, omroczona przedwczesną wiedzą. O Boże, pomagaj jej – powiedział. – Niech ja będę potępiony, zasługuję na to, ale ona niech żyje na wieki”. Graham Greene, Moc i chwała 1

1. Graham Greene, Moc i  chwała, przeł. Bolesław Taborski, PAX, Warszawa 1985. [wróć]

Preludium 1 – Dlaczego… pan… to… robi? Podniósł wzrok, spojrzał na nieruchomą postać. A  może to złudzenie? W górach często się to zdarza. Wystarczy gorączka, odwodnienie, wysokościowy obrzęk mózgu… albo hipotermia. A on dygotał z zimna. Alpiniści i  turyści często przywołują wizję postaci, która im kiedyś towarzyszyła. Takiej jak ta, którą on miał teraz przed oczami. Ale właśnie ktoś chlusnął mu w twarz wiadrem lodowatej wody, a to już nie było złudzenie. Z zimna na chwilę stracił dech w piersi. Potem zaczął szybko oddychać, puls także mu przyśpieszył. Wiedział, co się z nim dzieje: dopóki drży, wszystko jest w  porządku, to klasyczne objawy lekkiej hipotermii. Równocześnie jego organizm najwyraźniej uruchomił obronny mechanizm wazokonstrykcji –   zwężenia naczyń krwionośnych –  służący ochronie serca i  płuc poprzez skierowanie do nich krwi. Dlatego mężczyzna nie miał czucia w  dłoniach i stopach. Odwrócił głowę. Omiótł wzrokiem strome zbocza okalające niewielkie jezioro pokryte grubą warstwą lodu i ostre skały sterczące na tle szarego nieba. Całą tę odwieczną obojętność, niegościnność gór, w  których widział tylko ohydne odbicie swojej rychłej śmierci. Bo umrze. Nie miał co do tego najmniejszych wątpliwości. Jego hipotermia z  łagodnej przejdzie w umiarkowaną, następnie w ciężką, wreszcie w głęboką – a na końcu przyjdzie śpiączka i  zatrzymanie czynności serca. To było nieuniknione. Zdarli z  niego wszystkie ubrania. Leżał nagi jak robak – pozostawili mu tylko czerwoną opaskę, którą miał związane dredy – jego ramiona, plecy i pośladki spoczywały bezpośrednio na lodzie. Musiało być sporo poniżej zera, pewnie około minus piętnastu stopni.   błaaaaaagaaaaaam, błaaaaagaaaaaam, błaaaaagaaaaaam   Czy naprawdę wypowiedział te słowa? Czy uczynił to tylko jego umysł? Zaczynał tracić poczucie rzeczywistości. Bardzo zły znak…

Stopniowo zanurzał się we mgle, która oddziela realny świat od obłędu.

Preludium 2 Ta sama mgła spowijała krajobraz rano, gdy wyruszył, i  przez długi czas nie ustępowała. O  mało nie zrezygnował, ale pomyślał, że tak czy owak w  tę zimową niedzielę nie ma w dolinie nic do roboty. Kontynuował wspinaczkę z twarzą ściągniętą zimnem, w półświetle poranka, za jedyne punkty odniesienia mając biel śniegu, szarą kopułę nieba i  skaliste granie. Gdy doszedł do piętra lasu, mgła częściowo się rozproszyła. Zza białawego welonu wychynęły wyprężone sylwetki młodych świerków. Na chwilę przystanął. Mimo zimna pot lał się z  niego wielkimi kroplami. I  wtedy usłyszał ten dźwięk. Trzask suchej, gwałtownie pękającej gałęzi. Jakby nadepnął na nią czyjś wielki but. – Hej, hej! Jest tam kto? Żadnej odpowiedzi. Może to jakieś zwierzę. Ale które zwierzę ma taki ciężki krok? Niedźwiedź? Spędził w tych górach tysiące godzin, ale nigdy nie spotkał niedźwiedzia. Opuścił schronienie lasu, by zaatakować bardziej strome zbocze. To nie była jakaś trudna wycieczka. Latem tłumy turystów docierały do jeziora w zaledwie trzy godziny, ale zimą szlak był pusty – a on bardzo lubił tę samotność. Wyżej, gdzie zimno było dotkliwsze, rosły odporniejsze od swoich krewniaczek sosny hakowate. Z drzewami jest jak z ludźmi: są mistrzowie i cała reszta. Nierówność, niesprawiedliwość to reguły rządzące zarówno w  przyrodzie, jak i  wśród rodzaju ludzkiego. Kamel nie wierzył w  równość. Wierzył w  konflikt, we współzawodnictwo, w  przetrwanie silniejszego. W  tej chwili nie domyślał się, że ma przed sobą mniej niż cztery godziny życia. Co by zrobił, gdyby o tym wiedział? A my? Co my byśmy zrobili, gdybyśmy wiedzieli? Uporządkowalibyśmy swoje sprawy? Poprosilibyśmy o przebaczenie? Kogo? Za co? Pokutowalibyśmy za nasze złe uczynki? Kamel popełniał w życiu plugastwa bez cienia skruchy czy wahania. Gdyby to było konieczne, postąpiłby tak samo. Taką miał naturę, był człowiekiem zdeprawowanym i  okrutnym –   i  tamten od razu to wyczuł: gdy tylko go zobaczył, zrozumiał, z  kim ma do czynienia.

Mgła znowu opadła, wyjątkowo zwarta. Sądził, że się zgubił, bo nie widział lodowca. Dostrzegł jednak granitową płytę, która w  poprzednich latach wyznaczała jego dolną granicę. Zrozumiał, co się stało. Lodowiec kończył się kawałek wyżej: wycofał się za sprawą kilku wyjątkowo upalnych lat i  zbyt ciepłych jesieni. Kronika zapowiedzianej śmierci – za dwadzieścia albo trzydzieści lat nic z  niego nie zostanie. A  miasta na równinie będą duszne jak Oran w środku kanikuły. Tymczasem jednak leżał na lodzie, a  mróz zmieniał jego policzki w  poduszeczki do igieł. Jego twarz przypominała teraz maskę, owoc zabiegów nieokiełznanego chirurga plastycznego. Zrobił głęboki wdech. Potem na chwilę stracił przytomność, a kiedy się ocknął, już nie dygotał. Niedobrze. Ustanie dreszczy oznaczało, że temperatura jego ciała spadła poniżej trzydziestu jeden stopni Celsjusza. Zobaczył nad sobą zarys pochylonej postaci. –  Dlaczego… pan… to… robi? –  wyjęczał, ale połowa słów nie zdołała się przebić przez barierę jego spierzchniętych warg. Usiłował poruszyć szyją, okazało się to jednak niemożliwe. Opaska, którą miał na głowie, była teraz sztywna niczym korona. Całe jego ciało pokrywała warstewka lodu, która pękała przy każdej próbie ruchu. Ale już wkrótce, ponieważ wciąż lały się na niego wiadra wody, miał się stać więźniem śmiertelnego kombinezonu. Gdzieś dalej musiał być przerębel, przy którym regularnie napełniano wiadro. Nagle poczuł uderzenie gorąca. Jak to możliwe? Po chwili przypomniał sobie jednak, że jest to jeden z  paradoksalnych efektów pogłębienia się hipotermii: mięśnie ścian naczyń krwionośnych odpowiedzialne za wazokonstrykcję w końcu się rozluźniają, wskutek czego krew znowu napływa do kończyn. Jego puls zwolnił. Bradykardia. Spadek ciśnienia tętniczego. Coraz więcej objawów… Kiedy dotarł do schroniska – tak naprawdę była to zwykła chata z kamienia i łupku na brzegu stawu – postanowił, że chwilę odpocznie, a potem zejdzie: to nie był dobry dzień na atakowanie Pic du Gendarme. Wypił trochę kawy z  termosu, opróżnił pęcherz, zjadł baton energetyczny. Z  lekkim plecakiem ruszył ku otwartym drzwiom, przez które do środka wpadało blade światło i mroźny wiatr. Gdy przekroczył próg, usłyszał nagły świst i poczuł cios prosto w  twarz. A  potem nie czuł już nic – obudziło go dopiero pierwsze chluśnięcie lodowatej wody.  

Wiedział, że przyjdzie mu zapłacić za to, co zrobił. Nie rozumiał jednak, dlaczego sięgnęli po takie środki. – Kim… pan jest? – wybełkotał. Zgodnie ze swoimi przewidywaniami nie otrzymał odpowiedzi. Zamiast tego wylano na niego kolejne wiadro wody. Uświadomił sobie, że skóra jego ramion, pośladków i  łydek ściśle przylega do lodowej tafli. Był do niej dosłownie przyklejony. Gdyby mógł się zobaczyć, dostrzegłby, że coraz bardziej przypomina trupa. Zsiniała skóra, pobladła w miejscach, w których stykała się z lodem, brak reakcji źrenic. Jezioro smagał gwałtowny wiatr, puszyste płatki śniegu topiły mu się na rogówce. Nagle zobaczył nóż: ostrze, które dotknęło jego brzucha. I  w  którym przez chwilę odbijały się chmury i  szare niebo. Chciałby wytrzeszczyć oczy, ale nie mógł. Miał ochotę krzyczeć, ale struny głosowe również miał zamarznięte. Kiedy ostrze przeszło przez warstewkę lodu, przebiło żołądek i  rozcięło jego skórę od mostka do spojenia łonowego, nie poczuł nic. Było mu tak zimno. Był zupełnie odrętwiały. Nie poczuł nawet, jak oprawca rozchyla dłonią brzegi rany i nożem tnie jego wnętrzności. Słyszał tylko śmiech.

Preludium 3 Tego samego wieczoru do siedziby Plutonu Żandarmerii Wysokogórskiej w  Aiguesvives zadzwoniła młoda kobieta. Poinformowała, że jej dwudziestodziewięcioletni małżonek, Kamel Aissani, nie wrócił z  niedzielnej wycieczki. Nie zamierzał nocować w  górach. Zostawił w  domu śpiwór, matę turystyczną i  kuchenkę benzynową i  nie zabrał ze sobą żadnych ubrań na zmianę. Coś musiało się stać. Kobieta mówiła drżącym z  niepokoju głosem, można się było domyślić, że jest bliska płaczu. Żandarmi nie tracili czasu. Mniej niż pół godziny po telefonie śmigłowiec ratunkowy wystartował z dużej zaśnieżonej łąki obok zabudowań posterunku. Na jego pokładzie było czterech mężczyzn: pilot, mechanik, lekarz i ratownik. Wszyscy wiedzieli, jaką trasą szedł Kamel. Nie było tylko wiadomo, czy zatrzymał się przy lac Noir, czy wypuścił się dalej, na Pic du Gendarme. Od dawna było już ciemno, co nie ułatwiało poszukiwań. Było wpół do drugiej w nocy i zamierzali przerwać działania, by wznowić je następnego ranka. Maszyna właśnie przelatywała nad lac Noir. O  tej porze nazwa jeziora była wyjątkowo adekwatna 1: podłużna tafla, nieruchoma i  gładka jak lustro, w ponurym otoczeniu urwistych skał i blasku wielkiego reflektora księżyca. Wiązka oślepiającego światła śmigłowca sunęła po lodzie, by zatrzymać się na kształcie niezaprzeczalnie przypominającym człowieka. Mimo odległości –   maszyna nie mogła zejść niżej z  powodu skalnych bloków, które wystawały z ciemności jak ostrza mieczy – wszyscy zauważyli, że Kamel Aissani jest nagi, i ogarnął ich lęk. Biel lodu. Bladość leżącego ciała. Jego czarny cień, czerwona opaska. I, co jeszcze bardziej niepokojące, rozpłatany brzuch. Mężczyźni spojrzeli po sobie. Nie sposób było wylądować w  kotle. Trzeba by posadzić maszynę na powierzchni jeziora, a  nie było żadnej gwarancji, że lód jest wystarczająco gruby. Postanowili więc spuścić lekarza i  ratownika na niewielki skalny uskok przy brzegu, jakieś dwadzieścia metrów od ciała. –  Pewni jesteście? –  zawołał pilot. –  Ten wasz gość wygląda na stuprocentowego trupa. Moim zdaniem to może zaczekać do jutra!

Lekarz dał mu znak, by obniżył maszynę. On i  jego pomocnik zaczęli wkładać uprząż. Cała ta sceneria, ta teatralna atmosfera, ta czarna noc, a  zwłaszcza nagie ciało lśniące w  blasku księżyca budziły w  mężczyznach niezdrowe podniecenie. Wszystko to miało posmak nowości –  ale także niebezpieczeństwa. A adrenalina była przecież ich ulubionym narkotykiem. Ratownik Yann Vogel zjechał jako pierwszy. Doktor Loridan – w czerwonej kurtce, białym kasku i  okularach korekcyjnych –  ruszył za nim. Kołysany podmuchami mroźnego wiatru wyglądał śmiesznie, jak pakunek albo pająk zwisający na końcu nici pośrodku lodowcowego kotła. Stanęli na skalistym gruncie i bacznie przyjrzeli się powierzchni lodu. Wyglądał na gruby, solidny, ale nigdy nic nie wiadomo; postanowili obejść staw aż do schroniska i  stamtąd pokonać drogę do leżącego na środku ciała –  tak jak zrobił to sam Aissani. I może ktoś jeszcze razem z nim? – pomyślał nagle lekarz. Czy Kamel Aissani zrobił sobie to sam, na wzór dawnych Japończyków popełniających seppuku? Czy może zrobił mu to ktoś inny? Na tę myśl poczuł dreszcz, który nie miał nic wspólnego z panującym chłodem. Ruszyli po lodowej tafli, wpatrzeni w  leżące ciało. Gdyby ten nieszczęsny Kamel Aissani jeszcze żył, należałoby go jak najszybciej zaintubować, wentylować i  podać leki, a  następnie przetransportować na pokład śmigłowca. A  może nawet wykonać masaż serca. Loridan nie miał do dyspozycji zespołu reanimacyjnego: był tu sam i mógł liczyć tylko na siebie. Byli coraz bliżej. W  mlecznym świetle księżyca kształt rzucał czarny cień rozciągnięty na lodzie jak na scenie music-hallu. Okolice brzucha wyglądały jakoś dziwnie… Nie tylko był on rozcięty, tak że stanowił jedną wielką ranę, widoczną z miejsca, w którym się teraz znajdowali. Był też okrągły, nabrzmiały jak bukłak wina – albo jak brzuch ciężarnej kobiety. – O ja pierdolę! – zawołał Vogel. Przeszli jeszcze dziesięć kroków i stanęli obok trupa. Nie były to pierwsze zwłoki, jakie widzieli w  życiu. Naoglądali się już nieboszczyków: alpinistów, którzy odpadli od ściany, amatorów narciarstwa pozatrasowego pogrzebanych w  lawinach, ludzi z  czaszkami rozbitymi przez spadające kamienie, ofiary hipotermii, które podczas znoszenia trzeszczały w  rękach. Nie mówiąc już o  żandarmach, którzy własnym życiem zapłacili okrutną cenę za cudzą głupotę, egoizm, nieodpowiedzialność. Bezsprzecznie była to jednak najdziwniejsza i  najbardziej szokująca śmierć, z  jaką kiedykolwiek przyszło im się zmierzyć. Wiedzieli, że nigdy nie zapomną tego widoku. Tego niebieskawego nagiego ciała w  przezroczystej lodowej skorupie,

tych czarnych warg, sinej skóry, szeroko otwartych oczu, ślepo wpatrzonych w pustkę, rozprutego okrągłego brzucha. Loridan kilkukrotnie zamrugał. Nie, to niemożliwe… To się nie dzieje naprawdę… Z racji wykonywanego zawodu widział niejedną niesmaczną scenę, ale to, na co patrzył, przechodziło wszelkie – a w każdym razie jego – pojęcie. Wewnątrz otwartej jamy brzusznej, której mięśnie były rozciągnięte przez obecność ciała obcego, co przywodziło na myśl absurdalną i  przerażającą parodię ciąży, znajdowała się bowiem plastikowa lalka wciśnięta na siłę między trzewia, a  jej krystalicznie błękitne oczy wpatrywały się przez warstwę lodu prosto w niego. Serce waliło mu jak młot, a  dłonie w  rękawiczkach miał mokre od potu. Z pokrowca na piersi wyjął krótkofalówkę. Wcisnął guzik. – Martwy! – zawołał. – Skończyliśmy! To sprawa dla patologa. –  To może zaczekać, aż się rozwidni –  orzekł pilot. –  Tej nocy temperatura nie wzrośnie powyżej minus dziesięciu. A to znaczy, że przechowa się lepiej niż ryba w tłuczonym lodzie. Odbiór. Zważywszy na to, co przed chwilą zobaczył, lekarz nie uznał tego porównania za zbyt szczęśliwe. Znowu wcisnął guzik. –  Nie urządziłby się tak sam! A  ten, kto to zrobił, to jakiś pojebany świr… Spadajmy stąd. Nie mam ochoty kręcić się po okolicy. Odbiór. – O czym pan mówi, doktorze? Odbiór. – To jest morderstwo. Potworne morderstwo. – Jak to? – Zabierz nas stąd, ruchy! 1. Noir (franc.) – czarny (przyp. red.). [wróć]

Piątek

1 – A rano? Ile minut od przebudzenia? – Trudno powiedzieć. –  Pięć? Między sześć a  trzydzieści? Między trzydzieści a  sześćdziesiąt? Więcej? – Chyba… między sześć a trzydzieści. –  Czy trudno ci się powstrzymać w  miejscach, gdzie jest to zakazane? W kinie, samolocie, restauracji? – Nie. – Jesteś tego pewien? – Tak. –  Z  którego papierosa byłoby ci trudniej zrezygnować: z  pierwszego czy z ostatniego? – Z pierwszego. – Ile sztuk dziennie średnio wypalasz? – Od dziesięciu do dwudziestu. – Czy w pierwszej części dnia palisz mniej więcej w równych odstępach? – Hmm… tak. – Palisz również wtedy, kiedy jesteś tak chory, że leżysz w łóżku? Zawahał się. – Nie. Dokonała szybkiego podliczenia. Badanie, któremu go poddawała, nazywano kwestionariuszem Fagerströma. – Pięć punktów. Średnie uzależnienie. Przepiszę ci plastry nikotynowe i gumy do doraźnego żucia, gdy poczujesz, że plaster nie wystarcza. Ale z  gumami zachowaj umiar. Dlaczego chcesz rzucić? Powtórzył jej swoje powody. Po pierwsze, nie chciał zejść na raka krtani albo płuc: to byłoby paskudne; po drugie, coraz częściej chorował na zapalenie oskrzeli: to oznaka przedwczesnego starzenia się płuc; po trzecie, chciał zachować zdrowie ze względu na Gustava; i  po czwarte, dla osoby niepalącej całowanie się z palaczem naprawdę nie jest przyjemne, prawda? Doktor Léa Delambre przytaknęła.

– Czujesz się gotowy? – Tak – odpowiedział. – W takim razie… właśnie zacząłeś. Posłała mu uśmiech, klepnęła się w  uda i  wstała. Wsunęła czterokolorowy długopis do kieszeni bluzy i spojrzała na jasnowłosego chłopca, który trzy metry dalej grał na smartfonie taty. – Martwię się o Gustava – powiedział. – Wiem. Już o tym rozmawialiśmy. – W szkole coraz trudniej mu się skupić, jego oceny się pogorszyły, a w domu byle co go rozprasza, często nie słucha, co do niego mówię… czasami też reaguje agresją. Wzruszyła ramionami. –  Trzeba zaczekać. Jeżeli te objawy utrzymają się jeszcze przez sześć miesięcy, będziemy mogli zdiagnozować zespół deficytu uwagi. Z nadpobudliwością psychoruchową lub bez. I zaprowadzimy go do specjalistki. – A co do tego czasu? Wpatrywała się w niego przez chwilę. –  Martin, to nie jest najważniejsze: Gustav jest zdrowy. Wygląda na to, że przeszczep się przyjął. To wielkie zwycięstwo, jesteś tego świadom? Servaz skinął głową. Oczywiście miała rację. Jego syn miał atrezję dróg żółciowych, chorobę dotykającą jedno na dwadzieścia tysięcy dzieci, która polega na zwężeniu przewodów odprowadzających żółć z  wątroby; zatrzymanie odpływu żółci z  wątroby powoduje nieodwracalne szkody, a w przypadku niepodjęcia żadnych działań –  śmiertelne. Dzieci chorujące na atrezję mają nieustanne problemy ze zdrowiem: są drobniejsze i  wątlejsze od rówieśników, często cierpią z  powodu bólów żołądka, krwotoków żołądkowo-jelitowych, częściej zapadają na różne choroby. Leczenie z wyboru polega na przywróceniu normalnego odpływu żółci poprzez zastąpienie obumarłego przewodu fragmentem jelita cienkiego. Procedura ta, zwana metodą Kasai, w  jednym przypadku na trzy kończy się sukcesem. W przypadku Gustava okazała się jednak porażką. Trzeba więc było przeprowadzić przeszczep od żyjącego zgodnego dawcy, czyli pobranie od sześćdziesięciu do siedemdziesięciu procent wątroby bliskiego krewnego. Servaz zgłosił się na ochotnika. Operacja odbyła się w  pewnej austriackiej klinice, w  absolutnie niesłychanych okolicznościach i  całkowicie nielegalnie. Mało nie przeniósł się na tamten świat. Kiedy sobie o  tym

przypominał, stawał mu przed oczami epizod, który z całą pewnością należał do najbardziej surrealistycznych i przerażających w jego dotychczasowym życiu 1. Servaz spojrzał na doktor Delambre. Kobieta była wyższa od niego, miała szerokie ramiona –  owoc wytrwałych treningów pływackich –  płowe włosy i bystre, elektryzujące zielone oczy, a jej rysy, podobnie jak charakter, były tak wyraziste, że nie byłaby w  stanie niczego udawać. Pracowała z  dziećmi (specjalizacje: gastroenterologia, hepatologia i dietetyka pediatryczna) w szpitalu w  dzielnicy Purpan w  Tuluzie. Leczenie dzieci w  szpitalu: czy istnieje trudniejszy zawód, wymagający większych kompetencji i poświęcenia? Podeszła do Gustava, pożartowała z nim, zmierzwiła jego miękkie blond włosy i szepnęła mu coś do ucha, tak że chłopiec parsknął śmiechem. Doktor Léa Delambre miała czterdzieści trzy lata. On trzydziestego pierwszego grudnia miał skończyć pięćdziesiąt. Zastanawiał się, czy jego syn zaakceptowałby w  domu kobietę taką jak ona. Gustav wtargnął do jego życia w  sposób absolutnie nagły i  niespodziewany 2. Servaz z  dnia na dzień stał się jednym spośród dwustu czterdziestu tysięcy samotnych ojców we Francji. Oczywiście stanowili tylko kroplę w  oceanie rodzin jednorodzicielskich, a jednak to właśnie on i Gustav przyciągali ludzkie spojrzenia, gdy wychodzili ze szkoły czy świetlicy. Tak, panowie: i zapomnijcie o równouprawnieniu, kiedy macie do czynienia ze służbami socjalnymi albo kupujecie w  sklepie, którego program lojalnościowy nosi nazwę „Klub mam”. Porzućcie też myśl o  zapraszaniu na nocleg najlepszej przyjaciółki waszej córki –  a  nawet najlepszego przyjaciela waszego syna. Zapomnijcie o tym. Czuł się za stary na wychowywanie siedmioletniego syna. Zwłaszcza, kiedy przeglądając się rano w  lustrze, widział mężczyznę, który co prawda nie wyglądał na swój wiek, ale i  tak już siwiał, a  na jego twarzy pojawiły się pierwsze zmarszczki. Nie mówiąc już o jego gustach muzycznych czy literackich rodem z minionej epoki. Na szczęście była Charlène, piękna żona jego zastępcy. Charlène Espérandieu wiedziała lepiej niż ktokolwiek inny, co lubią dzisiejsze dzieci. I  uwielbiała Gustava. A Gustav uwielbiał ją. Byłego zastępcy, pomyślał: za niecałą godzinę miał się spotkać z  przedstawicielem związku zawodowego policjantów, by się dowiedzieć, na czym stoi. Bo od czasu wydarzeń z lutego 2018 3 był zawieszony. Nie miał już broni, legitymacji, biura – a co za tym idzie, nie miał też zastępcy. Nawet jeśli oficjalnie zawieszenie nie było sankcją, bardzo ją przypominało. Choć było to „zawieszenie z  zachowaniem pełnego uposażenia”, odebrano mu wszystkie premie, co w  jego przypadku oznaczało utratę trzydziestu procent

pensji. Zakazano mu też kontaktowania się z  kolegami. Co i  tak nie robiło różnicy: większość z nich unikała go jak ognia. Bali się, że ich zarazi. Wyjątek stanowili Vincent i Samira. Obydwoje znajdowali sposób, by okazać mu przywiązanie i wsparcie. Co również nie było niczym zaskakującym: Vincent Espérandieu i Samira Cheung byli jego najwierniejszymi zastępcami, uformował ich, zaszczepił w nich upór i lojalność, uczynił ich swoimi przyjaciółmi. Jedyną korzyścią płynącą z zawieszenia był fakt, że przez dwadzieścia cztery godziny na dobę był dostępny dla Gustava. Mógł się dostosować do jego planów lekcji i potrzeb, nie musiał wzywać Charlène ani opiekunki. Miał świadomość, że przesadnie angażuje się w  rolę ojca, że cały jego czas i  wszystkie myśli są przesycone obecnością Gustava. Ale znalazł się w  tej roli po raz drugi i  tym razem nie chciał tego schrzanić. Telefon doktor Léi Delambre zaczął wygrywać piosenkę Léo Ferrégo. – Zaraz będę – odpowiedziała. Ucałowała Gustava. –  Dziś wieczorem mam dyżur. Widzimy się w  niedzielę? –  zapytała, podszedłszy do Servaza. 1. Zob. Bernard Minier, Noc, przeł. Monika Szewc-Osiecka, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2018. [wróć] 2. Ibid. [wróć] 3. Zob. Bernard Minier, Siostry, przeł. Monika Szewc-Osiecka, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2019. [wróć]

2 –  Śledztwo administracyjne zostało zakończone –  oświadczył przedstawiciel związków tonem niewróżącym niczego dobrego. –  Dostaniesz wezwanie na komisję dyscyplinarną. Był 15 czerwca 2018 roku. Piękny dzień, słoneczny i  ciepły. Zawieszenie Martina zaczęło się w  lutym. Zgodnie z  prawem nie mogło trwać dłużej niż cztery miesiące. Chyba że prokuratura przedłużyłaby je w  oczekiwaniu na postępowanie karne, które zostało otwarte po śmierci Erika Langa, słynnego autora kryminałów, oraz jednego z  jego fanów, Rémy’ego Mandela, w  pożarze wznieconym przez tego ostatniego, czego Servaz był świadkiem 1. Pozostałe zdarzenia były odrobinę niejasne. Przynajmniej dla władz: szczęśliwie pominął fakt, iż po tym, jak siłą wyprowadził Langa, „człowieka o  wężowej skórze” z  komendy, groził mu bronią. Powstrzymał się też od wyznania, że nie zrobił nic, żeby go uratować, zbyt skupiony na tym, by wydostać z płomieni własnego syna i uciec z płonącej stodoły. Rzucił okiem na Gustava, który pochłaniał lodowy rożek. Z  powodu strajku szkoły jego syn nie miał lekcji. Nie potrafił powstrzymać wspomnienia blasku pożogi tamtej nocy, żaru, który czuł na twarzy, kiedy biegł obok Gustava w stronę drzwi stodoły. Odwrócił wzrok i  spojrzał na ulicę. Umówił się ze związkowcem w  restauracji w  dzielnicy Carmes, jak najdalej od komendy policji. Tuluza aż wibrowała od gorąca. Mieli wrażenie, jakby każda szyba, każdy metalowy przedmiot chciały ich oślepić, posyłając w  ich stronę ostre rozbłyski białego światła. –  Z  ustaleniem daty posiedzenia komisji mają zaczekać na decyzję sądu – ciągnął jego rozmówca. Zgodnie z przepisami „każde przewinienie popełnione przez funkcjonariusza podczas pełnienia obowiązków służbowych podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej, niezależnie od kar przewidzianych prawem”. Mówiąc jaśniej, funkcjonariusz może zostać oczyszczony przez sąd, a  mimo to ukarany przez swoich przełożonych. Witajcie w cudownym świecie policji.

–  Martin, nie tak dawno temu miałeś już komisję dyscyplinarną… i otrzymałeś trzymiesięczne zawieszenie… oraz degradację do stopnia kapitana –   drobny jegomość wyliczał fakty administracyjne niczym Mojżesz uzbrojony w  tablice Prawa. Servaz zauważył pieprzyk pośrodku czoła rozmówcy, nad poprzeczką okularów, który przypominał trzecie oko. –  Więc tym razem, zważywszy na powagę zarzucanych ci czynów oraz recydywę, czeka cię najprawdopodobniej kara przewidziana w czwartej grupie. Czwarta grupa. Wydalenie lub przymusowa emerytura. Servaz poczuł na karku podmuch lodowatego powietrza. Policjant to jedna z  niewielu profesji, w  których można jednocześnie zostać poddanym sankcjom karnym i zawodowym, tracąc przy tej okazji prawo do emerytury. Prawie żaden zawód nie jest tak wymagający. Gdyby zastosować te kryteria do innych profesji, mnóstwo osób zostałoby skazanych na życie w nędzy. – Ponadto, inaczej niż w sądzie, będziesz przesłuchiwany nie tylko w sprawie faktów, które były przyczyną twojego zawieszenia: członkowie komisji mogą wrócić do zdarzeń z  przeszłości, poruszyć dowolny aspekt twojego życia zawodowego czy prywatnego. Zlustrują całe twoje życie, Martin. Servaz posłał mu obojętne spojrzenie. Jednak w środku się gotował. I bał się. Co będzie z  Gustavem, jeśli on, jego ojciec, nie tylko straci robotę, której poświęcił sporą część życia, ale w  dodatku zostanie pozbawiony prawa do emerytury? Co będzie z  nim samym? Niedługo pięćdziesiąte urodziny. Co innego potrafi oprócz bycia gliną? –  Cóż, plusem jest fakt, że będziesz miał dostęp do całości akt, ja również. Jeśli masz adwokata, możesz poprosić, żeby ci towarzyszył, ale może pełnić tylko rolę obserwatora. Nie ma prawa interweniować podczas przesłuchania przed komisją. Jedynym ciałem, które może cię bronić, jest związek. –   Mężczyzna podłubał w  obficie owłosionym uchu. –  Martin, nie jesteś z  tym wszystkim sam. Będziemy walczyć. Będziemy przy tobie, zarówno podczas komisji, jak i  w  trakcie obrad, i  będziemy interweniować na najwyższych szczeblach. Niektóre związki bardziej się troszczą o dobre relacje z administracją niż o ochronę swoich członków, ale jak wiesz, nasza organizacja za główny cel uznaje obronę policjantów na płaszczyźnie indywidualnej i  zbiorowej. –  Jego przemowa przypominała tyradę sprzedawcy samochodów. –  I  jeszcze coś –  dodał tonem człowieka, który informuje cię nie tylko, że straciłeś nogę, ale że trzeba będzie obciąć i  drugą. –  Ponieważ czekają na wyniki postępowania sądowego, twoje zawieszenie zostanie przedłużone.

Tym razem Servaz zareagował. Spiorunował rozmówcę wzrokiem. Wiedział, że przedstawiciel związków –  z  powodu wyznawanej ideologii, z  oportunizmu albo z  powołania –  jest po jego stronie. Ale czyż w  starożytności nie zabijano zwiastunów złej nowiny? – Nie mogę nawet podjąć innej pracy – rzucił. – Skąd wezmę na rachunki? Wyszli z  Gustavem z  kawiarni. W  drodze do domu zauważył napis skierowany do przedstawicieli jego zawodu:   jebać policję   – Co to znaczy „jebać”? – zapytał Gustav. – Kochać. 1. Ibid. [wróć]

Niedziela

3 Dwudziesta pierwsza. Czerwcowy wieczór powoli ustępował nocy. Choć Tuluza to nie Nowy Jork, ona również latem sypia krótko. Jak pisał Camus, „najdogodniej można poznać miasto, starając się dociec, jak się w nim pracuje, jak kocha i  jak umiera” 1. W  Tuluzie śpi się, pracuje i  kocha hałaśliwie. Mieszkańcy Różowego Miasta nigdy nie pozwolą, by urzędnicy, zarządzenia czy ustawy dyktowali im, jak mają się zachowywać. Wściekają się i mówią głośno –  dlatego Tuluza nigdy w pełni nie odpoczywa. A  zwłaszcza teraz, podczas rozgrywek piłkarskiego pucharu świata. Poprzedniego wieczoru koncertem okrzyków i klaksonów uczczono zwycięstwo Francji nad Australią –  dwa do jednego, jak donosiły media. Servazowi jednobramkowa przewaga nad narodem, który znany jest głównie ze swoich osiągnięć w rugby, nie wydawała się wielkim sukcesem. Ale wygląda na to, że niektórym to wystarczy do szczęścia. O  tym właśnie rozmyślał tego wieczoru, spoglądając, jak niebo ponad dachami zmienia kolor z  łososiowego na popielaty. Przez chwilę kusiło go, by sięgnąć po papierosa, co zrobiłby z przyzwyczajenia jeszcze dwa dni wcześniej, ale przypomniał sobie o plastrze. – Tato! Odwrócił się. Wyszedł z salonu i otworzył drzwi do pokoju Gustava. – Zęby umyte? – zapytał. Chłopiec, który siedział w łóżku, skinął głową. – Poczytasz mi? Servaz się uśmiechnął i  podszedł do regału. Kolekcja książek dla dzieci. Poprzedniej zimy Gustav zażyczył sobie tabletu. Musiał o  nim usłyszeć w szkole. W ciągu kilku lat dziecinne pokoje wypełniły się monitorami. Martin zamierzał dać chłopcu tablet pod choinkę, ale postanowił wcześniej porozmawiać z  jego wychowawczynią. Roztoczyła przed nim apokaliptyczny obraz – zaburzenia koncentracji, problemy z uwagą w trakcie lekcji, oderwanie od rzeczywistego życia, trudności z  zasypianiem. Doktor Léa Delambre trochę go jednak uspokoiła: „Każde dziecko jest inne, ale to prawda, że wiele badań dotyczących mowy, pamięci i koncentracji wskazuje na pewien związek między

czasem spędzanym przed ekranami a snem i wynikami w nauce… Pytanie, czy będziesz umiał mu narzucić ograniczenia w  tym zakresie czy nie”. Mówiąc to, spojrzała na niego uważnie, a on postanowił jeszcze zaczekać. Zdjął książkę z półki, otworzył na zagiętej stronie i położył się obok Gustava. –  Przez wiele dni po urodzeniu świat był dla Bariego obszerną i  mroczną jaskinią. Mieszkał w  sercu wielkiego wykrotu, gdzie ślepa Szara Wilczyca znalazła bezpieczne schronienie na czas jego dziecięctwa 2. – A dlaczego ona jest ślepa? – zapytał Gustav, któremu zamykały się już oczy. Pięć minut później Martin wrócił do salonu i  na stole w  kąciku jadalnym rozłożył dwa nakrycia. Wszedł do kuchni. Królik w sosie na czerwonym winie w  towarzystwie crozet-hermitage. Przepis znalazł w  książce kucharskiej dla początkujących, a odpowiednie wino dobrał dzięki… Internetowi. Nawet on nie potrafił się oprzeć tyranii postępu technicznego. Za drzwiami balkonowymi rozległ się podwójny dźwięk klaksonu. Servaz wystawił głowę na zewnątrz. Krótkie mignięcie samochodowych świateł. W  odpowiedzi pomachał ręką. Droga wolna. Zapalił dwie świece, nastawił muzykę, tym razem nie Mahlera, i ruszył ku drzwiom. –  Dobry wieczór, Columbo –  powitała go doktor Delambre, wychodząc z windy. Miała na sobie długą czarną spódnicę i czarny top z wbudowanym stanikiem, na który narzuciła czerwone bolerko. W  wiosennym słońcu jej skóra nabrała ładnej miodowej opalenizny i  Martin nie mógł oderwać wzroku od zarysu jej obojczyków i tego, co fachowo nazywa się mięśniem mostkowo-obojczykowosutkowym. Nie miał jednak możliwości podziwiać jej dłużej, ponieważ przysunęła twarz do jego twarzy, z  lekkością motyla położyła palce na jego karku i  przycisnęła wargi do jego ust, a  jej oczy, w  których widział własne odbicie, przesłoniły mu całe pole widzenia. – Gustav śpi? Skinął głową. Léa minęła go raźnym krokiem, przeszła do salonu, rzuciła torebkę na sofę, powiedziała coś na temat aromatów dochodzących z  kuchni i odwróciła się do niego. – Dajesz radę? Przez moment zastanawiał się, czy chodzi jej o stosunki z Gustavem, ale po chwili zrozumiał, że Léa mówi o odwyku. – Od piątku ani jednego. Wróciła, by go pocałować, i powąchała jego szyję jak rozkoszny szczeniak.

–  Rzeczywiście, nic nie czuć. A  już się prawie przyzwyczaiłam do tego zapachu. Położył dłonie na jej okrągłych pośladkach wyczuwalnych przez cienki materiał spódnicy i przyciągnął ją do siebie. – Potrzebowałbym całościowego badania, pani doktor. – Przecież badałam pana trzy dni temu? – Ostrożności nigdy za wiele. –  Najpierw zjedzmy, od rana nie miałam nic w  ustach i  jestem głodna jak wilk. Stuknęli się kieliszkami. Usiedli do kolacji, a  Servaz patrzył, jak kobieta z  apetytem wgryza się w  mięso. Pochwaliła jego kucharski talent, ale on wiedział, że królik gotował się za długo. Opowiedziała mu o  dniu spędzonym w szpitalu, a on egoistycznie po raz kolejny poczuł, jak ściska mu się serce – nie na myśl o całej niesprawiedliwości tego świata, ale o tym, że kobieta, w której się zakochał, musi codziennie stawiać jej czoło. Wiadomo: dotyka nas to, co jest nam bliskie. Z  pozorną obojętnością dzieliła się historiami z  oddziału dziecięcego, on jednak wiedział, że to jej mechanizm obronny. Ciężarna czternastolatka, której rodzice nie zgadzali się na aborcję –  Léa podejrzewała, że sprawcą ciąży jest ojciec dziewczyny. Dziesięcioletni chłopiec, ofiara nękania na portalach społecznościowych, po trzeciej próbie samobójczej. Czterolatek dotknięty zespołem Ushera, który objawia się głuchotą od urodzenia oraz postępującą ślepotą. Jeśli Bóg istnieje, to jest prawdziwym draniem. I inne, bardziej pospolite przypadki: niemowlę pozostawione przez matkę w samochodzie zaparkowanym w pełnym słońcu, wyglądające jak kurczak wyjęty z piekarnika, prawdopodobne następstwa neurologiczne; noworodek z  zarośniętym odbytem. A  także zaburzenia odżywiania, problemy psychomotoryczne. Servaz poczuł się zdołowany tą litanią. Dzieci… Nie śmiał wyznać Léi, że kiedy ona wymieniała wszystkie cierpienia, które trapią małych ludzi na tej planecie, on rozmyślał tylko o Gustavie. Miała potrzebę, by się z nim podzielić. Co by pomyślała, gdyby poprosił, żeby tego nie robiła? To był cud, że obojgu zawsze udawało się odłożyć na bok sprawy zawodowe, by spotkać się w seksie, w który uciekali od teraźniejszości i przybliżali się do tych obszarów, gdzie, choć znali się coraz lepiej, wciąż się wzajemnie odkrywali. Ilekroć widział jej rysy zmienione rozkoszą –  gdy prawie krzyczała, wbijając paznokcie w jego barki, ramiona albo pościel, przyciskając się do niego twardym wzgórkiem łonowym, ze wzrokiem skierowanym do wewnątrz, zapominając

o nim i o całym świecie – odczuwał to samo przyjemne mrowienie w żołądku. On, który przez długi czas sądził, że do końca swych dni będzie sam, smakował te wyjątkowe chwile. Tej nocy, po tym jak Léa zasnęła, a  on przez otwarte okno słuchał zgiełku miasta, uświadomił sobie, że pojawienie się jej i  Gustava uczyniło go jednocześnie silniejszym i bardziej kruchym. Teraz bał się już nie tylko o siebie. Oparł się pokusie, by wstać i zajrzeć do pokoju syna. Spojrzał na plecy kobiety, która leżała na boku, z podziwem kontemplując jej rozszerzające się biodra, jej pośladki. Wsłuchał się w jej oddech. Poczuł, że coś się w nim rozwiązuje, jakby uwalniało się jakieś nieśmiałe szczęście, niczym zapach wydobywający się z flakonika perfum. Zerknął na wyświetlacz telefonu. Za kilka godzin ją obudzi, a  ona wymknie się jak złodziejka, zanim wstanie dzień, a  przede wszystkim zanim Gustav otworzy oczy. Nie chciał, żeby jego syn widział ich razem. Jeszcze nie. Było za wcześnie. Gustav coraz rzadziej wspominał o matce, ale czasem jej postać powracała w  rozmowach –  niczym duch nawiedzający ich życie. Od którego ani ojciec, ani syn nie potrafili się uwolnić. Marianne Bokhanowsky została porwana przez seryjnego mordercę Juliana Hirtmanna pewnego czerwcowego dnia 2010 roku, dokładnie przed ośmioma laty, gdy była w  ciąży z  Gustavem. Pamiętał ten dzień, jakby to było dzisiaj: pusty dom, firanki unoszone wiatrem, VI Symfonia Mahlera podkręcona na cały regulator, instrumenty i  skrzypce rozszalałe w  kodzie –  utwór, który Theodor Adorno nazwał „Wszystko złe, co się źle kończy” 3. Wydała Gustava na świat w niewoli, a kiedy chłopiec poważnie zachorował, sam Hirtmann powierzył go Servazowi. Również Hirtmann –  zanim został aresztowany przez policję –  eskortował Martina do tamtej austriackiej kliniki. Marianne natomiast nigdy się nie pojawiła. Szwajcar nie chciał mu nawet powiedzieć, czy kobieta żyje. A  potem przyszła tamta pocztówka. Na Boże Narodzenie 2017 roku. I  to zdjęcie, na którym była ubrana w  tę samą tunikę, w  której widział ją po raz ostatni. Czytała gazetę. Servaz kazał zbadać zdjęcie – to nie był fotomontaż. Na pocztówce widniały tylko życzenia „Wesołych Świąt”. Była podpisana przez Juliana. I  od tamtego czasu nic. Żadnego znaku z  jej strony. Hirtmann siedział w „pięciogwiazdkowym” więzieniu w Leoben, w Austrii. Ostatni raz napisał do Servaza w  lutym. Martin zastanawiał się, dlaczego rozmyśla o  tym co noc. Usiadł na brzegu łóżka, upewnił się, że Léa śpi, i  poszedł do kuchni, by nalać sobie wody. Noc była ciepła i łagodna. Przez otwarte okna do mieszkania wpadał delikatny wiatr, który jak niewidzialna kobieca dłoń pieścił jego nagi tors. Czuł

się dobrze. Lepiej niż przez ostatnie kilka lat. Nagle dotarło do niego, że słyszy jakiś natarczywy dźwięk. Dopiero po kilku sekundach uświadomił sobie, co się dzieje. To jego telefon – zostawił go na szafce nocnej. Szybko wrócił do sypialni. Dzwonek obudził Léę, która, zaspana, odwróciła się w  jego stronę. Smartfon na blacie wciąż lamentował, domagając się uwagi niczym głodne dziecko. Była pierwsza trzydzieści. Telefon w  środku nocy rzadko oznacza dobre wieści, pomyślał. Z  walącym sercem sięgnął po urządzenie: nie znał tego numeru. – Mogłeś przynajmniej ustawić jakąś melodię – zażartowała Léa. Miała włosy w  nieładzie i  twarz obrzmiałą od snu. Uśmiechała się, ale w  jej głosie słychać było napięcie. Zawahał się. Spojrzała na niego, unosząc brwi. –  To jak, odbierzesz czy nie? Przesunął zieloną ikonkę i przycisnął aparat do ucha. – Martin! Martin, jesteś tam? Ten głos… Servaz zadrżał. Ledwie zauważył, że Léa go obserwuje. Ten głos… Nie słyszał go od ośmiu lat, a jednak natychmiast go rozpoznał. Jakby to było wczoraj. Czas przestał istnieć, lata uleciały, przeszłość pojawiła się nagle jak kometa na nocnym niebie. Usiadł na brzegu łóżka, zamknął oczy. To niemożliwe. 1. Albert Camus, Dżuma, przeł. Joanna Guze, PIW, Warszawa 2017. [wróć] 2. James Curwood, Bari, syn Szarej Wilczycy, przeł. Jerzy Marlicz, Prószyński i S-ka, Warszawa 1997. [wróć] 3. Zob. Bernard Minier, Krąg, przeł. Monika Szewc-Osiecka, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2012. [wróć]

Poniedziałek

4 Uświadomił sobie, że nie jest w  stanie wymówić słowa, a  serce tłucze mu się w klatce piersiowej jak werbel. – Marianne??? Jego głos był chropowaty niczym papier ścierny. – Martin… Martin, to ty? Wydawała się przerażona. W  głowie Servaza od razu pojawiło się tysiąc pytań. – Gdzie jesteś? – zapytał. Miał ochotę pytać dalej: Gdzie byłaś przez wszystkie te lata? Skąd masz mój numer? Z  czyjego telefonu dzwonisz? Dlaczego dzwonisz do mnie w  środku nocy? Dlaczego się nie odzywałaś? Hirtmann siedzi. Kto trzymał cię w niewoli? GDZIE BYŁAŚ? Przynajmniej na jedno pytanie znał odpowiedź: w  ciągu ostatnich ośmiu lat nie zmienił numeru. Nie był ani trochę geekiem. „Pomyliłeś epoki”, podsumował go kiedyś Espérandieu. – Martin, proszę, musisz mi pomóc! – Gdzie jesteś? – powtórzył. – Nie wiem! – prawie zawyła. – W jakimś lesie! – W lesie? Ale gdzie jest ten las? –  Martin, nigdy nie byłam bardzo daleko. Wbrew temu, co… –  W  tym momencie na linii rozległ się jakiś zgrzyt, tak że przez chwilę się nie słyszeli. –  W Pirenejach… W górach. Znowu zgrzyty. Nagle bardzo się przestraszył, że połączenie zostanie przerwane. – Martin, ja… ja uciekłam! Przełknął ślinę. Krew pulsowała mu w  skroniach tak mocno, że prawie nie słyszał głosu w  słuchawce. Nie miał świadomości, że zsunął się na podłogę i siedzi oparty o materac. Ani że zaskoczona Léa się podniosła i z niepokojem wpatruje się w  przestrzeń między jego łopatkami. Ani że od ściskania telefonu stawy jego palców całkiem zbielały. –  Proszę cię! –  powtórzyła Marianne. –  Tutaj jest słaby zasięg. Od godziny próbuję się do ciebie… W każdej chwili może nas…

Fale trzeszczących zakłóceń i ciszy były coraz bardziej złowieszcze. – Jesteś w Pirenejach, tak? W górach? Ale nie wiesz, gdzie konkretnie, tak? – Tak! Poczuł, jak opanowuje go stres –  ta sama panika, która zniekształcała głos Marianne. – Powiedz, co stamtąd widzisz! Chwila ciszy. – Jestem na zboczu góry. W lesie. Na ścieżce… Nad jakąś… doliną. Mówiła dalej, ale jej słowa utonęły w kolejnej powodzi zakłóceń. – Co? Nie usłyszałem! – A teraz? – Teraz tak! –  Mniej więcej godzinę temu widziałam jakiś… kościół. Otoczony murem. I stare budynki. Coś jakby kla… – Klasztor? – Tak! Martin, ja… – Czy była tam rzeka i most? – Tak, tak! – A jak daleko były góry? – Bardzo blisko. – Wysokie? – Tak. Zna to miejsce! Opactwo Aiguesvives. Nie kojarzył żadnego innego miejsca w Pirenejach, które odpowiadałoby temu opisowi. – Marianne, zawiadomię żandarmerię. Niedaleko jest posterunek, przyjdą po ciebie! – NIE! – krzyknęła, a jej głos był pełen rozpaczy i trwogi. – Nie! Nie dzwoń do niko… Przyjedź sam! – Marianne, co się dzieje? – zawołał tak głośno, że nie tylko z całą pewnością przestraszył Léę, ale mógł też obudzić Gustava. –  Marianne, muszę ich zawiadomić! –  Nie… proszę cię, nie dzwoń na… policję! Tylko nie to! Obiecaj… Wytłumaczę ci… Zawahał się. Nie wiedział, jaką podjąć decyzję. Dlaczego myśl o powiadomieniu żandarmerii tak ją przeraża? – W takim razie zawróć! Idź do opactwa! – zaordynował. – Nie! Nie zawrócę! On na pewno mnie…

– Kto? Kto cię szuka? Marianne?! Milczenie. – Marianne, kto cię szuka? Znowu trzaski na linii. – Marianne… Marianne? Ktoś lub coś przerwało połączenie. – Marianne!   – To była ona? Pytanie czysto retoryczne –  po to, by nawiązać kontakt z  mężczyzną, który wyglądał, jakby nagle znalazł się gdzieś bardzo daleko stąd – bo Léa doskonale znała odpowiedź. Skinął głową. Prawie wstydził się tego, jak się przed chwilą zachował. Opowiedział jej o Marianne, o porwaniu, o tym, jak zniknęła ze świata żywych. Nie ukrywał przed nią, że matka Gustava za młodych lat była jego wielką miłością. Ani że go oszukała, zmanipulowała –  ale zrobiła to, żeby chronić Hugona, swojego drugiego syna i przyrodniego brata Gustava. Hugona, który teraz siedzi w więzieniu. – Co się dzieje? – zapytała. W kilku słowach powiedział, o co chodzi. Słuchała go bez przerywania i bez ruchu, ale w miarę jak opowiadał, jej spojrzenie posępniało. Servaz wiedział, co musiała pomyśleć: ta kobieta zdołała uciec z niewoli po ośmiu latach i wzywa na pomoc właśnie ciebie… Dlatego jesteś taki poruszony. – Muszę się z kimś skontaktować – powiedział. Sięgnął po telefon i wyszedł z sypialni. Upewnił się, że Gustav śpi. Wszedł do salonu. Odszukał numer, pod który nie miał prawa dzwonić ani w środku nocy, ani za dnia. –  Martin? Co się dzieje? –  usłyszał głos Vincenta Espérandieu, swojego byłego zastępcy. Nie wiedział, jak zacząć. To, co się przed chwilą wydarzyło, było takie dziwne, takie nieprawdopodobne. – Przed chwilą odebrałem telefon – powiedział. – Od kogo? Streścił mu rozmowę, opowiedział o  panice w  głosie Marianne, o  opisie miejsca, w którym się znajdowała. Przytoczył jej słowa: „Ja uciekłam!”. Chwila ciszy po drugiej stronie. – Jesteś pewien, że to była ona? – zapytał Vincent, nie kryjąc sceptycyzmu. – Stuprocentowo.

– Kurwa mać. Po tylu latach. To… to po prostu… Niewiarygodne, niewyobrażalne, nieoczekiwane, zdumiewające, cudowne, przerażające? Tak, wszystko naraz, pomyślał. Przypomniał sobie przypadek tamtego ojca z Seine-Saint-Denis, który powierzył córeczkę opiekunce, a potem zniknął na… czterdzieści lat. I Lucy Ann Johnson, kanadyjskiej matki, która bez uprzedzenia porzuciła rodzinny dom: córka trafiła na jej ślad po pięćdziesięciu latach. A także sprawę trzech kobiet przetrzymywanych w niewoli w Cleveland: jednej z  nich w  końcu udało się wezwać pomoc –  po dziesięciu latach. Niech nikt mi nie mówi, że ten świat jest normalny, podsumował w duchu. – I co zamierzasz, stary? – zapytał Vincent. – Nie wiem. –  Martin, to, co się stało, jest niewiarygodne, ale musisz sam zawiadomić służby – powiedział Espérandieu po chwili wahania. – Ja nie powinienem nawet o tym wiedzieć. Przypominam ci, nie wolno mi z tobą rozmawiać. – Wiem. Ale potrzebuję twojej pomocy. Już, teraz. Jeszcze raz pomyślał o słowach Marianne: żadnej policji. Kolega po drugiej stronie słuchawki westchnął. – No dobra. Co chcesz, żebym zrobił? – Namierz numer telefonu, sprawdź, gdzie się logował. Espérandieu milczał przez chwilę. – A jak miałbym to zrobić bez wniosku do operatorów? Servaz się zawahał. Nie chciał wsypać przyjaciela, ale nade wszystko pragnął odnaleźć Marianne. – Wymyśl coś. Doklej to do innego śledztwa. –  Kurwa, wiesz, że jeśli szef mnie nakryje, to ja też będę miał komisję dyscyplinarną? –  Zamilkł na chwilę. –  Okej, okej, zrobię, co się da… Ale to musi zaczekać do jutra: gdybym w środku nocy powyrywał wszystkich z łóżek, musiałbym się z tego gęsto tłumaczyć. Może tak być? – Jeszcze jedno – rzucił Servaz. – Wal, słucham cię. – Czy mógłbym zostawić u was Gustava? Za chwilę? Pojadę tam. – Teraz, w nocy? – Nie ma czasu. Usłyszał kroki Léi w korytarzu. –  Jasne –  odpowiedział Vincent. –  Jasne. Nie ma problemu. Wiesz, że traktujemy Gustava jak członka rodziny. A Charlène go uwielbia. Martin? – Tak?

– Twoja kariera w policji wisi na włosku. Nie zrób jakiegoś głupstwa.   – Ta kobieta… Ciągle ją kochasz? Zważywszy na okoliczności, pytanie było dość niestosowne, niedelikatne – ale z drugiej strony na swój sposób również logiczne i nieuniknione. – Nie – odpowiedział. Odwrócił się i  spojrzał Léi głęboko w  oczy. Stali na balkonie. Kobieta spuściła wzrok i zobaczyła papierosa w jego dłoni. – Martin, masz przyklejony plaster. Teraz on spuścił oczy. – Przepraszam, to już ostatni. – W jego głosie słychać było pośpiech. Skinęła głową, ale jakoś bez przekonania. Uświadomił sobie, że po raz pierwszy widzi u  niej taką reakcję. Reakcję kobiety, która nie do końca ufa swojemu partnerowi. Widywali się codziennie od trzech miesięcy. Czyli w sumie nie było tak źle: pierwsza drobna rysa pojawiła się dopiero po trzech miesiącach. Podeszła do niego i położyła chłodną dłoń na jego rozpalonym torsie. Serce waliło mu jak młot i  był pewien, że Léa wyczuwa to pod opuszkami palców. Znowu utkwiła w nim wzrok. –  Martin –  przemówiła cichym, ale stanowczym głosem. –  Rób to, co powinieneś zrobić. Jeżeli ta kobieta jest w niebezpieczeństwie, powinieneś tam natychmiast jechać. Przytaknął. Szybkim ruchem zgniótł na wpół wypalonego papierosa o  balustradę, pozostawiając na niej niewielki czarny ślad. Zerknął na zegarek. Dochodziła druga. – Muszę obudzić Gustava i zawieźć go do Vincenta i Charlène. Zrozumiała, co to znaczy. Nie możesz tutaj zostać, musisz wyjść, żeby cię nie zobaczył… Zamierzała coś powiedzieć, ale przypomniała sobie, że jeśli się chce wejść w  życie samotnego ojca, trzeba przestrzegać kilku podstawowych zasad. A pierwsza z nich brzmi: cierpliwie znosić własny ból. Nie przyśpieszać biegu rzeczy. Wróciła do sypialni po swoje rzeczy. Szybkim krokiem wszedł do swojego gabinetu i  otworzył szufladę. Wyjął kopertę z  adresem nadawcy: Justizanstalt Leoben, Dr.-Hanns-Groß-Straße 9, 8700 Leoben, Österreich. Wzorcowe więzienie w  Leoben, w  Austrii. List przyszedł w lutym 1.   Drogi Martinie,  

pewnie Cię to nie dziwi, ale tutaj, w  celi, często o  Tobie myślę. Życie upływa mi tu raczej przyjemnie. Austriacy doświadczyli w  swojej historii barbarzyństwa, dzięki czemu się ucywilizowali. Ich więzienia to w  porównaniu z  Waszymi ośrodki kolonijne. Ale mam mnóstwo czasu na myślenie. William Blake napisał, że Zmiłowanie i Okrucieństwo mają ludzkie serce, Litość i Zazdrość ludzkie oblicze, a Miłość i Przemoc – święte ludzkie kształty. Który z  tych kształtów jest Twoim doświadczeniem, Martin? Przemoc czy Miłość? Założyłbym się, że ta pierwsza. I  jakie masz serce: okrutne czy miłosierne? Mam nadzieję, że myślisz o mnie równie często, jak ja myślę o Tobie.   Twój przyjaciel Julian   Włożył list z  powrotem do koperty. W  szufladzie leżał też segregator. Wycinki z  gazet. Przerzucił je szybko, w  skupieniu. Znalazł to, czego szukał: pocztówkę ze zdjęciem Marianne. 1. Zob. Siostry, op. cit. [wróć]

5 Niebo było pełne gwiazd. Lśniący proszek niczym piasek rozsypany przez boskiego siewcę pokrywał całe sklepienie ponad równą wstęgą wiodącą przez ciemną okolicę. Volvo mknęło pogrążoną w  mroku autostradą A64 samotne i niezauważone przez nikogo, z prędkością znacznie wyższą od dozwolonej. Servaz liczył godziny, kilometry, zjazdy: Saint-Martory, Lestelle, SaintGaudens. Podłączył słuchawkę przez Bluetooth i  wielokrotnie próbował się połączyć z  numerem, z  którego dzwoniła Marianne, ale odpowiadała mu tylko cisza, gdy tymczasem kilometry uciekały z zawrotną szybkością. Czy zdąży na czas? Czy ją odnajdzie, a jeśli tak, to w jakim stanie? A może ktoś znajdzie ją przed nim? Niepokój. Ciemności. Upływające minuty i kilometry. Kilka razy miał pokusę, by zapalić, ale przypominał sobie spojrzenie Léi i wolał sięgnąć po gumę. Godzinę po tym, jak opuścił Tuluzę, na wysokości Lannemezan zjechał z autostrady na drogę departamentalną numer 929, prowadzącą prosto w stronę gór, których mroczne, zębate kontury widniały w  oddali, podobne do szczęk pożerających noc. Na wysokości Arreau skręcił z  głównej drogi, przejechał przez most nad rzeką i  pogrążone we śnie miasteczko w  kierunku Aiguesvives na pograniczu departamentów Haute-Garonne i  Hautes-Pyrénées. Nie upłynęło wiele czasu, a  już sunął między potężnymi czarnymi świerkami, stłoczonymi ciasno hieratycznymi strażnikami, które rzucały na drogę złowieszczy cień. Wciąż żadnych wieści od Marianne. Servaz czuł, że stres pożera mu wnętrzności. Otaczały go teraz coraz bliższe pirenejskie zbocza. Opuścił już leśne ciemności i  jechał wzdłuż potoku, którego powierzchnia lśniła w  blasku księżyca, jakby harcowały na niej setki złotych rybek. Następnie wjechał na duży kamienny most i jego oczom ukazała się tablica:   AIGUESVIVES 4384 mieszkańców Rzeka Opactwo

Las   Zegar cyfrowy na desce rozdzielczej wskazywał trzecią czterdzieści pięć, gdy Martin wjechał do uzdrowiska, które spało zwinięte w  kłębek niczym kot na zapiecku. Domy, których okna w  tak pogodną noc dawniej byłyby otwarte na oścież, były zatrzaśnięte jak sejfy w  banku szwajcarskim. Nie zatrzymując się, przejechał przez miasto i ruszył ku górom, które w oddali zamykały dolinę. O  tej porze dolina zdawała się wymarła, jakby znalazł się na planecie, na której nie ma życia. Wyjeżdżając z  zakrętu, omal nie przegapił rozgałęzienia dróg. Ustawiony na poboczu drogowskaz z  tablicą ABBAYE DES HAUTSFROIDS niemal całkowicie zakrywały liście leszczyny. Zahamował i szybko wycofał na opustoszałej szosie, a następnie skręcił w prawo i wjechał do lasu. Piął się pod górę tunelem, jaki tworzyły pnie gęsto rosnących drzew i  dywany paproci, a  następnie zjechał na lewo. Przez duży prześwit wśród roślinności zobaczył poniżej, w lesistej dolinie: dwunastowieczny kościół opacki z  wieżą, zbudowany na planie krzyża, typowo cysterski, z  wirydarzem otoczonym arkadami, zabudowania klasztorne – refektarz, dormitoria – których masywna architektura najwyraźniej miała odstraszać i  służyć mieszkańcom w  przetrwaniu surowych zim. Wszystko razem wyglądało mrocznie, nieprzyjaźnie i  monumentalnie. Brzegi oświetlonego księżycowym blaskiem strumienia na dnie doliny porastała trawa, ale górskie zbocza otaczające opactwo były całkowicie zalesione. Marianne… To właśnie z tych lasów dzwoniła. Ruszył w dół, przejechał przez łukowaty kamienny mostek i zaparkował niedaleko od bramy, pod dębem, który rósł w  tym miejscu od dobrych kilku wieków. Kiedy wysiadł z  samochodu, uderzyła go głębia ciszy spowijającej tę wyjętą z czasu i ze świata okolicę. Wielkimi krokami pokonał drogę do wysokich drewnianych drzwi, nad którymi widniał wykuty w kamieniu napis Vultum Dei quaerere. „Szukaj Bożego oblicza”. Litery lśniły w  księżycowym świetle. Poczuł się trochę tak, jakby się przeniósł kilka wieków wstecz, kiedy tutejsi mnisi karczowali okoliczne lasy, by uprawiać ziemię i  sprzedawać drewno. Albo do czasów bezpośrednio poprzedzających wojny religijne, podczas których protestanci ograbili i  spalili większość opactw na południowym wschodzie kraju. Do okresu sprzed rewolucji francuskiej, która miała skazać mieszkańców klasztoru na wygnanie. Nagle zadrżał. Usłyszał przebijający się przez ciszę harmonijny śpiew – tak piękny, że na chwilę zamarł w  bezruchu, by go słuchać. Dźwięk dochodził z  jednego z  budynków. Męskie głosy, czyste i  lekkie, jakby wydobywały się

z  dziecięcych ust. W  ciszy doliny wznosiły się w  górę jak stado szpaków. Spojrzał na zegarek. Czwarta piętnaście. Godzina czytań, pierwsze oficjum dnia. Żyjący według reguły świętego Benedykta mnisi prawie nie śpią. Teoretycznie całe dni upływają im na pracy i  modlitwie, a  na sen przeznacza się bardzo niewiele czasu. Opatrzone herbem główne drzwi wyposażone były w kołatkę, ale obok nich znajdował się też przycisk domofonu. Kiedy Servaz wcisnął guzik, w  lesie zahukała sowa. Po dwóch ciągnących się w  nieskończoność minutach w domofonie rozległ się głos: – Kto tam? – Kapitan Servaz. Policja kryminalna z Tuluzy. Chciałbym pomówić z opatem –  oświadczył, modląc się w  duchu, by mnisi nie zadzwonili na najbliższy posterunek żandarmerii. – Kapitan jaki…? – Servaz. Policja kryminalna. – Wie pan, która jest godzina? – Tak. Ale ja w pilnej sprawie. – Co to za sprawa? Jego rozmówca sprawiał wrażenie, jakby ani fakt, że rozmawia z policjantem, ani tak wczesna pora nie robiły na nim najmniejszego wrażenia. Życie z dala od świata i  „w  wielkiej bliskości Boga” musi sprawiać, że człowiek staje się do pewnego stopnia obojętny na zwykłe codziennie sprawy. – Wyjaśnię to opatowi – uciął kategorycznie Servaz. – Proszę zaczekać. Zaczekał. Upłynęło kolejne pięć minut. Niecierpliwość była jak kwas, który trawił mu żołądek. Wcisnął guzik jeszcze trzy razy, ale nikt nie odpowiadał. Wreszcie śpiewy umilkły. Minutę później drzwi się otworzyły i stanęła w nich wysoka postać. Mężczyzna był wyższy od Servaza. Miał na sobie długą białą tunikę ściśniętą w pasie, a na niej czarny szkaplerz. Rysy miał ostre i wyraziste, kontur wystającej żuchwy łagodził wianuszek szpakowatej brody, ale płonące spojrzenie spod gęstych brwi, zza oprawionych w metal okularów, nadawało mu surowy, wyniosły wygląd starego jastrzębia – i Servaz pomyślał, że rozmowa nie będzie łatwa. –  Ojciec Adriel. Przeor powiedział mi, że jest pan kapitanem policji. To prawda? Żadnego dzień dobry, facet zmierza prosto do celu. Mówił silnym, czystym barytonem. Servaz ocenił go na mniej więcej siedemdziesiątkę.

– Tak, ja… – Ma pan jakąś legitymację albo coś? Szybciej niż się spodziewał. Nie, nie mam, od czasu gdy mnie zawiesili, pomyślał. Lampa nad drzwiami świeciła skąpym żółtawym blaskiem. Wyjął kartę transportu miejskiego i szybkim ruchem magika mignął nią przed oczami opata, po czym równie szybko schował. –  Przepraszam, nie widziałem –  nalegał zakonnik. –  Nie miałby pan nic przeciwko temu, żebym przyjrzał jej się uważniej? Masz ci los, jaki ten opat nieufny. Swoją drogą, żyjąc w  kraju, w  którym każdego dnia dochodzi do dewastacji trzech kościołów, miał powód. Sięgnął do kieszeni kurtki po artykuł z gazety, który wyjął wcześniej z szuflady biurka. „La Dépêche” z  2009 roku. Za sprawą afery z  koniem bez głowy trafił wtedy na pierwsze strony lokalnej prasy 1. Miał nadzieję, że choć upłynęło dziewięć lat, mnich rozpozna go na zdjęciu. Mimo mizernego oświetlenia opat szybko przejrzał tekst, podniósł wzrok i jeszcze raz spojrzał na artykuł. – Przykro mi – powiedział, zwracając mu wycinek. – Jakiś czas temu opactwo padło ofiarą kradzieży i  dewastacji, dlatego jesteśmy nieufni. Nie żyjemy w  takim oddaleniu od świata, jak byśmy sobie tego życzyli. – Wciąż na niego patrzył. –  Nie będę przed panem ukrywał, że prawie nie śledzimy tutaj wiadomości. Co sprowadza do nas tak… wybitnego policjanta o tej porze? W jego głosie nie było ani grama sarkazmu. –  Trochę długo by mówić. Ale chodzi o  sprawę niecierpiącą zwłoki. Czy mógłbym wejść? Opat się zawahał. Servaz wiedział, że furta oznacza granicę między tym, co zewnętrzne, a tym, co wewnętrzne – między życiem świeckim a regularnym, to znaczy poddanym monastycznej regule. Dawniej książęta przybywali tu z darami, a biedacy przychodzili po jedzenie. Dalej jednak nie wchodzili. Nawet w XXI wieku klasztor pozostawał przestrzenią zamkniętą i goście niekoniecznie byli w nim mile widziani. – Proszę – powiedział w końcu opat.   W  półmroku klasztoru twarz duchownego wyglądała jak pośmiertna maska, woskowo blada, skóra na wystających kościach policzkowych i  imponującej garbatej kości nosowej jakby się naciągnęła. Jego cienkie, otoczone zarostem wargi drgnęły. Mężczyzna odchrząknął. –  Absolutnie przerażająca historia –  podsumował. Jego wzrok zapłonął w ciemności. – Jak można tak dręczyć człowieka przez tyle lat?

Servaz spojrzał na zegarek. Nawet pobieżnie nie rzucił okiem na ten średniowieczny wystrój, na otaczające cały wirydarz arkadowe krużganki – którymi jako pasjonat architektury byłby zachwycony. Nie chcąc tracić czasu, próbował mówić tak zwięźle i  przekonująco, jak tylko mógł, używając słów w rodzaju: „więziona”, „gwałcona”, „uciekła” i „w niebezpieczeństwie”. – Ojcze, musimy… –  Jeśli sprawa jest taka pilna, dlaczego przyjechał pan sam? –  zapytał ostrożnie kapłan. – Nie rozumiem tego. Mógłby pan sprowadzić posiłki. Servaz poczuł, jak ogarnia go wzburzenie. – Już powiedziałem: nie ma czasu! Dzwonienie w środku nocy do kolegów, uruchamianie całej tej machiny kosztowałoby mnie kilka cennych godzin. – Ale mógł pan przynajmniej skontaktować się z żandarmerią z Aiguesvives. Dotarliby tu przed panem. Niegłupi ten ojczulek. Martin znowu usłyszał głos Marianne: „Nie dzwoń na policję! Obiecaj…”. Nagle opadły go straszne, druzgocące wątpliwości: a  jeśli postępując w  ten sposób, skazał ją na zgubę? Próbował dodać sobie otuchy. W lesie jest tysiąc miejsc, w których nocą można się ukryć, ona gdzieś tutaj jest, czeka, myślał. –  Proszę posłuchać, nie mam czasu, żeby to ojcu wyjaśniać! –  powiedział podniesionym głosem. – Czy wśród mnichów jest ktoś, kto dobrze zna te lasy? –  Prawie wszyscy: prowadzimy tu wycinki, poza tym lubimy spacerować wśród drzew i  medytować. –  Opat się otrząsnął, jakby wreszcie zdał sobie sprawę, że należy działać bez zwłoki. – Pójdę po nich, przeczeszemy las! Ma pan jej zdjęcie? 1. Zob. Bernard Minier, Bielszy odcień śmierci, przeł. Monika Szewc-Osiecka, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2012. [wróć]

6 Okolice spowijała ciemna noc. Servaz miał przed oczami jeden z najdziwniejszych widoków, jakie kiedykolwiek zdarzyło mu się oglądać. Mnisi żywcem wyjęci ze średniowiecza przeczesujący mroczne leśne ostępy z pomocą latarek elektrycznych. Szli bez słowa, muskając lśniącymi wiązkami światła pnie i igły rosnących blisko siebie świerków, odziani w zwiewne białe szaty, niczym jasne plamy w ciemności, podczas gdy noc stawała się coraz gęstsza. Wyglądali jak legion duchów z  koszmaru skruszonego grzesznika. Małe zwierzęta pierzchały przed nimi, przerażone niezwyczajną o tej porze wrzawą, czmychały, by zaszyć się w  zaroślach. Pnie lśniły w  blasku latarek, a  czarne cienie podkreślały każde zagłębienie i  każdy wystający korzeń. Cały ten roślinny labirynt, ta nieprzenikniona plątanina gałęzi, igieł, pajęczyn i mchów stanowiły znakomitą kryjówkę – i to Servaza trochę pocieszyło. Jeśli Marianne zaszyła się w  tej gęstwinie, prawdopodobieństwo, iż prześladowca trafi na jej ślad, było niewielkie. Ta myśl w  sposób nieuchronny budziła w  nim jednak również lęk. Kim jest ten, kto ją ściga? Hirtmann jest w więzieniu, daleko stąd. To znaczy, że nawiązał z  kimś współpracę. Z  człowiekiem takim jak on czy raczej z  kimś, komu płacił? Servaz zerknął na zegarek. Czwarta pięćdziesiąt trzy. Od telefonu Marianne upłynęły trzy godziny. Co robiła przez cały ten czas? Zaszyła się gdzieś tutaj czy uciekła dalej? Gdzie ona jest? – Marianne! – zawołał. Usłyszał echo swojego głosu odbitego od gór wznoszących się powyżej lasu. Nadstawił uszu. Na próżno. Spowijająca dolinę cisza i krótkie rozbłyski latarek w  ciemności drażniły go. Gdzie ona jest? Servaz czuł, że ogarnia go niepokój. Jakby jego umysł, osaczony przez te ciemności i ten las, tak bardzo się opróżnił, że wyschła w nim wszelka myśl. Nie liczyło się już nic prócz tego, że Marianne jest tuż-tuż, może kilka metrów od niego, może nieprzytomna, a on mógłby jej nie zauważyć i  minąć ją. Wraz z  upływem czasu jego panika rosła. Muszę ją znaleźć. Teraz. Nie mogę sobie pozwolić na to, by stracić ją po raz drugi, gorączkował się.

Ta niekończąca się noc była jedną z  najbardziej przerażających, jakie dotąd przeżył. Mnisi w tych swoich białych, prawie odblaskowych habitach wyglądali jak tancerze w  jakimś bezsensownym balecie. Szedł jednak i  wołał ją dalej, z uczuciem, jakby znalazł się w zaczarowanej twierdzy, w koszmarnym leśnym pałacu. W trakcie tej przerażającej nocy musiał przepędzać dantejskie wizje, którymi wyobraźnia bombardowała jego umysł. Krew kapiąca z  gałęzi drzew, lśniąca w  blasku latarek niczym farba. Marianne wisząca na jednym z  konarów, ze sznurem wokół szyi i  dyndającymi nagimi stopami; złowroga męska postać na ścieżce między dwoma szpalerami drzew, z nożem w dłoni. Gdy tak przemierzali ten las i nadzieja na jej odnalezienie malała, w nim stopniowo narastała dziwna gorączka. Po jakimś czasie w prześwicie między świerkami zobaczył, że niebo zaczyna jaśnieć. Chłodny poranny wiatr budził dolinę, niosąc z  sobą woń żywicy i  igliwia. Gdzie ona jest? Znowu zawołał i  znowu odpowiedziało mu echo –  w taki sposób, że uznał to niemal za drwinę. – Tutaj! – krzyknął jeden z mnichów. Servaz i  opat podeszli do niego. Zakonnik –  drągal o  ptasiej głowie – kierował strumień światła na ziemię. Spuścili wzrok. Telefon komórkowy… Był zmiażdżony: zdeptany lub potłuczony kamieniem. Policjant poczuł, jak zastyga w  nim krew. Omiótł okoliczne świerki blaskiem latarki. Ale może telefon nie należał do Marianne? Hipoteza mocna jak jedwabna nitka. Przykucnął, chwycił urządzenie przez chusteczkę higieniczną i  wsunął do przezroczystej torebki. Wstając, napotkał wzrok opata. Jego oczy spowijał cień –  może duchowny i żył z dala od świata, ale najwyraźniej znał jego podłość. – Szukamy dalej – powiedział. Upłynęła kolejna godzina i musieli uznać oczywistość: przeczesali kilometry górskiego lasu i nie znaleźli nawet śladu Marianne. Mnisi, który się rozdzielili, by przeszukać większe połacie terenu, zgromadzili się teraz wokół nich na skrzyżowaniu dwóch dróg i  stali bez słowa. Servaz przypomniał sobie, że mężczyźni złożyli ślub milczenia albo coś w  tym stylu: nie mogli się odzywać bez wyraźnej potrzeby. Słychać było tylko przytłumiony szelest muskających się tkanin i  skrzypienie sandałów i  Martin –  sam nie wiedząc dlaczego, pomyślał o  sępach płowych, które kolonizowały te góry i  przemieszczały się stadami, ocierając się o  siebie podczas żerowania na padlinie. Zauważył też, że nie wszyscy byli zaprawieni w  wysiłku fizycznym: usłyszał ciężkie, świszczące, strudzone oddechy, zobaczył, że niektórzy mnisi przysiadają na skale lub

opierają się o  pnie drzew, jakby przebiegli maraton, i  ocierają pot z  czoła, otwierając usta jak ryby wyciągnięte z wody. – Będę szukał dalej. Opat położył mu na ramieniu potężną, sękatą dłoń. – To na nic. Gdyby tutaj była, znaleźlibyśmy ją. Odezwałaby się. Bardzo mi przykro. Servaz zamierzał powiedzieć coś jeszcze, ale opat ścisnął mocniej. Zrozumiał. Duchowny chciał powiedzieć: gdyby tu była i  gdyby żyła. Nagły podmuch poruszył koronami świerków. –  Wstaje dzień, musimy odprawić laudesy –  wtrącił się grubas o  czerwonej twarzy i  jasnych, wodniście niebieskich oczach, którego brzuch unosił w  górę tunikę i szkaplerz. Prawdziwa karykatura księdza. Servaz rozpoznał głos z  domofonu. Przeor. Przypomniał sobie, że obowiązkiem przeora jest administrowanie klasztorem i  wspieranie opata. Od kiedy wyszli, gość wyglądał na wkurzonego. Raz po raz łypał na Servaza z pretensją. Martin podejrzewał, że to wspólnotowy pitbull. Wszędzie musi być ktoś taki. Opat skinął głową. A potem spojrzał na Servaza. – Powinien pan zawiadomić żandarmów. – Zawiadomię. Ale wcześniej chciałbym ojca jeszcze o coś prosić: czy macie jakąś pracownię, miejsce do majsterkowania? – Oczywiście – odpowiedział duchowny i zaczął schodzić. Pozostali ruszyli za nim jak owce za pasterzem. – Potrzebowałbym mocnego kleju, czegoś w stylu Super Glue, butli gazowej z  palnikiem lub kuchenki oraz plastikowego pudełka i  taśmy klejącej. I chciałbym na moment zająć waszą kuchnię. –  Kuchnię? Po co? –  wtrącił się przeor, który szedł za nimi i  który najwyraźniej nie czuł się zobowiązany do milczenia. Opat, nawet jeśli odzywka współbrata go zirytowała, niczego po sobie nie pokazał. –  W  porządku, Anselme –  powiedział spokojnie. –  Pan komisarz ma swoje powody. – Kapitan – poprawił go Servaz. Brat Anselme się podporządkował, ale Martin czuł na plecach jego wzrok. Blask słońca przebijał się teraz między świerkami, układając się w cienkie jasne smużki, które zdobiły poszycie niczym iluminacje w  księgach liturgicznych. Miejsce niezaprzeczalnie emanowało magią – Servaz to czuł mimo

niesprzyjających okoliczności. Ta dolina miała w  sobie coś przejmującego i  podniosłego. Niemal religijnego. Nic dziwnego, że kilka wieków wcześniej mnisi postanowili wybudować tu kościół. Zbocze zrobiło się bardziej strome i  musieli uważać, gdzie stawiają stopy, gdyż każdy krok powodował obsuwanie się kamieni. Wynurzyli się z lasu i nagle rozpostarł się przed nimi widok na całe opactwo: kościół z dzwonnicą, wielkim krużgankiem, starymi zabudowaniami dla braci konwersów i  mnichów pierwszego chóru. W obrębie klasztornego ogrodzenia, w pobliżu potoku Servaz zauważył też sad, warzywnik i  ogródek ziołowy, a  także przylegający do muru cmentarzyk, na który prowadziły „drzwi zmarłych”. Po prawej, w  odległości niespełna trzech kilometrów, na tle coraz jaśniejszego, przymglonego nieba majestatycznie wznosiły się wysokie górskie szczyty. Od strony klasztoru dobiegł lekki, delikatny dźwięk dzwonu –  z  pewnością wzywającego mnichów na drugie oficjum, czyli jutrznię. Była prawie siódma rano. Servaz zastanawiał się, czy Święty Benedykt, pozbawiając mnichów snu i  doprowadzając ich do wyczerpania, zamierzał ich ustrzec od pokus. On sam czuł się wykończony, wpółżywy. Nie wykorzystał szansy i pozwolił jej uciec. Gdzie jest teraz Marianne? Czy jej porywacz zabrał ją gdzieś daleko stąd? Zmroziło go. Myśl, że po tym, jak po ośmiu niekończących się latach zdołała uciec z  niewoli, mogła znowu zostać schwytana, była absolutnie nie do zniesienia. Nie był w stanie się skupić ani tym bardziej normalnie oddychać. Czuł, jakby klatkę piersiową ściskało mu imadło i w pewnym momencie przed jego oczami zaczęły tańczyć białe punkciki. – Coś nie tak? – zapytał opat. Nic facetowi nie umknie. – Nie, wszystko w porządku. Ale w  następnej sekundzie nogi Servaza zrobiły się jak z  waty, góry i  las wystrzeliły z  posad, jakby ktoś z  cholerną siłą kopnął w  krajobraz, i  policjant zapadł się w czarną dziurę.

7 –  Spadek ciśnienia, zaburzenie pracy błędnika –  orzekł lekarz. –  To na pewno efekt potężnego stresu, jaki pan przeżył. Zabierzemy pana do szpitala, trzeba wykonać kilka dodatkowych badań. Servaz siedział na wąskim łóżku – Nie mam czasu, niech pan o tym zapomni. – W takim razie musi pan podpisać oświadczenie. Dookoła uwijała się załoga karetki, pakując sprzęt –  monitor wieloparametrowy i  torbę ratowniczą –  ktoś odklejał mu elektrody od klatki piersiowej, zdejmował rękaw ciśnieniomierza z  jego z  ramienia i  pulsoksymetr z palca wskazującego. Wszystko działo się w rekordowym tempie. – Powinien pan odpocząć – nalegał lekarz. Servaz skinął głową bez przekonania. Trzy minuty później już ich nie było. Opat posłał mu ostre spojrzenie spod ciężkich powiek. – To osobista sprawa, co? Duchowny zaczekał z  tym pytaniem, aż zostaną sami. Servaz się zawahał, podniósł głowę i napotkał jego bystry wzrok. Skinął głową. – Znał pan tę kobietę… Tym razem to nie było pytanie. – Tak, kiedyś ją znałem. Spojrzał na krucyfiks wiszący na pobielonej wapnem ścianie za plecami opata: Christus dolens, cierpiący Chrystus, samotny, z  twarzą zniekształconą cierpieniem – porzucony przez Boga i ludzi. – I była dla pana bardzo ważna – opat mówił stanowczym, głębokim głosem. To również nie było pytanie. –  Jeśli więc dobrze pana zrozumiałem, osiem lat temu została porwana i od tamtego czasu nie miał pan od niej żadnych wieści. I  oto nagle się pojawia, wzywa pana na pomoc i  znowu znika… Wszystko wskazuje na to, że przynajmniej przez jakiś czas była przetrzymywana niedaleko stąd, w pobliżu naszego klasztoru. – Potężny mnich jakby zstąpił w głąb siebie. Jego oczy spowiła mgła, jak gdyby miał zaćmę. –  W  okolicy jest niewiele miejsc, w których można by kogoś ukryć. Sądzę nawet, że nie ma ani jednego: w tej dolinie nie ma żadnych zabudowań oprócz naszego opactwa.

Servaz miał ochotę się skrzywić, ale się powstrzymał. –  Możliwe, że zanim udało jej się do mnie dodzwonić, przeszła kilka kilometrów. Opat wzruszył ramionami. –  Być może. Jest tu też niewiele miejsc, w  których łapie się zasięg. Nawet niektóre części klasztoru są pozbawione dostępu do sieci. Ale w  naszym wypadku to nie jest wielki problem. – Czy są jakieś osoby, które często kręcą się w pobliżu opactwa? –  Nic mi o  tym nie wiadomo. Na parkingu niedaleko stąd zatrzymują się turyści. Odchodzi stamtąd większość szlaków pieszych. Czasem zapuści się tu jakiś ciekawski. Ale to wszystko. –  A  czy nie mogła być przetrzymywana tutaj? –  zaryzykował Servaz, świadom, co sugeruje tym pytaniem. Oczy starego jastrzębia znowu zalśniły ostrym blaskiem. – Niemożliwe – uciął. – Jesteśmy niewielką wspólnotą. – I ja, i przeor znamy każdy zakątek tego klasztoru. Nie dałoby się tu nikogo ukryć bez naszej wiedzy. Sama myśl o tym jest niedorzeczna. Servaz skinął głową na znak, że zrozumiał. – Ma ojciec to, o co prosiłem? – Super Glue i coś do podgrzewania, tak?   Servaz popatrzył na swoje dzieło: zgrzebne, ale wystarczy. Taką przynajmniej miał nadzieję. Nakapał kleju do przedziurawionej puszki i  połączył ją cienkim wężykiem z  plastikowym pudełkiem, w  którym umieścił telefon. Następnie owinął wszystko grubą taśmą samoprzylepną, umieścił pudełko w  zlewie z  wodą, tak że pływało po powierzchni, a  puszkę włożył do również wypełnionego wodą garnka, który postawił na ogniu. –  Nazywamy to „fumigacją”. Chodzi o  podgrzanie kleju cyjanoakrylowego do stanu lotnego, tak by opary przeleciały przez rurkę. Opary cyjanoakrylu reagują z  wydzielinami skórnymi i  tworzą policyjanoakrylan, który zabarwi odciski palców na biało. Jeśli jakieś są. Badany nośnik, w naszym przypadku ten telefon, musi się znajdować w hermetycznym pojemniku w atmosferze o dużej wilgotności, stąd zlew wypełniony wodą. – Robi wrażenie – podsumował opat. –  Dodatkowe zalety tej procedury są takie, że łatwo ją przeprowadzić, a przede wszystkim, że jest tania.

Woda w garnku zaczęła wrzeć. Otworzyli na oścież okna kuchni, na wypadek gdyby opary wydobywały się na zewnątrz, i  obserwowali, jak dym powoli przedostaje się do wężyka, a następnie wypełnia plastikowe pudełko. – Powinno być okej – uznał po chwili Servaz. Zakręcił palnik pod garnkiem, odczekał kilka sekund, odkleił wężyk od pudełka z  telefonem i  przeniósł je do okna. Gdy leżało na parapecie, rozpieczętował je i uniósł pokrywkę. – Proszę spojrzeć – powiedział. Opat stanął obok niego. Czarny plastik zdobiły trzy piękne dermatoglify.   Posterunek żandarmerii w  Aiguesvives mieścił się w  kompleksie typowych góralskich domków z  balkonami ze zdobionego drewna i  łupkowymi dachami. Fasady jednak wołały o  farbę, a  dachy i  ramy okienne –  o  wymianę. W  podobnym stanie były wszystkie szpitale i  uniwersytety tego regionu. Jak twierdziła Organizacja Współpracy Gospodarczej i  Rozwoju, w  roku 2017 Francja była krajem, w którym płaci się najwięcej podatków na świecie. Gdzie trafiają wszystkie te pieniądze? PLUTON ŻANDARMERII WYSOKOGÓRSKIEJ –  przeczytał na jednym z  budynków. Wszedł do domku obok, na którym było napisane po prostu ŻANDARMERIA. Podszedł do niewielkiej lady, za którą siedział dwudziestokilkuletni funkcjonariusz. Znowu się zastanawiał, jak postąpić, nie mając dokumentów. Postanowił użyć swojego autorytetu. –  Komendant Servaz z  policji kryminalnej w  Tuluzie –  przedstawił się. – Chciałbym rozmawiać z oficerem, który tutaj rządzi.   Kapitan Éloi Enguehard przyglądał się Servazowi z miną, z jaką fotograf amator patrzyłby na Henriego Cartiera-Bressona albo Richarda Avedona, gdyby ci dwaj chodzili jeszcze po tym świecie. Był jednak wiernym czytelnikiem lokalnej prasy i – choć nazwisko najsłynniejszego policjanta w regionie, który prowadził śledztwo w  sprawie konia bez głowy, rozwikłał zagadkę morderstw w  Marsac i wytropił seryjnego zabójcę Juliana Hirtmanna, nie było mu obce – był również żandarmem i  żywił pewną nieufność wobec policjanta z  kryminalnych, który miał na pieńku z  wymiarem sprawiedliwości. Wyglądało jednak na to, że nie wie, iż Servaz jest zawieszony –  skąd zresztą miałby wiedzieć? –  i  Martin był zdecydowany wykorzystać błysk zainteresowania, który dostrzegł w  oczach kapitana pochylonego nad fotografią, którą położył przed nim na blacie biurka.

–  Nie, bardzo mi przykro, nie znam tej kobiety i  nigdy jej nie widziałem w okolicy – powiedział Enguehard, podnosząc głowę. – Mówi pan, że odezwała się po ośmiu latach i kiedy do pana dzwoniła, była niedaleko stąd? Podrapał się po szczecinie porastającej jego podbródek. – Dokładnie tak. Dzwoniła do mnie w środku nocy – powiedział Servaz. – I dopiero teraz nas pan o tym informuje? – Pojechałem do opactwa i poprosiłem mnichów, żeby mi pomogli przeszukać las. Nie było chwili do stracenia. A oni dobrze znają te okolice. – Moi ludzie również… Mogliśmy tam być w ciągu pięciu minut – zauważył Enguehard. – I miałby pan do dyspozycji więcej osób. Servaz pomyślał o zastrzeżeniach Marianne. –  Spanikowałem –  skłamał. –  Ma pan słuszność, możliwe, że źle oceniłem sytuację. – I znalazł pan jedynie… telefon. Żandarm spojrzał posępnym okiem na czarne urządzenie pokryte białymi śladami daktylograficznymi, które leżało na jego biurku. –  Trzeba wprowadzić te odciski do bazy FAED 1 i  porównać z  odciskami Marianne Bokhanowsky. Proszę też sprawdzić, czy dane z  tego telefonu do czegoś się przydadzą. –  Będę musiał się skontaktować z  wydziałem dochodzeniowym w  Pau – podkreślił Enguehard. Dochodzeniówka. Tylko oni dysponują środkami technicznymi pozwalającymi prowadzić takie śledztwo. Servaz skinął głową. –  Nie ma sensu, żeby im pan o  mnie wspominał. To by wszystko skomplikowało: glina w  śledztwie prowadzonym przez żandarmerię… Zostawiam to panu. Oficer zdziwił się jeszcze bardziej. –  Będę musiał wyjaśnić, skąd wzięliśmy ten telefon i  dlaczego szukamy tej kobiety – zaoponował, nie kryjąc zaskoczenia. –  Niech im pan poda moje nazwisko, ale nie ma sensu informować kryminalnych: jestem tutaj prywatnie. Oficjalnie nie otworzyliśmy żadnego śledztwa. Éloi Enguehard przez chwilę przyglądał się Servazowi uważnie, jakby próbował zgadnąć, gdzie jest haczyk. – Okej – powiedział wreszcie. Ten gość to mistrz świata, pomyślał Servaz. Enguehard miał aparycję czeladnika rzeźniczego: dłonie jak łopaty, krótka sylwetka w  kształcie beczki,

łagodne spojrzenie, na głowie korona delikatnych włosów w kolorze rudawego blondu. Wyglądał na jakieś czterdzieści pięć lat. Servaz omiótł wzrokiem niewielkie biuro, którego okno wychodziło na górskie szczyty. Dziesiątki sportowych trofeów na metalowych komodach, plakaty filmowe na ścianach, kubki pełne długopisów i  cienkopisów w  hurtowych ilościach. Enguehard zauważył jego spojrzenie. –  Tak, wiem. Trudno mi rozstawać się z  rzeczami –  powiedział nieco zawstydzony. – W domu mam podobnie. Servaz nie skomentował. – Moi ludzie dobrze znają góry – ciągnął oficer. – Poproszę ich, żeby się tam przeszli. Policjant znowu nie zareagował. – Ma pan dostęp do komputera i drukarki? – zapytał. – No… tak, oczywiście. – Czy ktoś tu u was w żandarmerii zna się na Photoshopie? Dziesięć minut później wyszedł z biura z plakatami formatu A-4, na których znajdował się wizerunek Marianne, informacja o  jej zaginięciu oraz telefon kontaktowy (jego prywatny numer) – jak w wypadku zaginionych kotów. Wsiadł do samochodu i  objechał wszystkie wyloty dróg oraz wszystkie skrzyżowania, niczym plakaciarz podczas kampanii wyborczej. Na ulicach było tłoczno. Panowała letnia pogoda. Słońce w  zenicie i  upał wyciągnęły z  domów mieszkańców miast. Ulice były wesołe, powabne i pełne życia, łąki na górskich zboczach rozbrzmiewały brzękiem dzwonków, a  wysokie szczyty na tle nieskalanego błękitu tonęły w przytłaczającym blasku. Ale gdy tylko wyjeżdżało się z centrum, zaczynały się takie same tereny przemysłowe jak wszędzie: blizny po kamieniołomach, kurz cementowni, składy, słupy wysokiego napięcia, beton i stal – wszechobecne pośród nieskazitelnego piękna gór. Kiedy tak rozwieszał plakaty z  wizerunkiem Marianne, poczuł, jak narasta w nim rozdrażnienie. Więcej: to był gniew. Pewność, że wszystkie jego wysiłki są daremne, z  góry skazane na porażkę, że podejmuje je tylko po to, by mieć czyste sumienie i  móc sobie powiedzieć, że zrobił wszystko, co było w  jego mocy. Gdzieś tutaj, całkiem niedaleko, krąży porywacz Marianne. Jedyny, który wie, gdzie ona jest. To jego terytorium… Jest tutaj u siebie. Czy wywiózł ją daleko, czy też, korzystając ze znajomości topografii, ukrył ją w  pobliżu? Servaz miał wrażenie, że zdradził Marianne. Nie powinien był jej słuchać. Powinien od razu zawiadomić żandarmów, zostawić Gustava pod opieką Léi i  nie tracąc czasu,

przyjechać tutaj. Stracił kilka cennych godzin. Gdy przyklejał ostatnie plakaty, zwrócił się do niej w duchu: Skoro zdołałaś uciec, to na pewno zostawiłaś gdzieś ślady. Jesteś inteligentna, sprytna, czujna i prawdopodobnie trochę stuknięta po tylu latach spędzonych w  niewoli. Jak ja zachowałbym się na twoim miejscu? Zastosowałbym strategię Tomcia Palucha. Tak, rozsiewałbym kamyczki albo cokolwiek, jakieś wskazówki pozwalające zidentyfikować tożsamość mojego porywacza. Dlaczego nie zdradziła mu jej przez telefon? Bo stracili łączność. A  stracili łączność dlatego, że nie miała zasięgu albo padła jej bateria – a może człowiek, który ją ścigał, znalazł ją i  wyrwał jej komórkę z  ręki? Rozbity telefon, który znaleźli, przemawiał za tą drugą hipotezą. Servaz zadrżał. Wrócił do samochodu. Zatrzymał się przed piekarnią, kupił kanapkę z  tuńczykiem i  majonezem oraz butelkę wody. W  sklepie z  pamiątkami i  artykułami sportowymi znalazł mapę turystyczną w  skali 1:25 000 i  kompas. Ruszył w drogę powrotną do opactwa. Przejechawszy przez dolinę, zaparkował na niewielkim ziemnym parkingu, który mijał, jadąc do klasztoru; odchodziło stąd kilka szlaków. To na pewno o tym miejscu wspominał opat. Trzaśnięcie samochodowych drzwi rozniosło się echem w  ciszy, którą zakłócał tylko szum potoku. Było gorąco, termometr wskazywał powyżej trzydziestu pięciu stopni. Owady i  motyle wprawiały w  drżenie wysokie trawy otaczające parking. Zbocze wspinające się ku bladobłękitnemu niebu porastał las. Wyjął telefon, spojrzał na wyświetlacz. Zasięg był, ale tylko jedna kreska. Nienawidził tej tyranii technologii sięgającej w najodleglejsze miejsca. Mimo to musiał przyznać, że gdyby nie technologia, Marianne nie mogłaby wezwać go na pomoc. Na parkingu nie było żywej duszy. Rozłożył mapę na masce auta, odnalazł na niej parking, wyjął pisak i zaznaczył miejsce literą S. A następnie spośród trzech ścieżek wybrał tę, która, jak się zdawało, biegła powyżej klasztoru widocznego jakieś dwieście metrów dalej. Wszedł w  las. Wokół słychać było tylko śpiew ptaków. Miał wrażenie, że na tym osłoniętym terenie jest jeszcze cieplej. Powietrze było nieruchome. Zdawało się, jakby dolina zamarła, zatopiona w żółtym bursztynie. Co sto metrów przystawał i  spoglądał na telefon. Jedna kreska… Zero… Najwyżej jedna. Metodycznie wpisywał na mapie S w miejscach, w którym miał zasięg sieci, a  krzyżyk tam, gdzie sieci nie było. Zamierzał oznaczyć w  ten sposób wszystkie okoliczne ścieżki.

Idąc przez las – tę katedrę zieleni o witrażach z liści, przez które przenikały promienie słońca – uświadomił sobie, że gatunki roślin zmieniają się zależnie od wysokości, strony świata i rodzaju podłoża: lipy, leszczyny, klony, kasztanowce, buki, świerki, paprocie… Bardzo szybko zaczął się pocić. Jego plecy stopniowo robiły się mokre, a  po policzkach spływały słone strużki. W  tym zielonym świecie panował przytłaczający upał. Nie było tu żywego ducha. Za to dokuczały mu owady: nad ścieżką kłębiły się zwabione zapachem jego krwi chmary meszek i komarów. Servaz nienawidził wycieczek za miasto. Nagle zamarł. Usłyszał za swoimi plecami jakieś przenikliwe krzyki. Nie był w stanie powiedzieć, czy wyrażały złość, podniecenie czy strach. Krzyki, które wystrzeliły z  lasu jak lance. W  jego głowie pojawiła się myśl, że oto nadeszła jego godzina. Odwrócił się, ale niczego nie zobaczył. Po chwili jednak krzyki się wzmogły, całkiem blisko, za drzewami i zaroślami. Wojownicze, radosne, dzikie. Z  walącym sercem zajrzał do tunelu zieleni, który kawałek dalej zakręcał szerokim łukiem. Do jego uszu dotarł szybko narastający warkot. Śmigłowiec, pomyślał. Zatrzymał się, świadom niebezpieczeństwa. Coś się działo –  nie wiedział jednak co. Nagle je zobaczył i  stanął jak wryty: zza zakrętu niczym lekka kawaleria wypadły na niego trzy quady. Minęły go z zawrotną prędkością, wydając z siebie ogłuszający ryk i  wypluwając kłęby spalin. Dosiadający ich nastolatkowie wznieśli wojenne okrzyki, a  potem zniknęli pośród salw śmiechu. Pozostał po nich tylko smród.   Odczekał, aż jego serce się uspokoi. Był wściekły. Nigdzie nie można było zaznać spokoju. Wciąż szedł, gdy nagle uświadomił sobie, że słońce zniknęło, poszycie lasu wypełniły cienie, a  w  powietrzu słychać pomruki burzy. W  prześwicie między listowiem zobaczył ciemne, nabrzmiałe chmurami niebo. Na ścieżkę wpadł silniejszy podmuch wiatru, od którego zatrzęsły się liście. Po paru chwilach spadły na nie pierwsze krople deszczu. Niebo się otworzyło i  chlusnęło strumieniami wody. Servaz od razu przemókł. Kawałek dalej dostrzegł jakiś biały budynek… Pobiegł w  tamtym kierunku i  jego oczom ukazała niewielka kapliczka. Była w ruinie, ale wyglądało na to, że omszały dach może jeszcze dać schronienie przed deszczem. Wsunął się do środka, w wilgotny cień śmierdzący pleśnią i  moczem, i  spoglądał na ścianę deszczu przed wejściem. Stał w ciemności, przemoczony i drżący, wsłuchany w bębnienie ulewy o  dziurawy

daszek, który przepuszczał strużki wody, i  w  odgłos przetaczających się po niebie grzmotów. Miał ochotę zapalić. Zdziwił się, że dopiero teraz. Może to efekt działania plastra. Albo stresu, bo przecież do tej pory ciągle był w  ruchu. Sięgnął do kieszeni po gumę. Próbował sobie przypomnieć, kiedy ostatni raz padało. Na całym południowym wschodzie kraju szalała susza. Ziemia pękała, słońce paliło uprawy, rzeki i  strumienie wysychały, zbiorniki retencyjne były puste. Po dwudziestu minutach ulewa się skończyła. Wyszedł ze swojego schronienia. Leśne powietrze było teraz świeże i pełne nowych zapachów. Miał już wracać na parking, gdy nagle jego wzrok padł na napis na zewnętrznej ścianie kapliczki. Jego funkcja była oczywista. Strzałka narysowana byle jak sprejem, a  obok niej dwa słowa „zioło” i  „koks”. Servaz widział już takie w  Tuluzie, w  dzielnicy Bellefontaine i  w  innych miejscach w  zachodniej części aglomeracji. Zrobił zdjęcie i  obiecał sobie, że powie o  napisie żandarmerii: być może któryś z dilerów lub ich klientów coś widział. Wrócił do samochodu i  ruszył w  kierunku Aiguesvives. Po przejechaniu niecałego kilometra zahamował jednak gwałtownie i zawrócił. Kto wie, może braciszkowie znają młodych ludzi, którzy handlują w tych lasach towarem?   Opat siedział za biurkiem. Wyglądał na zbitego z tropu. –  Zdarzało nam się ich spotykać w  lesie, ale nie mamy z  nimi żadnego kontaktu. Oni, jak by to powiedzieć, zupełnie nie są zainteresowani religią… Gabinet opata przypominał kaplicę: sklepienie krzyżowo-żebrowe, ściany z  masywnych kamieni. Za dębowym biurkiem, wielkim niczym stół z Wieczernika, znajdował się niewielki wielokolorowy witraż. – Dziękuję, ojcze – powiedział. Był kompletnie przemoczony, ponieważ znowu się rozpadało i musiał czekać w  strumieniach deszczu, zanim przeor mu otworzył. Niebo na zewnątrz drżało od grzmotów. Letni deszcz bez ustanku siekł w  wysokie, wąskie okna. Duchowny przyjrzał mu się uważnie. – Wraca pan do Tuluzy czy zamierza spędzić noc w Aiguesvives? – Znajdę sobie jakiś hotel i jutro wrócę do poszukiwań. Opat wykonał szeroki gest dłonią, jakby chciał wskazać na otaczające ich ściany. Wzrok Servaza padł na biblioteczkę, na której zauważył Sumę teologiczną Tomasza z Akwinu oraz Słownik teologii biblijnej. Dostrzegł stojący na biurku laptop. Tempora mutantur, czasy się zmieniają, nawet u mnichów. – Może przenocuje pan tutaj? Będzie pan miał spokój.

– Sądziłem, że nie przepadacie za gośćmi… Na ustach duchownego pojawił się lekki uśmiech. – Wyprowadzę pana z błędu – odparł. – Gościnność to część naszej tradycji. Czasem przyjmujemy tu na rekolekcje artystów, a  nawet polityków, którzy potrzebują uciec od gonitwy świata choćby na kilka dni. Ale w przeciwieństwie do innych opactw nie żyjemy z tej działalności. Ludzie znajdują tu spokój ducha, możliwość pobycia z dala od codziennego zgiełku. Niech pan u nas zostanie tyle, ile pan zechce. Jest pan mile widziany. Servaz był zaskoczony. Nie spodziewał się takiej propozycji ani takiego dowodu sympatii. – Kusi mnie, żeby się zgodzić – powiedział, uśmiechając się. W  oczach opata pojawiła się wesoła iskierka i  duchowny odwzajemnił jego uśmiech. –  Jeśli pan ulegnie tej pokusie, zostanie to panu wybaczone – powiedział, wstając. – Chodźmy, pokażę panu pokój. Jeżeli chce pan porządnie odpocząć, to w razie problemów z zasypianiem mamy tu brata infirmarza, którego zioła mogą panu pomóc. Tak czy owak, gwarantuję, że tutaj będzie pan miał spokój. 1. Fichier automatisé des empreintes digitales: elektroniczna baza odcisków linii papilarnych (przyp. tłum.). [wróć]

8 Przez całą noc grzmiało i  padało. Leżąc na wysokim, twardym łóżku, pośród nocnej szarości wpadającej przez okno, wsłuchiwał się w  spotęgowany szum deszczu, który spływał po dachach, wpadał do rynien, walił w  szyby. W  tle słychać było grzmoty, od których wibrowało niebo, a blask błyskawic oświetlał pokój. Czekał. Czekał, aż nadejdzie sen, aż imadło lęku na jego klatce piersiowej puści, aż spadnie na niego ów spokój obiecany przez opata. Ale ze spokoju nici. A przecież odgłosy żywiołów zazwyczaj kołysały go do snu, a klasztor od chwili komplety – ostatniego oficjum – pogrążony był w ciszy. Tak głębokiej, iż Servaz mógłby pomyśleć, że jest sam w opuszczonym budynku. Jego cela miała zaledwie dziewięć metrów kwadratowych: białe ściany, niewielkie okienko, podłoga z  surowego drewna, wąskie, wysokie łóżko we wnęce, biurko przypominające szkolny pulpit, a  nad nim wizerunek jakiegoś świętego. Obok biurka znajdowało się gniazdko elektryczne, mógł więc naładować telefon i  zadzwonić do kilku osób. W  pierwszej kolejności do Vincenta, który opowiedział mu, jak się miewa Gustav. Wyglądało na to, że jego syn jest o wiele bardziej towarzyski i  łatwiejszy we współżyciu u  jego przyjaciół niż we własnym domu. –  Podobno sprawdzasz menu szkolnej stołówki, żeby mieć pewność, że nie podasz mu tego samego na kolację –  powiedział rozbawiony Vincent. – Prawdziwy superbohater… –  Dlaczego samotni ojcowie mieliby być bardziej heroiczni od samotnych matek? – odparował. –  Może dlatego, że wonder women są na tym świecie liczniejsze od supermenów, i  że od dawna jesteśmy do tego przyzwyczajeni –  stwierdził Espérandieu. Vincentowi udało się wydobyć billingi od operatorów. Marianne dzwoniła z  telefonu na kartę. Zgodnie z  przewidywaniami urządzenie logowało się kilka kilometrów od opactwa, do wolno stojącego masztu telekomunikacyjnego,

jednego z trzech, które znajdowały się w promieniu pięciu kilometrów od ratusza w Aiguesvives. Z telefonu nie wykonano żadnego innego połączenia. – Co teraz zamierzasz? – zapytał ostrożnie Espérandieu. Servaz nie odpowiedział. Następnie zadzwonił do Léi. – Znaleźliście ją? – Nie… Cisza. – I co zrobisz? – Będę szukał dalej. – A jeśli jej nie znajdziesz? – Znajdę. Zapytała go, jak długo zamierza tam zostać. Obiecał, że wróci za dwa dni –  i natychmiast pożałował tej obietnicy. O  dwudziestej zszedł do refektarza na kolację. Przestronne, ciche i opustoszałe pomieszczenie, z niskim sufitem, boazerią na ścianach, pogrążone w  półmroku, przypominało kryptę. Właściwie w  całym klasztorze panowały ciemności –  usiane tysiącem drobnych świateł rzucanych przez lampki, które zastąpiły niegdysiejsze świece, jakby cisza i  mrok miały nieustannie przypominać mnichom, że człowiek jest śmiertelny. Czuł w ustach tak wielką gorycz, że nie mógł docenić smaku pstrąga, którego mu podano. – Gdzie są wszyscy? – zapytał usługującego mu zakonnika. Mnich, który wyglądał równie wiekowo jak otaczające ich mury, odpowiedział cicho na jednym oddechu: – Bracia jedzą kolację o wiele wcześniej, przed ostatnim oficjum. Jakby na potwierdzenie tych słów, Servaz usłyszał śpiewy dochodzące z  kościoła. Introit. Gdy wrócił do pokoju, pożałował, że nie zabrał ze sobą tabletek nasennych, szczoteczki do zębów i piżamy. Długim, pustym korytarzem dotarł do łazienki. Odkręcił jeden z kurków w rzędzie, ochlapał twarz, pochylony nad umywalką, by uniknąć własnego odbicia w  lustrze, uciekając od defetystycznych myśli, które próbowały go wciągnąć w  mrok. Liczył na to, że pokona go zmęczenie, ale zasypianie okazało się męką: nie mógł przestać myśleć o Marianne. Marianne, gdzie jesteś? Kochał tę kobietę. Być może bardziej niż którąkolwiek wcześniej i  później. Poznali się, gdy obydwoje studiowali w  Marsac, na kursie przygotowawczym z  literatury, który gromadził elitę

regionu. W tamtym czasie byli do siebie pod każdym względem podobni: mieli takie same poglądy, obydwoje pragnęli zmieniać świat, to samo budziło ich nadzieje, entuzjazm i złość. Z okrutną jasnością pamiętał dwa lśniące jeziora jej zielonych oczu, jej śmiech, jej pieszczoty, jej pocałunki. A potem go odrzuciła, odeszła z  innym, całą winę zrzucając na niego. Upłynęło dziewiętnaście lat, zanim znów ją zobaczył: wezwała go na pomoc –  jak teraz –  ponieważ jej dwudziestoletni syn Hugo został znaleziony na brzegu basenu swojej wykładowczyni literatury, która utonęła związana we własnej wannie 1. Gdy o  tym rozmyślał, usłyszał szuranie na korytarzu. Przytłumione kroki z  prawej strony, które zatrzymały się na wysokości jego drzwi. Wstrzymał oddech. Wytężył słuch. Był pewien, że ten ktoś po drugiej stronie również nasłuchuje. Ktoś, kto chciał wiedzieć, czy Servaz śpi. Już zaczął się zastanawiać, czy nie ma lekkiej paranoi, kiedy znowu usłyszał lekkie jak sen kroki –  tym razem oddalające się w stronę schodów prowadzących w dół do klasztoru. Wahał się tylko przez chwilę. W  tym szuraniu sandałów była jakaś przebiegłość, dwulicowość. Coś, co obudziło w  nim zaciekawienie i podejrzliwość. Człowiek, który skradał się pod osłoną nocy, nie chciał, by go przyłapano. Dlaczego? Pomyślał, że jeśli osoba za drzwiami z  tak wielką ostrożnością upewnia się, czy on śpi, to na pewno zamierza zrobić coś, co powinno go zainteresować. Po chwili był już przy drzwiach. 1. Zob. Krąg, op. cit. [wróć]

Wtorek

9 Na szczęście udało mu się wyjść z celi bezszelestnie. Zareagował na tyle szybko, że zdołał dostrzec na dole schodów sylwetkę skręcającą w  lewo, w  krużganek biegnący wokół głównego wirydarza. Dokąd się wybierasz? Nie miał czasu, by włożyć buty, zdążył jednak wskoczyć w  spodnie i  chwycić sneakersy w  rękę. Zbiegł po schodach i wpadł do podcieni. Omiótł wzrokiem wirydarz – kwadrat o  boku około trzydziestu metrów. Pośrodku, na skrzyżowaniu czterech trawników, stała studnia. W  rogach ciemne, strzeliste cisy. Szum deszczu zagłuszał wszystkie inne odgłosy. Servaz odwrócił się w  lewo i  zobaczył sylwetkę przemykającą między arkadami krużganka. Ruszył na palcach w stronę rogu galerii, ledwie muskając stopami zimną posadzkę. Gdy tam dotarł, zaryzykował i  wychylił się. Zdążył zobaczyć, jak cierpiący na bezsenność mnich znika w czeluści jakichś drzwi na drugim końcu skrzydła. Puścił się za nim sprintem. Przez chwilę zastanawiał się, co pomyśleliby jego zwierzchnicy, gdyby się dowiedzieli, że po północy biegał po klasztorze. Prawdopodobnie jego akta, i  tak już opasłe, jeszcze by się rozrosły. Za drzwiami znajdował się długi, pogrążony w  mroku korytarz; pokonawszy go szybkim krokiem, Servaz wszedł wprost do klasztornego sadu. Zakapturzona postać przemykała już między drzewami w  kierunku ogrodzenia, w  blasku błyskawic, które w  nieregularnych odstępach rozdzierały niebo. Strumienie deszczu, podświetlone upiornym blaskiem, smagały sad, a  wiatr, niczym marionetkarz, poruszał gałęziami jabłoni. Servaz pośpiesznie włożył buty i  wszedł między drzewa. Od razu przemókł. Deszcz lał mu się wprost na głowę. Martin znajdował się teraz na odkrytym terenie – gdyby mnich się odwrócił, byłoby po sprawie. Ale braciszek najwyraźniej przywykł do nocnych eskapad, ponieważ nie przejawiał żadnych oznak wahania ani niepokoju. Zakonnik podszedł do niskiej furtki w  rogu sadu. Odstawił deski, którymi była zastawiona, a  następnie przekręcił gałkę, pochylił się, przeszedł na drugą stronę muru i zamknął furtkę za sobą. Martin zauważył, że drewniane skrzydło jest przegniłe i zdezelowane. Schylił się, by popatrzeć przez szpary w deskach, ale zobaczył jedynie ciemność i  strugi deszczu. Niebo rozjaśnił krótki błysk

i  dwie sekundy później nocną ciszę rozdarł grzmot. Wykorzystując tę okazję, otworzył bramkę. W kolejnym rozbłysku zobaczył, jak postać skręca do lasu, wspinając się po stromym zboczu. Cholera, dokąd się wybierasz?   Servazowi chlupało w butach, a jego spodnie przypominały szmatę, która wpadła do wiadra z  wodą. Ruszył za mnichem, przemykając od jednego pnia do drugiego, rozgarniając jeżyny i gałęzie. Zakonnik dwukrotnie się odwrócił, jakby mimo huku burzy coś usłyszał. Servaz ledwie zdążył się schować za drzewem. Miał wrażenie, że zobaczył młodą, wręcz dziecinną twarz – co by się zgadzało, zważywszy na zwinność i szybkość tamtego. Kiedy nie błyskało, nie było widać kompletnie nic. Wspinając się w  ciemności, ryzykował więc, że wpadnie na obiekt swojego pościgu. Nie mówiąc już o tym, że przy każdym kroku czuł, jak ostre gałęzie kaleczą mu tors. W kolejnym błysku zobaczył jednak, że mnich jest nieco wyżej i ciągle się wspina. Kurwa, czego on szuka w lesie o tej porze? Dwie minuty później braciszek zatrzymał się pośrodku polany, obok dużego zardzewiałego krzyża osadzonego na cokole przeżartym przez mech i  porosty. Obrócił się w  lewo, w  kierunku miejsca, skąd odchodziła ścieżka, która biegła prosto w dół, żłobiąc tunel wśród drzew. Servaz zamarł. Na ścieżce, kilka metrów niżej, ktoś był –  stał w  absolutnym bezruchu, z odsłoniętą głową. Oczom Servaza ukazała się wysoka postać ubrana na czarno, o krótko ściętych blond włosach, które lśniły w blasku błyskawic. Blada, owalna twarz. I bardzo jasne oczy, co widać było nawet w cieniu. Nagle blondyn zwrócił twarz w  jego stronę, omiatając wzrokiem krzaki, i  Servaz przestraszył się, że zostanie zauważony. Znieruchomiał. Krew pulsowała mu w  skroniach. Wyrzut adrenaliny. Ekscytacja myśliwego. Zapach niebezpieczeństwa. Następnie mężczyzna się odwrócił i powoli ruszył w stronę mnicha.

10 W jego sposobie poruszania się, w tej powolności było coś teatralnego. Servaz od razu poczuł niepokój, choć nie potrafił dokładnie powiedzieć dlaczego. To był krok drapieżnika – albo tancerza. Miał w sobie coś groźnego. Zakonnik się nie poruszał. Czekał obok krzyża i  spoglądał na dostojnie zbliżającą się postać oczami psa wpatrującego się w swojego pana. Kolejny błysk. Servaz wstrzymał oddech. Blondyn stanął przed mnichem. Jego włosy lśniły w  świetle błyskawic, otoczone aureolą kropel deszczu. Przez chwilę Servaz się obawiał, że tamten uderzy zakonnika. Albo że stanie się coś jeszcze gorszego. Cysters skinął głową, a  następnie wsunął coś w  dłoń przybysza, za co w zamian otrzymał jakieś zawiniątko. A więc o to chodzi. Diler i  jego klient. Narkotyki niewolą dusze nawet tutaj, w  głębi doliny. Servaz zastanawiał się, czy nie powinien wyjść z ukrycia. Nie, stanowczo nie powinien. Nie miał przy sobie nakazu ani niczego, co uprawniałoby go do interwencji. Oficjalnie nie był już policjantem. Członkowie komisji dyscyplinarnej raczej by go nie pochwalili za polowanie na dilerów poza terenem własnej jurysdykcji, w  dodatku w  trakcie zawieszenia. W  ogóle nie powinno go tutaj być. Gdyby sprawa się wydała, kazano by mu niezwłocznie wracać do Tuluzy. A o tym nie mogło być mowy. A  potem nastąpiło coś, czego nigdy by się nie spodziewał. Młody mnich podszedł do blondyna i nieśmiało, a po chwili już odważniej, przywarł ustami do jego warg. Mężczyźni całowali się długo i lubieżnie. Ulewa się wzmogła, Martin czuł strumienie wody na głowie i  plecach. Wreszcie blondyn się odsunął i spojrzał na coś, co ciągle trzymał w dłoni. – To za mało – powiedział. Młody mnich również zrobił krok w tył, pokiwał pokornie głową i sięgnął do kieszeni. Kiedy przykucnął przed blondynem, Servaz się odwrócił i korzystając z  huków burzy, ruszył w  drogę powrotną. Schodząc zboczem pośród spektaklu błysków i ciemności, zastanawiał się, skąd zakonnik ma pieniądze. I czy nocna aktywność tych dwóch ogranicza się do tego, co widział, czy może ich współpraca jest szersza. Musi znaleźć sposób, by dowiedzieć się o nich więcej.

Kim są? Skąd pochodzą? Czy któryś z  nich jest notowany w  policyjnych kartotekach? Kiedy wrócił do celi, była pierwsza w nocy. Dygotał na całym ciele. Mimo że był czerwiec, górska ulewa była lodowata i  przenikliwa. Sięgnął na krzesło po śmierdzący stęchlizną ręcznik, wytarł włosy, twarz i  całe ciało. Nagi i  drżący wśliznął się pod kołdrę, modląc się, by jego ubrania do rana wyschły.

11 Rankiem w  refektarzu było o  wiele gwarniej i  weselej niż poprzedniego wieczoru. Przez witraże przenikały promienie słońca, tak że przestronne pomieszczenie było zalane światłem. Około dwudziestu braci posilało się przy długich drewnianych stołach, rozmawiając i żartując jak pracownicy w stołówce. Wyglądało to tak, jakby milczenie ich nie obowiązywało. Servaz poszukał wzrokiem młodego mnicha. Zauważył go siedzącego wśród innych. W  przeciwieństwie do reszty mężczyzna się nie odzywał, ograniczając się do słuchania. Martin również usiadł i ziewnął. Po nocnych zdarzeniach miał ogromne trudności z  zaśnięciem. O  czwartej ze snu wyrwał go dzwon wzywający na pierwsze oficjum. Na próżno potem nakrywał głowę poduszką, chroniąc się przed wpadającym do celi jasnym światłem. Popijając kawę, podsumował nocne wypadki. Płynęło z nich kilka informacji. Po pierwsze, mnisi mogą opuszczać klasztor i  wchodzić do niego bez wiedzy opata i  przeora –  chyba że ci ostatni przymykają na to oko. Po drugie, nie wszyscy są takimi przykładnymi, oddanymi swojemu powołaniu zakonnikami, na jakich wyglądają. Po trzecie, możliwe, że jeden z  nich widział coś w  noc ucieczki Marianne, ale nie może o  tym mówić, bo musiałby się przyznać do swojego przewinienia. Czy gdyby to zrobił, groziłaby mu jakaś kara? Prawdopodobnie tak. Jaka? Wydalenie? Muszę znaleźć jakiś sposób, żeby ich przesłuchać, pomyślał Servaz. Ale znowu – nie miał do tego żadnych uprawnień. Był pogrążony w rozmyślaniach, gdy nagle na blat i stojącą przed Martinem filiżankę padł cień. Servaz uniósł głowę i  się wyprostował. Ojciec Adriel miał ściągnięte rysy i  wyglądał jak zdjęty z  krzyża. Marszczył brwi, jakby usiłował rozwikłać jakąś zagadkę. – Doszło do pewnego zdarzenia. – Jego głos był niższy i bardziej ochrypły niż poprzedniego dnia. –  Nie wiem, czy to ma związek ze zniknięciem pana… przyjaciółki. Ale to coś strasznego… niezrozumiałego. –  Jego twarz przypominała teraz oblicze cierpiącego Chrystusa z  krucyfiksów porozwieszanych na ścianach klasztoru. –  Czy ten świat zwariował? Ta przemoc… to szaleństwo, ta nienawiść do drugiego człowieka… Wyglądał, jakby za chwilę miał się rozpłakać. Servaz zrobił się czujny.

–  Zamordowano człowieka. Zwłoki znaleziono dziś rano, niedaleko stąd, w sąsiedniej dolinie. Policjant miał wrażenie, że serce chce wyskoczyć mu z  piersi, a  jego krew gęstnieje. – Czy to… kobieta? Opat pokręcił głową. –  Nie, nie. Młody mężczyzna. Wiem tylko, że został zamordowany w straszliwy sposób. Powiedział mi o tym jeden z naszych robotników. Servaz poczuł olbrzymią ulgę. Ale zaraz potem w  jego głowie zaczęły się rodzić pytania. Czy to morderstwo mogło mieć związek z  ponownym pojawieniem się i zniknięciem Marianne? Czy te dwa szokujące zdarzenia, które dzieliło zaledwie kilkanaście godzin, coś ze sobą łączy? Dopił kawę. – Gdzie? – zapytał. –  W  głębi doliny Lis. Kiedy pojedzie pan w  stronę Aiguesvives, zamiast skręcać w prawo na departamentalną, proszę skręcić w lewo i przejechać jakieś trzy kilometry. Droga jest ślepa, na jej końcu jest wodospad. Tam go znaleźli. – Sprawdzę to. I będę ojca informował na bieżąco. Mnisi umilkli. Mina opata musiała ich zaniepokoić, starali się więc uchwycić jego słowa. Mężczyzna pokręcił głową. Wyglądał na przygnębionego. –  Zło istnieje –  oświadczył grobowym tonem. –  Szatan istnieje, nie jest abstrakcją, lecz osobą. Która popycha nas do tego, żebyśmy odeszli i oddzielili się od Boga. Rzucił Servazowi przenikliwe, surowe spojrzenie. –  Zło jest czymś, co nie powinno istnieć, ale istnieje, a  my nie potrafimy powiedzieć dlaczego – odparł Servaz, cytując Paula Ricœura. Opat nie krył zdziwienia: glina filozof. Servaz położył mu dłoń na ramieniu i ścisnął je, po czym opuścił pomieszczenie.   Jechał drogą skąpaną w  słonecznym blasku. Mijał zielone jak pole golfowe górskie zbocza, usiane białym kwieciem, zacienione lasy, wysokie szczyty stykające się z błękitem nieba, źródła pulsujące w zagłębieniach łąk i piarżysk. Ta okrutna zbrodnia była tym bardziej wstrząsająca, że popełniono ją w  tak sielankowym, rajskim krajobrazie. Im głębiej wjeżdżał w  dolinę, tym droga stawała się węższa. Wiła się zakolami wzdłuż potoku, którego krystaliczny szum wpadał przez opuszczoną szybę. Za ostatnim, omijającym zagajnik ostrym zakrętem stały samochody. Od razu zobaczył forda rangera i peugeota partnera, niebieskie wozy z białym pasem

należące do wydziału dochodzeniowego w  Pau oraz furgonetkę z  rozsuwanym dachem, z której korzystało laboratorium kryminalistyczne. Szosa miała w tym miejscu kształt litery S i w jej pierwszym wybrzuszeniu zauważył jeszcze kilka zaparkowanych wozów. Zatrzymał się za nimi, podszedł kawałek do żółtej taśmy zagradzającej drogę w miejscu, gdzie kończył się asfalt, i o mało nie zwichnął kostki na żwirze. Przy taśmie zebrał się tłumek ludzi. Servaz zwrócił się do młodego żandarma. – Czy jest tu kapitan Enguehard? Chłopak rzucił mu ostrożne spojrzenie. – A kto pyta? – Servaz, policja kryminalna z Tuluzy. Żandarm odwrócił się na pięcie i  ruszył w  stronę gęstej kępy drzew zwieszających się nad potokiem. Za pniami i krzakami stało kilka postaci. Nad koronami drzew kłębił się wielki biały wodospad, spienione wody spływały po szarej pionowej ścianie w  otoczeniu zieleni. W  powietrzu niósł się jego huk i  chmury wilgoci, które opadały na nich niczym wodny pył z  atomizera. Ptaki śpiewały, świeciło słońce – obojętność, niewinność i  okrucieństwo natury dawały o sobie znać z całą mocą. Młody żandarm wrócił i uniósł taśmę. – Proszę – powiedział. Servaz usłyszał za swoimi plecami trzaski migawek. Miał nadzieję, że jego gęba nie trafi na pierwszą stronę „La Dépêche”. Idąc brzegiem potoku po wielkich kamieniach, okrążył kępę drzew. Huk wodospadu był tu jeszcze donośniejszy. I  nagle jego oczom ukazała się piekielna wizja. Precyzyjnie dopracowana scenografia. Niczego nie pozostawiono przypadkowi. Woda spadająca pionową kolumną rozbijała się u  podnóża ściany, dzieląc się na wiele równie gwałtownych miniwodospadów, które wpadały do licznych basenów ułożonych piętrowo w uzdrowisku termalnym. Te otoczone skałami naturalne zbiorniki były płytkie – miały najwyżej kilkadziesiąt centymetrów głębokości. Ofiara klęczała w  pierwszym z  nich, zwrócona twarzą do wodospadu. Kilka pętli sznura umieszczonych na wysokości skroni łączyło jej odchyloną do tyłu głowę ze związanymi w  dole pleców nadgarstkami. Servaz widział ją w  większości od tyłu, ale zauważył szeroko otwarte usta – być może czymś je zablokowano, żeby się nie zamknęły. Najprawdopodobniej ofiara zmarła wskutek utonięcia, ponieważ woda z  kaskady wpadała jej prosto do gardła. Końcówka sznura na wysokości pośladków opadała do zielonej wody: Servaz zauważył przywiązany do sznura płaski kamień. Kamienie zgromadzono również wokół kolan, ud

i  bioder nieszczęśnika –  prawdopodobnie, żeby go unieruchomić –  tak że tworzyły coś w rodzaju kopca, z którego wystawał jego nagi tułów. Servaz oglądał w swojej karierze niejedną inscenizację, ale ta bez wątpienia weszła do pierwszej piątki. Przede wszystkim zaś rozpoznał w denacie blondyna, którego widział minionej nocy, te jego krótko ostrzyżone włosy w  aureoli wodnego pyłu – tak samo wyglądały podczas burzy… Dookoła uwijali się technicy. Mieli na sobie nie tylko białe kombinezony z  przyłbicami, w  których wyglądali jak astronauci, maseczki i  niebieskie rękawiczki nitrylowe, ale także długie kalosze. Chodzili w  tę i  z  powrotem między brzegiem, gdzie leżały ich kuferki i  narzędzia, a  klęczącym w  niecce blondynem. Servaz poczuł, że jego puls przyśpieszył. Marianne, która dzwoniła do niego z lasu, widziany w tym samym lesie blondyn, który padł ofiarą zabójstwa – za dużo zbiegów okoliczności. Martin nie wierzył w  zbiegi okoliczności. Coś się dzieje w tych dolinach… Coś, co zaczęło się wraz z ucieczką Marianne. A może się do tej ucieczki przyczyniło? Między wszystkimi tymi zdarzeniami istniał jakiś związek i Servaz uznał, że jeśli go odkryje, odnajdzie Marianne. Skierował uwagę na stojącą na brzegu grupę. Rozpoznał beczkowatą sylwetkę o jasnorudej czuprynie. Éloi Enguehard. A potem się wzdrygnął. Jedna z postaci górowała nad pozostałymi. Prawie dwumetrowy olbrzym o  masywnej szyi i  kwadratowej głowie, przypominający totem albo jeden z  posągów z  Wyspy Wielkanocnej. Odstające uszy, głęboko osadzone czarne oczy, wydatne łuki brwiowe, fryzura na rekruta. Roland Castaing. Servaz spotkał go na swojej drodze, kiedy rozpracowywał sprawę morderstw w Marsac, w elitarnym liceum, w którym uczyła się Margot, a przed nią także on sam. Castaing był wówczas prokuratorem Sądu Okręgowego w  Auch. Ich stosunki chwilami były burzliwe, ale młody prokurator ostatecznie uznał, że metody Servaza są skuteczne 1. Martin ostrożnie przekroczył stosik kamieni, które w  tym miejscu tworzyły brzeg potoku, i  ruszył w  stronę grupki stojącej na piaszczystej skarpie. Dwaj znani mu mężczyźni i jeszcze jeden żandarm rozmawiali z blondynką, która stała odwrócona do Servaza plecami. W cywilu. Lekka skórzana kurtka i dżinsy. Na oko miała między trzydziestką a czterdziestką. Wiedział jednak, że widok z tyłu może mylić. Nosiła broń na biodrze jak kowboj. Z  pewnością była z dochodzeniówki w Pau. Znowu się wzdrygnął, ponieważ i ta postać wydała mu się znajoma. Coś mu przypominała… Poczuł, jak całe jego ciało pokrywa się gęsią skórką. Czy to możliwe?

Był coraz bliżej i wszystkie oczy skierowały się na niego; kobieta przerwała i  powoli odwróciła się w  jego stronę. Zamurowało go. Te oczy, w  których tańczyło światło, ta twarz o  niemal skandynawskiej urodzie, chłodna, a jednocześnie wyrazista, jasna karnacja celowo podkreślona brakiem makijażu. Usiłował sobie przypomnieć, kiedy widział ją po raz ostatni. W  2010. To już osiem lat… Prawie się nie zmieniła. Przynajmniej na pierwszy rzut oka, bo nie miał odwagi się w nią wpatrywać. Te same blond włosy, to samo jasne, przenikliwe spojrzenie. Wciąż nosiła w  lewej dziurce od nosa delikatny srebrny kolczyk, który lśnił w intensywnym czerwcowym słońcu. – Cześć, Martin – powiedziała Irène Ziegler. 1. Zob. Krąg, op. cit. [wróć]

12 – Cześć, Irène. Kobieta na chwilę znieruchomiała. Najwyraźniej zastanawiała się, co on tutaj robi. Marianne, Castaing, a teraz Ziegler. Martin poczuł się tak, jakby wsiadł do wehikułu czasu. – A rzeczywiście, państwo się już znają – powiedział Castaing. – Dwa tysiące dziesiąty, sprawa liceum w  Marsac. Co za historia, nie? Jak się pan miewa, komendancie? – zapytał, a jego dłoń wyciągnięta na powitanie była tak wielka, że ręka Servaza całkiem w  niej zniknęła. Martin przypomniał sobie te potężne łapska. – Kapitanie – poprawił, ostrożnie odwzajemniając uścisk, a następnie znowu odwrócił się w stronę Ziegler. Nie wiedział, jak się zachować. Czy powinni strzelić misia na oczach wszystkich jak dwójka starych przyjaciół, czy zadowolić się przepisowym podaniem ręki? – Martin – odezwała się Irène, wybierając jeszcze inną opcję. – Kopę lat. Co ty tutaj robisz? Wzruszył ramionami. – Byłem w okolicy. Ktoś mi powiedział, co się tu dzieje, więc przyjechałem, żeby zobaczyć. Nie sądziłem, że cię tu spotkam. Ani pana – dodał, spoglądając na prokuratora. Jego wyjaśnienia nie przekonały żadnego z  rozmówców, ale udali, że to im wystarczy. Przynajmniej na razie. – Dobre chęci zawsze są mile widziane – skomentował filozoficznie Castaing. – Ale zwróciłem się do wydziału dochodzeniowego w Pau i zamierzam wszcząć dochodzenie. To dziwne… poprzednim razem spotkaliśmy się w  związku ze sprawą tej nieszczęsnej profesorki utopionej we własnej wannie. A  teraz to. Jakby woda była żywiołem, który nas łączy. Servaz pomyślał o ulewie, podczas której poprzedniej nocy widział blondyna, ale uznał, że jest jeszcze trochę za wcześnie, by o  tym mówić. Gdy nadejdzie czas, opowie o  wszystkim Irène. W  cztery oczy. Bez świadków. Bo będzie

musiał jej wytłumaczyć, skąd się wziął w  tych lasach. Kto wie, może będzie mogła mu pomóc w odnalezieniu Marianne? – Wiadomo, kto to jest? –  Timothée Hosier –  odparł Enguehard. –  Trzydzieści jeden lat. Mieszkał w Aiguesvives. Kawaler. Urzędnik miejski. A także drobny diler. – Jaka jest przyczyna śmierci? – Utonięcie – powiedział olbrzym. – Niech pan spojrzy na jego brzuch. Servaz odwrócił się w stronę blondyna pod wodospadem. Brzuch mężczyzny był wydęty jak bukłak. – Według wstępnych ustaleń najpierw uderzono go w tył głowy. Potężny cios. Na pewno stracił przytomność. Wtedy został związany i przeniesiony tutaj, pod wodospad. Nie wiemy, kiedy się ocknął. Na końcu tej liny, która utrzymuje jego głowę odchyloną do tyłu i przechodzi przez nadgarstki, jest przywiązany kamień, który leży na dnie wgłębienia, częściowo przywalony innymi kamieniami, po parę kilo każdy. Trudno byłoby mu się uwolnić z tak powiązanymi nadgarstkami, stopami i  kolanami. Ktoś wsadził mu też patyk do ust, żeby się nie zamknęły. Musiał stawiać opór, mocno poruszać głową, bo ma połamanych kilka zębów i  głębokie rany na języku i  podniebieniu. Dalszy ciąg może pan sobie wyobrazić… Jego przełyk, żołądek i  płuca bardzo szybko wypełniły się wodą: dusił się z braku powietrza, ostatecznie czynność serca ustała i utonął… Sekcja zwłok to potwierdzi. Castaing przekazywał te informacje mrukliwym tonem, jakby mówienie tak odrażających rzeczy z samego rana dużo go kosztowało. Wskazał na kupkę byle jak rzuconych ubrań kilka metrów dalej, niedaleko potoku, obok żółtej tabliczki z numerem. Odzież ofiary. – Na brzegu znaleźliśmy coś jeszcze – dodała Irène, zwracając się do Servaza. Ruchem podbródka dała mu znak, by szedł za nią. Minęła kilka krzaków. Kiedy pochyliła się nad łachą piasku pomarszczoną przez wodne wiry, które tworzyły się u  stóp wodospadu, na jej twarzy zamigotało odbite od wody słoneczne światło. Kolejna plastikowa tabliczka wskazywała na dowód w postaci czterech płaskich kamieni leżących na piasku. Na każdym z  nich czerwonym markerem narysowano symbol: kółko, trójkąt, kwadrat i krzyżyk. – Masz jakiś pomysł, co to jest? Irène pokręciła głową. – Nieźle, co? – skomentował z uznaniem Castaing. – Supergość nam się trafił. I nigdzie ani śladu.

Servaz poczuł, jak włosy na karku stają mu dęba. Pokręcona sprawa. Spojrzał na potok, który płynął poniżej niecek –  po obu jego stronach gromadzili się gapie. – Może przyszedł korytem rzeki – powiedział. – Trzeba by sprawdzić brzegi. –  Też tak myślę –  przytaknęła Ziegler. –  Z  tym że trzeba by odciąć drogę znacznie niżej. A teraz, kiedy po tej skarpie depcze tylu ludzi, nawet gdyby były tu jakieś ślady, nie dałoby się ich zbadać –  powiedziała, piorunując wzrokiem Engueharda, który wcisnął głowę między ramiona jak żółw. – Niech ktoś porobi zdjęcia tym ludziom – dodała. – Wszystkim. Dyskretnie. Zwyczajowa taktyka. Choć tak spopularyzowana przez seriale, że dziś wszyscy ją już znają, pomyślał Servaz. Jeden z techników prowadził pomiary na brzegach, w strumieniu i w niecce i przekazywał je innemu, który wprowadzał wszystkie dane do tabletu. Całą scenę filmowano. Ziegler podeszła do kierującego całą procedurą, który zapisywał każdy szczegół, zabezpieczał wszystkie dowody i miał sporządzić protokół z ustaleń dla sędziego śledczego. – Przejrzyj wszystko trzy razy, nie śpiesz się. Nie chcę, żeby jakiś prawnik się przypierdolił i rozwalił całe postępowanie. – Następnie zwróciła się do Servaza: – Jeszcze coś, kawałek dalej. Oddalili się kilka kroków od grupki. –  Ktoś tu palił –  powiedziała, wskazując na kolejną plastikową tabliczkę ustawioną na ziemi. –  Znaleźliśmy jakieś dziesięć petów. Albo gość spędził tu dłuższy czas i  patrzył, jak tamten umiera, albo sprawców było więcej. A  może niedopałki leżały tu już wcześniej. Trudno powiedzieć. – O której nastąpił zgon? – Około drugiej w nocy. Servaz znowu pomyślał o swojej wyprawie do lasu. Stał kilkanaście metrów od ofiary mniej niż dwie godziny przed jej śmiercią. Nie może tego zachować dla siebie. Prędzej czy później informacja dotrze do jego zwierzchników. Gdy Irène stała pochylona nad ziemią, zobaczył na jej karku tatuaż: mały chiński ideogram. Sam nie wiedząc dlaczego, poczuł wzruszenie. W przeszłości łączyła ich silna przyjaźń i  nić porozumienia. Potem czas i  przestrzeń ich rozdzieliły. Przed kilkoma miesiącami dowiedział się, że wróciła w te okolice po zakończeniu służby w  dalekich krajach, i  wiele razy chciał się z  nią skontaktować, ale zawsze odkładał to na później. Zastanawiał się, czy też miała taki zamiar. Czy może po prostu zupełnie o  nim zapomniała. Jakby czytała w jego myślach, uniosła głowę i spojrzała na niego.

–  Po powrocie wiele razy chciałam do ciebie zadzwonić –  powiedziała, korzystając z  okazji, że znajdowali się w  pewnej odległości od reszty. – Ale wiesz, jak to jest: człowiek ciągle odkłada te rzeczy na później. – Wiem, mam tak samo. Podniósł wzrok i  spojrzał w  górę wodospadu. Przebijające się przez roślinność promienie słońca rozpraszały się nad powierzchnią wody, tworząc tęczę. Powietrze pachniało wilgotnym poszyciem i  kwiatami. Czuł coraz większy niepokój. – To jest absolutnie wyjątkowa sprawa, unikalna… – powiedział. – I bardzo niepokojąca. Skinęła głową. – Będziecie pracować pod cholerną presją – dodał. – Żeby chodziło tylko o tego trupa… – Jak to? Zawahała się, szybko zerknęła w  kierunku pozostałych członków grupy i ściszyła głos. –  Było jeszcze jedno morderstwo, kilka miesięcy temu. Niedaleko stąd. Jakimś cudem udało nam się nie dopuścić prasy do wszystkich szczegółów: w górach został zabity mężczyzna, który wybrał się tam sam, bez żony, znaleźli go ratownicy i żandarmi. Nikt się nie dowiedział, w jakim stanie były zwłoki. Servaz się wyprostował. W  lesie za jego plecami śpiewały ptaki. A  raczej jeden jedyny ptak, bardzo blisko, który do znudzenia powtarzał ten sam motyw. – To znaczy? – To było zimą. Facet w wieku podobnym do tego, niedaleko szałasu u stóp Pic du Gendarme. On też otrzymał potężny cios, ale w  twarz. Na lac Noir znaleźli jego zamarznięte ciało. Ktoś rozebrał go do naga i  położył na zamarzniętym stawie, a  potem polewał wodą, tak że przy minus dwudziestu stopniach jego ciało całkowicie pokryła warstwa lodu. Umarł z  wychłodzenia, a chwilę wcześniej rozcięto mu brzuch i włożono tam, ekhm… plastikową lalkę. Plastikową lalkę… Servaz się wzdrygnął. Poczuł się jeszcze bardziej nieswojo. Okrucieństwo tych wydarzeń stanowczo wykraczało ponad to, z czym policja i żandarmeria mają do czynienia na co dzień. Natychmiast zaczął się też zastanawiać, czy obaj mężczyźni mogli spotkać Marianne, czy jej ucieczka miała jakiś związek z tymi morderstwami. – I co przyniosło śledztwo w sprawie tego gościa? Irène Ziegler się zasępiła.

–  Nic. Absolutnie nic. Żadnych poszlak, żadnego tropu, żadnych podejrzanych. Mimo że zmobilizowałam wszystkich. A więc to ona kieruje teraz dochodzeniówką. Spojrzał na blondyna, którego technicy uwalniali wreszcie z więzów i balastu kamieni. Mężczyzna miał wydęty brzuch –  zupełnie jak tamten gość w  górach, pomyślał. Dwa widowiskowo wyreżyserowane morderstwa i  żadnych śladów. Zadrżał. Niepokój narastał z każdą chwilą. –  Mało prawdopodobne, żeby te zabójstwa popełniły dwie różne osoby – powiedział. Ziegler rzuciła mu ostre, czujne spojrzenie. –  A  nawet niemożliwe –  podjęła i  wskazała na cztery kamienie leżące na ziemi. –  Na brzegu stawu znaleźliśmy dwa: jeden z  krzyżykiem, a  drugi z trójkątem.

13 – Możemy pogadać? – zapytał. Rozejrzała się dookoła. – Chcesz powiedzieć… w cztery oczy? – Tak. Machnęła ręką, by przepędzić osę. – Słucham cię. Spojrzał na pozostałych: nikt nie zwracał na nich uwagi, a  huk wodospadu zagłuszał ich słowa. – Widziałem coś tej nocy… – Co masz na myśli? – zapytała, intensywnie się w niego wpatrując. – Niedaleko stąd jest klasztor. – Opactwo Hautsfroids – potwierdziła. – Około północy byłem w lesie na tyłach klasztoru i widziałem tego gościa –  wskazał na wydobywanego właśnie z wody blondyna – w towarzystwie jednego mnicha, który kupował od niego towar. Spojrzała na niego z niedowierzaniem. – A co ty wyprawiałeś w lesie w środku nocy? – To skomplikowane… Szukam kogoś. – Kogo? – Pamiętasz Marianne Bokhanowsky? Zmarszczyła brwi. – Oczywiście. –  Wiem, że wyda ci się to niewiarygodne, ale właśnie znowu się pojawiła. Przedwczoraj w  nocy zadzwoniła do mnie z  prośbą o  pomoc. Wszystko wskazuje na to, że telefonowała z tych lasów. Ale zgubiłem jej ślad. Irène milczała przez chwilę, nie spuszczając z  niego wzroku. Następnie zerknęła w  stronę stojącej kawałek dalej grupki i  znowu spojrzała na niego. Drogą nadjeżdżała karetka na sygnale. Servaz wyczytał zaskoczenie w  oczach koleżanki. – Mówiłeś komuś o Marianne? – Tylko Vincentowi.

Ziegler się zamyśliła. – Niewiarygodne – powiedziała wreszcie. – Ile to już lat? – Od jej zniknięcia? Osiem. – Jezu! I co zrobisz, wznowisz śledztwo? – Nie mogę. Będzie się musiał tym zająć ktoś inny. – Dlaczego? – Jestem zawieszony. Zrobiła wielkie oczy. Wyglądała na zszokowaną. – Co?! Wzdrygnęła się. Machnęła ręką, jakby chciała umniejszyć wagę tego, co przed chwilą powiedziała. – To długa historia. Będę miał komisję dyscyplinarną. Policzki Irène zrobiły się purpurowe i Servaz domyślił się, że jest wściekła. – Kurwa, Martin! Co tutaj robisz, skoro jesteś zawieszony? – Trzeba przesłuchać tego zakonnika – nalegał. –  Nie masz prawa tutaj być! Nie chcę tu kogoś, kto przez samą obecność rozpieprzy mi całe postępowanie. – Załóżmy, że mnie tutaj nie ma… – Widzieli cię Castaing, Enguehard i cała reszta… Kurwa, może nawet jesteś na jakimś zdjęciu! Jeśli to się rozniesie, odbiorą mi śledztwo! Przez chwilę patrzeli na siebie w milczeniu. –  Powiedzmy, że byłem tylko przejazdem… Musimy przesłuchać tego mnicha, Irène. – My? Jacy my? – Stłumiła westchnienie. – Byłbyś w stanie go rozpoznać? Spojrzał na nią twardo. – Tak. Na pewno. Roland Castaing odszedł od grupki żandarmów i techników. Powoli zmierzał po stromej skarpie w stronę Servaza i Ziegler. Patrząc na jego wysoką sylwetkę oświetloną promieniami porannego słońca, Martin pomyślał o  Golemie –  ożywionej glinianej istocie z mistyki żydowskiej. –  Spotkajmy się za trzy godziny pod budynkiem żandarmerii –  powiedziała pośpiesznie. – A teraz znikaj.

14 Irène Ziegler czekała na niego za kierownicą dużego forda rangera w  barwach żandarmerii narodowej, którego widział wcześniej obok miejsca zbrodni. Przypomniał sobie, że pierwszy raz spotkał się z  nią na pokładzie śmigłowca. Lecieli w  stronę górskich szczytów. Siedziała za sterami, a  jemu kręciło się w głowie: czuł się w rękach tej kobiety mały i bezsilny. Przy następnych okazjach przyjeżdżała na motocyklu, jak amazonka, wystrojona w  czarną skórę, pozbawiona kompleksów, zakolczykowana, wytatuowana, uzbrojona w laptop i nowatorskie idee budowania nowych służb –  stwierdził wtedy, że sam wygląda przy niej jak stary, zacofany pierdziel, którym z  całą pewnością był dla tych, którzy nie potrafią odróżnić opakowania od zawartości i którzy patrzą na ten świat przez pryzmat niezachwianych pewników. Późnej poznał ją lepiej i  odkrył, że pod tą skorupą kryje się dużo bardziej złożona rzeczywistość, jak zawsze u  ludzi, którzy szukają czegoś więcej niż jedynej słusznej prawdy. Zostali przyjaciółmi. A przynajmniej tak wtedy myślał. Gdy tylko usiadł obok niej, ruszyła bez słowa. Odezwała się dopiero po jakimś kilometrze, gdy wyjechali z miasta. –  Ustalmy jedno: jeśli ktoś będzie mnie o  ciebie pytał, powiem, że nie wiedziałam o  twoim zawieszeniu. Byłeś tutaj w  innej sprawie i  wpadliśmy na siebie przypadkiem. Nie wtrącałeś się w  śledztwo, zadowoliłeś się rolą obserwatora. Ani przez chwilę nie odgrywałeś w  dochodzeniu żadnej roli, a  twoje nazwisko nie pojawi się w  żadnych dokumentach związanych z postępowaniem. Zrozumiano? Wymienili spojrzenia. – A teraz opowiadaj. Dlaczego cię zawiesili? Najkrócej jak potrafił streścił jej wydarzenia z poprzedniej zimy. Słuchała go, a on czuł, że z każdym usłyszanym zdaniem jej niedowierzanie rośnie. A potem się uśmiechnęła. – A więc zostałeś samotnym ojcem. – A ty? Kiedy widzieliśmy się ostatni raz, byłaś z… – Z Zuzką. Ciągle jesteśmy razem.

Zuzka była partnerką Ziegler. W  przeciwieństwie do Irène –  ciemnowłosą. W  okresie, gdy prowadzili śledztwo w  sprawie morderstw w  Saint-Martin-de Comminges, pracowała jako menedżerka jakiegoś nocnego klubu, Pink Paradise czy coś w tym stylu. W głosie koleżanki wyczuł jakieś napięcie: wyglądało na to, że Irène nie zamierza mówić więcej na ten temat, przynajmniej na razie. – A dochodzeniówka? – W zeszłym roku objęłam dowodzenie. Jest dobrze. To fajne miejsce. Ale ta sprawa da nam popalić. – Zauważyłaś, że ofiary coś ze sobą łączy? – Wydęty brzuch, symulacja ciąży? – Tak. Servaz poczuł nagle, że jest tak jak za starych dobrych czasów. Tworzyli świetny zespół. Uzupełniali się nawzajem i  w  pewien sposób ze sobą współzawodniczyli, co popychało ich do osiągania lepszych efektów. Spojrzał na nią. Po jej twarzy przesuwały się cienie liści, a promienie słońca, które migotały między drzewami, muskały delikatny puszek na jej opalonej skórze. –  A  ten blondyn, Timothée Hosier: Enguehard mówił, że był dilerem. Był notowany? – Tak. Oczywiście pogrzebiemy w jego przeszłości. Skontaktowaliśmy się też z rodzicami, mieszkają w Tuluzie. Jego ojciec jest ginekologiem. – Ginekologiem? Rzucił jej ostrożne spojrzenie. –  Tak, wiem. Też o  tym pomyślałam. Ale to może być zbieg okoliczności. Facet znaleziony na zamarzniętym jeziorze nazywał się Kamel Aissani, miał dwadzieścia dziewięć lat. Pracował w branży ochroniarskiej. Pasjonat wycieczek górskich, wysportowany. Żonaty. Trzyletni syn. Okazyjny konsument trawy, koksu i ecstasy, jak zeznała jego żona. Trzeba będzie sprawdzić, czy Hosier był jego dilerem. W przeszłości Aissaniego już pogrzebaliśmy. – I? –  Bywał przemocowy. Jego żona nieraz lądowała w  szpitalu. Zawsze niby z  powodu zderzenia z  drzwiami albo ze ścianą. Sąsiedzi często słyszeli krzyki i  nie były to okrzyki radości. Miał też na koncie inne akty przemocy. Był skazany za napaść na kierowcę autokaru za to, że gość go strąbił. – A co to konkretnie znaczy, że pracował w branży ochroniarskiej? – Instalował kamery monitoringu i alarmy w prywatnych domach. Zajmował się też zdalnym nadzorem firmy, w której pracował. Servaz się zdziwił.

– Ale czy ludzi, którzy wykonują taki zawód, jakoś się nie sprawdza? Irène znowu się uśmiechnęła, jakby powiedział coś śmiesznego. –  Oczywiście, że tak. Trzeba mieć ważną przez pięć lat legitymację zawodową sporządzaną przez CNAPS 1. Normalnie pracodawca raz do roku powinien się upewniać, czy legitymacja jego pracownika jest ważna. Służy do tego specjalna strona internetowa. Ale to strasznie upierdliwe, bo strona kiepsko działa. Więc jeżeli, jak w przypadku firmy Aissaniego, zatrudnia się kilkadziesiąt osób, zazwyczaj się o  tym zapomina. W  efekcie jeśli w  ciągu tych pięciu lat pracownik dostał jakiś wyrok, pracodawca dowie się o tym dopiero po upływie tego okresu. –  Mrugnęła do niego. –  Co więcej, w  formularzu odnowienia legitymacji CNAPS zapewnia pracownika, że decyzję o przyjęciu lub odrzuceniu jego wniosku dostarczy pod jego adres, ale w  żaden sposób nie poinformuje o  niej pracodawcy! Innymi słowy pracownik sam może zdecydować, czy powiadomi o  niej pracodawcę czy nie. –  Prowadziła szybko, wchodząc w  zakręty na zbyt dużej jego zdaniem prędkości, wzbijając leżące w  zagłębieniach liście z  poprzedniej jesieni. –  A  ty? Powiedz mi, jak to dokładnie było wtedy, gdy zadzwoniła do ciebie Marianne. Streścił jej tę koszmarną noc. –  Jeden z  mnichów znalazł na ścieżce telefon. Zdjąłem odciski palców. I poprosiłem Engueharda, żeby sprawdził pamięć urządzenia. – Czyli zwróciłeś się do nas o pomoc. – Właśnie. – Sądzisz, że te sprawy mogą mieć ze sobą jakiś związek? Popatrzyli na siebie. –  Myślałem o  tym. Ale na tym etapie jest zbyt wcześnie, żeby stawiać hipotezy. W dole zobaczyli opactwo. W odcieniach ochry i różu, z dzwonnicą na planie sześciokąta, z  biforiami. Jak kamienny okręt pośrodku planety zieleni. Symbol wiary, którą część ludzkości złożyła w surowym, ale niewidzialnym i milczącym Bogu. – Co za odludzie – zauważyła. – Jak można żyć w takim miejscu? Uśmiechnął się. Przypomniał sobie, że Irène lubi nocne życie.   Opat spoglądał to na jedno, to na drugie z nich, a w końcu jego wzrok zatrzymał się na Servazie. Milczał zaledwie kilka sekund, a  kiedy się odezwał, w  jego głosie słychać było powściągany gniew.

–  Mówi pan, że poprzedniej nocy zauważył pan w  lesie jednego z  naszych braci w  towarzystwie mężczyzny, który został zamordowany? Że widział pan, jak wręczał tamtemu pieniądze w zamian za… narkotyki? Servaz przytaknął, nie otwierając ust. Powstrzymał się od mówienia o  pocałunku, który potem nastąpił. I  banknotach w  ręku mnicha. Tę amunicję zostawił sobie na przesłuchanie. – Czego ode mnie oczekujecie? – zapytał duchowny. –  Że zwoła ojciec wszystkich braci. Żebyśmy mogli zidentyfikować tego człowieka i zadać mu kilka pytań – odpowiedziała Ziegler stanowczym tonem. Znowu nastąpiła chwila milczenia. Opat bez słowa skinął głową. Bardziej nie przybiłaby go nawet informacja o wybuchu nowej wojny religijnej.   Dwudziestu pięciu zakonników stojących rzędem w  kapitularzu. Czarne szkaplerze i sandały ledwie wystawały spod białych kap. Niscy, wysocy, młodzi, starzy. Więcej starych niż młodych: starzejące się wspólnoty to zjawisko dotykające wszystkich zakonów. W  prześwitach arkad za ich plecami Servaz widział pełne kwiatów klasztorne ogrody skąpane w słońcu. Opat powoli szedł przed funkcjonariuszami z dłońmi splecionymi na plecach, jak generał dokonujący przeglądu wojsk. Pater familias, pomyślał Servaz. Surowy, troskliwy, poważny. Ale jego troskliwość została wykorzystana i  teraz jego oczy płonęły gniewem. Kiedy tak patrzył kolejno na każdego z  mnichów, wyglądał jak wkurzony stary jastrząb. Servaz ustalił z  Irène, że mnicha, którego widział w  lesie, nie wskaże na forum, ale że spotkają się z  każdym z  osobna. Kiedy poprosili opata o  udostępnienie pomieszczenia, w  którym będą mogli dyskretnie ich przesłuchać, ten się zirytował. – Nie powiecie mi, który to? Servaz się zawahał: czy powinien ukrywać tożsamość uciekiniera przed głową wspólnoty? Zastosował unik: –  Byłoby najlepiej, gdyby później ojciec sam z  nimi porozmawiał. Tak by winowajca miał okazję się ujawnić i być może zrobić pierwszy krok na drodze swojego odkupienia. – To wielkie słowo – odparował ostro duchowny. – Nie należy nim szafować. Takich słów jak odkupienie, przebaczenie, żal za grzechy, skrucha, zadośćuczynienie zbyt łatwo się dziś nadużywa. Ciągle się je słyszy. Tak jakby wystarczyło pstryknąć palcami czy parę razy uklęknąć, żeby odpokutować za swoje winy i znowu mieć czyste konto u Boga i ludzi… Ale z pewnością ma pan

rację. –  Cofnął się o  dwa kroki i  spojrzał na zgromadzonych. –  Ci państwo są z policji – powiedział. – Chcą wam zadać kilka pytań. Jak wiecie, niedaleko stąd wydarzyło się coś strasznego. Będziecie zaproszeni na indywidualne rozmowy. Prosiłbym, żebyście niczego nie ukrywali i byli z nimi absolutnie szczerzy, tak jak jesteście ze mną. Servaz wyczuł ironię w  ostatnim zdaniu, ale nie dał tego po sobie poznać. Zaczęli przesłuchania w  niewielkim pomieszczeniu, którego jedyny wystrój stanowiły krzyż na ścianie i  klęcznik. Przyniesiono im stół i  trzy krzesła o  wiklinowych siedziskach. Jako pierwsi stawili się brat Étienne, przeraźliwie chudy, długonogi kędzierzawy brunet pracujący w kuchni, brat Hervé, który miał posturę rugbysty grającego na trzeciej linii, ale mówił falsetem, i  brat Élie, klasztorny ekonom, drobny łysy jegomość o uciekającym spojrzeniu. Martin przypomniał sobie, że wszyscy trzej brali udział w  poszukiwaniach. Ale poza tym niczego nie widzieli ani nie słyszeli. Chciało mu się palić, zanim więc wpuścił czwartego mnicha, sięgnął po gumę. Gruby przeor wystąpił z szeregu i spojrzał na niego spode łba. – Możecie nie zamykać drzwi, nie mam nic do ukrycia i będę się streszczał –  poinformował ich. – My tu decydujemy – ucięła Ziegler. Przeor spiorunował ją wzrokiem; źrenice jego szklistych niebieskich oczu były teraz jak wielkie czarne plamy. Gość potrafi wpaść w  prawdziwą furię, pomyślał Servaz. – Proszę usiąść – nakazała zdecydowanym tonem Irène, ponieważ mężczyzna wciąż stał. Brat Anselme niechętnie wykonał polecenie. –  Jest ojciec odpowiedzialny za zarządzanie klasztorem i  pomaganie ojcu Adrielowi, tak? – Z grubsza tak. – Postanowił jednak uściślić: – Powiedzmy, że on się zajmuje sprawami duchowymi, a ja doczesnymi. Stanowimy dwa filary, które dźwigają to opactwo. Najwyraźniej miał wysokie mniemanie o swojej roli we wspólnocie. –  A  więc jest ojciec dobrze poinformowany o  tym, co się dzieje w  obrębie tych murów? – W rzeczy samej. –  Czy zatem wie ojciec o  naruszeniach zasad i  pewnych, hmmm… wykroczeniach? Na jego żarłocznych ustach pojawił się uśmiech.

–  Wykroczeniach przeciwko czemu? Ma pani na myśli naszą regułę czy prawo? – Proszę odpowiedzieć. Przeor wzruszył ramionami. – Żyjemy w odosobnieniu, ale nie jesteśmy w stanie całkowicie uciec przed rozkładem, który jest powszechny w tych niespokojnych czasach. Tak, mamy tu kilka parszywych owiec. – A czy któraś z tych… owiec ma problem z uzależnieniem? – Już nie. – A dawniej? – Tak. – Może ojciec to rozwinąć? –  Brat Cyprien. Miał problem z  narkotykami. Pomogliśmy mu je odstawić i wyjść z nałogu. Teraz jest już w porządku. Jest czysty, jak to nazywacie. – Jakie to były narkotyki? – Kokaina, crack… – Ma go ojciec na oku? Przeor posłał Ziegler ostre spojrzenie. –  Harmonijne funkcjonowanie naszej wspólnoty opiera się na odpowiedzialności każdego z jej członków i na zaufaniu – oświadczył. – To są dorośli ludzie, nie dzieci. Nie jestem tu po to, by robić za policjanta. – A w nocy, z grubsza rzecz ujmując, sypia ojciec jak suseł. Brat Anselme zmierzył ją wzrokiem. – Rzeczywiście, mam dość twardy sen. Servaz stał za nim i przyglądał się jego tłustemu karkowi. Przeor miał w tym miejscu bardzo krótko obcięte włosy, a skóra na jego szyi utworzyła porośnięty delikatnym szarym puszkiem fałd przypominający obrożę. – Skąd te pytania? Podejrzewacie kogoś? – zapytał duchowny. – Próbujemy się dowiedzieć, czy któryś z braci, a może kilku, nie spacerowali nocą po lesie i czy przypadkiem czegoś nie widzieli. Tłuścioch zmarszczył brwi. – Po co, u diabła, przepraszam za wyrażenie, któryś z nas miałby się włóczyć w środku nocy po lesie? Cóż za absurdalny pomysł! –  Niekoniecznie –  odparł Servaz świadom, że wtrąca się koleżance do przesłuchania i wychodzi z roli obserwatora. Przeor się odwrócił. – To taki policyjny trik? Jeden z przodu, jeden z tyłu? Good cop, bad cop?

Patrzcie go, gość wcale nie jest aż tak odcięty od świata. I przestał używać tej kościelnej gadki. Servaz zastanawiał się, czy bracia oglądają czasem seriale albo brutalne kino. Do jakiego stopnia są odcięci od reszty społeczeństwa? Nie miał o tym zielonego pojęcia. – A ojciec? Czy ma ojciec jakieś nałogi, cierpi na bezsenność, stany lękowe? – zapytała odrobinę perfidnie Ziegler. Przeor poprawił się na krześle, co Servaz uznał za objaw niepokoju. – Nie. Za szybko odpowiadasz, bracie. –  Już mówiłem: mam raczej twardy sen. Rytm naszego życia pozostawia niewiele miejsca na bezczynność. Zresztą bezczynność jest wrogiem duszy. Między liturgią godzin a licznymi pracami w ciągu dnia niewiele jest chwil na odpoczynek. Latem na pierwsze oficjum, godzinę czytań, wstajemy o czwartej, przed wschodem słońca. Potem o  siódmej piętnaście jest jutrznia, o  dziewiątej piętnaście tercja, chwilę przed południem seksta, o  czternastej nona, o siedemnastej piętnaście nieszpory i o dwudziestej kompleta. Czyli małe i duże godziny kanoniczne. I jeszcze modlitwa osobista. A do tego trzeba wykonywać codzienne prace na rzecz klasztoru. Jak pani widzi, nasze dni są długie i wyczerpujące. To nie obóz wypoczynkowy – podsumował wyniośle. Servaz pomyślał, że przeor próbuje ich zalać potokiem niepotrzebnych informacji: typowa taktyka drobnych mafiozów, którzy przewijają się przez pomieszczenia tuluskiej komendy. – Dziękuję, ojcze – powiedziała Ziegler. – Proszę zawołać kolejną osobę. Grubas podniósł się z trudem. Otworzył drzwi i skinął w stronę czekającej na zewnątrz grupy. Servaz spojrzał w  oczy koleżanki. Wzruszyła ramionami. Następnie skierował wzrok na drzwi, by popatrzeć na mnicha, który właśnie wchodził. W  blasku słońca wpadającego przez jedno z  okien stał przed nim uciekinier z poprzedniej nocy. 1. Conseil national des activités privées de sécurité: Narodowa Rada do spraw Prywatnej Działalności w zakresie Bezpieczeństwa (przyp. tłum.). [wróć]

15 Dzieciak, pomyślał Servaz. Młodzieńcze oblicze, duże jasne oczy w  oprawie długich kasztanowych rzęs, drobne usta w  kolorze czerwonej porzeczki i pucołowate policzki, które pod wpływem uporczywego spojrzenia policjanta od razu się zarumieniły. Miał mniej niż metr siedemdziesiąt wzrostu, a  na jego podbródku kiełkował rzadki zarost nastolatka. Popatrzył na Ziegler. Servaz zauważył, że mnich jest onieśmielony obecnością kobiety. –  Proszę usiąść –  powiedziała Irène suchym tonem nauczycielki z  czasów, gdy w szkołach stosowano jeszcze kary cielesne. Zakonnik wykonał polecenie, siadając w  taki sposób, jakby chciał zająć na krześle jak najmniej miejsca. Z pewnością gdyby tylko miał pelerynę niewidkę (Servaz był na bieżąco z  tym tematem, bo czytał synowi Harry’ego Pottera, choć Gustav nie wszystko zrozumiał), jak najszybciej by jej użył, żeby zniknąć. – A brat to…? – zapytała Ziegler. – No… brat Cyprien. Co powiedział brat Anselme? Że chłopak jest czysty. Dobre sobie… Servaz, który stał za plecami przybysza, skinął na Ziegler, która natychmiast wyprostowała się na krześle i  popatrzyła bratu Cyprienowi prosto w  oczy. Jej spojrzenie było lodowate. Leśny biegacz spuścił wzrok. Martin przewidywał, że chłopak wysypie się najpóźniej za pięć minut. – Cierpi brat na bezsenność? – Irène nie traciła czasu. – Co? – Mam powtarzać każde pytanie? Mówiła tonem nieznoszącym sprzeciwu. Brat Cyprien poprawił się na krześle. –  Eee… Tak, czasem mam problemy z  zasypianiem. Ale nie mamy czasu na… – Na co? – Na odpoczynek. – Rozumiem. A co brat robi, kiedy nie może brat spać?

–  Czytam, słucham muzyki… modlę się –  dodał po chwili, jakby właśnie sobie przypomniał, że jest mnichem. – Dla tak młodego człowieka jak brat życie tutaj musi być niełatwe. – Takie życie wybrałem. – Skąd taki wybór? Popatrzył na Servaza, a potem znowu na Ziegler. – Eee… sądziłem, że będziecie mnie pytać, czy coś widziałem. – Kiedy? – zapytała chłodno Irène. – No… W nocy, gdy… – Dlaczego? A widział brat coś? – Nie, nie, byłem w łóżku. – Naprawdę? Skinął głową. – Timothée Hosier: czy to bratu coś mówi? – wtrącił się Servaz. – Nie. Irène Ziegler zrobiła zdziwioną minę. – Nie? Młody zakonnik się zawahał. – Może… – Nie czy może? – Głos Irène był coraz zimniejszy. – Nie wiem. –  Doprawdy? A  jednak na dwie godziny przed jego śmiercią widziano cię z nim w lesie. Nowicjusz wytrzeszczył oczy. – Co? Ziegler wstała, chwyciła swoje krzesło, hałaśliwie ciągnąc je po podłodze, wyminęła stół i  usiadła tuż za plecami mnicha. A  potem się pochyliła, tak że musiał czuć jej oddech, i wyszeptała cicho, ale wyraźnie, wprost do jego ucha: –  Nie próbuj mi tu ściemniać, bo cię zapuszkuję w  towarzystwie alfonsów, kurew i gwałcicieli. Z rozkoszą spędzą noc z takim młodzieńcem jak ty. Zakonnik wyglądał tak, jakby zaraz miał się rozsypać. Dolna warga zaczęła mu drżeć, oczy zwilgotniały, a oddech stał się świszczący. – Słucham cię – szepnęła Ziegler z niemal matczyną cierpliwością. – To nie wyjdzie poza te ściany, masz moje słowo. Cisza. – Timothée sprzedaje mi kokę. Zacząłem ćpać, kiedy studiowałem w Pau. Ale biorę już dużo mniej niż kiedyś, przysięgam. Bóg pomaga mi się uwalniać od

demonów. Stopniowo. To się nie dzieje z dnia na dzień. Servaz, który stanął obok Ziegler, pochylił się do jego drugiego ucha. – Widziałem też, jak go całujesz. Różowa twarz brata Cypriena spąsowiała. – Nie zabiłem go – wyjąkał. – To nie ja! Servaz przyjrzał mu się uważnie. Mnich, który dosłownie lśnił od potu, otarł czoło mankietem. Ziegler wstała, chwyciła krzesło i  znowu usiadła naprzeciw niego. – Opowiedz nam o Hosierze. Jak go poznałeś? Młody człowiek szukał słów. –  Kiedy przyjechałem do Aiguesvives, popytałem tu i  tam. Wiedziałem, że bez trawy i koksu długo nie wytrzymam. – Czyli to, co nam opowiadał brat Anselme, że rzuciłeś i tak dalej, to kit. Spojrzała mu prosto w oczy. Odwrócił wzrok. – Nie. Przez chwilę tak było. Ale znowu wpadłem… – A te inne sprawy? Zawahał się. –  To przyszło później. Timothée… jakby czytał w  moich myślach, jakby odgadywał każde moje pragnienie… – Opowiedz nam o nim. Jego oczy zasnuła mgła niepokoju, a źrenice zaczęły drgać. – Timothée nie był… dobrym człowiekiem. Nie miał żadnej moralności. Dla ludzi takich jak on czynienie zła to jakby druga natura. Kłamstwa, oszustwa, kradzieże, pogróżki, zdrady… Uwielbiał to. Słuchał tylko swoich najbardziej destrukcyjnych, najbardziej niezdrowych instynktów. Nie wiem, jak daleko byłby w stanie się posunąć. Kilka razy naprawdę napędził mi strachu. Servaz przypomniał sobie to poczucie zagrożenia, którego zaznał w lesie na widok blondyna. – Ale kiedy indziej… pociągał mnie tak, że nie potrafiłem mu się oprzeć. – Znałeś jakichś jego klientów? – zapytała Irène. – Jakichś znajomych? – Nie, przykro mi. – Nie wiesz, czy czuł się zagrożony? Bał się czegoś? Albo kogoś? Pokręcił głową. –  Chciałbym wam pomóc, ale nie wiem –  tłumaczył się jękliwie. – Przysięgam. Nigdy mi o tym nie mówił. – A o czym ci mówił? Zwierzał ci się? – Czasami.

– Z czego? Młody zakonnik przez chwilę się zastanawiał. – No na przykład miał taką obsesję… Ziegler bez słowa czekała na dalszy ciąg. –  Miał obsesję na punkcie wszystkiego, co miało związek z  religią. Na punkcie przedmiotów kultu, rytuałów, rzeźb, obrazów, tekstów. Mnóstwo wiedział na ich temat. Fascynowały go. Uwielbiał o  nich mówić. Zastanawiał się, czy istnieje piekło. Mówił też, żebym mu pomógł zbawić duszę. Że kiedyś zrobił coś strasznego. Irène się poruszyła. – Co to było? Brat Cyprien spoglądał to na jedno, to na drugie z nich, a w końcu jego wzrok zatrzymał się na Ziegler. –  Powiedział mi, że w  wieku szesnastu lat zabił swoją młodszą siostrę. Chodził potem do jakiejś lekarki. Psychiatry. Ziegler wpatrywała się w niego z otwartymi ustami. – Uwierzyłeś mu? Sądzisz, że mówił prawdę? –  Znalazłem w  Internecie artykuły z  tamtego okresu. Był nieletni, nie było tam jego nazwiska. Ale wszystko się zgadzało: wiek, opis, ojciec ginekolog… – A ta lekarka? Mówił ci, jak się nazywała? – Nie. Ziegler i Servaz wymienili spojrzenia. – Wiesz coś jeszcze na jego temat? – Nienawidził swojego starego. Powiedział to tak, jakby to była oczywistość. Servaz pomyślał, że młody mnich żywi do swojego ojca to samo uczucie. – Skąd bierzesz forsę? – zapytała. –  Od mojego… Co miesiąc wysyła mi pieniądze. Mówię mu, że to na klasztor. – A co zrobiłeś później, po spotkaniu z Timothéem? – zapytała Ziegler. Znowu się zaczerwienił. – Chyba wiecie, nie? Przecież pan mnie śledził. A w takim razie wiecie też, że zaraz potem wróciłem i poszedłem spać. Servaz przemilczał fakt, że nie obserwował całej sceny do końca.

16 Mimo że była pełnia lata, Martin nagle odniósł wrażenie, jakby świat wokół nich pogrążył się w ciemności. A przecież słońce stało w zenicie. – Nie podoba mi się ta historia – powiedziała Ziegler, gdy szli do samochodu. – Ani trochę mi się nie podoba. Nie skomentował ani słowem, ale czuł mniej więcej to samo. Za zdarzeniami, z którymi mieli do czynienia, kryła się jakaś mroczna rzeczywistość: dostrzegali zaledwie jej skrawek. Przypomniał sobie młodego blondyna klęczącego pod wodospadem, z  otwartymi ustami i  brzuchem wypełnionym wodą. Obawiał się najgorszego. Stali na progu jakiejś makabrycznej tajemnicy. W drodze powrotnej Irène zadzwoniła w  kilka miejsc, domagając się zdobycia dokumentacji psychiatrycznej Timothéego Hosiera. I ustalenia nazwiska lekarki, która się nim zajmowała. –  Trzeba jak najszybciej porozmawiać z  rodzicami –  powiedziała. –  Przed chwilą zostali poinformowani. Są w drodze. W międzyczasie zobaczymy, gdzie mieszkał. Moi ludzie już tam są. Dojechali do Aiguesvives, następnie skręcili w  popękaną, pełną dziur drogę prowadzącą na jeden z  pagórków górujących nad miastem i  zaparkowali na skraju chodnika za furgonetką techników. Kilka metrów dalej, pośrodku zaniedbanego ogrodu porośniętego akacjami i  chwastami, stał niski ceglany budynek. Ruszyli po zapadniętych płytkach alejki, mijając podpartą pustakami przyczepę mieszkalną, karoserię volkswagena bez przedniej szyby, rowery przeżarte rdzą, przywodzące na myśl zasiedlone przez koralowce wraki statków, i stare puszki, z których wyrastały pokrzywy. Posuwając się wzdłuż lewej ściany budynku, doszli do drzwi osadzonych równo z gruntem. Servaz usiłował zajrzeć do środka, ale okno zasłaniały brązowe rolety. Kiedy w  nitrylowych rękawiczkach i ochraniaczach na buty weszli do środka, uderzył ich odór śmieci i  gnijącego jedzenia. Fetor był tak gęsty, że powietrze można było kroić. I  to bzyczenie much, które były dosłownie wszędzie. Technicy w kombinezonach i maskach, które chroniły ich od smrodu, chodzili w tę i z powrotem. Zdejmowali odciski palców, ślady DNA, włókna. Miały one

zostać porównane z  materiałem zebranym na miejscu zbrodni i  umieszczone w aktach. – Cholera – skomentował Servaz, zatykając nos. Wnętrze domu było jedną wielką graciarnią, jaskinią Alibaby, w  której wartościowe przedmioty walały się razem z  rupieciami. Każdy centymetr kwadratowy był zajęty. Sterty starych gazet i  kolorowych czasopism, bibeloty, pęki plastikowych toreb z nieokreśloną zawartością. Zespół Diogenesa, pomyślał Servaz. W  salonie na stoliku zastawionym nieprawdopodobną liczbą pełnych popielniczek, brudnych szklanek, puszek i  butelek zauważył też folię aluminiową, łyżkę i  opaskę zaciskową. Uwagę Irène przyciągnął jednak laptop leżący na kuchennym blacie. Był pokryty proszkiem daktyloskopijnym. Wskazała go jednemu z  techników. Mężczyzna skinął głową i  uniósł pokrywę, a ona wystukała coś na klawiszach, po czym zamknęła urządzenie. – Zahasłowany. Zrozumiał, czego szukała. Chciała się dowiedzieć, czy Hosier miał w laptopie listę klientów, numery ich telefonów. Tymczasem zaczął wibrować jej smartfon. Dzwonili z dochodzeniówki. Włączyła tryb głośnomówiący. – Braciszek mówi prawdę – odezwał się głos po drugiej stronie. – Timothée Hosier spędził osiem lat w  placówkach leczenia specjalistycznego, po tym jak w  dwa tysiące drugim zamordował swoją dwunastoletnią siostrę Judith. Obydwoje psychiatrzy, którzy go badali, orzekli niepoczytalność i załatwili mu zamknięcie w zakładzie. Zanim wyszedł na wolność, siedział sześć lat w jednej placówce i  dwa w  innej. Najwyraźniej ktoś uznał, że chłopak wyzdrowiał na umyśle. A potem otrzymał tę pracę urzędnika miejskiego. Ale ponieważ przeciw Hosierowi wszczęto postępowanie w  sprawie o  narkotyki, mer Aiguesvives na wszelki wypadek zawiesiła go w pełnieniu obowiązków. –  Dlaczego zmienił miejsce leczenia? –  zapytała Ziegler. –  Miał jakieś problemy? Zachowywał się przemocowo? Był w UMD? UMD 1, dosłownie ośrodki dla trudnych chorych, przeznaczone są dla pacjentów, którzy mogą być niebezpieczni dla siebie lub dla otoczenia. – Ponieważ w tamtym czasie ośrodek, w którym przebywał, spłonął – odparł rozmówca. –  Trzeba było rozlokować chorych w  różnych zakładach w  całej Francji. To byli pacjenci przemocowi o bardzo specyficznych profilach. Irène i  Martin spojrzeli po sobie nerwowo. Napięcie nagle wzrosło. Servaz poczuł, że żołądek wywraca mu się na drugą stronę. – W którym ośrodku siedział najpierw? – zapytała głębszym, przytłumionym głosem.

– W Instytucie Wargniera. Zakład znajdował się… –  Wiem, gdzie się znajdował –  przerwała. Milczała przez chwilę, po czym zerknęła na Servaza. –  A  teraz leczył się u  jakiejś kobiety? Dotarł pan do jej nazwiska? –  Tak. Gabriela Dragoman. Ma specjalizację z  psychiatrii i  psychiatrii dziecięcej. Urodziła się w  Rumunii, w  wieku dziesięciu lat przyjechała do Francji. Ma prywatny gabinet w  Aiguesvives, pracuje też w  kilku szpitalach w regionie. Podać pani adres? – Tak, poproszę. Irène się rozłączyła. Utkwiła wzrok w Servazie, który czuł się, jakby spadał w  otchłań. Instytut Wargniera. Po raz kolejny przeszłość przebiła się na powierzchnię. Jak nieproszony gość, który przyszedł na imprezę – nikt nie ma ochoty go widzieć i  wszyscy wiedzą, że zepsuje zabawę. Zima z  dwa tysiące ósmego na dwa tysiące dziewiąty. Śnieg. Biało. Na zewnątrz i  wewnątrz. Samotny budynek na końcu doliny. Architektura typowa dla budowli stawianych w  górach w  początkach XX wieku. A  w  środku skrajnie niebezpieczni kryminaliści, których wymiar sprawiedliwości uznał za niepoczytalnych. Ziegler i Servaz przez chwilę patrzyli na siebie w milczeniu. –  Wiem, o  czym myślisz –  powiedziała. –  Ale może to tylko zbieg okoliczności. – Sporo tych zbiegów okoliczności… W  tym samym czasie, gdy przebywał w  Instytucie Wargniera młodociany Timothée Hosier, był tam też inny pensjonariusz, najsłynniejszy pacjent ośrodka: niegdysiejszy prokurator genewskiego sądu i seryjny zabójca Julian Hirtmann 2. Człowiek, który porwał Marianne. Między osobą Marianne a tymi dwoma morderstwami istniał pewien związek. Subtelny, niebezpośredni, prawie niewyczuwalny. Ale jednak istniał. – A gdybyśmy złożyli wizytę tej lekarce? – zapytał. 1. Unité pour malades difficiles (przyp. tłum.). [wróć] 2. Zob. Bielszy odcień śmierci, op. cit. [wróć]

17 –  Ja mówię, ty trzymasz się z  boku –  przypomniała mu. –  Nie wtrącasz się, zadowalasz się rolą obserwatora. W milczeniu skinął głową, nie przestając patrzeć przez szybę. Minęli ostatnie domy Aiguesvives i  pięli się stromym zboczem pośród łąk, ponad dachami miasta. Wreszcie ich oczom ukazał się dom Gabrieli Dragoman, który wyglądał, jakby zwisał z nieba. Ultranowoczesny betonowy bunkier o  przeszklonych ścianach, które lśniły w  słońcu. Proste linie, dziwne kąty, pochyłe płaszczyzny. Niczym cementowy okręt pośrodku krajobrazu rodem z Dźwięków muzyki. Servaz przypomniał sobie, że gdzieś wyczytał, iż rocznie na świecie produkuje się metr sześcienny betonu na osobę. Wyobraził sobie, że każdy mieszkaniec planety co roku otrzymuje w  prezencie betonowy sześcian o  boku metra. Wystarczy dodać to do sześcianów z  poprzednich lat i  do sześcianów, które otrzymali inni członkowie jego rodziny –  i  mamy przed sobą obraz obecnego „zabetonowania świata”. Dobrze wiedział, że snuje te rozważania po to, by uciec od myślenia o czym innym. Znalazł związek między morderstwami i Marianne. Nie wiedział jednak, jak go zinterpretować. Timothée Hosier przebywał w Instytucie Wargniera. Czy poznał Hirtmanna? Hirtmann wraz z  szóstką innych pensjonariuszy mieszkał w  oddzielnym skrzydle A. Nigdy go nie opuszczał. W  normalnych okolicznościach pensjonariusz o profilu Hosiera nie miałby szans spotkać go na swojej drodze. Ale czy okoliczności panujące w  Instytucie w  tamtym okresie można nazwać normalnymi? Irène zaparkowała swojego forda rangera na trzymiejscowym parkingu przed dużym domem-bunkrem, obok nowiutkiego range rovera. Servaz spojrzał na terenówkę, a potem na budynek. Może Gabriela Dragoman poza psychiatrią ma inne źródła dochodu? Może ma smykałkę do inwestycji giełdowych? A  może napisała kilka bestsellerów o  tym, jak uciszyć negatywne emocje i  żyć w harmonii ze swoją najgłębszą naturą? Trzeba będzie to sprawdzić. Po szerokich betonowych stopniach weszli na duży taras. Widok na pasmo gór i dolinę zapierał dech w piersiach. Gdy wcisnęli guzik dzwonka, rozległ się

dźwięk tybetańskiego gongu. Białe drzwi się otworzyły i  stanęła w  nich doktor Gabriela Dragoman. Ujrzawszy ją, Sevaz pomyślał, że kobieta jest na granicy anoreksji i ma za sobą niejedną wizytę u chirurga plastycznego. Zbyt pełne wargi, zbyt prosty nos, zbyt napięta skóra. Jej włosy były krótko wygolone na karku, a  z  przodu opadały wymyślną blond grzywą na grube czarne brwi i  oczy w  kolorze rozmytej szarości. Ocenił ją na jakieś czterdzieści pięć lat. Ziegler wyjęła legitymację. – Kapitan Irène Ziegler z wydziału dochodzeniowego w Pau. Przychodzimy w sprawie jednego z pani pacjentów, Timothéego Hosiera. Znaleziono go… – Tak, wiem. Okropna wiadomość. – Chcielibyśmy pani zadać kilka pytań. Doktor Dragoman zmierzyła ich kolejno wzrokiem. –  Oczywiście. Rozumiem. Ale na pewno wiecie, że jestem zobowiązana do przestrzegania tajemnicy lekarskiej. –  W  ramach śledztwa kryminalnego uchylenie jej nie będzie problemem – odparowała Ziegler. –  I  nie jestem pewna, czy tajemnica obowiązuje w  przypadku pacjenta zmarłego. Jeśli nie ma pani nic przeciwko temu, wolelibyśmy nie tracić czasu. Tym bardziej że pani obserwacje jako specjalistki są dla nas cenne. Przez usta doktor Dragoman przemknął uśmieszek: nie była na tyle naiwna, by ulegać pochlebstwom. Cofnęła się jednak, by ich wpuścić. – Przepraszam, muszę najpierw coś dokończyć. Parter stanowił niemal w  całości jedną powierzchnię poprzedzielaną kolumnami i  półściankami. Przez wielkie okna wpadało światło dzienne, a  pośrodku znajdowały się schody i  kominek. Z  każdej strony rozciągała się panorama górskich szczytów. Niezrównany, kojący widok. Harmonię tę mącił jednak wystrój wnętrza. Ściany pokryte były liśćmi ze srebrzystego metalu o wystających, ostrych wierzchołkach. Servaz zaczął się zastanawiać, jak to się stało, że jeszcze żaden pacjent Gabrieli Dragoman nie wpadł na pomysł, by ją na nie nadziać. Pozostałe ściany pomalowano na głęboką czerń, którą przecinały czerwone żyłki. Na tych ścianach wisiały hiperrealistyczne malowidła w złoconych ramach. Wszystkie obrazy przedstawiały ukrzyżowanie. Jednak na wielkich drewnianych krzyżach nie było Chrystusa. Zamiast niego namalowano na nich kobietę o płowych włosach, owczarka niemieckiego, konia i nietoperza. Nietrudno było zauważyć, że wszystkie zwierzęta były samcami. Krzyże i ciała miały czerwonawy, mahoniowy kolor, ze złotymi refleksami, jakby oświetlało je

zachodzące słońce. Niebo za nimi było ciemne, zachmurzone, niespokojne. Servaz poczuł dreszcz wzdłuż kręgosłupa. Jak można mieszkać w takim wnętrzu, a  przede wszystkim jak można tu przyjmować osoby z  zaburzeniami psychicznymi? Chyba że te obrazy i  wystrój na miarę jaskini sado-maso miały działać jak elektrowstrząsy. I  znowu do śledztwa wkradają się wątki religijne, pomyślał. Kiedy tak zbity z  tropu oglądał obrazy, słońce za oknami zasnuły chmury, a  całe wnętrze nagle wypełniły cienie, czyniąc je jeszcze bardziej przerażającym. Martin poczuł skurcz żołądka. Odwrócił się w  stronę kobiet. Lekarka siedziała przy szklanym biurku na przezroczystym krześle z  poliwęglanu, wpatrując się w  monitor komputera, jakby ich tam nie było. Była pogrążona w pracy, do której on i Irène nie mieli dostępu. Ziegler stała przed nią i Servaz zauważył, że w oczach jego koleżanki tli się irytacja. Przyjrzał się uważnie doktor Dragoman. Miała na sobie czarną sukienkę sięgającą szyi, jednak z  odkrytymi ramionami, i  zapamiętale stukała w  klawiaturę –  pewnie po to, by zirytować Irène. Wreszcie wstała od biurka i poprowadziła ich w głąb domu, stukając wysokimi obcasami, jakby chciała je wbić w podłogę. – Proszę za mną. Usiadła na czarnej skórzanej sofie, wskazując im drugą, stojącą naprzeciwko. Sofy oddzielał od siebie stolik, na którym wznosił się mur z  książek o  sztuce. Skrzyżowała opalone nogi i  kolejno popatrzyła każdemu z  nich prosto w  oczy wzrokiem klinicystki – jakby miała przed sobą pacjentów. – Niech mi będzie wolno wyjaśnić: chcę odpowiedzieć na wasze pytania. Ale to ja ocenię, które z  nich są zasadne, a  które nie. Ponadto bez nakazu nie udostępnię wam dokumentacji moich pacjentów ani notatek z  sesji. Czy to, co mówię, jest wystarczająco jasne? – Jak słońce – odparowała Ziegler. – W takim razie słucham. –  Jak już powiedziałam, prowadzimy śledztwo w  sprawie Timothéego Hosiera. Był pani pacjentem. – I to bardzo interesującym… – To znaczy? Dragoman pochyliła się nad pozłacanym pudełeczkiem i  wyjęła z  niego papierosa oraz złotą zapalniczkę. – Będzie wam przeszkadzało, jeśli zapalę?

Nie przyszło jej do głowy, by ich poczęstować czy zaproponować kawę. Servaz się domyślił, że kobieta zachowuje się w ten sposób, by – używając jej terminologii –  wystawić na próbę ich równowagę emocjonalną, nie rozumiał jednak, co chce przez to osiągnąć. Pstryknęła zapalniczką. Kiedy do jego nozdrzy dotarła woń tytoniu, poczuł skurcz w  żołądku i  o  mało nie sięgnął po gumę, pomyślał jednak, że ten gest także zostałby przez nią poddany interpretacji, i się powstrzymał. –  Jak rozumiem, wiecie o  tym, że w  wieku szesnastu lat Timothée zabił własną siostrę. Ziegler cierpliwie skinęła głową. Lekarka zaciągnęła się papierosem i niespiesznie wydmuchała część dymu. – We Francji jest około trzynastu tysięcy psychiatrów – zaczęła. – To niewiele jak na sześćdziesiąt milionów mieszkańców, którym zdarzają się zaburzenia psychiczne. Jak się domyślacie, większość moich pacjentów pochodzi spoza doliny. Mimo że izolacja, warunki życia w  górskich wioskach i  trud wykonywanych tutaj prac są czynnikami ryzyka, niewielu miejscowych ma zwyczaj zasięgać porady. Przyjmuję też dwa razy w tygodniu w poradni zdrowia psychicznego w Lannemezan. To tam spotkałam Timothéego po raz pierwszy. Znowu się zaciągnęła. Siedziała z wyprostowanymi plecami, lekko pochylona do przodu, kolana miała teraz złączone. – Właśnie wyszedł na wolność, ale miał nakaz leczenia ambulatoryjnego. Od razu dostrzegłam jego potencjał. – Potencjał? – Tak. Timothée był wyjątkowym przypadkiem. I fascynującym. Zamierzam kiedyś napisać o nim książkę. Zatytułuję ją Pacjent X. Servaz przelotnie zerknął na Irène. Miała nieprzeniknioną minę, ale wiedział, że w środku się gotuje. –  Timothée miał zaburzenie osobowości typu borderline, przejawiające się dużą impulsywnością, chwiejnością emocjonalną, niestabilnym obrazem siebie, predyspozycjami do uzależnień i  ryzykownych zachowań seksualnych, a  także częstymi wybuchami gniewu, oraz trudnościami w  kontrolowaniu własnych popędów. Cierpiał też na zespół Diogenesa – Servaz przypomniał sobie chaos panujący w jego domu – i rozmaite parafilie. – Parafilie? Dragoman spojrzała na Irène z wyniosłym uśmieszkiem. –  Parafilie to fantazje, skłonności lub zachowania seksualne odbiegające od norm społecznych, takie jak na przykład pedofilia.

– Timothée był pedofilem? – Nie, miał inne fantazje. – Jakie? – Transwestytyzm, fetyszyzm, hierofilia. Ziegler uniosła brew. –  To pociąg seksualny do świętych przedmiotów –  wyjaśniła doktor Dragoman, a  Servaz przypomniał sobie widok blondyna i  mnicha w  lesie. – Obejmuje cały wachlarz zachowań, od masturbacji za pomocą przedmiotów kultu po przeinaczanie rytuałów religijnych, jak w przypadku słynnego markiza de Sade, który był oskarżany o  gwałt analny na zakonnicy z  użyciem świecy kościelnej, czy Casanovy, który uwodził młode mniszki przy klasztornych bramach. W  gruncie rzeczy hierofile wydobywają na światło dzienne pytanie, które chrześcijaństwo konsekwentnie zamiatało pod dywan: po co, u diabła, Bóg wymyślił penisa, łechtaczkę i waginę? Uśmiechnęła się jednym kącikiem ust. Servaz spojrzał na wiszący obok obraz: z  całą pewnością Timothée czuł się jak ryba w  wodzie, gdy tu przychodził. A ty? Jakie są twoje parafilie? – pomyślał. –  Cierpiał też na kompleks Pigmaliona: czyli pociąg do posągów, w  jego przypadku religijnych. – Leczył się? –  Tak. Chodził na terapię poznawczo-behawioralną i  brał antyandrogeny. Przepisałam mu też inne leki o  działaniu hamującym popęd, na bazie antydepresantów z  grupy selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny. – Czy moglibyśmy dostać kopię recepty? – zapytała Ziegler. – Nie uważam, by miało to związek z jego zamordowaniem. – Bierzemy pod uwagę każdy szczegół – odparła spokojnie Irène. Gabriela Dragoman rzuciła jej ostrożne spojrzenie. – Często do pani przychodził? – Raz w tygodniu, zawsze wieczorami. – Dlaczego wieczorami? Znowu lekki uśmiech. – To był jego wybór. Lubił ten wystrój, przytłumione światła, moje obrazy… Po zmroku łatwiej się otwierał. Tak jak niektóre kwiaty. Latem musiałam nawet zaciągać rolety. – Wiedziała pani, że dilował? – zapytał Servaz. Kobieta utkwiła w nim spojrzenie swoich szarych oczu.

– Tak. Oczywiście. I że sam konsumował swój towar w dużych ilościach. Co, jak się domyślacie, stanowiło poważny problem w  kontekście leczenia farmakologicznego. Timothée nie miał przede mną żadnych tajemnic. Servaz wyobraził ich sobie siedzących naprzeciwko siebie w tym zacisznym bunkrze sado-maso w  otoczeniu obrazów ukrzyżowania, czarnych ścian i metalowych kolców – i zadrżał. –  W  takim razie mógł się pani zwierzyć z  czegoś, czego nie powiedziałby nikomu innemu, a  co mogło mieć związek z  jego śmiercią –  zasugerowała Ziegler. –  Może miał wrogów, bał się czegoś albo kogoś… Może czuł się zagrożony. Gabriela Dragoman odrzuciła głowę do tyłu i wydmuchała dym. – Z tego, co wiem, to nie, ale ma pani rację: gdyby tak było, na pewno by mi o tym powiedział. – Pani doktor – włączył się nagle Servaz – to wspaniały dom. Pełen pięknych przedmiotów. Widziałem też samochód na zewnątrz. Czy na praktyce psychiatrycznej aż tak dobrze się zarabia? Kobieta spojrzała na niego zimnym, pogardliwym wzrokiem, z jakim rzadko przychodziło mu się mierzyć. Poczuł narastający gniew. –  Jestem wdową. Mój mąż był człowiekiem, który… powiedzmy, odniósł wielki sukces. Przez czterdzieści lat kierował jednym z  największych przedsiębiorstw rolno-spożywczych we Francji, a  były to czasy, gdy żadne zatruwające społeczeństwo ograniczenia nie zabraniały ludziom się bogacić. Gdyby raka uznano za broń masowego rażenia, mój mąż z  pewnością mógłby być sądzony za zbrodnię przeciwko ludzkości. Sprawiedliwości jakby stało się zadość, bo zmarł na nowotwór gardła. Nie tylko sam jadł gówno, którym karmił innych, ale jeszcze palił jak lokomotywa. Średnio sześćdziesiąt papierosów dziennie. I wypijał co najmniej dziesięć szklaneczek whisky. W dodatku kiedy za niego wyszłam, miałam dwadzieścia osiem lat, a  on pięćdziesiąt. Umarł po siedmiu latach. Bezpotomnie. Ustawiło mnie to do końca życia. Czy zaspokoiłam pańską ciekawość? Nagle, zanim Irène zdążyła zareagować, Servaz położył na stoliku zdjęcie Marianne i przesunął je w stronę lekarki. – Zna pani tę kobietę? Gabriela Dragoman się pochyliła i  obojętnie zerknęła na fotografię. Znowu pokręciła głową. – Nie. – Jest pani pewna, że nigdy jej pani nie spotkała?

– Jestem pewna. Kto to jest? – Dziękuję. Schował zdjęcie do kieszeni. Ziegler spiorunowała go wzrokiem. Zauważył to. – Czy wie pani o czymś jeszcze, co mogłoby nam pomóc? – zwróciła się do lekarki. –  Jak już mówiłam, Timothée miał tendencję do impulsywności w  sferze seksualnej i ogólnie rzecz biorąc w życiu. Często zdarzały mu się napady złości. Wiele razy wdawał się w  bójki. Miał zgubną skłonność do narażania się na niebezpieczeństwo. Być może spotkał niewłaściwą osobę i  sytuacja wymknęła się spod kontroli. Bywał w  barach gejowskich w  naszym regionie. Może powinniście pójść tym tropem… –  A  gdybyśmy pani coś powiedzieli: obiecuje pani, że to nie wyjdzie poza ściany tego domu? – zapytała znienacka Irène. Kobieta skinęła głową, a  w  jej spojrzeniu nagle pojawił się błysk szczerej ciekawości. –  Jego morderstwo wyreżyserowano w  sposób, który raczej wskazuje na premedytację. W  dodatku jest to drugie morderstwo w  podobnym stylu w  tej okolicy. Prawdopodobieństwo, by było ono skutkiem przypadkowego spotkania, jest niewielkie. Lekarka zmrużyła blade oczy. – Czy podawał pani nazwy jakichś miejsc, które odwiedzał? – Jednym z jego ulubionych lokali był Boy & Boy w Tuluzie. –  A  jeśli chodzi o  jego siostrę… O  to morderstwo… Co się dokładnie wydarzyło? Rumunka na chwilę pogrążyła się we wspomnieniach. – Pewnego pięknego dnia wrócił z liceum, poszedł prosto do pokoju siostry i ją udusił. Tak po prostu, bez powodu. Nie wiadomo, co mu przyszło do głowy. Psychiatrzy zgodzili się, że zgodnie z  klasyfikacją DSM-5 1 było to „krótkotrwałe zaburzenie psychotyczne”. Zaburzenie to występuje najczęściej u  nastolatków lub młodych dorosłych bez wcześniejszych problemów psychiatrycznych. Początek jest nagły i niespodziewany, często przyrównuje się go do „gromu z jasnego nieba”. Całkowicie oderwany od wcześniejszego stanu pacjenta. I  może nastąpić bez żadnych czynników spustowych, takich jak stres czy depresja. Krótko mówiąc, u  młodego człowieka niemającego żadnych problemów. To dość przerażające, prawda? –  powiedziała, wydmuchując dym w  kierunku Servaza, który zatkał nos. –  Przyczyną nie było też zatrucie:

w  organizmie chłopaka nie znaleziono śladów leków, alkoholu czy środków odurzających. Nie było wcześniejszych epizodów ani objawów zwiastunowych. Nic. – Strzepnęła odrobinę popiołu do popielniczki, która podobnie jak papierośnica była złota. –  Dopadło go to ot tak. Powiedział, że nagle poczuł ochotę, żeby zabić siostrę. Że owszem, kochał ją, ale chciał zobaczyć, jak to jest kogoś zabić. A ona była… osobą najłatwiejszą do zabicia w jego otoczeniu. Servaz zadrżał na wspomnienie tego momentu, gdy zobaczył blondyna w  lesie: Timothée ani trochę nie wyglądał na „młodego człowieka bez problemów”. –  Słyszał też głosy i  czuł w  pokoju siostry nieprzyjemne zapachy. Epizod psychotyczny jest na ogół niespójny, ale bardzo bogaty, z dużą ilością omamów: dźwiękowych, zapachowych, dotykowych. Zanurzenie w  psychozie jest całkowite. –  Spojrzała najpierw na Ziegler, a  potem na Servaza. – Mózg to jeszcze w  dużej mierze czarna skrzynka, tajemnica, niezależnie od tego, co mówią o nim neuronauki… i bez wątpienia najbardziej złożona sieć na świecie: tysiąc pięćset gramów, ale sto miliardów neuronów i  dziesięć milionów miliardów połączeń. Co się tyczy wspomnień: nie gromadzimy ich, ale nieustannie wymyślamy od nowa. Z  punktu widzenia zdrowia publicznego dysfunkcje mózgu są tak naprawdę o  wiele bardziej kosztowne niż nowotwory czy choroby układu sercowo-naczyniowego. Znowu na nich popatrzyła i  Servaz po raz kolejny poczuł lekki dreszcz przebiegający wzdłuż karku. Kobieta przypominała mu gada albo rekina: zimnokrwiste zwierzę. A  jednocześnie była na swój sposób uwodzicielska. Ziegler zamknęła kajet, w którym robiła notatki, i wstała. – Czy możemy do pani zadzwonić, gdybyśmy mieli jeszcze jakieś pytania? Lekarka powściągliwie skinęła głową. A  potem z  uśmiechem na ustach zwróciła się do Servaza: – Jest pan pewien, że nie ma pan ochoty na papierosa? Przejrzała go. Ostatni raz przeszli obok obrazów. Policjant zatrzymał na nich wzrok. Precyzja artysty i jego wyczucie detalu były niemal fotograficzne. – Mistrzostwo, prawda? – skomentowała Gabriela Dragoman za jego plecami. – Kyros Christóforos to geniusz. Ale jego płótna są kosmicznie drogie. Servaz nic nie odpowiedział. Nie przepadał za sztuką współczesną. A w zetknięciu z tymi chorymi obrazami odczuwał jakiś niepokój. –  Co to miało być? –  zapytała Ziegler, gdy schodzili po betonowych stopniach. –  Prosiłam cię, żebyś się nie wtrącał do śledztwa, a  ty wyskakujesz z tym zdjęciem! Kurwa, Martin!

– I co myślisz? – zapytał, ignorując wymówkę. Niebo pokryło się chmurami, a w oddali słychać było grzmoty. –  O  Timothéem czy o  niej? Inteligentna, pewna siebie, arogancka, wyrachowana… popaprana. Ma w dupie wymiar sprawiedliwości i ofiary. – Taka sama diagnoza – powiedział, otwierając bramkę. – I coś przed nami ukrywa – dodała Irène. Ale on już jej nie słuchał. Myślał o Marianne. Gdzie ona jest? 1. Diagnostic and statistical manual of mental disorders –  „Diagnostyczny i statystyczny podręcznik zaburzeń psychicznych” (przyp. tłum). [wróć]

18 Martial Hosier palił papierosa, stojąc pod przeszkloną ścianą szpitala w  Pau. W samochodzie na parkingu czekała jego żona. Pięćdziesiąt minut. I ciągle nic. Wreszcie pojawiła się jakaś pielęgniarka, która poprosiła, by poszli za nią. Długi przeszklony korytarz, trzaskanie drzwi, zapachy środka dezynfekującego i  detergentu. Wprowadzono ich do niewielkiego gabinetu bez okien, w  którym czekał lekarz: oddział medycyny sądowej szpitala w  Pau nie dysponował poczekalnią. Nie miał też własnego lekarza sądowego. Od kilku miesięcy z  powodu braku personelu oddział działał na pół gwizdka. Ofiary napadów i pobić musiały czasem czekać na obdukcję nawet trzy tygodnie, jeżeli krwiaki były jeszcze widoczne. Gorzej: w  przypadku niektórych postępowań w sprawie gwałtu – kiedy to materiał do badań trzeba pobrać najszybciej jak to możliwe –  ofiary, których stan psychiczny łatwo sobie wyobrazić, musiały jeździć do oddalonego o  cztery godziny drogi szpitala uniwersyteckiego w Tuluzie. Dyrekcja tłumaczyła tym, którzy chcieli słuchać, że medycyna sądowa jest ubogą krewną medycyny właściwej, dlatego sam szpital nie jest w  stanie jej zapewnić odpowiednich warunków funkcjonowania. Prokuratura odpowiadała, że rocznie przelewa siedemset tysięcy euro subwencji tylko na ten oddział i za te pieniądze powinien on działać lepiej. Wszyscy odbijali piłeczkę. Rezultat był taki, że rodzice Timothéego Hosiera zostali przyjęci w warunkach uwłaczających ich żałobie. Godzinę później byli już w  drodze powrotnej. Z  przyklejonym do oczu obrazem syna leżącego na metalowym stole, białego jak gnijąca gęś, ale bez wyraźnych oznak maltretowania. Lekarz dyżurny nie poinformował ich o  przedśmiertnych cierpieniach Timothéego. Tym zajmuje się kto inny, powiedział. Poza tym z  rozpoczęciem sekcji czekał na lekarza sądowego z Tuluzy, który miał być na miejscu nazajutrz. Martial i  Adèle jechali tą samą drogą co wcześniej Servaz: na wysokości Lannemezan skręcili z  A64 i  ruszyli prosto na południe, w  stronę gór. Kiedy późnym popołudniem dotarli na posterunek żandarmerii w  Aiguesvives, cały personel był w  stanie najwyższej gotowości. Servaz obserwował panujące

wrzenie i rozmyślał o Marianne. Zastanawiał się, kiedy będzie mógł skorzystać z  bieżącego śledztwa, żeby jej szukać, i  jak przekonać Irène, by mu pomogła. Wewnętrznie aż się gotował z niecierpliwości. –  Moje kondolencje –  oświadczyła Irène na widok rodziców. –  Kapitan Ziegler, wydział dochodzeniowy żandarmerii w Pau. To ja kieruję śledztwem. Servaz zauważył, w jaki sposób ojciec ofiary łypnął na jej srebrny piercing. – Widzieliśmy ciało Timothéego w szpitalu. Czy on… cierpiał? Pytanie zadała matka, kobieta około sześćdziesiątki. Włosy miała ufarbowane, ale suche i matowe, oczy czerwone, zdruzgotaną minę. – Obawiam się, że tak – odparła Irène. Twarz Adèle Hosier przeszył ból. Servaz przyjrzał się ojcu. Niewysoki, przysadzisty mężczyzna. Z  bardzo niskim środkiem ciężkości, jak czempioni zapasów w  stylu klasycznym. Szeroka, płaska twarz buldoga i  zawsze czujne oczy. Miał na sobie brązową lnianą marynarkę, koszulę w kratę i tanie spodnie: Servaz domyślił się, że za tym wszystkim kryje się osobowość konserwatywna, nudna, skłonna do nieufności i wrogości. – Czy macie jakiś pomysł, kto mógł to zrobić ?– zapytał Martial Hosier. –  Jest zbyt wcześnie. –  Irène odwróciła się do niego. –  Zebraliśmy wiele śladów na miejscu zbrodni. Przesłuchaliśmy kilka osób, z  którymi spotykał się państwa syn, szukamy świadków. Zaczęliśmy też badać jego przeszłość. –  Zawahała się. – I dowiedzieliśmy się, że… zabił siostrę, tak? Matka zalała się łzami. Ojciec posłał Irène mroczne spojrzenie. – To stara sprawa. Miał szesnaście lat. Dlaczego pani sądzi, że to mogło mieć jakiś związek? Ziegler zerknęła na płaczącą kobietę. Jeszcze raz zwróciła się do ojca. – Wie pan, że pana syn dilował? – Że co robił? – Że był dilerem. Na szerokiej twarzy mężczyzny po raz pierwszy zagościł smutek. – Prawie nie mieliśmy z nim kontaktu. Przestał z nami rozmawiać. Nigdy nie dzwonił. Nie odbierał telefonów. Nie widzieliśmy go ponad rok. A  wcześniej zachowywał się arogancko, prowokująco, agresywnie. Zarówno wobec mnie, jak i wobec matki. Nienawidził nas. A jeśli chodzi o pani pytanie, to tak, wiem, że brał narkotyki. Nie wiedziałem, że je sprzedawał… Oczywiście to wszystko nasza wina. Żyjemy w  społeczeństwie, w  którym coraz więcej jednostek rezygnuje z  odpowiedzialności, winę zawsze ponoszą inni. Taki właśnie był Timothée: nie odpowiadał za nic, nawet za własne błędy.

–  Więc nie przychodzi państwu do głowy, kto mógłby to zrobić? –  zapytała Ziegler, nieczuła na tę tyradę. Co do niej, to uważała, że jest wręcz przeciwnie: wielu przedstawicieli starszego pokolenia zbyt kurczowo czepia się swoich stołków, zysków i przywilejów, nie zostawiając miejsca młodym. Matka zaprzeczyła ruchem głowy, ojciec zacisnął szczęki. – Już powiedziałem – uciął ostro. –  Dziękuję. Skontaktujemy się z  państwem, jeśli będziemy mieć jeszcze jakieś pytania. – A jego pies? Co z nim zrobiliście? – zapytał Martial Hosier. Irène Ziegler uniosła głowę. – Pies? Jaki pies? –  Timothée miał psa obronnego. Czarnego rottweilera, był do niego bardzo przywiązany. Myślę, że to była jedyna istota, którą naprawdę kochał. Ziegler spojrzała na niego. – Żadnego psa nie znaleźliśmy.

19 21.30. Zapadała noc, górskie zbocza pogrążały się w  mroku, który wlewał się strumieniem między świerki i budynki. Na dnie doliny już od dawna zalegał cień gór. Jak każdego wieczoru zamieszkująca ją niewielka społeczność przeciętnych obywateli podejmowała walkę z ciemnością i w dole, niczym bożonarodzeniowe girlandy, rozbłyskały tysiące świateł. W  ten sposób człowiek rzucał wyzwanie mitycznym szczytom, cienistym lasom, rozgwieżdżonemu niebu –  całej przyrodzie, która była tu na długo przed nim. Ale Martial Hosier miał gdzieś góry. Lubił miasto – z całym jego zgiełkiem, zanieczyszczeniem i  odgłosami klaksonów. Z  jego niezliczonymi możliwościami. Przekręcił klucz w  drzwiach willi położonej w  najwytworniejszej dzielnicy Aiguesvives: wśród pięknych, zacisznych rezydencji otoczonych drzewami, górujących nad stłoczonymi dachami miasteczka. Był zły. Śledztwo powierzyli kobiecie. W  dodatku kobiecie zbyt młodej, z kolczykiem w nosie i tatuażem na szyi. Kurwa, dokąd ten świat zmierza? A ten typek, który był z  nią… Nie odezwał się słowem. Następny kastrat. Co za popieprzone czasy. Niedługo odbiorą mężczyznom możliwość wykonywania zawodu ginekologa. Hosier nie cierpiał kobiet. Od trzydziestu lat zaglądał im między nogi, ale od samego początku czuł do nich nienawiść i pogardę. Otworzył drzwi. Z tyłu usłyszał ciche łkanie żony. – Nie mogłabyś choć na chwilę przestać? – rzucił w jej stronę. Był wściekły i przestraszony. Wszystko przez to, co powiedziała tamta baba: Timothée cierpiał. Wiedział, co to znaczy. W  ten czy inny sposób jego syna torturowano. Na samą myśl o  tym miał gęsią skórkę. Kto go torturował? Dlaczego? Czy to miało związek z  tamtą sprawą? Wcisnął włącznik przy drzwiach. Nic się nie wydarzyło. Cholera, nie ma prądu. System zarządzający domem znowu wysiadł. Odwrócił się. Wsłuchał się w  grzmoty przewalające się przez coraz ciemniejsze niebo, zobaczył, jak wiatr porusza koronami drzew. Powietrze było nabrzmiałe oczekiwaniem, jak przed uderzeniem pioruna. To pewnie przez tę burzę, pomyślał.

– Na co czekasz, Martial? – Nie ma prądu. Wszedł do przestronnego holu na parterze. Z  salonu po prawej stronie wpadało szarawe światło, które przebijało się zza rolet, wystarczająco jasne, by mógł rozróżnić kształty mebli. Zrobił dwa kroki w  tamtą stronę i  niemal na pamięć wszedł do środka. Wtem wzdrygnął się tak mocno, że aż go zapowietrzyło. W cieniu na samym środku salonu dostrzegł jakiś blask. I litery tworzące napis:   WITAJ   Stanął jak wryty, wytrzeszczonymi oczami wpatrując się w ciemność. Strach ogłuszył go niczym nagły cios. Hosier otworzył usta i zaczął szybko oddychać. Było mu duszno. Omiótł wzrokiem resztę pokoju. Znowu spojrzał na lśniące słowo. Wyglądało, jakby unosiło się w powietrzu, kilka centymetrów nad ziemią. I  jakby się ruszało. Tak, to o  to chodziło: litery nie były nieruchome, nie były namalowane na płaskiej powierzchni, one falowały, dość szybko. Unosiły się i opadały. – Jezu – usłyszał głos żony za swoimi plecami. – Zamknij się. Choć serce miał ściśnięte imadłem lęku, zrobił krok w stronę napisu. I jeszcze jeden. Litery pulsowały, jakby były żywe. Teraz widział, że wykonano je byle jak, z  całą pewnością jakąś specjalną farbą, która się rozmazała. Nie rozumiał jednak, co posłużyło za tło dla inskrypcji. Dookoła robiło się coraz ciemniej. Wciąż się wahał, czy zawrócić i uciekać, czy dowiedzieć się, o co chodzi. Chciał wiedzieć. –  Chodźmy stąd, uciekajmy –  odezwała się błagalnym głosem Adèle. – Zawiadommy policję. – Milcz! Co to jest? Co to jest, do jasnej cholery? Chciało mu się sikać. Zresztą jemu ciągle chce się sikać. Pieprzona prostata. Przykucnął i  zobaczył leżący na dywanie czarny, podłużny kształt. Czarny i żywy. Czarny i umierający. Wciągnął w nozdrza jego zapach. Mocny, piżmowy zapach zestresowanego psa. Rhaegal. Rottweiler jego syna. Zadrżał. A kiedy położył dłoń na gorącym boku dyszącego zwierzęcia, dotykając krótkiej sierści przy jego silnej szyi, i jego palce natrafiły na płyn, który bynajmniej nie był farbą, Hosier niemal zaczął dygotać z przerażenia.

– Kurwa mać! – zawołał, odskakując do tyłu z takim impetem, że usiadł na dywanie z  tętnem sto na minutę. Jego klatka piersiowa unosiła się i  opadała niemal tak szybko jak boki psa. Teraz słyszał sapanie rottweilera. Krótkie i  świszczące. Do jego nozdrzy dochodziła mdląca woń psiego oddechu, która unosiła się w  przegrzanym powietrzu willi. – Co się dzieje? – jęknęła piskliwie Adèle. – Martial, co to wszystko znaczy? Wstał i  cofnął się o  dwa kroki. Znowu omiótł wzrokiem ciemności. Miał wrażenie, że pot, który spływa mu po plecach, jest lodowaty, a jego serce żłobi w piersi tunel. – Nie mam pojęcia. – Trzeba zawiadomić policję, trzeba… – Nie! – ryknął, żeby ją uciszyć. Miał powiedzieć coś jeszcze, kiedy nagle powietrze jakby zadrżało, szyby wpadły w  wibracje i  dom zatrząsł się w  posadach od potężnego wybuchu. A  potem rozległ się trwający kilka sekund niski pomruk, który mężczyzna poczuł aż w brzuchu. Jakby trzęsienie ziemi… Martial Hosier miał wrażenie, że strach rozrasta się w  nim jak trująca roślina. Psiakrew, co tu się dzieje? Tym razem na zewnątrz. Ginekolog wyminął żonę, która stała nieruchomo jak słup soli, i popędził do drzwi.   – Co to było? Irène Ziegler oderwała oczy od mapy, którą właśnie studiowała. – Nie mam pojęcia – powiedział Éloi Enguehard. – Coś jakby wybuch. – Niedaleko stąd – stwierdził Servaz. Jak jeden mąż ruszyli do wyjścia, a  za nimi jeszcze kilku żandarmów. Od strony wylotu doliny dobiegał potężny huk, którego dźwięk odbijał się od sąsiednich gór niczym bilardowa kula. – Kurwa! – zawołał Enguehard. Stanęli na dziedzińcu i  zwrócili wzrok na północ. Tam, skąd w  płonące blaskiem zachodzącego słońca niebo wbijała się wielka chmura ziemistego pyłu.   Tego wieczoru zatrzęsły się również okna ratusza położonego w  odległości półtora kilometra od posterunku żandarmerii. W sali obrad rady miasta pani mer wyjaśniała właśnie grupie swoich podwładnych, którzy zawiązali „komitet do walki z  niewłaściwymi zachowaniami w  centrum miasta”, że nie jest szeryfem i  nie zamierza wprowadzić godziny policyjnej dla nieletnich. Ale że

w  porozumieniu z  żandarmerią pracuje nad znalezieniem rozwiązania. Na sali podniósł się gwar. Problem wziął się stąd, że nastolatkowie zakłócali ciszę nocną, ścigając się w  centrum miasta na skuterach, a  przy tym wygrażali mieszkańcom, którym przyszło do głowy, by się z tego powodu skarżyć. Isabelle Torrès z  niewzruszoną miną wysłuchiwała jednego ze współobywateli –   dyskusje odbywały się bowiem z  udziałem mieszkańców –  który ostro krytykował jej politykę i  inicjatywy rady miasta. To była jej trzecia kadencja, piętnasty rok rządów. Po raz pierwszy została wybrana na to stanowisko w wieku dwudziestu ośmiu lat; nie miała w  mieście poważnej opozycji i  przeżyła wiele podobnych historii. Wokół stołu zebrało się dwadzieścioro czworo członków rady, czyli wystarczająca liczba, by stworzyć kworum, z  ugrupowania większościowego oraz jedynej listy opozycyjnej, która w ostatnich wyborach otrzymała ponad pięć procent głosów. Cierpliwie słuchali oni protestującego, który wyliczał nieuprzejmości, jakie go spotkały: hałas, wyzwiska, opluwanie, pogróżki. Mówiło się o „klimacie zagrożenia”. Isabelle Torrès zdusiła westchnienie. Inny ze zgromadzonych wyraził żal, że na młodzieży wiesza się psy, zamiast zapewnić jej jakieś zajęcia i rozrywki. Pani mer wzniosła oczy do nieba. Znowu rozległ się gwar. Jednym gestem przywróciła spokój. –  Żandarmeria rozpatruje każdy wniosek –  rzuciła. –  Trwają postępowania. Ale nie możemy poprzestać na… Nie dokończyła zdania, bo nagle szyby i żyrandole zatrzęsły się od potężnej eksplozji. Isabelle Torrès w zdumieniu popatrzyła w stronę balkonu. Wstała od stołu, otworzyła balkonowe drzwi. Wilgotne wieczorne powietrze jeszcze wibrowało od ochrypłego pomruku. Członkowie rady jeden po drugim dołączali do niej, a  w  ślad za nimi poszli inni zebrani. Mieszkaniec, który długo przygotowywał się do wystąpienia, zdzierał teraz płuca bez nadziei, że zwróci na siebie uwagę. Wszyscy byli już na zewnątrz i wpatrywali się w wielką chmurę pyłu unoszącą się nad dachami. –  Posiedzenie zakończone –  zarządziła pani mer i  pośród ogólnego zgiełku ruszyła ku drzwiom.   – Chodźmy zobaczyć – postanowiła Ziegler, wsiadając do forda rangera. Servaz dołączył do niej, a  Enguehard wsiadł do peugeota partnera. Inni żandarmi poszli w  ich ślady i  cały konwój ruszył w  stronę wyjazdu z  miasta. Przejechał przez jedno rondo, potem przez drugie, za ostatnimi budynkami pokonał obszerny łuk drogi biegnącej wzdłuż rzeki i nagle się zatrzymał.

– Cholera – powiedziała Ziegler, wyłączając silnik. Servaz już był na zewnątrz. Irène podeszła do niego. Wokół nich hamowało coraz więcej samochodów. Odwrócił głowę w  stronę rosnącego z  chwili na chwilę tłumku, usłyszał trzaskanie samochodowych drzwi. Okrzyki. Ludzie nawoływali się nawzajem. A  potem popatrzył na drogę. Albo na to, co z  niej zostało. Dwupasmówka była pogrzebana pod tysiącami metrów sześciennych ziemi i  skalnych odłamków. Cały kawał góry osunął się, przywalając drogę i  osypując się po zboczu do rzeki. Czy tylko im się zdawało, czy w wieczornym powietrzu oprócz woni tłuczonych skał i poruszonej ziemi naprawdę unosił się zapach pentrytu? –  Psiakrew, osunęło się całe zbocze –  skomentował Enguehard. –  Trzeba będzie wielu dni, żeby odblokować przejazd. Irène Ziegler zwróciła się do Servaza: – Wygląda na to, że jesteśmy w pułapce. Był wtorek 19 czerwca, 21.47.

      Widzę ich. Wszystkich. Miotają się jak przerażone stado. Myślą, że to dopiero początek, że będzie gorzej. O, gdyby wiedzieli, jak bardzo mają rację. Jak bardzo gorzej będzie. Tak łatwo ich przestraszyć, zranić. Cały ten konformizm, te poprawne uczucia, ta hipokryzja uczyniły ich tak kruchymi, tak wrażliwymi, tak delikatnymi. Przypominają Elojów, te wypaczone istoty z  powieści Wellsa. I  tak jak Elojowie są jednocześnie lękliwi i przerażająco obojętni na cierpienie bliźniego. Chyba że cierpią oni sami… Oto wytwór naszego delikatnego społeczeństwa, spadkobiercy nauk Rousseau: z jednej strony to beczące, strachliwe stado, a z drugiej – drapieżcy tacy jak ja. Ale czy w  istocie w  całej przyrodzie nie dzieje się to samo? Gnu na próżno ucieka przed niebezpieczeństwem, z nadzieją, że będzie wieść sielankowy żywot i spokojnie sobie skubać trawę. Któregoś dnia i tak dopadnie je lampart. Z tym że oni na własnym łonie wyhodowali węże. Wiedzą o tym, ale udają, że zapomnieli, że nie są świadomi; nie czują się odpowiedzialni. Dopóki węże nie zaczną ich kąsać, współcześni ludzie zamykają oczy. Ale nie ja. Już nie. Nie po tym, co mi zrobili. I  wszyscy za to zapłacą. Nie ma niewinnych. Są tylko bandyci, którzy popełniają zbrodnie, i hipokryci, którzy odwracają wzrok. Tak, wszyscy muszą zapłacić. Chwila pomsty nadeszła. Każdy to odczuje.

20 – Nie tylko my – powiedział Servaz. Od razu zrozumiała jego aluzję. Ten, kto stał za tą eksplozją, złapał w  potrzask wszystkich mieszkańców doliny. Irène oderwała wzrok od rumowiska i  spojrzała na zgromadzonych. Z  tłumku wyszła drobna kobieta o twarzy ogorzałej jak u alpinistki, krótkich włosach, ubrana w dżinsy, czarny Tshirt i lekką marynarkę w kolorze rdzy. Ruszyła ku nim zdecydowanym krokiem. Zatrzymała się przed Enguehardem i przywitała się z nim szybkim uściskiem dłoni. – Co się stało? Żandarm pokręcił głową. – Wygląda na to, że osunął się teren. Droga jest odcięta. – Ile zajmie oczyszczenie jej? – zapytała niecierpliwie. Enguehard markotnie wzruszył ramionami. Na tym etapie każda odpowiedź byłaby tylko wróżeniem z  fusów. Przede wszystkim należało się skontaktować z DIRSO, międzydepartamentalną dyrekcją dróg. – Kilka dni… może dłużej. Przed uprzątnięciem drogi musimy się upewnić, czy to się nie powtórzy, a  następnie umocnić zbocze. Dopiero wtedy będzie można otworzyć ruch. Na twarzy przybyszki malowało się wyraźne niezadowolenie. – Wszyscy słyszeli wybuch – powiedziała. – Z tego, co wiem, nie planowano żadnych prac zabezpieczeniowych w tym miejscu. – Jest pani dziennikarką? – zapytała Ziegler. Kobieta się obruszyła, a jej oczy zalśniły. – Isabelle Torrès, jestem merem Aiguesvives. A pani to kto? Pytanie świsnęło niczym pocisk. Kilka metrów dalej żandarmi ustawiali już barierki i tablice zakazujące zbliżania się do osuwiska. – Kapitan Ziegler kieruje wydziałem dochodzeniowym żandarmerii w Pau – wtrącił się Enguehard, zanim Irène zdążyła się odezwać. –  Prowadzi śledztwo w sprawie śmierci Timothéego. Pani mer spojrzała wprost na Ziegler. Przez ułamek sekundy kobiety mierzyły się wzrokiem, a milczenie między nimi zakłócał jedynie śpiew potoku. Isabelle

Torrès jakby medytowała nad tym, co usłyszała, by po chwili odezwać się ponownie: –  W  tej dolinie wszystko zależy od drogi: zaopatrzenie, pomoc w  nagłych przypadkach zdrowotnych, sprawy administracyjne. Nie mówiąc już o ogromnej liczbie mieszkańców, którzy codziennie dojeżdżają stąd do pracy w Lannemezan, Pau czy Tarbes. Co się stanie, jeśli będzie zamknięta przez wiele dni? Enguehard chwilę się zastanawiał. –  Cóż… Sądzę, że hipermarkety i  inne sklepy mają zapasy –  powiedział. – Podobnie gabinety lekarskie i  termy. Trzeba będzie sprawdzić, na jak długo wystarczy rezerw, i  sporządzić listę możliwych braków. Priorytetowe dostawy, a także transport w pilnych przypadkach zdrowotnych zapewni śmigłowiec. Nie widzę innego rozwiązania. – Co oznacza ograniczenie się do najistotniejszych spraw i właściwe ustalenie priorytetów – uściśliła Ziegler. – Śmigłowiec nie może latać w tę i z powrotem. Jeśli chodzi o  tych, którzy pracują poza doliną, nie ma mowy, by helikopter zabierał ich rano i przywoził wieczorem. Będą musieli skorzystać z częściowego bezrobocia. Torrès posłała jej spojrzenie zimne jak górski potok. –  Najpierw… ekhm… morderstwo –  kobieta zacięła się na tym słowie: najwyraźniej nie należało ono do jej codziennego słownika –  jednego z  moich pracowników, a teraz to. Czy potrafi pani jakoś wyjaśnić to, co się tutaj dzieje? – Pani mer, czy pani wie, co się stało? Jak jeden mąż odwrócili się w stronę nadchodzącego mężczyzny uzbrojonego w  aparat fotograficzny. Servaz rozpoznał siwą czuprynę i  czterodniowy zarost: widział już tego gościa przed blokadą żandarmerii na drodze do wodospadu. Dziennikarz. Uwięziony z  nimi w  pułapce. To niekoniecznie była dobra wiadomość. Był już późny wieczór, stojące wzdłuż drogi latarnie rzucały na chodnik kałuże światła w  kolorze stopionego masła. Zgromadziła się tam co najmniej połowa ludności doliny i  gdyby nie zaniepokojone miny mieszkańców, wyglądałoby to jak przygotowania do jakiegoś wiejskiego festynu. Roześmiane dzieci biegały między dorosłymi, podniecone udziałem w  niezwykłym zdarzeniu, które nieuchronnie oznaczało wakacje. Na przód wysunęło się kilkoro samozwańczych przedstawicieli tego zgromadzenia i natychmiast posypały się pytania. – Jak długo droga pozostanie zamknięta?

– Nie wiem – odpowiedziała pani mer. – Czy wiadomo, co się dzieje? – Słyszeliśmy eksplozję. Czy to był wypadek? – Jak będziemy jeździć do pracy? Czy jutro droga będzie przejezdna? – Muszę jeździć do szpitala na chemię, to nie może czekać! – zawołał kobiecy głos. –  Wiem, Solange –  odparła Torrès. –  Od jutra transport w  sprawach niecierpiących zwłoki będziemy zapewniać śmigłowcem we współpracy z żandarmerią. Zrobimy listę priorytetów. Jeśli będzie trzeba, spędzimy nad nią całą noc. Ale śmigłowiec nie będzie woził wszystkich! – dodała, podnosząc głos. – Będziecie musieli się uzbroić w cierpliwość. Rozległy się okrzyki. Padały kolejne pytania. Irène i  Martin zostawili panią mer w ogniu ostrzału i ruszyli przez tłum do samochodu. – Będę musiała znaleźć jakiś nocleg – powiedziała Ziegler, gdy już usiadła za kierownicą. – Spędzimy tu trochę czasu. Servaz pomyślał o  Gustavie i  Léi, o  komisji dyscyplinarnej… Ale nic nie powiedział. Wsunął do ust gumę i podniósł wzrok na pogrążone w ciemnościach góry wznoszące się ponad światłami miasta. Wyglądały, jakby na coś czekały. Tak jak oni. Pytanie tylko na co.

21 W restauracji panowała absolutna cisza. Podobnie jak w całym hotelu. Od czasu do czasu za drzwiami, za którymi prawdopodobnie znajdowała się kuchnia, słychać było czyjś głos. Krótkie, ulotne echo. I na powrót robiło się cicho. – Myślisz, że Timothéego Hosiera i Kamela Aissaniego zabiła ta sama osoba, która wysadziła górę? –  zapytała Ziegler. –  To by musiał być ktoś bardzo obrotny. –  I  ktoś, kto ma dostęp do materiałów wybuchowych. Jadąc tu, widziałem kamieniołomy. Zmarszczyła brwi. –  Posługiwanie się materiałami wybuchowymi wymaga pewnych umiejętności. – Tak… –  Czyli gość miałby zimą zabić Aissaniego, a  teraz Hosiera, i  jeszcze wysadzić górę tylko po to, żeby schwytać nas w pułapkę? To nie ma sensu. Servaz się zamyślił. Jego dłoń z widelcem zawisła nad talerzem. –  Wyobraźmy sobie, że ten człowiek jest stąd. Doskonale orientuje się w terenie. – Znowu pomyślał o porywaczu Marianne. – Potrafi namierzyć ofiarę, zaatakować z  zaskoczenia. Aissani mieszkał w  dolinie. Morderca spokojnie zaczekał, aż facet wybierze się sam w góry. Nie ryzykował. Rozejrzał się dookoła, by się upewnić, że nikt nie podsłuchuje. Restauracja w Hôtel des Cimes była urządzona w stylu góralskim: widoczne belki, kominek, wypchane głowy kozic pirenejskich – a może alpejskich – i dzików na obitych jasnym drewnem ścianach. – Wołowina i risotto z grzybami dla kogo? Martin z  zaskoczeniem spojrzał na kelnera: mógł mieć najwyżej trzynaście lat. Zatrudnianie dzieci jest w tym kraju zabronione, pomyślał więc, że chłopak pomaga rodzicom po szkole albo że po prostu lubi obsługiwać klientów. – Dla mnie – powiedział. – Jak masz na imię? – Mathis. – Ile masz lat, Mathis? – Dwanaście.

– To hotel twoich rodziców? Drobny czarnowłosy chłopiec o  szczerym spojrzeniu, z  długą grzywką opadającą na czoło, przytaknął, stawiając przed Ziegler talerz z  panierowanym morszczukiem. – Smacznego – powiedział. – Dziękuję. Ale nie odszedł. Stał obok stolika, popatrując to na jedno, to na drugie z nich. Milczący. Uważny. – Chciałbyś o coś zapytać, Mathis? – zagadnęła go Irène z uśmiechem. Chłopiec energicznie skinął głową. –  To wy jesteście tymi policjantami, którzy przyjechali w  związku z morderstwem? – Gdzie słyszałeś o tej sprawie? – W szkole. – To nie są historie dla chłopców w twoim wieku. – Widziałem już morderstwa w telewizji. – Ale nie jesteśmy w telewizji. – To wy czy nie? – My – odparła Ziegler. – A teraz zmykaj do rodziców. Chyba już pora kłaść się do łóżka? – Późno chodzę spać – rzucił chłopak na odchodne. Irène i  Martin wymienili spojrzenia i  uśmiechnęli się. Pogrążyli się w  pochłanianiu zawartości talerzy. Obydwoje byli wygłodniali. Mimo późnej godziny właściciele zgodzili się ich obsłużyć. Po pierwszym kęsie obydwoje zrozumieli dlaczego, a Irène wymieniła znaną markę mrożonek. – A Hosier? Dlaczego teraz? – zapytała, gdy tylko dzieciak wyszedł. – On też tutaj mieszkał. Jeśli te dwa morderstwa są ze sobą powiązane, po co było czekać tak długo? –  Nie wiem. Jedno jest pewne: Hosier był dilerem, miał paranoję, był przesadnie nieufny. Przypuszczam, że zabójca musiał zaczekać, aż facet straci czujność. A to trochę potrwało. – Na dwie godziny przed śmiercią był w lesie zupełnie sam. – Otóż to. Ziegler się wyprostowała. – Myślisz, że brat Cyprien posłużył jako przynęta? Servaz wzruszył ramionami. – Nie mam pojęcia.

– A wybuch? – Najwyraźniej chodziło o to, żeby schwytać kogoś w pułapkę, uniemożliwić jednej lub więcej osobom opuszczenie doliny. – Chcesz powiedzieć, że ktoś w dolinie mógł wiedzieć, dlaczego albo przez kogo Hosier został zamordowany, i się przestraszyć? O to chodzi? – Na to wygląda, nie? Skinęła głową. – Tak. – Albo… – Albo co? – Albo kogoś tu najpierw zwabiono po to, by go potem uwięzić… Ziegler od razu stała się czujna. – A w jaki sposób ktoś mógł zostać tutaj zwabiony? Servaz się zamyślił. Zaczynał dostrzegać jakiś schemat. Z  mgły w  jego głowie wyłaniały się powoli zarysy planu, choć brakowało im jeszcze jasności, spójności i precyzji. –  Kto jeszcze przyjechał dziś do doliny i  utknął tu razem z  nami? Kto przyjechał tuż przed eksplozją? – zapytał. Dostrzegł błysk w oczach Irène. – Rodzice.   –  Zdajesz sobie sprawę, co to oznacza? –  zapytała, nie kryjąc sceptycyzmu. –   Miałby zabić Timothéego Hosiera tylko po to, żeby ściągnąć do doliny jego rodziców? – Niekoniecznie. Mógł mieć na celowniku i jego, i ich. – Czyli trzeba by się dowiedzieć, czy łączyło ich coś oprócz więzów krwi? –  Przede wszystkim trzeba się dowiedzieć, co łączy młodego Hosiera z Kamelem Aissanim, ale być może również rodziców Timothéego z Aissanim. – W przypadku pierwszej pary jeden związek od razu rzuca się w oczy. –  Narkotyki… Ale obydwoje wiemy, że nie można poprzestać na pozorach, bo czasem kryje się za nimi o wiele więcej. Milczeli przez chwilę nad pustymi już talerzami. – Deser? Kawa? – Nie. Chcę przespać tę noc. Pomyślał o opactwie, o czekającym na niego twardym łóżku z zimną pościelą i śpiewach mnichów o czwartej nad ranem i poczuł skurcz żołądka. Popatrzył na Irène.

– Kiedy w samochodzie zapytałem cię, jak leci, nie byłaś zbyt rozmowna. Przewróciła oczami. – Może dlatego, że wcale nie jest aż tak dobrze. – Chcesz o tym pogadać? Zawahała się. – To skomplikowane. – Rozumiem. Nie musisz… – Chodzi o Zuzkę – przerwała mu. Servaz zaczekał na dalszy ciąg. – Jest chora – powiedziała i zamilkła na dłuższą chwilę, szukając właściwych słów. –  Ta choroba to nie byle co, nazywa się stwardnienie zanikowe boczne. Nazwa jest równie okrutna jak objawy. Choroba Charcota, pomyślał. Tak również się ją nazywa. Po jego plecach przebiegł lekki dreszcz. –  Z  początku to wyglądało niegroźnie. Czuła zwykły dyskomfort, słabość w  prawej dłoni, okresowe skurcze. Myślałyśmy, że to cieśń nadgarstka albo niedobór magnezu. Nie przejmowała się tym. Przychodziło i  odchodziło… – Irène wzięła głęboki wdech. –  A  potem zaczęła jej słabnąć druga dłoń. I  inne mięśnie… Któregoś ranka obudziła się i  miała problem z  przełykaniem. Od tamtego czasu tylko się pogarszało: następował stopniowy niedowład języka, trudności z  mówieniem, oddychaniem i  koordynacją, czyli coraz większy problem z chodzeniem i chwytaniem przedmiotów. – Popatrzyła na pusty talerz i podniosła wzrok na Martina. – Na tym etapie oczywiście wiedziałyśmy już, co to jest. Paskudna choroba neurodegeneracyjna, która w pięćdziesięciu procentach przypadków prowadzi do śmierci w ciągu trzech lat. Cholerne dziadostwo. Nie ma na to żadnego leczenia, wyobrażasz sobie? W  dwudziestym pierwszym wieku! Badamy odległe galaktyki, wydajemy setki miliardów dolarów na przemysł filmowy, na sport, a  nie jesteśmy w  stanie wyleczyć pieprzonej choroby? Co za dupek powiedział, że natura jest doskonała? Była wściekła. Servaz odruchowo pomyślał o  Gustavie –  i  o  wszystkich małych pacjentach, którymi zajmowała się Léa na oddziale dziecięcym szpitala w Purpan. –  Dziś Zuzka nie może już chodzić ani samodzielnie jeść –  mówiła dalej Irène. – Jeździ na wózku, prawie nie mówi, marnieje i chudnie w oczach. Mamy opiekunkę niemal dwadzieścia cztery godziny na dobę. Rozumiesz więc, że uwięzienie w tej dolinie to ostatnia rzecz, na jaką mam ochotę.

Przypomniała mu się jedna z tych sentencji, których na pęczki można znaleźć w  Internecie: „Życie jest chorobą, na którą zapadamy w  chwili narodzin”. I nastolatka przesłuchiwana w sprawie kradzieży kieszonkowych, która miała na sobie T-shirt z napisem: IF LIFE IS A BITCH, I WILL BE A BIGGER ONE. –  Dlaczego tak musi być? –  zapytała. –  Dlaczego życie odbiera nam to, co mamy? Dlaczego po radości zawsze przychodzi smutek i ból? – Nie wiem. Chciałbym znać odpowiedź. Poczuł, że zaschło mu w  gardle, że mówienie przychodzi mu z  trudem. Zobaczył, że oczy Irène wypełniają się łzami. – Przepraszam, nie wiem, co się ze mną dzieje – powiedziała.   – Ile to potrwa, zanim otworzą drogę? W głosie Léi wyczuł nutę niepokoju. – Trudno powiedzieć. Kilka dni… może więcej. – Gdzie nocujesz? Rzucił okiem na ściany monastycznej celi. – W opactwie. Nie masz się czego obawiać: w promieniu paru kilometrów ani jednej spódniczki – zażartował. – To nie jest zabawne, Martin. – Przepraszam. Nastąpiła trochę zbyt długa chwila ciszy. – Myślisz, że ona żyje? Przełknął ślinę. – Nie wiem. Bardzo bym chciał. – Co za koszmar – westchnęła. Zapadła cisza. – Martin? – Tak? –  Chciałabym, żebyś coś wiedział: całym sercem jestem z  tobą, naprawdę mam nadzieję, że wszystko z nią w porządku i że ją znajdziesz. Wiem, jakie to dla ciebie ważne. I  jestem przerażona, gdy pomyślę o  tym, przez co przechodzisz. Przypomniał sobie zaskoczenie, w  jakie wprawiły go zrozumienie i  empatia ze strony Léi, kiedy po raz pierwszy spotkał się z nią w szpitalu. Potrafiła wczuć się w sytuację drugiej osoby jak mało kto. – Dziękuję – powiedział. – Powinienem kończyć. Muszę się dowiedzieć, co tam u Gustava.

– Tak. Jasne. Kocham cię. – Ja ciebie też.   –  Słyszałem, co się stało –  powiedział Espérandieu na powitanie. – Znaczy, że utknąłeś w tej pieprzonej dolinie. – Jak się ma Gustav? – Nie przejmuj się, stary: u twojego syna wszystko w porządku. Śpi. – A… pyta o mnie? Cisza. – No wiesz, jest tutaj dopiero drugą noc. Dzieciaki i Charlène dużo się z nim bawią. Nie odczuwa jeszcze twojej nieobecności, Martin. Ale to przyjdzie, jestem pewien, że za parę dni zacznie za tobą tęsknić.   Taniec śmierci, pomyślał. W bocznej nawie wisiał tryptyk o rozmiarach mniej więcej osiem metrów na dwa. Śmierć przedstawiona była na nim pod postacią odzianych w  szmaty szkieletów uzbrojonych w  kosy. Każdy szkielet tańczył wokół jakiegoś człowieka, zaczepiając go i  szepcąc mu do ucha. Na obrazie widać było przedstawicieli wszystkich klas społecznych: króla, biskupa, rycerza, nędzarza, bogacza, młodzieńca, starca, błazna… Wszyscy oni błagali Śmierć, by ich oszczędziła. Ale Śmierć miała to gdzieś, każdego wciągała w  swój taniec, nie bacząc na płeć, wiek czy pozycję. Egalitaryzm, jakiego trudno szukać wśród żywych. –  Obraz pochodzi z  piętnastego wieku. W  tamtym okresie takie przedstawienia były bardzo popularne – odezwał się głos za jego plecami. Servaz skinął głową, nie przestając wpatrywać się w tryptyk. Kościół nie był oświetlony, tylko w oddali płonęło jeszcze kilka świec, tak że w powietrzu unosił się zapach wosku. Łuki sklepienia środkowej nawy ginęły w mroku, wyniesione na zawrotną wysokość na kamiennych filarach – z dala od ludzi, ale blisko Boga, którego obecność miały ukazywać. Czy robiły to skutecznie? Ta ciemność i cisza kierowały człowieka ku samemu sobie, ku życiu wewnętrznemu, ku własnej samotności. Ku myśleniu, iż każdy z  nas jest tylko atomem, krótkim wyładowaniem energetycznym, który szybko gaśnie pośród odwiecznej ciszy… Po powrocie do opactwa Servaz uświadomił sobie, że wcale nie chce mu się spać, i  zadzwoniwszy do Léi, a  potem do Vincenta, postanowił skorzystać z okazji i rzucić okiem na kościół, którego nie zdążył jeszcze zwiedzić.

–  Zadaniem tańców śmierci było dostarczanie rozrywki możnym i  niesienie nadziei ubogim, zachęcanie do odpowiedzialnego i  pobożnego życia –  mówił dalej opat. –  Popularne też były Vado mori, wierszowane utwory po łacinie, w których postaci z epoki lamentowały z powodu rychłej śmierci. Ilekroć widzę w  telewizji te starzejące się gwiazdy i  lęk przed zbliżającą się śmiercią w  ich oczach, zawsze myślę o Vado mori. No proszę, nawet ojciec Adriel ma telewizor. –  Co by pan powiedział na herbatkę ziołową produkcji naszego brata infirmarza? – zapytał opat. – Chodźmy. Mam w biurze wszystko, co potrzebne. Servaz ruszył za nim. Opuścili kościół, przeszli przez jeden z  krużganków, pokonali dwa biegi schodów i znaleźli się na galeryjce nad dziedzińcem, z której widać było oświetloną blaskiem księżyca wieżę kościoła. Opat pchnął jakieś drzwi i zaprosił Servaza do biura przypominającego wyglądem kaplicę. Na dębowym blacie stały dwie parujące filiżanki. Najwyraźniej opat uznał, że odmowa nie wchodzi w grę. –  Napar z  lipy, pomarańczy i  lawendy, przygotowany według przepisu, którego tajemnicy zazdrośnie strzeże nasz brat. –  Dziękuję –  powiedział Servaz, ciężko opadając na krzesło z  wysokim oparciem. Uniósł napój do ust. Herbatka miała przyjemny smak. –  Właśnie się dowiedziałem, że przyjaciółka mojej przyjaciółki zapadła na nieuleczalną chorobę –  powiedział nagle. –  A  dziś rano widziałem zwłoki młodego człowieka zamordowanego w  przerażających okolicznościach. Przyjaźnię się też z  osobą, która leczy w  szpitalu dzieci cierpiące z  powodu niewyobrażalnego bólu. Ojcze, jak według ojca Bóg wyjaśniłby wszystkie te potworności? Najwyraźniej pytanie niezbyt przypadło do gustu opatowi, który zapewne uznał je za niewdzięczność w obliczu własnej gościnności, bo zrobił minę, jakby ugryzł go bąk, ale po chwili skupił się na odpowiedzi. –  Wygląda pan na wykształconego –  zaczął. –  Na pewno słyszał pan o teodyceach? Servaz skinął głową. –  To termin stworzony przez Leibniza, który bronił tezy o  dobroci Boga pomimo wszelkiego zła obecnego w świecie – odparł. Duchowny utkwił w nim spojrzenie. Wyglądało na to, że się zastanawia, kim jest ten glina posiadający wiedzę tak nietypową dla swojego zawodu.

–  Tak. Teodycee to próby wyjaśnienia pozornej sprzeczności między istnieniem Boga i  istnieniem zła. Skoro, jak się mówi, Bóg jest wszechmocny i dobry, jak to możliwe, by istniało zło? – powiedział, a jego oczy rozbłysły na chwilę odbitym blaskiem lampki stojącej na biurku. – Wyjaśnień jest wiele. Na przykład: Bóg pragnie dobra ludzkości, a zło wprowadził na świat szatan, który się przeciwko niemu zbuntował. –  Ci, którzy odrzucają ten argument, odpowiadają, że Bóg będąc stwórcą wszystkiego, stworzył też szatana. Mnich machnął ręką. –  Nie będę wchodził w  tę dyskusję. Zwolennicy tego argumentu na przestrzeni wieków dowodzili, że Lucyfer, anioł światłości, stał się diabłem na własne życzenie, ponieważ Bóg, który jest samą miłością, dał mu wolność działania zgodnie z własną wolą. Istnieją też inne: argument z ukrytej harmonii, argument ontologiczny, argument wolnej woli… – Wszystkie można obalić. Nie wiem, czy ojciec wie, ale ostatnimi laty jest w  Internecie wysyp transmisji online z  gwałtów na dzieciach. Pedofile za pieniądze oglądają na żywo gwałcone dzieci. Jak by to wyjaśnił ojca Bóg? Twarz opata spochmurniała. –  Zatraciliśmy wyczucie grzechu, pojęcie dobra i  zła –  zagrzmiał. –  Nie dostrzegamy już grzechu, nie rozpoznajemy go, nie odróżniamy, co jest grzechem, a co nim nie jest. Za bardzo chcieliśmy się uwolnić od poczucia winy, od odpowiedzialności, szukając zdrowotnych czy społecznych wymówek… –   Servaz przypomniał sobie to, co mówił Martial Hosier o  swoim synu. –  Chcieliśmy ulżyć sumieniom i ułatwić przebaczenie, odmawiając nazywania zła złem, i w ten sposób wydaliśmy nasze dusze na jego pastwę. Pośród nocnej ciszy jego słowa spadały niczym płatki śniegu na opustoszały krajobraz bitewnego pola, na którym każdego dnia toczy się walka między siłami dobra i zła. – Swoją drogą, choć nie jest pan wierzący, wygląda pan na zainteresowanego tymi sprawami. Co do mnie, to wierzę w  potwory, które czają się w  głębi naszego jestestwa i  czekają, aż coś je obudzi. Wierzę w  ciemności, którym zależy na zdławieniu światła. Wierzę w  Słowo i  Miłość, które są potężnym lekarstwem na zło. A pan, kapitanie? W co pan wierzy? Servaz spojrzał na opata. –  W  wolną wolę i  indywidualną odpowiedzialność. W  honor i  godność – odpowiedział.

–  A  ten obryw terenu… –  duchowny zmienił temat po chwili milczenia – słyszałem, że zanim to się stało, nastąpiła eksplozja, jakby ktoś to zrobił celowo. To bardzo niepokojące. Zwłaszcza po tym… morderstwie, nie sądzi pan? Myśli pan, że te sprawy mogą być ze sobą powiązane? –  A  ojciec? –  zapytał policjant, stwierdzając w  duchu, że wiadomości w  tej dolinie szybko się rozchodzą i że opat potrafi dodać dwa do dwóch. Oczy zakonnika zalśniły jak u  drapieżnego ptaka. Czaił się w  nich jakiś mroczny blask. –  Myślę, że ktoś tutaj zachowuje się tak, jakby uważał się za Boga. Oto co myślę.

Środa

22 Kiedy rano Servaz otworzył oczy, jego cela skąpana była w  jaskrawym blasku słońca. Zerknął na zegarek: ósma. Zaklął. O  czwartej, na dźwięk dzwonu wzywającego mnichów na pierwsze oficjum, na chwilę się obudził, ale wyczerpany natychmiast znowu zapadł w sen. Popędził pod prysznic znajdujący się na końcu korytarza, w pośpiechu zebrał swoje rzeczy i udał się na poszukiwania opata. – A więc to już postanowione? Opuszcza nas pan? Duchowny był wyraźnie zawiedziony. – Praktyczniej będzie, jeśli zatrzymam się w mieście. Ze względu na potrzeby śledztwa – odparł Servaz. – Oczywiście – przytaknął ojciec Adriel, choć nie był naiwny. – Wpadnie pan do nas jeszcze? Wymienili serdeczny uścisk dłoni. – Ma ojciec moje słowo. Dziękuję za gościnę i za poświęcony czas. Znalazłszy się w Aiguesvives, zatrzymał się obok deptaka w centrum miasta na zakupy: zaopatrzył się w  bieliznę i  T-shirty na zmianę, dżinsy, wełniany sweter na chłodne wieczory, dwie koszule, a  przede wszystkim w  szczoteczkę i pastę do zębów (w opactwie mył zęby mydłem i wyczerpał cały zapas gum do żucia). Następnie podjechał pod Hôtel des Cimes. – Został nam jeden pokój na poddaszu – odpowiedziała zblazowanym głosem kobieta w nieokreślonym wieku, jakby pełne obłożenie hotelu było zjawiskiem, które ją przerosło. –  Po tym, co się wczoraj zdarzyło, cała reszta jest zajęta. Zazwyczaj nie udostępniamy tego pokoju, ale w  tych okolicznościach… Poproszę, żeby został posprzątany i wywietrzony. Będzie gotowy za godzinę. – Cześć – powitał go jakiś głos. Servaz odwrócił głowę i  spojrzał na wątłego chłopca, który obsługiwał ich poprzedniego wieczoru. – Nie jesteś w szkole? – Pani od matmy nie mogła dojechać z powodu zawalenia, gimnazjum szuka kogoś na zastępstwo.

–  Mają poprosić inną nauczycielkę, która mieszka tutaj –  wyjaśniła matka Mathisa. – Ale muszą się zorganizować. – Mnie się tam nie śpieszy – rzucił chłopiec, stukając w tablet. Zostawiając obsłudze czas na przygotowanie pokoju, Martin pojechał na posterunek żandarmerii. Zastał tam Engueharda, który nie miał dobrych wieści: po oszacowaniu strat DIRSO oświadczyła, że droga będzie nieprzejezdna przez kilka tygodni, może nawet miesiąc. – Aż tak? – zdziwił się Servaz. – Według pierwszych szacunków do uprzątnięcia jest około dziesięciu tysięcy metrów sześciennych gruzu, co daje pięćset ciężarówek. I  trzeba zabezpieczyć zbocze. W  przypadku jakiejś nawałnicy na drogę mogłyby się osunąć kolejne tysiące metrów sześciennych skał. Kiedy droga do Andory została odcięta, DIRSO potrzebowała dwóch tygodni, żeby ją otworzyć. W roboty zaangażowane były cztery koparki i  dwudziestu ludzi. A  była to trasa o  znacznie większym znaczeniu strategicznym niż nasza; cztery tysiące samochodów dziennie. Jest coś jeszcze – dodał Enguehard ze zmartwioną miną. Servaz spojrzał na niego. –  Znaleźli tam ślady materiałów wybuchowych: czyli mamy do czynienia z przestępstwem. To ci niespodzianka, pomyślał Martin. Ten, kto pociąga za sznurki, krąży gdzieś tutaj, niedaleko. A  oni, przynajmniej na razie, zachowują się jak marionetki. Wyprzedza ich co najmniej o  jeden ruch. A zważywszy na fakt, że w  tej dolinie wszyscy o  wszystkim wiedzą, z  pewnością zna każdy ich krok. Servaz usłyszał dochodzący z  zewnątrz warkot wirnika. Wyjrzał przez okno. Zauważył siedzącą za bańką z pleksi postać pilota. –  Zaczęły się przeprawy –  wyjaśnił Enguehard. –  Nagle wszyscy muszą się wydostać z doliny. Ale ograniczyliśmy się do czterech kursów dziennie. Szklane drzwi się rozsunęły. – A, tutaj jesteście – powiedziała Ziegler, która właśnie weszła do budynku. Zerknęła na zegarek. –  Za pięć minut mamy transmisję online z  sekcji –  oświadczyła. – Gdzie siadamy? Wybrali biuro Engueharda, który włączył wideokonferencję na swoim komputerze. Na ekranie pojawiły się dwie osoby w  zielonych bluzach. Servaz rozpoznał jedną z  nich, wysoką szczupłą brunetkę: doktor Fatihę Djellali. Kierowała zakładem medycyny sądowej w Tuluzie. Jej obecność uznał za dobry znak: Fatiha była kompetentna i  oddana swojej pracy. W  jej ciemnych oczach dostrzegł zdziwienie.

–  Martin? Nie spodziewałam się, że pana spotkam. Sądziłam, że śledztwo prowadzi żandarmeria? Potrafił czytać między wierszami. Chciała powiedzieć: to pan nie jest zawieszony? –  Jestem przejazdem –  powiedział. –  Bez związku ze śledztwem. Sprawą zajmuje się wydział dochodzeniowy w  Pau i  kapitan Ziegler. Ale ponieważ w przeszłości pracowaliśmy razem, poprosiła mnie, żebym rzucił na to okiem. Napotkał pełen powątpiewania wzrok Irène. Miał nadzieję, że doktor Djellali nie wspomni przy Enguehardzie o jego zawieszeniu. – W takim razie zaczynajmy, nie traćmy czasu – powiedziała niecierpliwie. –   Przedstawiam wam doktora Crausa z  oddziału pulmonologii szpitala w  Pau. Będzie mi pomagał. Doktor Craus był mężczyzną o  włosach kędzierzawych jak barania wełna oraz obojętnym, zmęczonym wyrazie twarzy, który raczej nie wzbudzał zaufania u  pacjentów. Servaz jednak uznał, że osobnik leżący na metalowym stole nie będzie zgłaszał pretensji. Timothée Hosier wyglądał, jakby medytował. Jego brzuch był już płaski. Ciało blondyna było wręcz spektakularnie chude, a żebra pokrywała niebieskawa skóra z widoczną siecią bardzo ciemnych żył – jak na dziecięcych malowidłach, powstałych w wyniku wydmuchiwania przez słomkę tuszu zmieszanego z wodą. Włosy zostały ogolone, a czaszka otwarta, tak że widzieli substancję szarą, która w  blasku bezcieniowej lampy lśniła jak wątroba wołowa. Servaz zauważył, że Enguehard zbladł. Oficer żandarmerii nie przywykł do oglądania trupów na stołach sekcyjnych. Lekarze włożyli plastikowe fartuchy, rękawiczki, maseczki i  okulary ochronne. – Niebieskawy odcień, widoczne żyły i wybroczyny są charakterystyczne dla śmierci przez utonięcie, ze względu na wysiłki, jakie czynił tonący, by oddychać –  zaczęła patolożka. – Jak wiecie, gdyby zgon nastąpił przed utopieniem, ciało byłoby białe, nie niebieskie. Poza tym w  prawie całym układzie oddechowym znaleźliśmy okrzemki: możliwe, że wyizolujemy je także z  innych tkanek i  narządów. Moim zdaniem mamy więc z  całą pewnością do czynienia z utonięciem. Spojrzała na doktora Crausa, który potwierdził skinieniem głowy. Zdawał się jednocześnie zafascynowany i  zszokowany widokiem tej pięknej wysokiej kobiety uwijającej się wokół trupa niczym taksator licytacyjny wokół dzieła sztuki.

–  Zbadamy okrzemki znalezione w  płucach i  porównamy je z  tymi, które występują w  środowisku wodospadu, żeby się upewnić, że ofiara nie została utopiona gdzie indziej, a następnie przeniesiona. Zważywszy na te wszystkie kamienie i liny, które ją krępowały, szanse, by tak było, są niewielkie, pomyślał Servaz. – Zbadaliśmy mózgowie i czaszkę denata. Dzięki temu wiemy, że dwa bardzo silne uderzenia w tył głowy nie były śmiertelne, ale na pewno doprowadziły do utraty przytomności. – Dwa? – zapytał Servaz. –  Tak. Nie jest to szczególnie zaskakujące: człowieka niełatwo unieszkodliwić, rzadko przebiega to tak jak w filmach. Ale w tych ciosach jest coś interesującego: bardzo się od siebie różnią. Pierwszy był o wiele słabszy od drugiego i  padł na wysokości potylicy. Drugi wymierzono kilka centymetrów wyżej, w  kość ciemieniową, więc… Kiedy mówię „pierwszy” i  „drugi”, nie chodzi mi o kolejność. –  Jak pani rozumie tę różnicę? –  zapytała Ziegler, zaalarmowana słowami lekarki. –  Już do tego dochodzę. Wszystko wskazuje na to, że napastników było dwóch: jeden niższy od ofiary, a  drugi równy z  nią wzrostem lub wyższy. I znacznie silniejszy od pierwszego. – Jeden niższy od ofiary, a drugi równy z nią wzrostem lub wyższy i znacznie silniejszy od pierwszego. Czyli na przykład kobieta i  mężczyzna? –  dociekał Servaz. –  Ja przedstawiam fakty, to wszystko. Ich interpretacja należy do was. Ale tak, to jedna z hipotez. Choć istnieją też inne – odparła Fatiha Djellali.

23 – Dwóch napastników – powtórzyła Irène Ziegler. Servaz spojrzał na nią. Była pogrążona we własnych myślach. Dostrzegł w jej oczach błysk, który jednak zgasł w jednej sekundzie. Domyślił się, że w głowie Irène zaświtała jakaś hipoteza, ale nie odważyła się jej sformułować. Sekcja już się skończyła i Enguehard zdążył opuścić pokój. – O czym myślisz? Rzuciła mu pytające spojrzenie. – Sądzisz… sądzisz, że to mogli być rodzice? Zatkało go. – Zabiliby… własnego syna? – zapytał i na chwilę się zamyślił. – Jaki mogli mieć motyw? –  Narkotyki. Może ich nękał o  pieniądze, zamienił ich życie w  piekło i  nie mogli już tego wytrzymać. A do tego nigdy mu nie wybaczyli, że zamordował siostrę. Wystarczył mały impuls i  jedno z  nich uderzyło, na przykład matka, a potem ojciec dokończył robotę. Servaz zrobił sceptyczną minę. –  I  opracowaliby całą tę scenografię, żeby odwrócić uwagę? Zapominasz o morderstwie Aissaniego. –  Może to on zrobił z  Timothéego dilera, dostarczał mu kokę. Zaczęli od niego, bo sądzili, że to zakończy sprawę. Ale nie zakończyło. –  Naprawdę potrafisz wyobrazić ich sobie, jak mordują dwie osoby? Jak ciągną faceta na skuty lodem staw i  tam polewają wodą, aż zamarznie? Jak związują własnego syna pod wodospadem? I  co robiły tam te kamienie z  symbolami? Przyjrzałaś im się? To dwójka emerytów. Widziałaś matkę. A ojciec jest niższy od syna. To się nie trzyma kupy. Zresztą Timothée dilował: nie potrzebował pieniędzy. Nie wspomnę już o  tym wybuchu, który nas tutaj uwięził. – Masz rację. To idiotyczne. –  Nie –  powiedział. –  Musimy brać pod uwagę każdą hipotezę. Nie wolno nam stosować autocenzury. Do pokoju wrócił Enguehard.

– Wszystko gotowe, możemy zaczynać zebranie.   Biała tablica, uruchomiony PowerPoint, podwieszony sufit i  duży modułowy stół, na którym leżały już iPady i  laptopy: jak w  sali zebrań typowej średniej firmy. Wszedłszy do pomieszczenia, Irène opuściła rolety, tak by spotkania nie mógł uwiecznić żaden fotograf. – Wywalcie mi tego PowerPointa – rzuciła, wskazując na logo na ekranie. –   Jak ktoś powiedział, „PowerPoint ogłupia”. Nie chcę, żeby nasze rozważania ograniczały zbyt uproszczone schematy i zestawienia, nie chcę żadnej sztucznej hierarchizacji, która by nas zaślepiła i skierowała na niewłaściwe tory. Przy stole siedziało sześć osób: Ziegler, Enguehard, a także dwóch oficerów z  wydziału dochodzeniowego w  Pau, którzy prowadzili śledztwo w  sprawie morderstwa Kamela Aissaniego i  przylecieli tu śmigłowcem, oraz dwójka żandarmów odpowiedzialnych za rozpytanie w  okolicy, zresztą bezowocne: najbliższe domy mieszkalne leżały o  kilometr od wodospadu, a  ich lokatorzy w noc zabójstwa Timothéego spali jak susły. Servaz, który nie chciał się rzucać w oczy, zajął miejsce wśród nich. Nie przedstawił się. Także Irène nie dokonała prezentacji. Nie powinno go tutaj być. –  A  skoro już jesteśmy przy komputerach: czy mamy jakieś dane z  laptopa Hosiera? –  Znaleźliśmy w  nim listę klientów –  potwierdził jeden z  żandarmów. –   A  także ilości sprzedawane każdemu z  nich i  zainkasowane opłaty: osiemdziesiąt euro za dwadzieścia pięć gramów shitu, pięćdziesiąt euro za gram koki. Blisko pięćdziesiąt kontaktów. Prawdziwy drobny interes. Jedyna niedogodność to to, że wszyscy figurują pod pseudonimami. – Na przykład? –  Na przykład Tinderland, elcolombiano57, swaggg 4life, lunealphane, ubik53, harmony31 – przeczytał żandarm z notatnika. – To nicki ze Snapchata – rzucił któryś z obecnych. Irène wzruszyła ramionami: korzystanie przez dilerów z  tego serwisu społecznościowego to żadna nowość. Snapchat oferuje wiele możliwości: szyfrowany komunikator, opcja przesyłania razem z  tekstem zdjęć i  filmików, które znikają po kilku sekundach, usuwanie wiadomości ze wszystkich serwerów zaraz po przeczytaniu przez odbiorcę lub po dwudziestu czterech godzinach, jeżeli nie zostaną otwarte. W Tuluzie sprzedaż narkotyków odbywa się w biały dzień –  w  hipermarketach pod chmurką oferujących karty lojalnościowe i  promocje, prawdziwych drive-through, w  których człowiek odbiera towar jak

w  restauracji. Za pośrednictwem Snapchata klient otrzymuje zrzut ekranu z  Google Earth ze stacją metra, daniem dnia i  trasą. Na miejscu drogę do celu uprzejmie wskazują wymalowane na murach strzałki. Kupowanie dragów nigdy nie było tak proste. To normalne w  kraju, który stał się największym konsumentem marihuany w  Europie i  który kolumbijskie mafie narkotykowe uważają za przyszłe eldorado handlu kokainą. –  Wszyscy użytkownicy tych pseudonimów mają zostać zidentyfikowani i przesłuchani. Eksplozja handlu narkotykami w  ciągu dwóch ostatnich lat odciskała na miastach takich jak Tuluza rujnujące piętno: zniszczenia, napaści, okupowanie klatek schodowych bloków. W niektórych przypadkach dilerzy zagradzali nawet wejście na klatkę metalowymi barierami, tak że lokatorzy nie mogli się dostać do swoich mieszkań. A  potem na scenę wkroczyli Czeczeńcy. Od Empalot po Mirail, od SeptDeniers po Trois-Cocus, od placu Faons po Reynerie –  wszędzie pojawili się agenci ochrony zupełnie nowej kategorii, zatrudnieni przez głównego zarządcę miejskich blokowisk. Nie używają gazu łzawiącego ani teleskopowych pałek, a gdy ktoś do nich strzela, zamiast uciekać, gonią napastnika. Większość z nich walczyła w  Groznym. Przybycie tych twardzieli, których nie przerażały mniej zaprawione w  bojach gangi, uderzyło jak bomba w  narkotykowy światek i  tak już poruszony za sprawą operacji prowadzonych przez policjantów z  BAC, specjalnej brygady kryminalnej. Zadziałało stare dobre prawo łańcucha pokarmowego: zebry i gnu są łupem drapieżników, ale hieny i szakale usłużnie ustępują miejsca lwom i lampartom. Pod warunkiem, że najtwardszy zawodnik stoi po stronie prawa – bo niektórzy podejrzewają, że nowi aniołowie stróżowie są jednak w  zażyłych stosunkach z  handlarzami. To tak jak przed upadkiem Rzymu, który ściągnął najemników, by zapewnić bezpieczeństwo najdalszych rejonów imperium, pomyślał Martin. –  Używajcie śmigłowca za każdym razem, gdy będzie tego wymagało śledztwo – powiedziała z naciskiem Irène. –  Możemy też korzystać ze szlaków turystycznych, będziemy mieć trochę ruchu – zażartował jeden z żandarmów. Żart wywołał umiarkowane rozbawienie, które nie zdołało rozproszyć napięcia. Wiedzieli, przed jakim wyzwaniem stoją. Teraz wszystkie spojrzenia zostaną skierowane na nich. Ten fakt oraz sytuacja odciętej od świata społeczności uwięzionej w  dolinie, być może razem z  mordercą, stanowiły

gotowe składniki scenariusza, który na kilka tygodni miał zmobilizować media i wzbudzić uwagę szerokiej publiczności. –  Zważywszy na to, kim była ofiara, jako pierwsza pojawia się hipoteza o  porachunkach między dilerami –  podkreśliła Ziegler. –  Z  tym że niezbyt ona pasuje do tej wymyślnej scenografii. W  dodatku mamy tu podobieństwa do zabójstwa Kamela Aissaniego i to również się nie zgrywa z taką hipotezą. Ale na tym etapie lepiej za szybko nie odrzucać żadnej możliwości. Sprawdzimy więc z brygadą antynarkotykową i pieskami, czy ktoś czegoś nie słyszał. Następnie podsumowała obraz kliniczny zaburzeń ofiary przedstawiony przez doktor Dragoman. –  Samochód Hosiera został znaleziony przy drodze, sto metrów od wodospadu. To znaczy, że facet był z  kimś umówiony –  oświadczyła. –  Nie przyjechał na ten koniec świata o drugiej w nocy przez przypadek. Zebrani się zamyślili. – Jakieś ślady obok samochodu? Żandarm, który zajmował się wozem Timothéego Hosiera, schował głowę w ramiona. –  Ekhm… Auto stało poza odgrodzonym terenem –  wyrzucił z  siebie. – Dookoła parkowały inne samochody i chodziło wiele osób. Wiec jeśli były jakieś ślady, to zostały, eee… zatarte. Ziegler spiorunowała go wzrokiem. –  Ale samochód pojechał do laboratorium, zanim droga została odcięta – dodał pośpiesznie z miną winowajcy. – Jest w trakcie ekspertyz. Przytaknęła z  ponurą miną. To już drugi raz, kiedy ewentualne ślady przepadły przez to, że ktoś umieścił taśmę w złym miejscu. – Co jeszcze wiemy o Hosierze? – zapytała, zwracając się w stronę młodego piegowatego żandarma. – Według osób, z którymi pracował w merostwie, prawie nie miał przyjaciół, był samotnikiem. Mówił mało i  nie dogadywał się dobrze z  kolegami, którzy w większości go nie lubili albo lekceważyli. – Może ktoś nie lubił go bardziej niż inni? Sprawdźcie to. –  Myślę, że na coś trafiliśmy –  odezwał się Enguehard, który siedział u szczytu stołu. – Słucham. Éloi odchrząknął. – Sześć miesięcy temu Timothée Hosier padł ofiarą napaści. Został pobity na tyle mocno, że trafił do szpitala. Oczywiście nie wniósł skargi, ale szpital zgłosił

sprawę. Nie było skargi, nie było śledztwa. Na mieście mówi się, że człowiek, który dał Hosierowi wycisk, nazywa się… Gildas Delahaye. I jest nauczycielem francuskiego w gimnazjum w Aiguesvives – dodał. Ziegler spojrzała na Engueharda. – A wiadomo, dlaczego ten Delahaye miałby to zrobić? –  Wygląda na to, że jego syn był jednym z  najważniejszych klientów Timothéego. Jest na odwyku. Ale powtarzam: nie było śledztwa. Ziegler zerknęła na Servaza. – W porządku – powiedziała. – Odwiedzimy tego nauczyciela. Co jeszcze? –  Dlaczego przy pierwszym ciele znaleziono tylko dwa symbole, a  przy drugim cztery? –  odezwał się nagle pełnym głosem młody żandarm o  bardzo starannie przyciętej gęstej brodzie. – Co morderca próbuje nam powiedzieć? Czy chodzi o  jakąś zaszyfrowaną wiadomość dla służb? O… wyzwanie? Coś jak kryptogramy Zodiaka? Servaz od razu rozpoznał ten typ: młody wilk o  długich kłach, spragniony uznania i  chwały, który marzy o  szybkiej wspinaczce po szczeblach kariery i mało go obchodzą wymagające pokory i niewdzięczne aspekty zawodu. –  Kryptogramy Zodiaka, aha –  powtórzyła Ziegler kpiącym tonem, mierząc hipstera wzrokiem, w którym nie było za grosz serdeczności. – A dlaczego nie Kuby Rozpruwacza? Kilka osób siedzących przy stole zarechotało. Servaz zobaczył, że młody żandarm zbladł. –  Ale myśl jest ciekawa. Tak: co morderca chce nam powiedzieć za pośrednictwem tych kamieni? Kółko, trójkąt, kwadrat i  krzyżyk. Narysowane czerwonym markerem. Ruszcie mózgownicami. Nie bójcie się śmiałych hipotez. Nie pomijajcie żadnego szczegółu. Wszyscy to zrozumieją: ta sprawa jest nadzwyczajna. Możliwe, że nigdy więcej w  waszej karierze nie spotkacie się z  niczym podobnym. To będzie śledztwo waszego życia. Będziecie o  nim rozmyślać jeszcze długo po przejściu na emeryturę. Będziecie o nim opowiadać wnukom, przyjaciołom, żeby wiedzieli, jak pasjonujący wykonywaliście zawód. Więc się wysilcie. Pracujcie. Szperajcie. Nie zadowalajcie się pierwszymi oczywistościami, które przyjdą wam do głowy. Idźcie dalej. Przez cierpienie do radości, jak mówił Beethoven. Albo jak mawiają trenerzy: no pain, no gain. Servaz powoli potoczył wzrokiem po garstce osób siedzących wokół stołu, które z nabożeństwem chłonęły przemowę Ziegler. Musi znaleźć jakiś sposób, by wykorzystać ich kompetencje w  poszukiwaniach Marianne. Z  niecierpliwością

czekał, aż będzie mógł wrócić do lasu. Gdzie ona jest? Czy zdążyła opuścić dolinę przed osunięciem się góry? Czy tak jak oni utknęła tutaj? Ona gdzieś tu jest, tuż-tuż, a jednak jej nie widzę, nie słyszę… Jest martwa? Czy żyje? Czy ktoś ją więzi? Tyle było pytań, które nie dawały mu spokoju. Znowu poczuł, że sprawa jest niesłychanie pilna. Że trzeba działać szybko. Że nie ma czasu. Ale jak działać? Od czego zacząć?

24 Wrócił do lasu. Zatrzymał samochód na parkingu skąpanym w  blasku słońca i  wszedł między drzewa. Próbował myśleć inaczej. Przeanalizował mapę. Przejrzał miejsca oznaczone literą S, w  których był zasięg sieci komórkowej. Ruszył w  stronę najbliższego takiego miejsca, położonego sto metrów dalej. Doszedłszy tam, wyobraził sobie, że jest środek nocy, a  on nie ma żadnych punktów odniesienia. Zaczął iść na chybił trafił, jak ktoś, kto się zgubił, rozglądając się jednocześnie na boki w  poszukiwaniu jakichkolwiek śladów: skrawka tkaniny, plamy krwi. Kręcił się w ten sposób przez prawie godzinę, pocąc się w czerwcowym upale i nie znajdując żadnego tropu. Ruszył w kierunku drugiego S.   – Kto tam? – zapytał Gildas Delahaye, ujrzawszy na progu swojego domu Irène i Engueharda. Delahaye był wysokim, długonogim mężczyzną około pięćdziesiątki, o nieco zapuszczonej siwej fryzurze, w  rogowych okularach na kościstym nosie. Wyglądał jak wyleniały ptak brodzący, którego pióra zmierzwił wiatr. –  Kapitan Ziegler z  wydziału dochodzeniowego żandarmerii w  Pau. Panie Delahaye, czy możemy wejść? Wciśnięty między dwa inne budynki dom stał przy maleńkim skwerku wkomponowanym w plątaninę uliczek. Irène i Éloi mieli za plecami zamykającą skwer ścianę kościoła z witrażami i dzwonnicę, wokół której fruwały jerzyki. Gildas Delahaye się odsunął. Żandarmi schylili głowy pod nisko umieszczonym nadprożem i  weszli do położonego poniżej poziomu ulicy korytarza, głębokiego jak pieczara, długiego, cichego i  ciemnego, pełnego starych mebli i  oprawionych zdjęć. Irène ruszyła przed siebie. W  powietrzu unosił się zapach stęchlizny, samotności, zamkniętego istnienia, wycofania. Potoczyła wzrokiem po zdjęciach. Na wszystkich ta sama twarz. Jasnowłosa kobieta na różnych etapach życia. We wszystkich możliwych ujęciach – z daleka, z  bliska, w  trakcie codziennych zajęć. Jakby fotograf chciał mieć pewność, że czas nie wymaże śladów jej pobytu na ziemi. Ziegler dostrzegła, że kobieta

wiedziała, iż jest fotografowana, ponieważ czasem patrzyła w  obiektyw –  na żadnym ze zdjęć jednak się nie uśmiechała. – Proszę – powiedział Gildas, wskazując na drzwi po prawej. Mały salon, równie ciemny jak korytarz: zaciągnięte żaluzje i  ściany zajęte przez półki z setkami ciasno ustawionych książek. Książki piętrzyły się także na stoliku i  fotelach. Gildas Delahaye odsunął kilka z  nich, by zrobić gościom miejsce na zapadniętej kanapie. Choć był środek czerwca, mężczyzna miał na sobie rozpinany sweter z  brązowej wełny. Irène wyczuła w  powietrzu zapach potu. Przydałoby się tu przewietrzyć. – Nie zajmiemy panu dużo czasu – zaczęła i usiadła na kanapie. – Gdzie pan był w nocy z poniedziałku na wtorek? – Mój czas nie jest taki znowu cenny. Jeśli akurat nie uczę, poświęcam go na lekturę, spacery i poprawianie prac moich uczniów. Bergson mówił, że do czasu można podejść dwojako: świadomie lub technicznie. Jestem wdowcem. W moim wieku oraz dlatego, że jestem sam, czas subiektywny jest ważniejszy niż czas zegarowy. Czy mógłbym się dowiedzieć, jakież to dziwne rozumowanie doprowadziło was do uznania mnie za podejrzanego? Mężczyzna nie wyzbył się pewnej oratorskiej elegancji, ale na tym jego wytworność się kończyła: poszarzała skóra, przekrwione oczy, a  przede wszystkim stęchły, przesiąknięty alkoholem oddech świadczyły o niehigienicznym trybie życia. – Nie jest pan podejrzany, panie Delahaye. Staramy się po prostu naszkicować możliwie najpełniejszy obraz tego, co się wydarzyło minionej nocy. –  Rozumiem. Obraz z  dużą liczbą postaci. Jak u  Bruegla Starszego… Czy u Veronesego. Każda postać musi mieć swoje miejsce, o to chodzi? –  W  pewnym sensie. Wiemy, że pana syn jest uzależniony od narkotyków. Ofiara, jestem pewna, że pan o tym wie, była dilerem. A więc pan również ma swoje miejsce na tym obrazie. Podobnie jak on. – Mój syn od dwóch tygodni jest na leczeniu odwykowym na zamku w Ussé – odparował. – Na etapie terapii i rehabilitacji poodstawiennej. A to oznacza, że aktualnie jest czysty. Ziegler skinęła głową. Słyszała o ośrodku readaptacji i opieki poodstawiennej mieszczącym się w  zamku z  przyległym do niego sześciohektarowym parkiem niedaleko Montauban. W całym regionie działało ponad dwadzieścia ośrodków zajmujących się leczeniem i  terapią narkomanów. Mamy coraz bardziej uzależnione społeczeństwo, pomyślała.

–  Porozmawiamy z  nim w  swoim czasie. Ale nie odpowiedział mi pan na pytanie: co pan robił w nocy z poniedziałku na wtorek. Popatrzył na nią zaczerwienionymi oczami. –  Byłem tutaj. Przypuszczam, że czytałem. Albo spałem, zależy, którą godzinę ma pani na myśli. Irène przez chwilę milczała. – Panie Delahaye, czy zdarzyło się już panu uderzyć Timothéego Hosiera tak mocno, że trafił do szpitala? Nauczyciel drgnął. I westchnął. – Rozumiem. Znowu to pytanie… Już na nie odpowiadałem. Nie. To są podłe oszczerstwa, jakich człowiek pada ofiarą, kiedy jest wdowcem, nauczycielem w gimnazjum i ojcem ćpuna. Wstał i  podszedł do obstawionego książkami kominka. Jego wysoka postać pod niskim sufitem wyglądała jak święta figura w kościele. – Naprawdę sądzi pani, że ktoś taki jak ja mógłby zabić drugiego człowieka? Przyjrzała mi się pani? Jestem najłagodniejszym z  ludzi, pani kapitan. Niezdolnym do przemocy, no chyba że względem samego siebie. Przychodzicie i  zadajecie mi pytania. Tylko dlatego, że usłyszeliście plotkę. Pogłoskę. Wkraczacie w moją prywatność. Nie wiecie, kim jestem. Przez co przeszedłem. Chcecie odpowiedzi. Poruszycie niebo i  ziemię, żeby je uzyskać. A  kiedy już odejdziecie razem z waszym sprawcą, kimkolwiek on jest, my będziemy żyć na tych zgliszczach, które po sobie zostawiliście, radzić sobie z  podejrzeniami i urazami, które obudziliście wśród nas. Więc mam nadzieję, że wasze działania są tego warte… – Bił od niego przemożny smutek, niezgłębiony ból. Sięgnął po zdjęcie w  ramce, które stało na kominku. –  Proszę. To moja żona. Jej portret zawsze stoi na kominku. Przypomina mi, że kiedyś kochałem i byłem kochany z wzajemnością. Mój syn mnie nienawidzi. Uważa, że jestem odpowiedzialny za śmierć jego matki. Sam też nieraz się za to obwiniam. Podobnie jak za jego uzależnienie. Zaczął brać niedługo po jej śmierci. Marihuanę, kokainę, w końcu heroinę… Zbolałym wzrokiem spojrzał na zdjęcie. Ziegler ujrzała tę samą blondynkę co na portretach w korytarzu. Kobietę, która nigdy się nie uśmiechała. –  Mam problemy ze snem i  nie czerpię już żadnej przyjemności z wykonywanej pracy. Śnią mi się koszmary, w których pojawia się ona: żywa, kochająca… Nie jestem w stanie niczego planować, żyję z dnia na dzień. I tak od czterech lat. – Co się stało pana żonie? – zapytała łagodnie Irène.

–  Cztery lata temu nagle zachorowała na nietypową depresję. Nic nie sprawiało jej przyjemności, miała myśli samobójcze. Odwiedziliśmy wielu psychiatrów. W  końcu jeden z  nich wysłał ją na rezonans magnetyczny, który wykazał zaawansowany nowotwór w prawym płacie czołowym. Spoglądał to na nią, to na Engueharda. Gdzieś w  głębi domu słychać było zegar, który odliczał sekundy jak paciorki różańca. –  Miesiąc później została pilnie przyjęta do szpitala z  powodu krwawienia wewnątrzczaszkowego wywołanego inwazją guza. Po tygodniu umarła. Odstawił zdjęcie na obudowę kominka, minął kanapę i  znowu usiadł naprzeciwko nich. Jeszcze jedna choroba… Ziegler zadrżała. Czuła się osaczona. Miała ochotę wstać i uciekać co sił w nogach. – Czułem się fatalnie, nie byłem w stanie należycie zająć się synem. Najpierw przeszedłem psychoterapię wspierającą, która miała „pomóc w  wyrażeniu smutku i  przywołaniu pozytywnych wspomnień związanych ze zmarłą”. Nie zadziałało. A  potem spotkałem ojca Adriela z  opactwa. Bardzo mi pomógł, dzięki niemu odnalazłem Boga. „Stwórz, o Boże, we mnie serce czyste i odnów w  mojej piersi ducha niezwyciężonego!” Psalm pięćdziesiąty pierwszy, werset dwunasty. – Kto był pana terapeutą? – zapytał Enguehard. Delahaye podniósł wzrok na oficera. – Doktor Dragoman. Ziegler znowu zadrżała. Opat, lekarka… Co rusz trafiają w tym śledztwie na te same osoby. Mężczyzna pochylił się do przodu i patrzył na nich wilgotnymi oczami, które lśniły w cieniu jak masa perłowa. –  Zamierzacie przesłuchać mojego syna? Mówiłem wam, on już nie bierze, ale wciąż jest kruchy. Przygotowuje się do powrotu, na razie jednak żyje w warunkach, które chronią go przed okrucieństwem i zagrożeniami tego świata. Wasza wizyta i  pytania mogłyby mieć zgubne konsekwencje. Dlatego błagam, jeśli macie w sobie choć odrobinę człowieczeństwa, oszczędźcie go. – Nie jesteśmy barbarzyńcami – odparła Ziegler. –  Cyril jest taki jak jego ojciec: to łagodna istota –  powiedział, nie zdając sobie sprawy, że przed chwilą mu przerwano –  jest niezdolny do najmniejszej przemocy. Woli skrzywdzić siebie niż innych. W dzisiejszych czasach niektórzy powiedzieliby, że to słabość. Zauważcie ten powszechny kult siły i okrucieństwa: głowy państw, zwykli obywatele, media, policja. Liczą się tylko głośniejsi i silniejsi.

Na ulicy od strony drzwi wejściowych rozległ się nagle ryk skutera. Jednoślad zwolnił, zatrzymał się na chwilę i  odjechał. Przez tę krótką chwilę w  oczach nauczyciela malowało się autentyczne przerażenie. – Co się dzieje, panie Delahaye? Wygląda pan na przestraszonego. – Nie, nie… – Czego się pan boi? – Niech pani nie będzie śmieszna. Warkot powrócił –  odległy, ale irytujący jak brzęczenie upartej muchy, i  Ziegler zauważyła, że gospodarz znowu jest napięty. Przypominał osaczone zwierzę. – Gildasie, co się dzieje? – zapytała i teraz ona się pochyliła. Wyglądał na coraz bardziej zdenerwowanego. – Czy pan wie albo podejrzewa, kto to mógł być? Mężczyzna wzdrygnął się i podniósł na nich wzrok. – Nie! Dlaczego pani o to pyta? To absurdalne. Zamrugał. Jego mina zdradzała prawdziwe przerażenie. – Więc czego się pan boi? Nauczyciel przełknął ślinę. – Ależ niczego! Nie boję się. – Kłamstwo. – Zostawcie mnie w spokoju, nie chcę mieć z tym nic wspólnego! – zawołał, krzywiąc się. – Z czym? – Z tym wszystkim. Z tym morderstwem… z tą wysadzoną górą. Spojrzała mu prosto w oczy. – Na jakiej podstawie pan sądzi, że te zdarzenia są ze sobą powiązane? Rozpaczliwie zamachał rękami, jakby walczył z niewidzialnym napastnikiem. –  Nie mam pojęcia. Tak tylko powiedziałem. Proszę, zostawcie mnie w spokoju! – Co pan ukrywa? – Nic! – zawołał. Zbyt głośno, zbyt zapalczywie. –  Cóż, Gildasie Delahaye, jest dwudziesty czerwca, godzina siedemnasta trzydzieści trzy. Od tej chwili jest pan… – Telefony – rzucił nagle, nie dając Ziegler czasu na wyartykułowanie słowa „zatrzymany”. – Ktoś do mnie wydzwania. Irène poczuła, jakby wzdłuż jej kręgosłupa przebiegł prąd o  wysokim napięciu. Zmarszczyła brwi i  jeszcze bardziej pochyliła się do przodu.

Enguehard zrobił to samo. – Wydzwania? – W nocy. Głuche telefony. Nikt się nie odzywa. – Przetarł dłonią twarz. Była popielata. – I jeszcze to… Wstał, wysunął dolną szufladę biblioteczki i wyjął stamtąd złożoną na dwoje kartkę formatu A4. Usiadł na poprzednim miejscu i podał ją Irène. –  Znalazłem to któregoś ranka w  skrzynce na listy. Przed osunięciem się zbocza – uściślił. Ziegler rozłożyła kartkę. Wydrukowany tekst. Jakby… wiersz. Co to ma być? Przeczytała:   Taki jest widok zwaliska przy Trento, Co na Adygę stoczyło się z góry, Trzęsieniem ziemi lub z braku podpory. A na wierzchołku rozwartej opoki, Sromota Krety, leżał rozciągnięty Potwór z kłamanej cielicy poczęty. A między fosą i pomiędzy skałą, Jeden za drugim uzbrojony strzałą, Biegły centaury jak niegdyś na łowy. Tu oni wiecznym pokutują płaczem 1.   Oszołomiona podała kartkę koledze. Gildas Delahaye popatrzył na nich. – Szybko znalazłem źródło tych słów. To fragmenty dwunastej pieśni Piekła Dantego, krąg siódmy, koło pierwsze: Zbrodniarze przeciw innym. Osoba, która to napisała, wycięła fragmenty tekstu Dantego i skleiła je po swojemu. –  Przychodzi panu do głowy, kto mógłby to napisać? I  kto do pana wydzwania w środku nocy? Zaprzeczył ruchem głowy. – A jednak przed chwilą zareagował pan na dźwięk skutera… –  Gówniarze z  Aiguesvives, to wszystko. To bez związku. Dawni lenie, których kiedyś piłowałem. Mszczą się, nękając mnie. Wyzywają mnie w  dzień i w nocy, wrzucają mi różne świństwa do skrzynki na listy. „Panie, przebacz im, bo nie wiedzą, co czynią”. Rozumiecie, dlaczego jestem zestresowany. Ale to –  powiedział, wskazując na kartkę w dłoni Engueharda – to co innego. To dzieło jakiejś chorej, zaburzonej osoby. – Możemy to zatrzymać? – zapytała Irène.

Skinął głową. Drżał jak osika.   Kiedy postanowił wrócić na posterunek żandarmerii, słońce chyliło się już ku zachodowi. Miał poczucie, jakby las – wypełniony śpiewem ptaków, nieruchomy niczym grobowiec – nie przestawał z niego drwić, odpychać go. Marianne, gdzie jesteś? Miał serce ściśnięte niepokojem. Po raz kolejny przeczesał las na próżno. Z  zawrotną prędkością pokonał drogę powrotną i  zahamował przed zabudowaniami żandarmerii. Na dużej łące stał śmigłowiec, który czekał na kolejny kurs, z  nieruchomymi łopatami wirnika, zastygły jak wypchany ptak. Pilot siedział w kokpicie, pochylony nad ekranem smartfona. Servaz rozejrzał się za fordem rangerem Ziegler, ale go nie zobaczył. Wahał się tylko przez chwilę. Zdecydowanym krokiem ruszył do stojącej na łące maszyny. – Kojarzy mnie pan? – zagadnął pilota. Mężczyzna przytaknął. – Tak, już pana widziałem, pracuje pan z kapitan Ziegler i Enguehardem przy tym śledztwie. – Czeka pan na kogoś? – Nie. Czekam na rozkazy. Właśnie miałem zapalić. Na dźwięk ostatniego słowa Servaz poczuł, jak napinają mu się mięśnie. Skinął głową. –  Niech pan zapali, jeśli pan chce. A  potem przelecimy się nad lasami i górami wokół opactwa.   Świerkowe lasy tonęły w  złotej poświacie wieczoru. Gdy lecieli nad tym wzburzonym zielonym morzem, korony strzelistych drzew niemal muskały kadłub. Niebo płonęło. Feeria światła i  ciepłych barw z  górskimi szczytami w tle. Gigantyczne świerki przypominały iglaste kolumny świątyni. W dole Servaz z  trudem dostrzegał zagłębiające się w  ich cień ścieżki. Zostawili opactwo za sobą i  teraz lecieli tuż nad drzewami. Niczego szczególnego jednak nie zauważyli. Chcąc się pochylić nad przerażającą otchłanią, musiał zignorować zawroty głowy. Skręciło go w żołądku. – Tam – powiedział nagle. – Co to jest? – Nie mam zielonego pojęcia. Przelecieli nad inną dolinę. W  oddali zza drzew porastających przeciwne zbocze wyłonił się samotny budynek. Wykonany z  betonu, szary i  podłużny, z płaskim dachem. Szybko znaleźli się nad nim. Budynek stał pośrodku polany,

wyglądał na przemysłowy hangar i  był zdewastowany: zauważyli powybijane szyby i graffiti na murach. – Możemy tu wylądować? Pilot zwolnił i  zawrócił, by przyjrzeć się polanie: wyżej była spadzista, ale w dolnej części zdawała się prawie płaska. Miała kilkaset metrów długości. – Myślę, że tak. Powoli obniżył śmigłowiec za pomocą przypominającej hamulec ręczny dźwigni po lewej stronie i  zawisł pięć metrów nad ziemią. Obrócił maszynę, używając pedałów: Servaz latał wystarczająco wiele razy, by mniej więcej wiedzieć, jak to działa, ale i tak nie znosił tych manewrów. Jeszcze ostatni ruch drążkiem sterowniczym – i płozy dotknęły podłoża. Gdy hałas turbiny przycichł, Servaz otworzył drzwi i  wyskoczył prosto w wysoką trawę, którą podmuch powietrza przygniótł do ziemi. Ruszył w górę zbocza w kierunku budynku. Kto postawił coś takiego na tym pustkowiu? Po co? Trawa sięgała mu do kolan. Im był bliżej, tym obiekt wydawał mu się bardziej zrujnowany. Słońce skryło się już za górą i  drzewa wyglądały jak spowite świetlistą parą, podczas gdy polanę zalewał cień. Poszycie pobliskiego lasu wydzielało gęstą jak melasa woń igliwia i żywicy. Budynek nie miał drzwi. W  ich miejscu ział wielki otwór, przez który mogłaby przejechać ciężarówka. Przez rzędy okien o powybijanych szybach do środka wpadało słabe światło. Hala przypominała Servazowi jakiś dawny zakład, może tartak, bo trudno sobie wyobrazić, w  jakim celu budowano by fabrykę z dala od wszelkich osi komunikacyjnych. Jeśli podłoga była kiedyś betonowa, to wiele z niej nie pozostało: pod stopami miał ubitą ziemię, gips, gruz i deski przeżarte przez korniki. Terkot łopat wirnika ucichł i Servaza uderzyła panująca w  tym miejscu cisza. Jak w  grobowcu. Atmosfera zawieszenia, jakby prowadzone tutaj prace przerwano poprzedniego dnia. Nie było jednak śladu po maszynach i ludziach, których głosy wypełniały niegdyś to wnętrze. Zastanawiał się, czy to możliwe, by Marianne przetrzymywano w takim miejscu. Napisy na zewnętrznych ścianach wskazywały na to, że zagląda tu młodzież z Aiguesvives. Początkowo nie widział w  hali żadnej potencjalnej kryjówki, ale po chwili na drugim końcu, za czworokątnymi filarami zauważył drzwi. Gdzieś przecież musiały się mieścić biura i szatnie. Ruszył przed siebie. Nagle poczuł powiew chłodu i  wilgoci. Zadrżał. Ostatnie, wątłe promienie słońca wpadające przez ocalałe szybki w górnej części okien właśnie skonały. Przemierzając hangar, patrzył pod nogi. W kurzu widać było wiele śladów obuwia. Różnej wielkości… Być może należały do tych

samych osób, które osprejowały budynek z  zewnątrz. Zauważył też okrągłe kupki popiołu i ślady po ogniskach. Czego właściwie szukał? Jakiegoś napisu, znaku, sygnału? Zachowywał się jak archeolog tropiący ślady wymarłej cywilizacji. Na próżno. Może powinien obejrzeć graffiti? Czepiał się, czego tylko mógł. Czas, pewniki, nadzieja przesypywały mu się między palcami jak piasek. Nagle wstrzymał oddech. Coś zobaczył… Czy to tylko złudzenie optyczne? Jakiś cień pośród innych cieni. Na klepisku rzeczywiście coś było. Ruszył w  tamtym kierunku. Nagle usłyszał jakiś hałas. Wzdrygnął się, a  serce podskoczyło mu w  piersi. Trwało to zaledwie kilka sekund – histeryczny, frenetyczny szelest miętej tkaniny –  tyle było trzeba, by przestraszony ptak, który miał gdzieś tutaj kryjówkę, znalazł drogę ucieczki i wyfrunął przez okno. Usłyszał oddalający się łopot skrzydeł nad lasem. Odczekał, by uspokoić serce, i przeszedł jeszcze kilka kroków. Tak, nie miał już wątpliwości: coś tam było… Zbiór geometrycznych znaków. Tak naprawdę nie był to jeden cień, ale kilka cieni, których źródłem było jedno z  ocalałych okien. Cienie kładły się w  kurzu –  proste linie, skosy i  poprzeczki układające się w ciąg odwróconych liter:

1. Dante Alighieri, Boska komedia. Piekło, przeł. Julian Korsak, Wilhelm Zuckerkandl, Złoczów 1897. [wróć]

25 MARTIN Podniósł wzrok i spojrzał na okno. Zatkało go. Na szybie ktoś wymalował jego imię! Farbą. W  jego tętnicach szyjnych intensywnie pulsowała krew. Miał wrażenie, jakby jego serce podwoiło objętość. Kolejny zbieg okoliczności? Czy to możliwe? Czy imię mogło się odnosić do kogoś innego? A  może to wiadomość, którą zostawił tutaj ktoś, kto go zna? W jakim celu? Czy zrobiła to Marianne? Z trudem wyobrażał ją sobie malującą jego imię podczas nocnej ucieczki. Czyżby przyszła tu kiedy indziej? Ale jak, skoro była uwięziona? Ale jeśli to nie ona – to kto? W lesie stał jeden jedyny budynek, a okno tego budynku oznaczone było jego imieniem. To nie był przypadek: ktoś wiedział, że Martin będzie przeszukiwał las, i  chciał być pewien, że przeczyta wiadomość. Kto w  tej dolinie zna go na tyle, by do niego pisać? I  co próbuje mu przekazać? Servaz nic z  tego nie rozumiał. Czyżby zwabiono go tutaj po to, by go uwięzić w  tej dolinie razem z jej mieszkańcami? Metodycznie przeczesał hangar, otworzył każde drzwi w  głębi, używając latarki, przeszukał wszystkie pomieszczenia. Wreszcie wrócił do śmigłowca. Góry spowijał cień, na polanie panował chłód. Maszyna wzniosła się ponad korony drzew. Zadrżał na myśl, że Marianne mogła przebywać przez kilka lat we wnętrzu tej zastygłej w  czasie kapsuły samotności. Przelecieli nad lasem, zostawili za sobą kilka dolin, zboczy, potoków i dróg i wrócili do Aiguesvives. Gdy tylko śmigłowiec dotknął ziemi, na łąkę przed posterunkiem żandarmerii wypadła Irène Ziegler i ruszyła w ich kierunku. –  Kto ci pozwolił korzystać ze śmigłowca? –  rzuciła, nie zważając na obecność pilota. –  Ta maszyna jest zarezerwowana dla pilnych przypadków i potrzeb śledztwa! Kurwa, za kogo ty się uważasz?! – Znalazłem coś – odparł. Posłała mu mroczne, a  jednocześnie pytające spojrzenie. Na ekranie smartfona pokazał jej zdjęcie brudnej szyby z napisem Martin. – Gdzie to zrobiłeś?

–  W  zdewastowanym budynku przemysłowym w  górach, jakieś cztery kilometry od opactwa. – Jak myślisz, co to może znaczyć? – W jej głosie wciąż było słychać irytację. – Nie mam zielonego pojęcia. Chyba że ktoś próbuje ściągnąć moją uwagę. – Ale może chodzić o innego Martina. – Nie sądzę. – Z jakiego powodu ktoś miałby tam namalować twoje imię? Myślisz, że to ona? – Nie wiem. Nie bardzo sobie wyobrażam, jak miałaby to zrobić. Irène przez chwilę milczała. –  Nie chcę, żebyś korzystał ze śmigłowca ani z  zasobów żandarmerii do prowadzenia swojego prywatnego śledztwa, zrozumiano? –  powiedziała z  naciskiem. –  Ale tak czy inaczej, trzeba się temu przyjrzeć: poproszę moich ludzi, żeby się tam wybrali. My też coś mamy. Znalazłszy się w  budynku żandarmerii, pokonali korytarz i  weszli do biura Engueharda. Ziegler sięgnęła po zapieczętowaną przezroczystą torebkę z wierszem. Podała mu ją. – Gildas Delahaye twierdzi, że znalazł to w skrzynce na listy. Zanim osunęło się zbocze. I że nie pobił Timothéego Hosiera. Servaz zatrzymał wzrok na zdaniu:   Tu oni wiecznym pokutują płaczem.   – Domyśla się, kto mógł mu to wysłać? Irène pokręciła głową. – Co ty na to? – zapytał Martin. –  Możliwe, że rano na zebraniu ten dupek miał rację, kiedy mówił o wyzwaniu, które nam rzuca zabójca czy zabójcy. Wysłali to Delahaye’owi, bo wiedzieli, że prędzej czy później go przesłuchamy. Być może ta wiadomość była przeznaczona nie tyle dla niego, ile dla nas. Servaz nie potrafił powstrzymać uśmiechu. – Wygląda na to, że dupki też czasem mogą mieć dobre pomysły. Ale po chwili uśmiech zamarł mu na ustach. Jeśli osoba bądź osoby, których szukają, pogrywają sobie z policją, wkrótce znowu dadzą o sobie znać. I kto wie, czy następnym razem, korzystając z okazji, nie zwrócą się do mediów. – Spójrzcie tutaj – odezwał się nagle Enguehard zza monitora. Obeszli biurko i pochylili się nad ekranem.

– Co to jest? – zapytała Ziegler. Strona Facebooka. Na górze zdjęcie profilowe ukazujące zakapturzoną maskę, którą ona w  przeciwieństwie do Servaza rozpoznała: maska Dalego z podkręconym wąsem i wielkimi przerażonymi oczami, którą noszą członkowie gangu z  hiszpańskiego serialu Dom z  papieru. Współcześni robin hoodowie, anarchogangsterzy, którzy kwestionują legalność istnienia policji i państwowych władz. Przesłanie dla świata. Wariant innej, starszej maski superbohatera z kreskówki V jak Vendetta, po którą sięgnęły w ostatnich latach takie ruchy, jak Occupy Wall Street, Anonymous czy młodzi ludzie biorący udział w Arabskiej Wiośnie. W dobie portali społecznościowych symbole rewolucji i anarchii krążą z  taką samą szybkością jak hasła, przejawy gniewu i  najbardziej kuriozalne analizy. Strona nosiła nagłówek MILICJA NA RZECZ SAMOOBRONY DOLINY AIGUESVIVES. Nie tyle wzywała do anarchii, ile głosiła ustanowienie nowego porządku. Poniżej znajdowało się kilka postów. Oto, co między innymi przeczytali:   Żandarmeria i policja nie są w stanie nas bronić. Droga została odcięta i znaleźliśmy się w pułapce. Merostwo nic nie zrobi: jest podporządkowane władzom i możnym, którzy za nic mają Lud. Kto ochroni dzieci? Kto ochroni nas? Odpowiedź jest prosta: my sami.   Czy też:   Dołącz do MAVA 1, Milicji na rzecz Samoobrony Doliny Aiguesvives. Nikt nie stanie nam na drodze, kiedy będziemy wymierzać sprawiedliwość i zapewniać bezpieczeństwo naszym dzieciom. Gdy państwo zawodzi, władzę musi przejąć Lud. Dołącz do nas!   Servaz zauważył, że choć post udostępniono zaledwie przed trzema godzinami, miał on już ponad pięć tysięcy lajków, czyli więcej, niż liczyła populacja doliny. A  to oznaczało, że także ludzie z  zewnątrz uznali za słuszne

wesprzeć tę inicjatywę, choć nie wiedzieli o  niej nic ponad to, co właśnie przeczytali. –  Nie podoba mi się to –  powiedziała Ziegler. –  Zaraz będziemy mieć problemy. – Wyprostowała się. – Zadzwońcie do cyberjednostki. Chcę wiedzieć, kto to udostępnił, zanim sprawa nabierze takich rozmiarów, że wymknie nam się spod kontroli. To była Irène, jaką znał: niezłomna, nieuprawiająca propagandy i  zawsze gotowa przeciwstawić się niezliczonym przejawom ludzkiej głupoty. Nerwowo bawiła się kolczykiem w nosie. –  Jeśli szybko nie znajdziemy mordercy, sytuacja może eskalować. Musimy się poważnie zastanowić, ustalić, jakimi środkami dysponujemy, i  zawiadomić górę o tym, co się tutaj dzieje. Enguehard chwycił za telefon. Irène spojrzała na Servaza. – Masz ochotę na jednego? Muszę się przewietrzyć. Zobaczymy przy okazji, jak tam nastroje w mieście. Wyszli z  budynku żandarmerii i  pieszo ruszyli długimi ulicami w  stronę centrum. Początkowo mijali domki jednorodzinne, później pojawiły się niewysokie bloki i pierwsze witryny sklepów. Dwudziesta pierwsza. Wieczór był gorący. Termometr nad apteką wskazywał dwadzieścia dziewięć stopni Celsjusza. Ulicą z  rykiem przejechał skuter i  Irène pomyślała o  Gildasie Delahaye’u. W  drodze streściła Servazowi spotkanie z  nauczycielem. Martin stwierdził, że centrum, choć sympatyczne, wygląda na znużone, nieświeże – jak centra wielu miejscowości po tej stronie Pirenejów. Zapadnięte chodniki, pustostany, zniszczone fasady. Zupełnie inaczej jest po stronie hiszpańskiej, gdzie miasteczka są urokliwe i  zadbane. Skąd ta różnica? Przez otwarte okna dochodziły echa meczu piłki nożnej. Głosy komentatorów były spokojne, Servaz wywnioskował więc, że to nie Francja gra tego wieczoru. – Patrz – powiedział nagle. Na fasadzie jednego z  budynków ktoś napisał sprejem hasło DOŁĄCZ DO MAVA. Dwieście metrów dalej znaleźli słowa SPRAWIEDLIWOŚĆ LUDU –   nie potrafili stwierdzić, czy napis jest świeży, czy był tu już wcześniej. Doszedłszy do jakiegoś placu, znaleźli kolejne hasło: WEŹMY WŁADZĘ W SWOJE RĘCE! – To się źle skończy – zawyrokowała Irène.   Martial Hosier przypilony potrzebą pobiegł do toalety. Ale kiedy przyjął odpowiednią pozycję, stając przed muszlą na szeroko rozstawionych nogach,

mocz nie chciał lecieć, a gdy już się pojawił, skończyło się na ciurkającej przez krótką chwilę strużce, która tylko go wkurzyła. Cholerna prostata. Napiął się, ale nie był w  stanie całkowicie opróżnić pęcherza. Kilka kropel spadło na deskę. Nieważne, i tak nie on będzie musiał to sprzątać. Wrócił do salonu i dopiero tam skończył zapinać rozporek. Wciąż dręczył go ten sam niepokój i  obsesyjna niepewność. Zaczął się przechadzać w  tę i  z  powrotem wzdłuż przeszklonej ściany. Od czasu do czasu zerkał na ciemne szczyty i na światła miasta w dole. – To wszystko przez ciebie – odezwał się nagle głos za jego plecami. Odwrócił się. Pośrodku salonu stała Adèle. Jej oczy lśniły jakimś nowym blaskiem. W miejsce rezygnacji pojawiła się nienawiść. Hosier poczuł się niemal pokrzepiony. Nareszcie jakaś prawdziwa reakcja. –  Wszystko, co się dzieje, co się stało z  naszym synem… to absolutnie, od początku do końca twoja wina. –  Jej słowa spadały jak grad pocisków. Cięły, raniły, ostre niczym opiłki metalu. –  Myślisz, że o  niczym nie wiedziałam? –   wyrzuciła z  siebie. –  Wszystkie te… kurwy, które przychodziły do twojego gabinetu na skrobankę albo z  jakąś pieprzoną chorobą weneryczną, te dziewczyny, które wpuszczałeś potajemnie tylnymi drzwiami: kto je do ciebie wysyłał? Powiedz, dużo ci za to płacili? A  może się z  nimi bzykałeś, ty stary knurze! Wpatrywał się w jej twarz, wychudłą i przemęczoną, w jej podkrążone oczy o pustym spojrzeniu. – Swoim egoizmem zniszczyłeś nasze życie – mówiła dalej. – Życie twojego syna i moje. Liczyłeś się ty. Ty i tylko ty. Nasz syn był grzecznym, inteligentnym i  niewinnym chłopcem. A  jego siostra… –  Czknęła. – Zniszczyłeś ją jeszcze bardziej niż nas. To dlatego ją zabił. Żeby ją ratować. Uwolnić spod twojej tyranii. Oszczędzić jej tego, co musiała przez ciebie znosić. Nie był szalony. Przynajmniej do tamtego momentu. – Jeśli wiedziałaś, to dlaczego nic nie zrobiłaś? – zapytał głosem jednocześnie prowokującym i poirytowanym, bez cienia poczucia winy. Twarz Adèle się zmieniła, wykrzywiła, a  po jej wyschniętych policzkach potoczyły się łzy, niczym woda cudownie wytryskająca na pustyni. –  Bo byłam słaba. Bałam się, że będziesz mnie bił, okłamywałam siebie, wmawiałam sobie, że to nieprawda, że to się dzieje tylko w mojej głowie. Bo nie chciałam się przyznać, że mogłam spędzić ponad połowę życia z  kimś tak godnym pogardy. –  Podniosła wzrok i  zatopiła mordercze spojrzenie w  jego oczach. Jej źrenice płonęły nienawiścią. –  Nienawidzę cię. Życzę ci, żebyś

skonał w największych męczarniach, gorszych niż te, które z twojej winy znosiły nasze dzieci. Hosierowi nagle stanął przed oczami obraz zwłok syna w  szpitalu i  wzdłuż jego kręgosłupa przebiegł lodowaty dreszcz. – Zamknij się! – warknął. –  Zdechniesz jak pies. Nie wiem, kto za tym wszystkim stoi, kto zabił naszego syna i  jego psa, ale wiem jedno: ty się boisz. Boisz się, że ten, kto to zrobił, znajdzie cię i zrobi z tobą to samo. I właśnie tego ci życzę. – Milcz! 1. Francuski skrót od Milice d’autodéfense de la vallée d’Aiguesvives (przyp. tłum.). [wróć]

26 – Śpi? – zapytał Vincenta. Kult zła i  pogarda dla dobra, pomyślał. Prorokowane przez Nietzschego odwrócenie wartości. Nienawiść szerzy się wszędzie. Nie oszczędza nawet dzieci. – Nie. Był za bardzo pobudzony. Ogląda film z Charlène i dziećmi. – Daj mi go. Chcę z nim porozmawiać. Jego były zastępca właśnie mu powiedział o  incydencie w  szkole, który dotknął Gustava. Inne dzieci uwzięły się na niego, bo jego ojciec jest gliną. Konieczna była interwencja nauczycieli. Kiedy Charlène przyjechała, żeby go odebrać, był cały zapłakany i nie chciał wracać na lekcje. –  Zaczekaj –  powiedział Espérandieu, którego twarz wyświetlała się na ekranie telefonu Martina. – Pójdę po niego. We Francji nikt oprócz policjantów nie wstydzi się wykonywanego zawodu, pomyślał Servaz. Jaką wizytówkę wystawia sobie kraj, w  którym dzieci policjantów muszą ukrywać prawdę, kiedy nauczyciel w  czasie lekcji zapyta, czym się zajmują ich rodzice? Mówią: tata czy mama jest urzędnikiem, nauczycielem wuefu, kucharzem. Z ich ust nigdy nie pada słowo policjant, pies, glina, pała… Co takiego musieli naopowiadać tym dzieciom, które gnębią Gustava, ich rodzice tylko dlatego, że powiedział, iż jego ojciec jest policjantem? Jakiż to zdeformowany, przewrotny obraz świata wpajają swoim dzieciom? Skąd ta nienawiść? Każdego dnia w tym kraju odbiera sobie życie jeden policjant. To dwukrotnie więcej niż we wszystkich innych zawodach poza nauczycielami i rolnikami. Ilekroć na portalach społecznościowych pojawia się prawdziwa lub fałszywa informacja o przemocy stosowanej przez policję, natychmiast sypie się lawina nienawistnych komentarzy: „strzelcie sobie w  łeb”, „zawód o  największym odsetku rogaczy”, „w  Tuluzie dobry glina to martwy glina”, „pierdolcie się”, czasem nawet z  nazwiskiem i  adresem funkcjonariusza. Czuł rozpacz na myśl, że przyjdzie taki dzień, kiedy nikt już nie będzie chciał pracować w tym zawodzie. Czy winni tej sytuacji są sami policjanci? Niektórzy z pewnością tak. Przez lata swojej kariery poznał gliniarzy skorumpowanych do szpiku kości, rasistów, przemocowców. Ale wbrew temu, co twierdzą niektórzy,

nie są oni aż tak liczni. W  tym kraju jest sto czterdzieści cztery tysiące policjantów. Dranie zdarzają się wszędzie. W  każdej profesji. We wszystkich kategoriach społeczno-zawodowych. Wśród ludzi z  klasy średniej i  wśród robotników, wśród bogatych i  wśród biednych, wśród inteligencji i  osób niewykształconych, młodych i starych. Kiedy na ekranie zobaczył, jak jego syn ubrany w za dużą piżamę – kupili ją razem, Gustav, który z powodu choroby był drobniejszy niż rówieśnicy, zażyczył sobie rozmiaru dla dzieci w jego wieku – ze spuszczoną głową i jasną grzywką opadającą na oczy jak firanka podchodzi do telefonu, poczuł, jak ściska mu się serce. Postanowił z własnej inicjatywy nie poruszać tematu zajścia w szkole. – Lepiej u ciebie? – zapytał. Gustav w milczeniu skinął głową, wpatrując się w podłogę. – Wiesz, że na trochę tutaj utknąłem – oświadczył Martin. – Pomyślałem, że jak wrócę, moglibyśmy pójść do księgarni i  kupić komiksy, całe mnóstwo komiksów… –  Tato, w  szkole powiedzieli, że powinienem się wstydzić zawodu mojego ojca. To prawda? Poczuł, jak ogarnia go złość; spróbował ją od siebie odsunąć. –  Nie, to nieprawda, nie słuchaj ich. Oni tylko powtarzają to, co im mówią rodzice. –  Ale dlaczego ich rodzice tak mówią? Czy rodzice nie powinni mówić prawdy? –  Posłuchaj, Gustavie. W  moim zawodzie pracują różni ludzie, którzy robią różne rzeczy. Niektórzy z nich czasem zachowują się bardzo źle. To się zdarza w  każdym zawodzie. Tylko że jeśli zdarzy się w  moim, ludzie bardzo się oburzają. To tak jak z  twoim wychowawcą w  szkole. Gdyby on albo któryś z  jego kolegów zrobił coś złego, wszyscy rodzice by się złościli, nawet jeśli niektórzy spośród nich robią tak samo złe rzeczy. A nawet gorsze. Rozumiesz? – Nie… Postanowił trochę uprościć i uogólnić swój wywód. Ostatecznie właśnie tego dopuszczali się wspomniani rodzice. – Mój zawód polega na tym, żeby zamykać ludzi w więzieniach, nie pozwalać im kraść, za szybko jeździć, narażać życia innych, niszczyć. Więc ci, którzy za szybko jeżdżą, kradną czy niszczą, nie cierpią nas. – To znaczy, że ci rodzice i inni ludzie są złodziejami i za szybko jeżdżą, tak? – No… nie. Nie całkiem.

Widział, jak chłopiec marszczy brwi, usiłując go zrozumieć, ale nie jest w stanie. – Całe mnóstwo, tony komiksów, co ty na to? – zapytał, żeby zmienić temat. Chłopiec nie zareagował. – I jeszcze… ekhm, ekhm… tablet? Tym razem Gustav podniósł głowę. Jego twarz rozjaśnił szeroki uśmiech – jak słońce, które nagle wychodzi zza chmur i  zalewa jasnym blaskiem ponury krajobraz. – Naprawdę? – zapytał z niedowierzaniem. – Słowo. Po zmienionym spojrzeniu syna poznał, że przykre zdarzenie poszło w  niepamięć, że teraz jego umysł skupi się na nowej perspektywie zdobycia nieprzebranych skarbów –  i  poczuł ulgę, której intensywnością sam był zaskoczony. – Jak tam z Mégan i Flavienem? Chodziło o dzieci Vincenta i Charlène. Mégan miała piętnaście lat, a Flavien dziewięć. Servaz był ojcem chrzestnym chłopca. Pamiętał, jak Charlène była w  ciąży, zimą z  2008 na 2009, w  okresie gdy on z  Vincentem tropili zabójcę z Saint-Martin. – Oglądamy Paddingtona – powiedział Gustav. – Paddingtona? Syn popatrzył na niego jak na kosmitę. – Misia… Paddingtona. – Aha, to Paddington jest misiem? –  Tato! Oczywiście, że Paddington jest misiem! Misiem, który uwielbia konfitury. Został przygarnięty przez państwa Brownów i  jeszcze Judy i  Jonathana. Paddington przyjechał z  zagranicy i  jest sam, więc, rozumiesz, szuka domu i rodziny. To w  sumie tak jak ty: też szukałeś domu i  rodziny, kiedy ten drań mi cię oddał, pomyślał. Cholera. Co jest? Zamrugał. Wziął głęboki oddech. Zrobiło mu się wstyd z powodu nagłego ucisku w klatce piersiowej, szklących się oczu i tej głupiej chęci, żeby się rozpłakać. –  Myjesz porządnie zęby, hę? –  zapytał zachrypniętym głosem, by zdusić emocje, które groziły eksplozją. Gustav przysunął się do ekranu, otworzył szeroko usta, odwinął wargi i odsłonił ząbki. Nagle usłyszeli dobiegające z salonu krzyki i śmiechy. Jego syn

energicznie odwrócił głowę w stronę drzwi, jak kot, który zauważył toczący się kłębek włóczki. – Mogę już iść? – zapytał wesoło, nie kryjąc niecierpliwości. – Leć. Rozłączył się. Zauważył, że Léa jest aktywna na WhatsAppie. Wziął głęboki wdech. Nie chciał, żeby zobaczyła, jak bardzo zasmuciła go rozmowa z Gustavem. Ani jak bardzo się niepokoi – i o syna, i o mieszkańców tej doliny. Bo naprawdę się bał. Strach wkradł się podstępnie do jego wnętrza i  zamieszkał w  nim niczym włamywacz, który znalazł pusty dom i  postanowił w nim pozostać. A po minionym dniu Servaz był pewien, że to dopiero początek.

Czwartek

27 Przesilenie letnie. Kolejny upalny i  słoneczny dzień, który przyprawiłby o  rozpacz rolników na równinie, ale górom nadawał wygląd przewrotnie radosny, kontrastujący z  wydarzeniami, które w  ostatnich dniach spowiły je żałobą. Wsparty na łokciach o parapet okna na poddaszu hotelu Servaz spoglądał na dachy Aiguesvives ściśnięte jedne przy drugich jak stado owiec struchlałych na widok wilka. Rzucały cień na wąskie uliczki, ale same lśniły w  porannym słońcu, pod bladoniebieskim niebem. Wstał i  dopił kawę, a  w  zasadzie neskę, którą znalazł na komodzie obok czajnika elektrycznego i  szklanki: nie chciało mu się schodzić na śniadanie do restauracji, gdzie spotkałby pozostałych gości. Włożył do ust gumę do żucia. Po przebudzeniu okropnie chciało mu się palić.   Irène wróciła z  porannego joggingu ubrana w  szorty, koszulkę i  czapkę z  daszkiem, które zdobyła w  jakimś lokalnym sklepie, z  plecami mokrymi od potu, ponieważ słońce już prażyło. Podczas treningu słuchała płyty Live in Berlin Depeche Mode. I’ve got to get you first / It’s just a  question of time, śpiewał Dave Gahan w jej słuchawkach, a ona się z nim zgadzała. Pod prysznicem rozmyślała o tym, że prowadzi śledztwo, które wkrótce trafi na pierwsze strony gazet o krajowym zasięgu. To również tylko kwestia czasu. Wszystkie spojrzenia skierują się na nią i  jej ludzi. Jeżeli zdarzy się im najdrobniejszy fałszywy ruch – albo jeśli śledztwo nie będzie postępować dość szybko –  posypią się na nich słowa krytyki, media i  samozwańczy eksperci z kanałów informacyjnych będą szaleć. Sami mylą się znacznie częściej, ale nie przestają pouczać innych. Przypomniała sobie facebookowy fanpage milicji samoobrony. Temu, kto wpadł na ten wspaniały pomysł, proponuję wręczyć gwiazdę szeryfa i  niech pokaże, co potrafi, powiedziała na głos, wycierając się. Miała dość tych wszystkich mądrali. Jeszcze niedawno mieszkała gdzie indziej. Wróciła z rejonu Azji Środkowej, w  którym wydatki socjalne są pięćdziesiąt razy niższe niż we Francji (która

skądinąd jest w  tej dziedzinie jednym z  najhojniejszych państw świata), w  którym dzieci od najmłodszych lat pracują, policjanci strzelają do tłumu prawdziwą amunicją i biją podejrzanych na komisariatach (i nie chodzi o jakieś niechlubne incydenty: robią to cały czas), w  którym gwałcone kobiety są odrzucane przez własną rodzinę, w  którym ludzie wciąż umierają z  głodu i  w  którym co roku w  zamachach giną setki osób. W  oczach mnóstwa ludzi miejsce to jest jednak fascynujące i  urzekające, a  jego mieszkańcy tryskają paradoksalnym optymizmem, zaraźliwym apetytem na życie i radością. A mimo to w niektóre dni czuła dojmującą tęsknotę za krajem. Nostalgię tak potężną, że czasami płakała w  łóżku, wpatrując się w  popękany sufit i  marząc o  zalanym słońcem ogródku kawowym, pachnącej świeżym chlebem piekarni i  księgarni pełnej skandalicznie wyzwolonych książek, o plaży, na której można się opalać topless – czy o Pirenejach… Po powrocie do Francji, gdy wysiadła z  samolotu, miała ochotę uklęknąć i  ucałować płytę lotniska –  jak ci wracający z  wygnania dysydenci, którzy po czterdziestu latach przyjeżdżają do ojczyzny, o  której śnili, marzyli i  myśleli każdego dnia. I  podobnie jak oni szybko zdała sobie sprawę, że przez te lata Francja się zmieniła. Stała się twardsza, mniej tolerancyjna, nieskończenie mniej beztroska. Irène była zszokowana, gdy odkryła, jak bardzo na porządku dziennym są tutaj nienawiść, oszczerstwa, bezwzględność, fanatyzm i przemoc. Gdzie się podział ten kraj, z którego wyjechała? Kiedy weszła do budynku żandarmerii, zauważyła, że wszyscy są już w stanie najwyższej gotowości. Telefony nie przestawały dzwonić. A  to ktoś miał do przekazania najgorętszą poufną informację, a  to ktoś w  porze morderstwa widział sąsiada, który transportował pakunek przypominający zwłoki. Żandarmi wszystko zapisywali, nagrywali i sprawdzali. Mrówcza praca: Irène wiedziała, że istnieje jedna szansa na milion, że doprowadzi ona do czegoś konkretnego. Prawda jest gdzie indziej, jak głosił francuski tytuł słynnego serialu z  lat dziewięćdziesiątych. Bawiła się kolczykiem i szukała wzrokiem Servaza, ale go nie było. Myślała, że razem pojadą w  to miejsce, w  którym zrobił zdjęcie. Bo w  sumie kto wie, może między sprawą Marianne a  zabójstwem Timothéego Hosiera istnieje jakiś związek? Zbieżność tych zdarzeń była niepokojąca. Poza tym jest mu to winna. Zakładając, że Servaz się nie myli, nieprzyzwoitością byłoby zostawiać kobietę na pastwę porywacza. Cholera, Martin, gdzieś ty się podział?  

Servaz właśnie wręczał Mathisowi książkę: Harry Potter i kamień filozoficzny. Znalazł ją w swoim pokoju w jednej z szuflad. Poczuł wibracje telefonu. – Przyniosłem ci coś – powiedział, gdy zobaczył go w hotelowej restauracji. –  Czytałeś? – Nie lubię czytać – odparł chłopiec. – To dlatego, że nie trafiłeś na dobre książki. Spróbuj. – Widziałem już film. Mathis odłożył tablet i ociągając się, wziął do ręki książkę. Mimo wszystko się uśmiechnął. – Dziękuję – powiedział. – Dalej nie ma lekcji? Chłopiec uśmiechnął się szerzej. – Dalej. Telefon znowu zawibrował i  Servaz wyjął go z  kieszeni. Nie znał tego numeru. – Tak? – Dzwonię w związku z plakatami, które rozwiesił pan w mieście, chodzi o tę zaginioną kobietę – odezwał się męski głos. Wyprostował się. Mathis wpatrywał się w  niego zaciekawiony. Odsunął się kawałek. – Słucham pana. – Widziałem ją. Tutaj, w Aiguesvives.

28 Poczuł, że serce wali mu jak szalone, a każde naczynie krwionośne, od skroni po klatkę piersiową, pulsuje szalonym rytmem jego tętna. – Kiedy? Gdzie? – Kilka miesięcy temu. Wchodziła do domu sąsiada. Westchnął. Znowu na darmo się łudził. Spróbował określić wiek rozmówcy. To nie był głos młodego człowieka. Gość mógł mieć sześćdziesiąt lat. Albo i więcej. Mówił spokojnie, bez przesadnych emocji. Jego słowa nie brzmiały jak konfabulacje. Puls Servaza znowu przyśpieszył. – Jak się pan nazywa? –  Maugrenier –  odpowiedział tamten. –  Jean-Paul Maugrenier. Mieszkam przy impasse des Roses pięćdziesiąt jeden. Sąsiad, do którego wchodziła, mieszka pod pięćdziesiątym czwartym. Nazywa się Marchasson, François Marchasson. Facet wyrażał się precyzyjnie i konkretnie. Czyżby mówił prawdę? – Niech mi pan o tym opowie. Była sama czy z kimś? Jak to wyglądało? – Z kimś. Wysiadła z samochodu. – Nie pamięta pan, kiedy to było? – Już mówiłem: kilka miesięcy temu. Nie zwróciłbym na to uwagi, gdyby nie to, że Marchasson nie ma zwyczaju przyjmować młodych kobiet… Powiedziałbym, że to był styczeń, luty. Po południu. – Jest pan w domu? – No… tak. –  Niech się pan stamtąd nie rusza. Zaraz u  pana będę. Powinniśmy się spotkać.   Zanim Maugrenier otworzył drzwi, musiał się spryskać wodą po goleniu: był elegancki jak bankier, który zamierza złożyć klientowi propozycję inwestycyjną. Servaz się nie pomylił. Mężczyzna miał między sześćdziesiątką a  siedemdziesiątką, na co wskazywała siwizna i  obwisła skóra na szyi zbyt mocno ściśniętej krawatem. Servaz wyczytał gdzieś, że krawaty są siedliskiem

drobnoustrojów oraz że uciskając tętnice szyjne, utrudniają przepływ krwi do mózgu. Przyjrzał się ulicy. Miał przed oczami zaułek, przy którym stały nędzne domy wyglądające ponuro nawet w prażącym słońcu. Nie rosła tu ani jedna róża. Przy którymś z płotów stało stare drzewo ze śladami po piorunie – płyty chodnikowe dookoła były uniesione przez jego korzenie. Na jezdni pracowała asfalciarka, która wylewała na szosę dywan ze smoły: Servaz zatkał nos. Napotkał wzrok robotnika ubranego w  żółty kombinezon i  zadrżał. Mężczyzna miał bliznę biegnącą przez środek policzka i  złe oczy o  nieżyczliwym spojrzeniu, którego intensywność zaskoczyła policjanta. Po chwili robotnik pochylił się nad dymiącą smołą i wrócił do pracy. Maugrenier wpuścił Servaza do niewielkiego domu z  lat siedemdziesiątych. Na moment pojawiła się jakaś kobieta, która przywitała się z  nim i  zniknęła. Gospodarz zaprosił go do bardzo brzydkiego salonu, który rozweselał promień słońca wpadający przez okno. – Ogląda pan piłkę? – zapytał emeryt. – Hę? Co takiego? – Puchar świata… Będzie pan oglądać mecz? – Jaki mecz? Maugrenier spojrzał na niego jak na przybysza z innej planety. –  Za chwilę gra Francja. Z  Peru. Jeśli wygramy, zakwalifikujemy się do drugiej kolejki. W pierwszym meczu Griezmann był naprawdę dobry. Bardzo też liczą na Kantégo i Mbappégo. Servaz położył na ławie zdjęcie Marianne. – To była ona? Jest pan tego pewien? Emeryt skinął głową. – Tak. Zastanawiałem się nawet, co taka szykowna kobieta robi u tego starego dupka. Ale była trochę szczuplejsza niż na zdjęciu. I nie wyglądała zdrowo. Martin spojrzał na rozmówcę. Poczuł, jak krew tężeje mu w żyłach. – Niech mi pan o tym opowie. Jak to wyglądało? Maugrenier już miał zacząć, gdy nagle zadzwonił telefon Servaza. Policjant rzucił okiem na wyświetlacz. Irène… Postanowił, że oddzwoni później. –  No słucham –  powiedział, nie kryjąc, że bardzo się niecierpliwi; w przeciwieństwie do niego gospodarz pozostawał spokojny i zrównoważony. Mimo wszystko Martin nie mógł powstrzymać wątpliwości. To, że Marianne mogła ot tak, jakby nigdy nic, wejść do domu sąsiada, wydawało mu się niedorzeczne.

–  Hmm –  zaczął emeryt, marszcząc brwi –  gdy teraz o  tym myślę, mam wrażenie, że było w tym coś nie do końca jasnego. Servaz zmrużył oczy. – Jak to? Mężczyzna na chwilę pogrążył się we wspomnieniach. –  Była z  jakimś facetem, który trzymał ją pod ramię. I, jak już mówiłem, wyglądała na zmęczoną… albo chorą… ale jeśli się nad tym dobrze zastanowić, mogła być naćpana. O, to, to. Wyglądała na naćpaną, jakby miała odlot. Servaz przełknął ślinę. – Ale ma pan świadomość, że wszystko, co pan mówi, jest ogromnie ważne, tak? – zapytał z naciskiem. – Nie jestem idiotą – odparł mężczyzna, dotknięty do żywego. Co to, to nie, pomyślał Servaz. Nie jesteś idiotą. I  lubisz przesiadywać w oknie. Mam szczęście. – Ten człowiek, który prowadził ją pod ramię, to był pana sąsiad? – Nie. To był młody gość. Pamiętam zresztą, że zrobił na mnie złe wrażenie. Nie wiem dlaczego. Marchasson czekał na nich w drzwiach. Teraz, gdy sobie to wszystko przypominam, wydaje mi się, że ta kobieta wysiadając z  vana, lekko utykała. A w każdym razie szła dość niepewnym krokiem. – Z vana? – zareagował gwałtownie Servaz. –  Tak. To był czarny van. Furgonetka… Z  przyciemnianymi szybami. Z zewnątrz nic nie było widać. Jezu Chryste! Servaz odwrócił głowę i  wyjrzał na ulicę widoczną między zasłonami. Robotnik z  blizną nie wylewał już asfaltu. Stał wsparty łokciami o łopatę i patrzył na dom. – Nie zapisał pan przypadkiem numerów? Mężczyzna spojrzał na niego podejrzliwie. – Dlaczego miałbym to robić? Rzeczywiście, dlaczego. – Ale pamiętam, że to był peugeot. W dobrym stanie, może nawet nowy. – Jakim człowiekiem jest pana sąsiad? W oczach Maugreniera pojawiła się niechęć. –  Marchasson? Już panu mówiłem, to prawdziwy dupek. W  ubiegłym roku przez ponad sześć miesięcy remontował swoją chałupę. Myśli pan, że przyszedł przeprosić za hałas i niedogodności? Nic z tych rzeczy. Ani razu. Servaz znowu zaczął się niecierpliwić. – A ten remont, to było zanim pan widział tę kobietę czy później?

– Zanim. Martin poczuł, jak skręca mu się żołądek. Uświadomił sobie, że jego oparte na kolanach dłonie są mokre. – Widział pan tę kobietę później? –  Nie –  odpowiedział czujnie gospodarz, a  po chwili wahania dodał: – Pamiętam, że tamten młody wsiadł do vana i odjechał bez niej. Jakie to proste, pomyślał, a  serce waliło mu jak młot. Nawet mając takiego sąsiada jak Maugrenier, można sprawić ot tak, że człowiek znika. Servaza wciąż jednak dręczyła straszliwa niepewność. A jeśli majaki tego zgnuśniałego gościa, który tylko robi wrażenie rozsądnego, to fałszywy trop? – Może mi pan pokazać ten dom? Mężczyzna wstał i podszedł do okna balkonowego. – Tamten – powiedział. Servaz stanął obok niego. Podążył wzrokiem we wskazanym kierunku. Nie omieszkał przy tym zauważyć, że robotnik nie spuszcza go z oczu. Na zboczu, na samym końcu zaułka, w  odległości około dwudziestu metrów po skosie, wznosił się przylegający do lasu budynek większy od pozostałych. Na widok podniszczonej dwupiętrowej budowli z  niewielką czworokątną wieżyczką, cementowymi balustradami i  wymyślnymi balkonami, której architektura była odległym echem karpackich zamków, Servaz zadrżał. W  Pirenejach nie brakowało takich dziwacznych willi. W  większości pochodziły z  początków ubiegłego wieku. Posępność tego budynku rzutowała na resztę ulicy. Ale może to tylko moje wrażenie, pomyślał. Okna z  zasłonami przywodziły mu na myśl dom Normana Batesa, a las na tyłach – Jasia i Małgosię. Odwrócił się do rozmówcy. – Nie wie pan, czy Marchasson jest w domu? – On nie żyje. Servaz się wzdrygnął. – Co? Kiedy zmarł? – Jakieś pięć miesięcy temu. Spadł ze schodów. Skręcił kark. Mieszkał sam. Znalazła go gosposia. W głowie Servaza zaświtała pewna myśl. – Wie pan, kto ma klucze? Emeryt zaprzeczył ruchem głowy. Servaz znowu poczuł, że bardzo mu się śpieszy. – Dziękuję panu za pomoc. Proszę o tym z nikim nie rozmawiać.

–  Zamierza pan coś z  tym zrobić? –  zapytał mężczyzna, nie kryjąc sceptycyzmu. Jak wielu ludzi w  tym kraju Maugrenier wątpił w  skuteczność policji i  sądownictwa skazanych na bezsilność przez bariery prawne, brak środków i  zniechęcenie w  obliczu przestępstw popełnianych z  coraz większym okrucieństwem. Gdy Martin wyszedł na zewnątrz, w nozdrza uderzył go zapach smoły. Kiedy szybkim krokiem szedł do samochodu, zagadnął go robotnik o złym spojrzeniu: – Kiedy otworzycie drogę? Servaz się odwrócił i  stanął jak wryty. A  więc robotnik wie, że ma do czynienia z gliną. Szybko się rozchodzą wieści w tej dolinie, pomyślał. Chyba że po prostu gość widział go w towarzystwie pani mer albo w okolicach budynku żandarmerii. – Nie mam pojęcia, a dlaczego pan pyta? –  Moja córeczka leży w  szpitalu w  Lannemezan –  odkrzyknął robotnik. – Miała operowany wyrostek. Wczoraj pytałem, czy mogę polecieć helikopterem, żeby ją odwiedzić, ale powiedziano mi, że to nie jest sprawa niecierpiąca zwłoki. – Czy ktoś tam przy niej jest? –  Babcia –  odpowiedział niechętnie mężczyzna. Jego ton był wrogi, agresywny. – Jak pan się nazywa? Zobaczę, może uda mi się coś zrobić. Mężczyzna wzruszył ramionami. Całą scenę obserwowali jego koledzy. – Daj pan spokój. Wiem, że to ściema, że nic pan nie zrobi. – Przecież mówię, że… – Zawsze jest tak samo – przerwał mu tamten. – Takich maluczkich jak my wszyscy mają gdzieś. Jesteśmy niewidzialni. Jestem pewien, że gdybym był politykiem albo miał kasę, dawno bym siedział w  tym waszym pieprzonym helikopterze. – Wpatrywał się w Servaza dzikim wzrokiem. – Ale wszystkie te przywileje i  korzyści już się kończą. To się niedługo zmieni. Finito. A  wy, skurwiele, odczujecie to jako pierwsi. Servaz zastanawiał się, czy powinien zareagować na wyzwisko, ale dał sobie spokój: miał inne sprawy na głowie. Poza tym na miejscu tego faceta pewnie zachowałby się podobnie.

29 –  Marchasson, tak, oczywiście, że pamiętam –  powiedział Enguehard. – Został znaleziony na dole schodów ze złamanym karkiem. Medyk sądowy niczego szczególnego nie zauważył. Stwierdziliśmy nieszczęśliwy wypadek i zamknęliśmy sprawę. Servaz spojrzał żandarmowi głęboko w oczy. – Przeszukaliście dom? – Ale po co? Skoro to był wypadek… – odparł Enguehard zaskoczony. Servaz odwrócił się do Ziegler. Irène spokojnie bawiła się piercingiem, nie tracąc z ich rozmowy ani okruszka. –  Trzeba przeszukać dom –  powiedział. –  Wygląda na to, że Marianne Bokhanowsky tam przebywała. –  Zakładając, że wierzymy emerytowanemu obibokowi, który nienawidził swojego sąsiada i  który, jak twierdzi obecny tutaj Éloi, ma zwyczaj z  byle powodu wydzwaniać do żandarmerii… – skomentowała. – Czy dom jest pusty? – zapytała Engueharda. –  Tak. Jest na sprzedaż. Od czasu do czasu notariusz oprowadza po nim zainteresowanych. Zauważyłby, gdyby ktoś się pojawił. – Czyli to on ma klucze? Okej, jedziemy tam – zakomenderowała, zdejmując z haczyka skórzaną kurtkę. – Nie mamy nakazu – zauważył żandarm. – Od kiedy do obejrzenia domu na sprzedaż potrzebny jest nakaz?   Notariusz czekał na nich przed budynkiem. Kiedy Irène zachęciła go, by zostawił im klucze i wracał do swoich lektur, nie krył zdziwienia. – Czy mogą państwo chociaż podpisać potwierdzenie wizyty? Jakbyśmy zamierzali kupić tę cholerną chałupę, westchnęła Ziegler. Podpisała. Spojrzeli na dom. Szary, masywny, ponury, jakby na nich czekał. Ujmujący jak krokodyl w  buszu. Otworzyli zardzewiałą furtkę o  jęczących zawiasach, pokonali alejkę, włożyli otrzymane od Irène nitrylowe rękawiczki i  ochraniacze na buty i  weszli na ganek. W  drzwiach wejściowych znajdowały się dwa owalne okienka oprawne w fantazyjne ramy z kutego żelaza.

Ziegler przekręciła klucz i  pchnęła drzwi. W  nozdrza uderzył ich odór stęchlizny, jakby otworzyli kontener na śmieci. Przez chwilę nieruchomo stali w  progu, by przyzwyczaić oczy do półmroku spowijającego parter. Jedyne światło dochodziło przez szpary w  zamkniętych roletach –  w  ciemności wyglądało jak płomyki ognia. Wiedzieli, czego szukają. Notariusz wyjaśnił im, że pod budynkiem znajduje się piwnica przekształcona w  małe mieszkanie. Ta informacja od razu przykuła ich uwagę, a Servaz musiał się powstrzymywać, by nie rzucić się pędem do środka. Na wprost znajdowały się schody prowadzące na piętra. Z  prawej strony widać było otwarte drzwi prowadzące najpewniej do dobudowanego pokoju. Z  lewej kącik biurowy z  kominkiem, biblioteczką i  elektrycznym grzejnikiem, dalej salon. – Tutaj – powiedział Servaz. Wskazał Irène i  Enguehardowi niskie drzwi zaraz po prawej, jeszcze przed tymi do pokoju. Pchnął je. Ich oczom ukazał się zaledwie trzymetrowy korytarzyk, a  za nim jeszcze jedne drzwi. Servaz im się przyjrzał. Blisko krawędzi zobaczył cztery niewielkie otwory tworzące prostokąt. I  dokładnie takie same w futrynie. Od zewnątrz był wcześniej zamek… Pociągnął skrzydło do siebie. W  twarz uderzył go zimny powiew, jak z  otwartej lodówki. Do podziemia prowadziły strome betonowe schody. Schylił się i  znalazł włącznik. Zamigotała jarzeniówka i całą przestrzeń zalało światło. Servaz zatrzymał się na szczycie schodów. To tutaj… Stał jak wryty, omiatając piwnicę wzrokiem, gdy tymczasem do głowy napływały mu tysiące ponurych myśli. Irène podeszła do niego. – Jasna cholera – rzuciła. Zszedł po bardzo stromych stopniach. Przeszył go zimny dreszcz. Wszystkie jego obawy, wszystkie koszmary zaczęły nabierać realnych kształtów. To tutaj przebywała Marianne… Jak długo? Według sąsiada weszła do tego domu w listopadzie lub grudniu, gdy wysiadła z tamtej furgonetki o przyciemnianych szybach. Gdzie była przetrzymywana przedtem? I dlaczego ją przeniesiono? Omiótł wzrokiem pomieszczenie. Mieli przed sobą przestronną piwnicę o  betonowej posadzce, z  niewielką kuchnią; w  kącie leżał stary materac w tapicerce z dermy, a na nim brudna, poplamiona kołdra. Ściany z betonowych bloków pozbawione dekoracji. Od razu zauważył dwa okienka zabite korkiem. Izolacja dźwiękowa… Servaz obrócił się wokół własnej osi, próbując się

zorientować w przestrzeni, i doszedł do wniosku, że okienka wychodzą na tyły domu, od strony lasu. Marianne mogła sobie krzyczeć do woli. Oprócz laminowanego stolika i krzesła w kącie kuchennym w pomieszczeniu nie było żadnego mebla. Martin dotknął grzejnika gazowego: zimny. W kuchence był zlew, ale nie było płyty grzewczej. Pod ścianą pusta lodówka. W  jedynej szufladzie stołu –  pokazał ją Irène –  znajdowały się plastikowe sztućce i papierowe talerze. Odkręcił kurek, woda była odcięta. Schylił się do szafki pod zlewem. Odkręcił syfon. Wstał, przyjrzał mu się w  ostrym świetle jarzeniówki i  serce ścisnął mu lodowaty strach: na dnie leżały trzy jasne włosy. – Teraz mi wierzysz? – zapytał. Ponuro skinęła głową. Chwyciła włosy przez rękawiczkę i  włożyła je do przezroczystej torebki. Przyjrzała się im. Servaz zobaczył w  jej oczach mieszaninę smutku i lęku. –  Przepraszam. Powinnam była cię posłuchać –  przyznała. –  Bardziej ci zaufać. Pomyliłam się. Zawiadomię prokuraturę w  Pau. Niech z  powrotem otworzą śledztwo w  sprawie jej zniknięcia. Trzeba też poszperać w  sprawie śmierci Marchassona. I dokładnie przeczesać to pomieszczenie. – Odwróciła się do Engueharda. –  Podzwońcie do lokalnych salonów sprzedaży Peugeota, sprawdźcie system rejestracji pojazdów i zróbcie mi listę okolicznych właścicieli furgonetek tej marki. Kurwa, jakbyśmy nie mieli dość roboty. Serce Martina powoli wracało do normalnego rytmu. –  Sądzisz, że to wszystko jest ze sobą powiązane? –  zapytała. –  Te morderstwa, zniknięcie Marianne, wybuch? – Nie mam pojęcia. Jeszcze raz rozejrzał się dookoła. Gdzie jest Marianne? Dlaczego nie daje znaku życia? I  wtedy poczuł upływ czasu. Ziarnka piasku przesypujące się w  klepsydrze. Przesuwającą się wskazówkę zegara. Zaczął się modlić, żeby następną ofiarą nie była Marianne. Żeby – gdziekolwiek jest – była bezpieczna. Żeby jakiś ślad naprowadził ich na jej trop. Nie do końca była to modlitwa, ponieważ do nikogo konkretnego się nie zwracał. A może właśnie była.

30 Wyglądało to tak, jakby cały kawał góry został wygryziony zębami jakiegoś gigantycznego zwierzęcia. Jak ziejąca rana. Kamieniołom szpecił krajobraz, bez dwóch zdań. Wjechali za ogrodzenie z  siatki, minęli tablicę TEREN ROBÓT, WSTĘP WZBRONIONY, podjechali pod ustawiony nad kamieniołomem kontener budowlany, przed którym parkowały range rover, mini countryman i buldożer na uwalanych rudą ziemią gąsienicach. Kiedy wysiedli, usłyszeli dobiegający z  dołu piekielny hałas. Okoliczne drzewa i  krzewy pokrywała cienka warstwa szarawego pyłu. Po dwóch drewnianych stopniach weszli do baraku. W  środku było jeszcze goręcej i  siedząca za ladą po prawej młoda kobieta miała pod pachami aureole potu, mimo że była ubrana w  niemal przezroczystą bluzkę. Była bardzo młoda, Servaz dałby jej jakieś dwadzieścia lat. I  bardzo umalowana. – Panie Gence, eee… żandarmeria chciałaby z panem… eee… porozmawiać – wybełkotała do słuchawki ledwie słyszalnym głosem. Miała na imię Lucille, jak głosiła przypięta do jej bluzki plakietka. Usłyszeli wiązankę przekleństw. Po kilku sekundach drzwi się otworzyły. Spodziewali się, że zobaczą osiłka, tymczasem Gence okazał się opalonym, łysym, drobnym i szczupłym mężczyzną w okularach krótkowidza, o śmiesznie chudych rękach wystających z podwiniętych rękawów kraciastej koszuli. – Tak? – zapytał, mierząc ich oboje wzrokiem. Irène Ziegler wyłożyła mu powód ich obecności. Na myśl, że straci cenny czas, wyglądał, jakby znalazł się na skraju załamania nerwowego. –  Proszę za mną –  odpowiedział sucho. –  Lucille, niech nikt mi nie przeszkadza. Mówił szorstkim tonem małego tyrana, który zwykł się wyżywać na podwładnych. Lucille wzruszyła ramionami. Jakby był choć cień szansy, że będzie miał na tym zadupiu dwie wizyty naraz. Irène, Enguehard i  Servaz stłoczyli się w  miniaturowym biurze, w  którym królował potężnych rozmiarów klimatyzator. Na półkach, jak w  gabinecie

Engueharda, stały trofea sportowe, a  także zdjęcia Gence’a  mierzącego z  karabinu: najwyraźniej gospodarz uprawiał strzelectwo. Mężczyzna od razu przeszedł do rzeczy: – Ostrzegam was: nie mam dużo czasu. Połowa moich pracowników urwała się, żeby oglądać mecz, i  muszę wszystko robić sam. Co dokładnie chcecie wiedzieć? – Korzysta pan z materiałów wybuchowych, prawda? Gence spojrzał na nią zza okularowych szkieł. –  Tak. W  kamieniołomach o  masywnych skałach używa się ich do wydobycia. – Rozumiem, że na tym trzeba się znać. –  Tak, absolutnie. Kontrolowaną eksplozję może przeprowadzić tylko wykwalifikowany specjalista. – Zamilkł na chwilę. – Jeśli ma pani na myśli to, co się wydarzyło na drodze do Aiguesvives, to z  całą pewnością mamy do czynienia z  robotą zawodowca. –  Wstał i  podszedł do metalowej komody. –   A  ponieważ spodziewałem się waszej wizyty, przygotowałem to. – Podał im tekturową teczkę. –  W  środku znajdziecie listę materiałów wybuchowych i zapalników, które stosujemy, wraz ze wszystkimi charakterystykami, numerami identyfikacyjnymi, używanymi przez nas ilościami, dostawami i  rozchodami. Wszystko już sprawdziłem. Nie było żadnej kradzieży. Możecie też porównać je ze śladami ładunków, które, jestem tego pewien, znaleźliście na miejscu. Dołączyłem listę moich pracowników. Z  ich kwalifikacjami i  stanowiskami. Możecie ich wciągnąć do kartotek i  również przesłuchać. Nie mam nic do ukrycia. Ziegler pomyślała o  saperach z  ośrodka Landes-Pyrénées znajdującego się czterdzieści kilometrów od Bajonny, którzy właśnie w  tej chwili pracowali w  górach na gruzowisku, z  robotem wyposażonym w  ramię, szczypce, kilka kamer i armatkę wodną, poszukując ewentualnego nieuruchomionego zapalnika –  ponieważ wbrew pozorom to właśnie zapalnik, który zawiera około jednego grama ładunku wybuchowego, podczas rozminowywania stanowi największe zagrożenie. – Ilu pana pracowników ma do czynienia z ładunkami wybuchowymi? – Siedmiu. – Czy wpisał pan na tę listę siebie? Dyrektor wyglądał na zszokowanego. W  jego oczach mignął błysk wściekłości: Servazowi przemknęły przez głowę słowa doktor Fatihy Djellali o tym, że napastników było dwóch – jeden wysoki, drugi niski.

– Nie – odpowiedział. – Ale dam pani mój grafik z dnia, w którym nastąpił wybuch i z dni poprzednich. A teraz państwo wybaczą, mam pracę. Facet uwielbia zgrywać ważniaka, pomyślał Servaz. – Wprowadźcie niezwłocznie nazwiska z tej listy do kartotek – rzuciła Irène, gdy wracali do samochodu. –  Sprawdźcie wszystkie bazy. Szybko. I  nie zapomnijcie dopisać dyrektora. Wyjęła listę z teczki. Usiadłszy w fotelu, przebiegła ją wzrokiem:   Vincenzo Benetti Grégory Boscher Nader Osmani Frédéric Rozlan António Sousa Antunes Manuel Teixeira Martins Abdelkader Zerrouki

31 O  20.45 termometr na desce rozdzielczej wskazywał dwadzieścia sześć stopni. Przekręcił kluczyk w stacyjce i odetchnął. Zazwyczaj zapach nowości jego volvo XC90 i  ciche mruczenie silnika wywoływały w  nim swoiste poczucie dobrostanu, wewnętrznego spokoju. Ale nie tym razem. Tym razem Martial Hosier czuł się przytłoczony obawami i  niepokojem, przez co miał wrażenie, jakby pod skórą biegały mu tysiące mrówek. Ruszając, zerknął w  stronę domu. Za oknem balkonowym w  salonie stała Adèle i  patrzyła na niego z  pogardą, którą okazywała teraz za każdym razem, gdy się do niego odzywała. Po tym wszystkim, co dla niej zrobił… To dzięki niemu żyła w komforcie, nie martwiąc się o jutro. Dzięki forsie, którą przynosił, mogli sobie pozwolić na wakacje na Malediwach, Seszelach, żeglować na Karaibach, jeździć na safari do Afryki Południowej. Dzięki jego kasie mogła grać w  tenisa, w  golfa, spotykać się z  koleżankami na kolacjach u  Sarrana, rozpieszczać się w najlepszych spa i salonach piękności w Tuluzie. Teraz piekli się o kurwy, kochanki, kłamstwa… A co robiła wcześniej? Oczywiście miała za dużo do stracenia. Kiedy sprawy zaczynają się sypać, szczury opuszczają łajbę. Przejeżdżając przez Aiguesvives, z wściekłości uderzył pięścią w kierownicę. W  miejskiej muszli koncertowej akurat występowała jakaś grupa rockowa, torturując gitary elektryczne przed publiką złożoną z  trzydzieściorga młodych ludzi: przypomniał sobie, że oprócz pucharu świata trwa właśnie święto muzyki. GPS na desce rozdzielczej wskazywał drogę i informował, że dojazd do miejsca celowego potrwa jeszcze dwanaście minut. Godzinę wcześniej odebrał telefon. Od osoby, która twierdziła, że wie, kto zabił Timothéego. Ale zależało jej, żeby nikt nie zobaczył ich razem, i  umówiła się z  nim przy starym młynie, sześć kilometrów za miastem. Przypomniał sobie, że kiedyś trafił tam, gdy był na grzybach: do młyna prowadziła nieuczęszczana ścieżka prawie całkowicie zarośnięta jeżynami. Trochę się zdziwił, że ta osoba umawia się z nim w takim miejscu: „Myślę, że wiem, kto zabił Timothéego, musimy porozmawiać, może nie jest pan tego świadom, ale ja również wiem o znanej panu sprawie… Pewnie się pan zdziwi, ale tamta afera ma sporo odnóg”.

Rzeczywiście, był zaskoczony. Nigdy by nie pomyślał, że ten ktoś mógł być zamieszany w tamtą historię. A jeśli to pułapka? Nie jest nowicjuszem, zna się na tych sztuczkach. Ale nie. To absurd. Nie zrobiłaby tego. Ale może to ktoś inny? Nie, przecież rozpoznał głos w słuchawce. Ścieżka pięła się lekko pod górę. Samochód kołysał się na wybojach, podwozie szorowało o  pas trawy. Na szczycie Hosier zahamował i  wyłączył silnik. Między liśćmi przezierał blask zachodzącego słońca. Na mroczne kępy drzew padały pręgi światła. Las krwawił i  już teraz wypełniały go niezbyt zachęcające cienie. Wysiadł z  samochodu i  poczuł, jak w  tętnicach szyjnych pulsuje mu krew. Zastanawiał się, czy przyjeżdżanie tu wieczorem rzeczywiście było dobrym pomysłem. Martial Hosier spodziewał się, że zobaczy na ścieżce samochód informatora, ale jedynym pojazdem parkującym w  tych krzakach było jego volvo. – Hop, hop! Bez odpowiedzi. Nagle poczuł chęć, by wsiąść z  powrotem do auta i odjechać. Ale wtedy dostał esemesa: Jestem za młynem, niech pan tak głośno nie krzyczy. Prychnął. Jakby ktoś mógł ich usłyszeć. Korzystając z okazji, stanął pod drzewem, by się wysikać, ale jak zwykle odpowiedzią na jego nieprzepartą potrzebę była przerywana strużka moczu, którą natychmiast porwał wiatr. Zasunął rozporek i  ruszył przed siebie, rozgarniając wysokie trawy i  jeżyny porastające górną część ścieżki. Nieco dalej w  prześwicie zieleni zobaczył ciemny kształt młyna. Z lewej strony dochodził szum potoku. W  normalnych warunkach uznałby te okoliczności za piękne; spodobałaby mu się ta cisza, którą mącił jedynie szmer wody. Przez całe życie bawiło go, że jest jednocześnie niewinnym spacerowiczem zwiedzającym okolice Aiguesvives, szanowanym ginekologiem, przed którym damy rozkładają nogi i który osiągnął wysoki stopień wtajemniczenia w  swojej loży masońskiej, oraz facetem wciągającym kokę z rowka między piersiami dziwek w tuluskich burdelach. Nikt nie wiedział, jak bardzo złożona jest jego osobowość. Nikt nie potrafił dopasować do siebie wszystkich elementów układanki. Nikt nie zmierzył mrocznych otchłani kłamstwa, jakie kryły się za jego tolerancyjnym uśmiechem i  umiarkowanym tonem wypowiedzi. Hosier dokładnie poznał świat, zszedł do jego podziemi i  widział brzydotę będącą jego kamieniem węgielnym –  i  to właśnie ta brzydota stanowiła według niego o  wartości świata. Był bowiem jednostką o  nikczemnych zachciankach, do głębi niegodziwą: uznawał, że tak jest, i  się tym szczycił. Istniał tylko jeden człowiek, który czytał w  nim jak

w otwartej księdze. Człowiek podobny do niego. Albo raczej – tak samo zły jak on, ale nieskończenie potężniejszy i  groźniejszy. I  to właśnie ten człowiek od pierwszej chwili, kiedy się spotkali, wiedział, z kim ma do czynienia. Przeszedł przez ostatnią kępę traw i  znalazł się w  okolicach młyna: z  zacienionego, zielonego strumienia wystawały tylko na wpół zapadnięte kamienne kloce, całe w  objęciach mchu i  korzeni powyginanych niczym liany. Woda wygrywała melodię na nieruchomym już kole. Ale była to melodia zimna i mroczna. – Hej! Hop, hop! Proszę już wyjść! Nie ma tu nikogo oprócz nas! Żadnego odzewu. – Jest tam kto? Znowu bez odpowiedzi. Jakiś ptak z trzepotem skrzydeł poderwał się w górę i Hosier aż podskoczył. – Kurwa! – zaklął głośno. Zrobiło mu się wstyd, że się przestraszył. Był nie tylko okrutny, ale też pyszny. Powiódł wzrokiem dookoła po plątaninie czarnych pni i  krzaków muskanych blaskiem zachodzącego słońca. Ogarniał go niepokój. Hosier zaczął myśleć, że już nikt nie przyjdzie. Że tej osoby wcale tutaj nie ma. Ale po co w takim razie wysłała esemesa? Odwrócił głowę. Tam. Coś się poruszyło. Jakiś kształt między dwoma drzewami. Zwierzę? Zobaczył coś. A może kogoś… Był tego niemal pewien, mimo że widział ten ruch tylko kątem oka. Wyprostował się. Plusk wody zagłuszał wszelkie inne odgłosy. Wtem coś się poruszyło po przeciwnej stronie. Odwrócił głowę. Tym razem coś zobaczył: uciekający kształt, po którego obecności pozostało tylko rozkołysane listowie. Bez dwóch zdań człowiek. – Hej, wy tam! Dwa cienie… Zbyt oddalone od siebie, by mogły należeć do tego samego człowieka. Czyli są co najmniej dwie osoby. Gorączkowo rozejrzał się dookoła. Zaczynała w nim narastać panika. Pomyślał o swoim synu i o Kamelu Aissanim – obaj skonali w straszliwych katuszach – i włos zjeżył mu się na karku. Przypomniał sobie, że któregoś dnia przyjął w  gabinecie bardzo młodą kobietę w  ciąży. Trzynasty tydzień. Bardzo płakała. Nie chciała dziecka. Była przerażona na myśl, że zostanie matką. Uśmiechnął się do niej i wyjaśnił, że we Francji aborcja na życzenie jest legalna do dwunastego tygodnia, ani chwili dłużej, zatem w  jej przypadku jest za późno… o  tydzień. Chyba że płód ma poważne wady, dodał perfidnie – ale tak nie było.

–  Ma pani pecha –  szepnął przymilnie. –  Gdyby była pani Holenderką czy Szwedką, mogłaby pani jeszcze usunąć. Tak, w  Holandii do dwudziestego czwartego tygodnia. Ach, ci Holendrzy, co za społeczeństwo! Niestety jest pani Francuzką, zatem obawiam się, że będzie pani musiała wydać to dziecko na świat, czy się to pani podoba czy nie. Oto Boża sprawiedliwość. Nie wierzył w  Boga, ale podobało mu się, jak dziewczyna płacze, słysząc jego słowa. „Boża sprawiedliwość”. Cedaka. Dikaiosyne. Iustitia… Czy właśnie to miało się teraz dokonać? Na próżno próbował uspokoić przyśpieszone bicie serca. – Pokażcie się! – rzucił prowokująco, ale odpowiedziała mu cisza. – No już, kurwa, pokażcie się! Miał dodać coś jeszcze, powiedzieć, że się ich nie boi –  kolejne spośród niezliczonych kłamstw, które wygłaszał przez całe życie –  kiedy nagle silne uderzenie w tył głowy odcięło wszystkie połączenia w jego mózgu i wyłączyło myślenie. Blackout…   Servaz i  Ziegler stali w  opuszczonym budynku i  oglądali wysokie okno, na którym ktoś wymalował imię Martina. Gdy słońce schowało się za górami, polanę na zewnątrz spowił taki sam cień jak wtedy, gdy policjant był tu po raz pierwszy, powietrze przenikał taki sam przyprawiający o  dreszcze chłód i wilgoć, a wokół panowała taka sama cisza. Towarzyszyło im dwóch techników, którzy przy świetle latarek dokładnie przeczesywali obszerne wnętrze i  pobierali próbki każdego materiału, który uznali za godny zainteresowania. Irène poprosiła też Rolanda Castainga, by przyleciał tu z  nimi. Prokurator z  Pau wysłuchał sprawozdania Servaza i wpatrywał się teraz w pomalowane okno, jakby kontemplował witraż. Kto jak kto, ale on dobrze pamiętał Marianne Bokhanowsky: w 2010 to właśnie on zlecił Martinowi śledztwo w  sprawie udziału syna Marianne w  zabójstwie nauczycielki. –  Chce pan, żebym otworzył śledztwo w  sprawie zniknięcia Marianne Bokhanowsky, ale nie mogę go panu powierzyć –  powiedział. –  Jest pan zawieszony. A  wydział dochodzeniowy w  Pau ma już dość roboty. Przyznaję jednak, że trzeba działać. I  to szybko. Szkoda, że nie wiedziałem o  tym wcześniej. Czy jest ktoś, kogo może mi pan zaproponować? Servaz pomyślał o Vincencie i Samirze – ale zgodnie z regułami zawieszenia nie wolno mu było się z  nimi kontaktować. A  on chciał brać w  tym udział, pozostać w grze…

– Nie – przyznał. Castaing spojrzał na niego z wysokości swoich prawie dwóch metrów. –  Osobiście uważam, że najlepszą osobą do poszukiwań tej nieszczęśliwej kobiety jest pan. Ale nie ma mowy, żebym jako przedstawiciel prokuratury złamał reguły i  zaangażował pana w  śledztwo. Do czasu wydania nowego rozkazu nie jest pan policjantem. Zdaję sobie sprawę, że sytuacja jest wyjątkowa. I że czas nagli. Musimy znaleźć jakieś rozwiązanie. Prokurator popatrzył na uwalane kurzem czubki swoich lakierowanych półbutów i niedbale odsunął stopą kawałek gruzu. Na kilka sekund zapadła cisza. Ziegler patrzyła to na Servaza, to na Castainga. – Myślę, że możemy wziąć na siebie tę dodatkową pracę – stwierdziła nagle, znowu przenosząc wzrok na Martina. Teraz zerknął na niego prokurator, by po chwili zwrócić się do Irène. – Chce pani powiedzieć, że pierwsze śledztwo na tym nie ucierpi? – Zrobimy wszystko, żeby się tak nie stało. Poza tym nie jest wykluczone, że te dwie sprawy są ze sobą powiązane: zbieżność czasu i miejsca mimo wszystko jest niepokojąca. – Zgoda, pani komendant. A kapitan Servaz, z przeproszeniem, nie będzie się wtrącał ani do jednego, ani do drugiego. Zrozumieliśmy się? – Tak jest. –  Gdyby przez przypadek pozostał w  tej okolicy i  również prowadził śledztwo –  kontynuował Castaing –  wówczas, hm… tylko on będzie odpowiedzialny za ten fakt. – I będzie się to odbywało bez naszej wiedzy – zawtórowała mu Irène. – Bez waszej wiedzy… – Prokurator zamyślił się i pokiwał głową. – Tak, tak, oczywiście. To, że teraz jest tutaj z nami, to czysty zbieg okoliczności. – Powiedzmy raczej, że jako zwykły obywatel, a nie jako policjant, uznał za słuszne poinformować nas o  tym, na co trafił, a  my… przesłuchaliśmy go w charakterze świadka – dodała tym samym proceduralnym tonem. – W charakterze świadka, którym pozostanie – powiedział Roland Castaing. – Otóż to. – I nikim więcej. – Nikim więcej. –  Nie możemy przecież zabronić zwykłemu obywatelowi prowadzić własnych poszukiwań i  węszyć –  mówił dalej prokurator, znowu zerkając na Servaza – oczywiście pod warunkiem, że nie złamie prawa. – Właśnie – przytaknęła Irène.

–  No dobrze –  uciął olbrzym i  z  zadowoleniem klasnął w  dłonie. –  Czyli załatwione. Chodźmy! Nic z tego, co zostało tutaj powiedziane, nie może wyjść poza te ściany. Słowa, które tu ode mnie usłyszeliście, nigdy nie padły. Zrozumiano? W drzwiach hangaru pojawił się pies pracujący dla żandarmerii.   Hosiera obudził przeraźliwy ból w górnej części karku. Wrażenie, jakby ktoś się zabawiał, drążąc mu w  czaszce wiertarką. Otworzył usta, by zaczerpnąć powietrza, i natychmiast poczuł żelazisty smak. Krew… Musiał przygryźć język w chwili, gdy otrzymał cios w głowę. Spróbował się poruszyć. Był przywiązany. Leżał rozciągnięty na ziemi, z rozkrzyżowanymi rękami i nogami. Widział nad sobą tylko liście, które mieniły się czerwienią w blasku zachodu. Uniósł głowę, przyciskając brodę do piersi, i  tuż przy swoich kostkach i nadgarstkach zobaczył wbite w ziemię cztery metalowe paliki. Jego kończyny były do nich przywiązane, tworząc kształt litery X – krzyża Świętego Andrzeja… Nazwa krzyża wzięła się stąd, że podobno tego świętego umęczono właśnie na takim narzędziu tortur. Jego uszy nadal wypełniał szum strumienia. Pod karkiem miał kamień, który wbijał się między dwa jego kręgi niczym klin, sprawiając mu ból, a  na lewym policzku czuł palący dotyk liścia pokrzywy. Próbował więc utrzymać głowę w górze, ale szybko zdrętwiała mu szyja. Na dole w  Aiguesvives ten wieczór pewnie nie różnił się od innych. Albo prawie się nie różnił, zważywszy na okoliczności. Ale tutaj, w  tym zagajniku, z  dala od wszystkiego, szalało piekło, spełniała się wizja jego nieuniknionej śmierci – a ostateczny cios miał paść z rąk… nie, to się nie dzieje naprawdę. Jak to możliwe? Nigdy by się nie spodziewał, że ktoś taki może go pokonać i  zabić. Nagle z  ust Hosiera dobył się potężny śmiech, coś pomiędzy rykiem a rżeniem. – Kurwa, nie wierzę! Zakrztusił się i od razu dostał kopniaka w żebra. Jedno z nich musiało pęknąć, bo poczuł rozdzierający ból. Martial Hosier wył. Wyzywał ich. Właśnie miał coś powiedzieć, gdy poczuł na twarzy i  głowie ciepły, cuchnący prysznic, tak że zaczął się dusić i kaszleć. Mocz… Ktoś na niego sika! Czknął, splunął i spojrzał w górę, na nogi rozstawione nad swoją głową. Następnie spuścił wzrok w stronę własnych nóg. Bo oto czyjeś dłonie gorączkowo rozpinały sprzączkę jego paska i rozporek. – Co wy wyprawiacie? Oszaleliście! Przestańcie! Co robicie?

Jego klatka piersiowa szybko unosiła się i  opadała od krótkiego oddechu. Serce waliło mu jak młot, a twarz miał mokrą od potu i moczu. Kiedy szeroko otwartymi, załzawionymi oczami ujrzał wielkie obcęgi zbliżające się do jego klejnotów, po raz pierwszy od dawna wysikał się bez żadnych przeszkód.   Servaz nie usłyszał rozdzierającego krzyku, który rozległ się w  lesie. Nie usłyszał go nikt oprócz mordercy czy też morderców. Wszyscy –  lub prawie wszyscy, w  każdym razie ci, którzy lubili sport w  telewizji – siedzieli przed ekranami i  słuchali komentarzy po meczu. Ale nie on. Nie lubił sportu w telewizji, zresztą w ogóle nie lubił sportu. Wypił trzy whisky i to wystarczyło, by był pijany, a przynajmniej wstawiony. Nigdy nie miał mocnej głowy. A teraz, gdy tak leżał w kompletnym ubraniu – zdjął tylko buty – na hotelowym łóżku, jego głowa była niczym dom, w  którym hula wiatr, i  do jej wnętrza bez zaproszenia, niczym włamywacze, wpadały różne myśli. Wszystkie dotyczyły Marianne.   Co teraz robisz? Gdzie jesteś? Gdzie się ukrywasz? Czy milczysz, bo się boisz, że on cię znajdzie? Ale jaki „on”? A może już cię znalazł, zamknął, wywiózł daleko stąd? Nie, jesteś blisko, tutaj – czuję to. Skąd przyjechałaś tamtą furgonetką? Wygląda na to, że cię naćpali. Pozwoliłaś się prowadzić, nawet nie próbowałaś uciekać. Kim był ten młody gość, który cię trzymał pod rękę? Marchasson też nie żyje. To nie może być przypadek. Przyszli wyrównać rachunki. Chodziło o  to, żeby stary nie powiedział, kto za tym wszystkim stoi? Ten człowiek działał w pojedynkę czy było ich więcej? Co najmniej dwóch: ten młody i  Marchasson. Czy teraz to właśnie młody trzyma cię w  niewoli? Czy to przed nim uciekałaś tamtej nocy? W  piwnicy były papierowe talerze, a  stół miał zaokrąglone rogi, żebyś nie zrobiła sobie krzywdy… Ale i  tak mogłaś podciąć sobie żyły plastikowymi sztućcami. Albo oderwać te korkowe panele. Może byłaś związana? A może nie zrobiłaś tego, bo nie chciałaś umierać? Czy z jakiegoś innego powodu? Po tych wszystkich latach musiałaś przecież mieć chwile słabości, prawda? A  może dlatego, że Marchasson cię pilnował? Obserwował cię? Może nie spuszczał cię z oczu?   Irène odebrała po pierwszym dzwonku. Pomyślała, że Servaz tak jak ona nie może spać.

– Trzeba sprawdzić, czy gdzieś w tej piwnicy nie ma kamery – powiedział. – Kamery? –  Tak, kamery. Myślę, że Marchasson przez cały czas miał ją na oku. Nie mógł sobie pozwolić na to, żeby mu się wymknęła. I  musimy poprosić sąsiada o portret pamięciowy tego młodego gościa, który wysiadł z furgonetki. – Wiesz przecież, że po tylu miesiącach nie ma wielkich szans, żeby portret pamięciowy był wiarygodny. – Tak czy inaczej trzeba spróbować. Facet całymi dniami nie ma nic innego do roboty prócz śledzenia tego, co się dzieje na ulicy. Jestem pewien, że prędzej zapomni datę urodzin własnych dzieci niż twarz nieznajomego, którego widział przed swoim domem. – Okej, jutro to komuś zlecę. Powinieneś spróbować się przespać, Martin.   Rozłączyła się. Nie chciało jej się spać. I  nie chodziło tylko o  podniecenie towarzyszące śledztwu, wewnętrzny przymus snucia kolejnych hipotez typowy dla detektywa, który właśnie złapał trop: nie, godzinę wcześniej rozmawiała przez Skype’a  z  Zuzką i  teraz chciało jej się krzyczeć, zniszczyć coś, walić w ścianę, płakać. Oczami wyobraźni ujrzała scenę sprzed kilku lat, gdy były w hotelu Delfini na Thirze. Zobaczyła Zuzkę przeciągającą się jak kot na skąpanym w  słońcu balkonie, błękit nieba i  morza, oślepiającą biel tarasowych zabudowań nad klifem, czarne wulkaniczne skały – równie wulkaniczne jak ich splecione ciała. Spędzały czas na tańcach, jedzeniu i seksie. Zuzka była najpiękniejszą kobietą, jaką Irène kiedykolwiek spotkała. Oglądali się za nią wszyscy mężczyźni na wyspie. Domyślali się, że nie mają u niej szans, i przeklinali w duchu, że omija ich tyle piękna. Wiedziała, że takie myślenie jest z gruntu niesłuszne, ale fakt, iż ta choroba dotknęła kobietę taką jak Zuzka, wydawał jej się anomalią. Herezją. Jakimś kosmicznym dowcipem. Bo jeśli Bóg istnieje, to jej przyjaciółka jest najpiękniejszym stworzeniem zrodzonym z  jego zamysłu. Ale Bóg to też cholerny amator majsterkujący w  swojej zasranej pracowni. I  po raz kolejny wszystko spieprzył… Zerknęła na zegarek. Dziesięć minut po północy. Miasto za oknami spało – albo udawało, że śpi. A co się działo naprawdę? Ilu mieszkańców Aiguesvives właśnie w  tej chwili dyskutowało o  sprawie? Ilu w  zaciszu swoich domostw snuło podejrzenia wobec któregoś z  sąsiadów? Ilu wątpiło w  skuteczność policji?

Wstała, podeszła do okna, popatrzyła na światła miasta i  ciemne góry. Nie zobaczyła dwóch ubranych w  kominiarki postaci, które przemknęły pobliskimi uliczkami, trzymając w  ręku puszki z  farbą w  spreju, i  na frontowej ścianie hotelu wymalowały hasło POLICJA CHRONI MORDERCÓW, po czym rozpłynęły się w ciemnościach.

Piątek

32 Obudziły go wibracje telefonu. W  jego śnie Léa tańczyła z  innym mężczyzną. Tańczyła i flirtowała, a wszystko działo się na jakimś przyjęciu z ludźmi, których nie znał. Nie wiedział, w  jaki sposób on i  Léa się tam znaleźli. Z  głośników płynął komiczny mashup bossa novy, Elvisa Presleya i  Queenu –  utwór, który puścił mu kiedyś Vincent, mówiąc, że to król i królowa. Léa tańczyła z gościem, który był dwadzieścia lat młodszy od niej i gapił się na jej ciało odziane w zbyt obcisłą sukienkę jak na apetyczny czerwony owoc. I  wcale nie wyglądała na niezadowoloną z tego powodu, stwierdził we śnie, widząc, jak zerka na partnera. Czy Martin był zazdrosny? Jeszcze jak! Wibracje wyrwały go ze snu w chwili, gdy przeszedł przez parkiet i chwycił Léę za rękę, mówiąc: „Dobra, dość tego”, a ona z uśmiechem na ustach wyrwała mu się i  jakby nigdy nic rzuciła w  objęcia młodego partnera. O  czym na ogół śnią mężczyźni? O tym, że zdradza ich żona? Że mordują ich własne dzieci? Że ktoś ich okrada? Że tracą pracę albo są korumpowani przez szefa? On jako policjant na ogół miał sny policjanta. Śnił, że ktoś pakuje mu kulkę prosto w  serce, że ktoś wkłada mu na głowę plastikową torbę, że dwaj związani mężczyźni płoną żywcem na jego oczach, że idzie boso po śniegu po operacji wątroby, że porywa go lawina, że jedzie pod prąd autostradą, a  za kierownicą siedzi student z  myślami samobójczymi. Nie, to tak naprawdę nie były sny. Raczej wspomnienia, które wciskały się do snów jak fałszywe nuty. Ale nie tym razem. Tym razem śnił o Léi. – Martin, tu Irène. Zastanawiał się, która jest godzina. W każdym razie było jasno. – Co tam? Ziegler odpowiedziała dopiero po chwili: –  Znaleźli zwłoki Martiala Hosiera. Niecałą godzinę temu zadzwoniła jego żona z informacją, że nie wrócił na noc. Namierzyli jego telefon. Zawahał się. – I co? – To co zwykle… Nic przyjemnego. Pośpiesz się i przyjedź, sam zobaczysz. Wysłałam ci esemesem namiary GPS.

– I co mam z nimi zrobić? – zapytał. Najwyraźniej Irène zapomniała, że Servaz jest zaprzeczeniem geeka. Wytłumaczyła mu. – Okej. Gdy się rozłączył, uświadomił sobie, że spał w  ubraniu. Szybko wziął prysznic i  umył zęby, nie przestając rozmyślać o  śnie. Znał jego źródło. Przed dwoma tygodniami bez zapowiedzi odwiedził Léę w szpitalu. Idąc korytarzem, zauważył ją pogrążoną w  rozmowie z  kolegą z  pracy, młodym lekarzem około trzydziestki, ponętnym i umięśnionym, trochę niższym od niej (podobnie jak on sam), o krótkich ciemnych włosach. Młody doktor wyglądał na fajnego i pewnego siebie gościa, ale sposób, w jaki Léa patrzyła mu w oczy, oraz fakt, że ich twarze i ciała znajdowały się bardzo blisko siebie, wzbudziły w nim niepokój. A gdy do nich podszedł, poczuł, jakby brakowało mu tlenu. Kiedy Léa go dostrzegła, doznał nieprzyjemnego wrażenia, że jest intruzem, a  między tą dwójką istnieje jakieś tajemne porozumienie, do którego on nie ma dostępu. Odruchowo zapamiętał imię i  nazwisko, które widniały na plakietce lekarza: Dr Jérôme Gaudry. Wytarł się, wrócił do pokoju, sprawdził telefon. Miał nieodebrane połączenie od Léi. Musiała dzwonić, gdy był pod prysznicem. Poprzedniego wieczoru zasnął nie wiadomo kiedy i  do nikogo się nie odezwał. Postanowił teraz nie oddzwaniać. Nie miał czasu. Kiedy wyszedł z  windy, w  hotelowym holu zauważył Mathisa. Chłopak siedział na krześle i  tym razem zamiast tabletu trzymał w  rękach Harry’ego Pottera. Sprawiło mu to przyjemność. A  jednocześnie uświadomił sobie, że dzieciak nigdy nie wygląda na szczęśliwego. Nawet kiedy się uśmiechał, gdzieś pod spodem czaił się smutek, od którego Servazowi ściskało się serce i  który przywodził mu na myśl Gustava. Nagle poczuł wyrzuty sumienia, że wczoraj nie zadzwonił do syna. Obiecał sobie, że zrobi to, gdy tylko znajdzie wolną chwilę. – I jak? – zagadnął go w biegu. – Jest lepsza niż film! – A nie mówiłem? – rzucił tryumfalnie na odchodne. – Mathis, co ty wyprawiasz? – zawołała matka chłopca zza recepcyjnej lady. – Wiecznie się guzdrzesz! Jesteś gorszy od ojca! Rusz się, chodź tutaj! W  jej głosie nie było grama czułości. Chłopak wzruszył ramionami i  posłał Servazowi smutne spojrzenie.  

Irène miała rację. Zastanawiał się, czyja śmierć była gorsza: ojca czy syna. Starał się nie wpatrywać zbyt długo w otwartą ranę powyżej uwalanych krwią spodni i  slipòw. Skupił się na więzach, którymi kostki i  nadgarstki Martiala Hosiera przymocowano do czterech zardzewiałych palików wbitych w  ziemię: były to plecione niebieskie liny owinięte wokół palików po kilka razy. –  Lonże z  liny dynamicznej –  powiedziała Ziegler, podążając za jego spojrzeniem. – Pozwalają się bezpiecznie przypiąć. – Co? – zapytał z nierozumiejącą miną. – Lina do wspinaczki i canyoningu. Przypomniał sobie, co powiedział mu kiedyś pewien przewodnik o  różnicy między słowami „alpinizm” i  „pireneizm”. Pierwsze ma konotacje prawie wyłącznie sportowe, a drugie obejmuje aspekt cielesny, kulturalny i estetyczny. Alpinizm jest sportem, pireneizm – filozofią. –  Musiał straszliwie wrzeszczeć –  zauważył, zerkając przelotnie na ziejącą ranę między udami denata, i ogarnął go dreszcz. Ofierze odcięto też brodawki sutkowe –  z  pewnością za pomocą nożyczek, tępego noża czy innego prymitywnego narzędzia, ponieważ rany były pełne czarnych strupków. Twarz Martiala Hosiera zastygła w  wyrazie bezgranicznej trwogi. Skonał z wytrzeszczonymi oczami. – Do najbliższych zabudowań jest pięć kilometrów. A tutaj nie przychodzi już nikt poza grzybiarzami, ale teraz nie ma sezonu. Servaz wsłuchał się w plusk wody. Kawałek dalej zauważył kupkę ubrań. – I tak jak ostatnio szum potoku zagłuszył wszystkie inne dźwięki. Dlaczego rzucił się w  paszczę lwa, skoro dopiero co w  bardzo podobnym miejscu został zamordowany jego syn? Ziegler wzięła z  rąk technika zapieczętowaną torebkę z  małym telefonem i pokazała ją Servazowi. –  Kilka minut przed wyjściem z  domu odebrał telefon. Najwyraźniej przyjechał tu, bo miał wystarczająco duże zaufanie do osoby, która zadzwoniła. – To znaczy, że znał mordercę. – Na to wygląda. – I ta osoba musiała być dla niego poza wszelkim podejrzeniem. – Tak jest. –  Dostał też esemesa, kiedy był już na miejscu –  powiedziała Ziegler. – Trzeba namierzyć nadawcę i  zapytać wdowę o  znajomych Hosiera w  dolinie, zobaczyć, do kogo mógł mieć na tyle zaufania, że przyszedł tutaj sam w takim momencie.

Stanowczo źle ulokowane zaufanie, pomyślał Servaz, spoglądając na nieboszczyka, który leżał z  rozkrzyżowanymi rękami i  nogami. Schylił się i zmarszczył nos. – Zlał się. – Nie tylko. Ktoś nasikał mu na twarz: chciał go upokorzyć, poniżyć. – DNA z tego nie będzie – zauważył. –  Niby racja, ale nie można tego wykluczyć. Znane są przypadki, kiedy jednak trochę DNA w moczu znaleziono – uściśliła Ziegler. –  Pod warunkiem, że jest w  bazie. A  jakieś ślady? –  zapytał, z  marnym skutkiem usiłując odciąć się mentalnie od wyobrażenia Martiala Hosiera znoszącego te wszystkie tortury ante mortem. – Ślady obuwia pieczołowicie pozacierano. Podobnie jak inne ofiary otrzymał silny cios i został związany, gdy był już nieprzytomny. Jest też to. Odeszli trochę na bok, tam gdzie kończyło się ziemno-kamieniste podłoże, a zaczynała wysoka trawa. Dwa otoczaki: jeden z trójkątem, drugi z krzyżykiem. – A… genitalia? – Zniknęły. Może zabrało je jakieś zwierzę i zjadło na podwieczorek. Spojrzał na Irène. Powiedziała to z całą powagą. Nie wyglądała na specjalnie poruszoną, ale Servaz wiedział, że to tylko pozory. Że taki widok nigdy nie pozostawia człowieka całkowicie obojętnym. Żadnego człowieka. –  Trzeba przyznać, że tam, gdzie się pan pojawia, zawsze coś się dzieje –  odezwał się głos za ich plecami. Servaz się odwrócił. Roland Castaing patrzył na niego z góry. – Tam, gdzie pan, również – zripostował. Prokurator zerknął na niego nerwowo: najwyraźniej wcale nie było mu do śmiechu. – To już trzeci – powiedział. Przesunął kamień czubkiem buta, podobnie jak to robił z gruzem w opuszczonej fabryce. Musiał nie zdawać sobie sprawy z tego tiku. – Trzeba iść naprzód. Zaangażujcie więcej ludzi. –  To by groziło przeciążeniem i  trwonieniem sił na próżno –  zaoponowała Irène. –  Ogarnąć nowych, zapoznać ze sprawą, wdrożyć w  nasze metody: to utrata cennego czasu. I zagrożenie dla jedności grupy. Prokurator rzucił jej mroczne spojrzenie. –  Nie chcę słyszeć oskarżeń, że nie zrobiliśmy wszystkiego, co należało zrobić. Wie pani tak samo dobrze jak ja, jakie są dzisiejsze media. I  portale społecznościowe. Ci wszyscy ludzie, którzy spędzają czas na szukaniu dziury w  całym, tłumaczeniu, jak należy postępować. Te kanały informacyjne, które

rozdmuchują najdrobniejszy szczegół i gadają o nim przez cały dzień. Nie chcę im dostarczać amunicji. – Śledztwo dopiero się zaczęło – oburzyła się Ziegler. –  Tak, i  mamy już dwa trupy. A  nawet trzy, jeśli liczyć Aissaniego. Ktoś oglądał wczorajszy mecz? – zapytał po chwili. Prokurator nie odpuszczał. Starał się zabezpieczyć. Irène poczuła, że ogarnia ją złość. Tak jest wszędzie: ludzie w  tym kraju wolą się powstrzymać od jakichkolwiek działań, byle tylko uniknąć krytyki, pokazać, że biorą pod uwagę wszystkie zdania, nie obrazić żadnej grupy czy mniejszości i  nie prowokować negatywnych komentarzy. –  Jak pan chce –  powiedziała i  pomyślała, że czasem lepiej mieć jaja i  nie mieć mózgu, niż mieć mózg, a  nie mieć jaj. Z  pewnością inspiracją dla tej refleksji był stan, w jakim skończył Martial Hosier.

33 –  Termin komisji dyscyplinarnej ciągle nie został ustalony –  oświadczył przedstawiciel związków. –  I  nie zostanie, dopóki sąd nie wyda wyroku w sprawie karnej. Servaz pomyślał, że nie ma pośpiechu, skoro droga i  tak jest odcięta, ale powstrzymał się od komentarza. Chodził w  tę i  z  powrotem przed domem Martiala Hosiera. Irène i Enguehard byli w środku z wdową. Jakimś cudem na razie nie zauważył żadnego dziennikarza. Osunięcie się zbocza miało jednak swoje dobre strony. Jedyny reporter, który utknął w dolinie, nie mógł działać na wszystkich frontach, ale skoro pojawił się drugi trup, wkrótce, korzystając z własnych środków, dotrą tutaj inni. – Zawiadomię cię, kiedy tylko będę miał jakieś wieści – dodał związkowiec. – Bądź w gotowości. Servaz wahał się, czy mu powiedzieć, gdzie się znajduje. – Zrobimy, co w naszej mocy – zakończył mężczyzna, co w uszach Servaza zabrzmiało wyjątkowo mało optymistycznie. Podziękował i zakończył połączenie. Bardzo dobrze wiedział, że po tym, co wydarzyło się w  lutym przy okazji sprawy Langa, nie uniknie wydalenia ze służby. Wsunął do ust gumę antynikotynową: coraz bardziej chciało mu się palić. –  Mój mąż nie był dobrym człowiekiem –  mówiła właśnie Adèle Hosier, kiedy wrócił do domu. – Jak to? – zapytała Ziegler. Wdowa przesunęła wzrok z Irène na Engueharda, a potem na Servaza, który właśnie siadał. Z  jej głosu, wcześniej pełnego niepokoju, teraz przebijała pewność siebie. Wyglądało na to, że ledwie małżonek wystygł, już jej się poprawiło. Mieli przed sobą zupełnie inną kobietę. Martin miał już okazję obserwować taką metamorfozę u  kobiet, które spędziły całe życie w  cieniu męża: jego śmierć zdejmowała z  nich to brzemię i  zaczynały odkrywać siebie. Nagle mogły słuchać własnych instynktów i  tak długo wypieranych pragnień, wyrażać swoje opinie bez obawy, że zostaną osądzone czy ośmieszone. – Mój mąż był kanalią – oświadczyła uroczystym tonem.

Irène spojrzała na nią pytająco. –  Wykonywał nielegalne aborcje u  nieletnich prostytutek. Proszę mnie nie pytać, jak do niego trafiały, nie mam pojęcia. Pewnie to właśnie w  tej sprawie wydzwaniali do niego późno wieczorem, a  on wychodził z  pokoju, żeby porozmawiać. Podejrzewam, że ktoś je do niego przysyłał. Wiem tylko, że zawsze wchodziły tylnymi drzwiami. Czasem to były bardzo młode dziewczyny. Alfonsi, pomyślał Servaz. To oni dzwonili do Martiala Hosiera w  sprawie rogówek –  jak policjanci nazywali dziewczyny stojące na ulicy. W  Tuluzie największe ich zagęszczenie znajdowało się teraz w  północnej części sektora Minimes-Barrière de Paris, w  Ponts-Jumeaux i  przy canal du Midi. Z  centrum wypędziły je uchwały władz miejskich i policja. A ponieważ wypychano je coraz bardziej na północ, ich sytuacja stawała się niepewna i niepokojąca, nie mówiąc już o  dyskomforcie mieszkańców nabrzeża, którzy co wieczór musieli oglądać balety dziewczyn i ich klientów. –  Często też spędzał noce poza domem. Nie jestem naiwna: wiem, że mój mąż bywał w  pewnych miejscach. Dostawał pieniądze, ale nie tylko: z pewnością pobierał też wynagrodzenie w naturze. Był wielkim konsumentem pornografii… i kobiet. I to nie ze mną zaspokajał swoje najniższe instynkty. Ziegler wpatrywała się w nią intensywnie. – Skąd pani o tym wszystkim wie? Wdowa wzruszyła ramionami. –  Jeśli się z  kimś przeżyło tyle czasu, zna się jego prawdziwą naturę, jego małe tajemnice, które przez wszystkie te lata próbował ukryć. – Servaz zobaczył, że kobieta stara się zebrać wspomnienia. –  Kiedy poznałam Martiala, był młodym mężczyzną świeżo po studiach, ambitnym, pociągającym, pełnym osobistego uroku i  zabawnym… Nie wiedziałam, że nosi maskę. Byłam wtedy młoda i  naiwna, przed nim byłam tylko w  jednym związku. Z  chłopakiem w moim wieku. Martial był starszy, dojrzalszy. Nie wiedziałam, jacy naprawdę są mężczyźni. Że to zwierzęta, świnie… A  potem stopniowo odsłaniał swoją prawdziwą osobowość, stawał się bardziej rozpustny, bardziej mroczny. Chciał ze mną robić rzeczy, na które się nie zgadzałam. Które mnie przerażały. Zaczął więc mną gardzić, upokarzać mnie. I chodzić na boki. Poza tym mówiłam wam: widziałam, jak te dziewczęta przychodziły do gabinetu. –  I  nigdy nie korciło pani, żeby się dowiedzieć więcej? Nigdy go pani nie śledziła? Nie zadawała mu pani pytań? – zdziwił się żandarm. Adèle Hosier pokręciła głową.

– Za bardzo bałam się tego, co mogłabym odkryć – odpowiedziała, wyraźnie zakłopotana. – On miał w sobie coś niezdrowego. Niepokojącego. Coś, co mnie przerażało. Poza tym mój mąż był apodyktyczny. Od czasu do czasu bywał też… przemocowy. Każde jej słowo przepełniała nienawiść. – Stosował przemoc fizyczną czy psychiczną? – Jedną i drugą. – I nigdy nie myślała pani o tym, żeby zawiadomić policję? – zapytała nagle Irène. Wdowa zamrugała, ale nie odpowiedziała na pytanie. –  Nigdy nie przyszło pani do głowy, że te… dziewczęta mogą potrzebować pomocy, że trzeba je ratować, wyrwać ze szponów sutenerów? Wie pani, jak one są tresowane? I kim są ludzie, którzy za tym stoją? – Ziegler wciąż patrzyła jej prosto w oczy. – W Tuluzie kontrolę nad nimi mają mafie ze Wschodu, z Albanii i  Afryki Środkowej. Straszliwie okrutni ludzie, zwłaszcza Albańczycy –  Irène mówiła jednostajnym, ale lodowatym tonem. – Odbierają bardzo młode dziewczęta rodzinom, trzymają w  zamknięciu, pozwalają, by inni mężczyźni gwałcili je jeden po drugim, biją, a potem wysyłają do Europy Zachodniej. Niech sobie pani wyobrazi, że ma pani szesnaście lat i nagle znajduje się pani z dala od domu, od rodziców, od braci i  sióstr, od swojego zwierzaka. Sama wśród tych świń… zamknięta w  jakimś brudnym pomieszczeniu… codziennie bita i gwałcona przez mężczyzn, którzy na panią wrzeszczą i robią z panią wszystko, co pieprznięty sadysta może zrobić młodej, bezbronnej dziewczynie. Niech sobie pani wyobrazi, że przypalają pani piersi papierosami, tatuują na pani skórze imię herszta bandy, jak na zwierzęciu. To właśnie spotkało dziewczęta, które znajdowały się pod władzą gangu Albańczyków rozbitego w  ubiegłym roku w Tuluzie. Gangi albańskie to w większości firmy rodzinne: ojciec, synowie. Ci dranie kontrolowali kilometr chodnika przy avenue des États-Unis. Myśli pani, że fakt, iż dziewczyny z  dnia na dzień zniknęły z  tuluskich chodników, ich powstrzymał? Ależ nie. Nadal zarządzali swoją siatką z  więzienia… dzięki wspólnikom, a także dzięki takim osobom jak pani. Adèle Hosier dygotała. –  Gdyby to ode mnie zależało, przed zapuszkowaniem obcięto by im jaja – syknęła Irène. –  Ale skubani mają szczęście: w  tym kraju istnieją prawa. Sędziowie, adwokaci. Jak również ludzie, którzy uważają, że rozmawianie z policją to zło. To wymarzony kraj dla takich kanalii. Mówiła surowym tonem i Servaz zobaczył, że Adèle Hosier jest wstrząśnięta.

– To nie moja wina – wybełkotała kobieta. Jej dolna warga drżała. –  Widziała pani sygnały. Widziała pani małoletnie dziewczęta, które przewijały się przez gabinet męża, i  nie zrobiła pani ani nie powiedziała nic. Wolała pani… zamknąć oczy. – To nie moja wina – powtórzyła wdowa, ocierając łzy, które zawisły jej na skraju powiek. –  Możliwe, że nauczono panią nie donosić, mówiono, że donosicielstwo to proceder przypominający mroczne czasy. Gówno prawda –  wyrzuciła z  siebie Irène. –  A  co z  tą wspaniałą zasadą, według której milczenie oznacza przykładanie ręki do jeszcze większej zbrodni w  czasach, gdy dzięki prawu do milczenia rozkwita barbarzyństwo? Gdy nasze wielkie zasady rozbijają się o  zdziczenie, które ma tylko jeden cel: obrócić je na własną korzyść. Jeśli ma pani choćby mgliste pojęcie na temat tożsamości mordercy, jeśli sądzi pani, że wie, kto może za tym wszystkim stać, radzę pani, żeby nam pani o  tym powiedziała. Teraz. Proszę nie zapominać, że ten człowiek zabił nie tylko pani męża, ale również syna. Mięśnie twarzy Adèle Hosier drżały. –  Uwierzcie mi, że nie wiem! –  zawołała, a  jej głos aż wibrował od wściekłości i bólu. Irène ani drgnęła. Czekała. Na chwilę zapadła cisza. – Kiedy wróciliśmy do domu po śmierci Timothéego, w salonie znaleźliśmy jego psa. Był martwy. Ktoś napisał na nim fluorescencyjną farbą „witaj”. I zaraz potem był tamten wybuch. To jasne, że ktoś czekał, żeby nas złapać w pułapkę. – Gdzie jest ten pies? – Martial zakopał go w ogrodzie. Ziegler odwróciła się do Engueharda, który natychmiast wstał i wyszedł. – Do pani męża ktoś dzwonił. Z  całą pewnością jego wyjazd był reakcją na ten telefon. – Irène patrzyła wdowie prosto w oczy. – Niech się pani zastanowi. To był ktoś, komu ufał. W  każdym razie na tyle, żeby wypuścić się samotnie w góry po tym, co się stało z waszym synem. Kobieta pokręciła głową. – Mój mąż nikomu nie ufał… – Zawahała się przez chwilę. – Ale myślę, że w ostatnim czasie się bał. – Bał się? – Tak. Nie w Tuluzie. Kiedy przyjeżdżał tutaj…  

–  Pobierzcie próbki DNA z ciała tego zwierzaka, zbadajcie farbę i sprawdźcie, jakie sklepy w okolicy sprzedają takie oczojebne badziewie. I przeszukajcie cały ten pieprzony dom: może ten, kto podrzucił psa, zostawił jakiś ślad –   powiedziała Irène, przyglądając się, jak dwaj technicy w  nitrylowych rękawiczkach, które ślizgały się na mokrej czarnej sierści uwalanej czerwonawą ziemią, niezdarnie wydobywają z  czarnej dziury martwego psa. Zwierzę miało zamknięte oczy i  wyglądało na pogrążone we śnie. Zwróciła się do Servaza: –   Nielegalne aborcje. Dwie ofiary ucharakteryzowane na ciężarne kobiety. I trzecia wykastrowana. Chyba zaczynamy łapać wątek, co? Servaz w zamyśleniu pokiwał głową. Przemknęła mu pewna myśl – ale było jeszcze za wcześnie. Myśl ta napełniała go jednocześnie nadzieją i  trwogą. Z zadumy wyrwał go dźwięk telefonu Ziegler. – Znaleźli kamerę w piwnicy Marchassona – powiedziała, wkładając smartfon z  powrotem do kieszeni. –  Miniaturową, która automatycznie wykrywa ruch i  wysyła powiadomienie na telefon, z  diodami LED na podczerwień i  obiektywem szerokokątnym. Była przyczepiona nad szafką kuchenną. Obejmowała całą powierzchnię. W  pomieszczeniu było też kilka hiperczułych mikrofonów, tak że Marchasson słyszał każdy ruch Marianne. Prowadząc śledztwa, Servaz spotkał się już z takimi kamerami szpiegowskimi ledwie większymi od palca. Można je było kupić w  Internecie za mniej niż pięćdziesiąt euro. Po raz kolejny pojawiało się pytanie, gdzie Marianne przebywała wcześniej, przez wszystkie te lata, skoro, jak twierdził sąsiad, w piwnicy spędziła dopiero ostatni okres.   Léa Delambre wróciła z balkonu do pokoju. Zerknęła na zegarek. Do wyjazdu do szpitala zostało jej jeszcze pół godziny. Weszła za kuchenną ladę i zrobiła sobie kolejną kawę w  półautomatycznym ekspresie z  młynkiem i  dyszą spieniającą. Okna jej salonu wychodziły na promenade du Bazacle, i  był to jeden z najpiękniejszych widoków w Tuluzie. Z mieszkania na czwartym piętrze widać było z  jednej strony młyny, śluzę Saint-Pierre i  Notre-Dame-de-la-Daurade, z drugiej kaplicę Saint-Joseph-de-la-Grave, a na wprost Garonnę i jej mosty. Tego ranka słońce powoli przebijało się przez mgłę unoszącą się nad rzeką, ale dało się już wyczuć nadciągający żar, jak na płótnie Turnera. Zwodniczo idylliczny obrazek. Jak plaster naklejony na rany miasta. Przemoc, występek, handel narkotykami, zamieszki –  w  ostatnich latach utraciło ono część swojej niewinności i  radości życia. Wstrząsana coraz gwałtowniejszymi konwulsjami Tuluza stała się przestrzenią pełną napięć i rozdarć.

Efekty takiego stanu rzeczy Léa widziała nawet w  szpitalu, gdzie stosunki z  rodzicami dzieci, które leczyła, stawały się coraz bardziej nerwowe: zdarzali się tacy, którzy sądzili, że wiedzą więcej niż lekarz, ponieważ przeczytali parę artykułów w  Internecie, tacy, którym religia nie pozwalała uścisnąć dłoni kobiety, tacy, dla których lekarz od zawsze jest przedstawicielem burżuazji, a więc wrogiem klasowym… Wyglądało na to, że na całym świecie dzieje się tak samo. Léa wyłączyła telewizor nastawiony na kanał informacyjny, gdzie jeden z tych trybunów, którzy codziennie rozdmuchiwali żar emocji rozpalających ten podzielony kraj, wyrzucał z  siebie puste słowa i  ostateczne prawdy. Dopóki jedyną reakcją na zepsucie i zaniedbania będzie ideologia, nie wyjdziemy z tego, pomyślała. Sięgnęła po telefon. Zawahała się. Co by na to powiedział Martin? Wiedziała, że miałby jej za złe. Że poczułby się zraniony, wściekłby się na nią. Martin był zbyt prawy, zbyt uczciwy, zbyt wymagający wobec siebie i innych, by zrozumieć to, co zamierzała zrobić. Potraktowałby to jako zdradę. Ale to nie była zdrada. To była próba odzyskania równowagi, poukładania sobie rzeczywistości. Wybrała numer. – Halo? Mówi Léa…

34 – Sposób działania ten sam co w przypadku tamtych dwóch – stwierdziła dwie godziny później doktor Fatiha Djellali, którą oglądali na ekranie. – Jeden bardzo silny cios w potylicę doprowadził do utraty przytomności. Kiedy gość się ocknął, musiał już być związany. Bardzo się wyrywał: na nadgarstkach i  kostkach nóg widać głębokie rany. Tym razem nie musieli długo czekać na sekcję. W  związku z  kolejnym morderstwem wszystkie procedury zostały przyśpieszone. Servaz zauważył, że patolożka włożyła wiszące kolczyki, a  jej makijaż –  czarna kredka i  róż na policzkach –  był mocniejszy niż poprzednio. Pomyślał, że jest piękna. Zanim spotkał Léę, kilka razy miał ochotę zaprosić doktor Djellali na kolację, ale za każdym razem stawała mu przed oczami taka, jaką widywał ją najczęściej –   w  trakcie krojenia trupów za pomocą skalpeli i  haków, zimnych narzędzi chirurgicznych lśniących w blasku lampy bezcieniowej – posągową władczynię krainy umarłych, ziemskie wcielenie japońskiej bogini Izanami czy nordyckiej Hel, i rezygnował. –  Śmierć nastąpiła w  wyniku masywnego krwotoku spowodowanego odcięciem penisa i  jąder –  mówiła dalej beznamiętnym tonem, wskazując na paskudną ziejącą ranę na wysokości miednicy. I wtedy Martin zrozumiał, dlaczego się wycofał: zastanawiał się, co się stanie, gdy Fatiha go dotknie, kiedy oboje będą nadzy. Czy nie przyjdzie mu wtedy do głowy, że tymi samymi dłońmi odzianymi w rękawiczki kilka godzin wcześniej macała naczynia krwionośne, kończyny i genitalia zmarłych?   Godzinę później Irène zwołała swoją grupę śledczą w  niewielkiej sali zebrań posterunku żandarmerii. Zmęczone twarze, zaczerwienione oczy. Z  pewnością niektórzy wątpili, czy wytatuowanej i wypiercingowanej czterdziestoletniej pani kapitan, która wróciła z  dalekich krajów, gdzie przebywała z  powodów dyscyplinarnych, wystarczy umiejętności i zimnej krwi, by rozwiązać tę sprawę. Możliwe, że byli i  tacy –  choć oczywiście zdarzali się coraz rzadziej –  którzy uważali, że kobieta w ogóle nie powinna dowodzić grupą śledczą.

Ostatnim razem Servaz nakreślił profile psychologiczne przynajmniej czwórki siedzących przy stole funkcjonariuszy. Młoda piegowata funkcjonariuszka: nieśmiała. Brak pewności siebie. Takiej lepiej zadawać pytania zamknięte. Hipster: buntownik. Wiecznie na nie, szukający konfrontacji. A  także mądrala, świeżo upieczony absolwent szkoły, przekonany, że stare metody już się przeżyły. Ale nie brak mu dobrych pomysłów. Zachęcać go do formułowania propozycji, ucierać nosa konstruktywną krytyką. Enguehard: pedant, perfekcjonista, przywiązujący zbyt wielką wagę do szczegółów, przez co brak mu wizji całości. Ale świetny w robieniu notatek. I wreszcie wysoki gość, który bez przerwy mówił coś do ucha sąsiada: gaduła. Żeby nie utonąć w niekończących się dygresjach, jak najrzadziej dopuszczać go do głosu. – Co mamy? – zapytała bez wstępów Ziegler. Enguehard się zawahał. – Cóż… telefon, który nam przekazał kapitan Servaz – zaczął. – Znaleziony w  lesie. Mamy już wyniki analizy daktyloskopijnej: to rzeczywiście są odciski palców Marianne Bokhanowsky. Telefon został użyty tylko raz, do wykonania połączenia, które odebrał kapitan Servaz. Czekamy na wyniki badania włosów znalezionych w syfonie zlewu. Irène zerknęła w kierunku Martina, który w milczeniu skinął głową. – Wróćmy do zabójstw Timothéego i Martiala Hosierów – powiedziała. – Jak tam rewizja? Poprosili dochodzeniówkę w  Tuluzie o  przeszukanie tamtejszego gabinetu i domu Martiala Hosiera. – Trwa… – Sprawdźcie jego konta bankowe, znajdźcie notariusza, jeśli takowego miał, zadzwońcie do skarbówki i  zróbcie listę wszystkich jego nieruchomości. Przesłuchajcie też sąsiadów w  sprawie tych dziewcząt i  innych ewentualnych gości. Przejrzyjcie miejsca logowania jego komórki. Skontaktujcie się z  operatorami. Jego żona twierdzi, że często spędzał noce poza domem. Poproście dochodzeniówkę w  Tuluzie, żeby przeszła się po lokalach i  dowiedziała się, gdzie bywał. Niech ludzie z  Écofi sprawdzą, co robił z  pieniędzmi. –  Écofi to brygada finansowa wydziału dochodzeniowego żandarmerii. – Co jeszcze mamy? – zapytała po chwili. – Ślady DNA z miejsc zbrodni: niedopałki? Mocz? – Nie ma tego w pliku – odpowiedział jeden z uczestników. Ktoś odwrócił w  stronę zebranych ekran swojego laptopa. Portret pamięciowy. Mężczyzna o  regularnych rysach, między trzydziestym

a  pięćdziesiątym rokiem życia, włosy krótkie, średnie usta, średni nos, średni odstęp między oczami: krótko mówiąc, rysunek nienadający się do niczego. –  To jest portret pamięciowy faceta, który wysiadł z  czarnej furgonetki, sporządzony na podstawie zeznań sąsiada Marchassona –  wyjaśnił żandarm żałosnym tonem. – Mówi, że widział go krótko i w zasadzie w trzech czwartych od tyłu. –  Nie nadaje się –  ucięła Ziegler. –  Zapomnijcie o  tym, moglibyście stracić czujność wobec innych twarzy. Co jeszcze? –  List, który Gildas Delahaye znalazł w  swojej skrzynce, jest w  trakcie analizy grafologicznej. – W trakcie? To zajmuje aż tyle czasu? – Biegły ekspert z sądu w Pau jest na wakacjach. Irène szeroko otworzyła oczy. – I nie mają pod ręką nikogo innego? – zapytała z niedowierzaniem. Servaz uważał, że między ekspertyzą „techniczną” pisma, której zadaniem jest potwierdzenie rękopisu albo wyłapanie fałszerstwa za pomocą rygorystycznego protokołu, a  badaniem grafologicznym, na którego podstawie rzekomo ustala się osobowość autora, istnieje wielka różnica. To drugie, spopularyzowane przez literaturę i  kinematografię, budziło w  nim ograniczone zaufanie. – Może moglibyśmy skorzystać z opensource’owych narzędzi do stylometrii? – zaproponował hipster, któremu poprzednio utarła nosa. – Czego? –  Stylometria pozwala rozpoznać tożsamość autora tekstu dzięki analizie ilościowej cech stylu –  wyjaśnił brodacz. –  Na przykład dziennikarze i  członkowie społeczności związanej z  bitcoinem od lat usiłują odkryć prawdziwą tożsamość Satoshiego Makamoto: to pseudonim, za którym się ukrywa legendarny twórca tej kryptowaluty. Mówi się nawet, że NSA już ją poznał właśnie dzięki stylometrii. Niektóre z  tych narzędzi znajdują się w wolnym dostępie. Zgromadzeni spojrzeli na niego tak, jakby mówił do nich w obcym języku. –  Mamy listę furgonetek Peugeota i  salonów sprzedaży? –  zapytała Ziegler, nie zwracając uwagi na to, że mu przerwała. Piegowata policjantka wyjęła dwie kartki. To właśnie ją wraz z  jeszcze jednym funkcjonariuszem Irène wysłała do sprzedawców i  właścicieli samochodów.

– A co z tą stroną na Facebooku? – zapytała, mając na myśli profil „Milicja na rzecz Samoobrony Doliny Aiguesvives” i  posty nawołujące mieszkańców doliny do wzięcia spraw w swoje ręce. – Kontaktowaliście się z cyberjednostką? Wiemy, kto za tym stoi? – Wysłali zapytanie do administracji Facebooka – odparł hipster. – Czekają na odpowiedź. Pokazał im wydruk warunków poufności serwisu Zuckerberga. Servaz przeczytał: „Na poziomie międzynarodowym możemy udostępniać informacje na Twój temat organom ścigania w  odpowiedzi na wezwanie sądowe w  przypadku opartego na dobrej wierze przekonania, że mamy taki obowiązek w  świetle prawa. Możemy odpowiadać na wezwania i  nakazy, gdy w  dobrej wierze uznamy, że jest to wymagane przepisami prawa danej jurysdykcji, dotyczy użytkowników z  danej jurysdykcji i  jest zgodne ze standardami międzynarodowymi”. Innymi słowy ludzie Zuckerberga roszczą sobie prawo do odrzucenia „w  dobrej wierze” stuprocentowo legalnego wniosku. W  ich logice prawo Facebooka stoi ponad prawami wszystkich państw, w których firma jest obecna, a  nawet ponad porozumieniami międzynarodowymi. Co na to władze sądowe tych krajów? –  zastanawiał się zaskoczony Servaz. Przecież sprawa dotyczy, bagatela, dwóch i pół miliarda ludzi. Ziegler powiodła wzrokiem po niewielkim zgromadzeniu. Nie było czym rozniecić entuzjazmu. A  przecież to dopiero początek… Śledztwo kryminalne takich rozmiarów to ultramaraton na Mont Blanc. Pierwsze dni są raczej łatwe: zapasy energii, wola walki i  adrenalina są na najwyższym poziomie. Wkrótce zacznie się niedosypianie, wątpliwości, krytyka i presja ze strony przełożonych –  chyba że bardzo szybko trafią na poważny trop albo zabójca ułatwi im zadanie własną niezręcznością, ale na to Ziegler nie liczyła; mieli do czynienia z jednym lub kilkoma supermordercami, którzy nie pozostawiają swoim ofiarom żadnych szans: niczym dorosłe orki, wielkie żarłacze białe, krokodyle nilowe, spinozaury… –  Wiem, co czujecie –  powiedziała, podnosząc głos. –  Mamy bardzo mało tropów i  nowe morderstwo. A  przecież rozwiązanie jest tutaj –  wskazała im zapieczętowaną torebkę –  w  masie danych, którymi już dysponujemy! To tutaj jest informacja, która nam się wymyka, szczegół, który wszystko wyjaśni. Nie zniechęcajcie się. Prasa, przełożeni będą na was naciskać. Ale czas śledztwa to

nigdy nie jest czas mediów, a kiedy zatrzymamy sprawcę, wszyscy zapomną, ile to trwało. – Chyba że będą nowe trupy – zauważył hipster. Wśród zebranych zapanowała cisza. Gość otwarcie prowokował przełożoną. Servaz zerknął na Irène, spodziewając się jakiejś ciętej riposty. Ale ona tylko zmierzyła wysokiego młodzieńca o  obfitej i  nieskazitelnie przyciętej brodzie zimnym spojrzeniem. Była ponad to. – Pamiętajcie o raportach – zakończyła.   Ruszyli wąskimi uliczkami w  stronę hotelu. Servaz miał wrażenie, że zmieniło się nawet powietrze i  panująca dookoła cisza. To nie było to samo miasto, do którego przyjechali. Od teraz to była dolina, w której popełniono trzy straszliwe morderstwa. I  wcale nie było pewności, że kiedyś zdoła się z  tego podnieść, pozbyć się tej etykiety. Chyba że zmieni nazwę, jak Bruay-en-Artois. Pani mer czekała na nich w  ratuszu, w  pomieszczeniu większym niż sala posiedzeń rady miasta. Wystarczająco dużym, by pomieścić dwustu mieszkańców Aiguesvives, którzy przybyli, by wysłuchać wspólnej konferencji merostwa i żandarmerii. Gdy weszli do środka, Servazowi nie umknęło panujące w  sali zniecierpliwienie i  podenerwowanie. Ze wszystkich stron słychać było przyciszone rozmowy, które z pewnością staną się głośniejsze, jeśli zgromadzeni nie otrzymają jakichś wyjaśnień. Można było wyczuć napięcie unoszące się między rzędami krzeseł. Przeszli środkową alejką w  kierunku podwyższenia, gdzie pod kryształowymi żyrandolami, które przywodziły na myśl chwalebną, ale minioną epokę, za długim stołem królowała Isabelle Torrès w otoczeniu kilku urzędników miejskich. Isabelle Torrès przez swoją sylwetkę bardziej niż do nieco zmatowiałego złota Republiki pasowała Servazowi do sportów na świeżym powietrzu – z łatwością wyobraził ją sobie w  uprzęży wspinaczkowej, operującą karabińczykami i oprzyrządowaniem asekuracyjno-zjazdowym w górskiej ścianie. Podobała mu się. Surowa skała, na której może się oprzeć miasteczko pokroju Aiguesvives. Solidna pasterka. Na Irène czekało puste krzesło i  mikrofon po lewicy pani mer. Miejsca dla Martina nie przewidziano, kiedy więc zobaczył, że pierwsze rzędy są zajęte, usiadł w piątym. Ziegler weszła za duży stół i nie witając się z nikim, usiadła na swoim krześle, z  płonącymi policzkami, bacznie obserwowana przez dwieście

par oczu. Gospodyni ratusza kilka razy stuknęła w  mikrofon i  gwar rozmów ucichł. – Dobry wieczór – powiedziała. – Nie słychać! – zawołał ktoś z końca sali. Isabelle Torrès miała zmęczoną twarz i zaczerwienione oczy. Przyciągnęła do siebie mikrofon, który stał przed Irène. –  Dobry wieczór państwu –  tym razem w  głośnikach rozległ się jej silny, czysty głos. Teraz dla odmiany w  jednym z  żyrandoli nad jej głową zaczęła migotać żarówka. Pani mer spojrzała w górę. – To również będę musiała zgłosić serwisantom – zażartowała. Kilkoro widzów odpowiedziało jej lekko wymuszonym śmiechem. Zebrani zrozumieli jednak, że chciała w ten sposób powiedzieć, jak to jest, gdy człowiek musi przez cały czas o wszystkim myśleć, a i tak wciąż słyszy te same skargi. – Macie już trop? – zawołał nagle jakiś emeryt, najwyraźniej niewrażliwy na nastrój mówczyni. –  Dojdziemy do tego, Roger –  odparła Isabelle Torrès znużonym tonem. – Kapitan Ziegler z wydziału dochodzeniowego w Pau, która siedzi po mojej lewej stronie, zgodziła się nam przekazać najnowsze wieści. Oczywiście pewnych informacji istotnych dla śledztwa nie będzie mogła ujawnić. –  Po co więc cały ten cyrk, skoro zamierzacie nam powiedzieć to, co już wiemy? –  zawołała apodyktycznym tonem kobieta o  długich siwych włosach w stylu newage’owej Indianki, w okularach z fluorescencyjnymi oprawkami. Na sali rozległy się pomruki aprobaty. Pani mer wykonała nieokreślony ruch dłonią w kierunku Irène, która siedziała z zaciętą miną.   –  Przepraszam –  powiedziała Ziegler godzinę później. –  Byłam naprawdę beznadziejna. –  Trudno być specjalistą od wszystkiego –  potwierdziła Isabelle Torrès, prowadząc ich bojowym krokiem przez wąski korytarz. Otworzyła drzwi swojego gabinetu i wpuściła ich do środka. – Ale rzeczywiście obawiam się, że pani wahania były… przeciwskuteczne. Servaz zobaczył, że Irène zbladła. W  języku dyplomatycznym słowa Torrès oznaczały: „Tak, dziewczynko, nie oszukujmy się, byłaś do niczego”. Trzeba przyznać, że Ziegler trochę się plątała, a zdystansowana postawa w krzyżowym ogniu pytań wcale jej nie pomogła. Posiedzenie, którego atmosfera bardzo

szybko stała się gorąca, zakończyło się pośród kakofonii okrzyków oburzenia, inwektyw i protestów. Zamknąwszy drzwi, pani mer odwróciła się w stronę Ziegler i Servaza. –  Powtórzę pierwsze pytanie, które padło z  sali: macie jakiś trop? Bardzo panią proszę o dobre wieści. – Obawiam się, że jeszcze nie. Czy jeśli przekażę pani aktualne informacje, mogę być pewna, że nie wyjdą one poza te ściany? W oczach Torrès pojawił się błysk irytacji. – Oczywiście. Ziegler streściła jej stan śledztwa i powiedziała o wynikach, na które czekają. Rozmówczyni wysłuchała jej, kiwając głową. – Rozumiem, że śledztwo dopiero się zaczyna, ale mimo wszystko kiepsko to wygląda – podsumowała ponuro. – Nie będzie łatwo – przyznała Ziegler. – Mamy do czynienia z kimś dobrze przygotowanym, inteligentnym, zdeterminowanym i  ostrożnym. Nie ma co oczekiwać, że popełni wiele błędów, ale prędzej czy później się pomyli. Zawsze tak jest. Isabelle Torrès posłała jej ostre spojrzenie. Jego intensywność zaskoczyła Irène i  wywołała mrowienie wzdłuż jej kręgosłupa, co bynajmniej nie było nieprzyjemne. Następnie pani mer wyszła na balkon, a Servaz i Ziegler do niej dołączyli. Rozpościerał się przed nimi widok na dachy Aiguesvives otoczone ze wszystkich stron lesistymi zboczami, którego tło stanowiły najwyższe szczyty. Słyszeli pomruk miasta, ale nie można było tego porównywać z Tuluzą: warkot kilku samochodów, wściekły ryk motocykla rozdzierający ciszę, dochodzący z  oddali rap z  przewagą basów. Gospodyni tego miejsca, która stała wsparta łokciami o balkonową poręcz, odwróciła się do nich. – Dużo się zastanawiałam nad tym, kto z naszej doliny mógłby popełnić całe to zło… Nadstawili uszu. – I? – zapytała Ziegler, stając obok w tej samej pozycji. –  Nie znajduję wśród tutejszych mieszkańców człowieka, który byłby do czegoś takiego zdolny. Dopuszczaliście taką możliwość, że morderca nie jest stąd, że pochodzi z zewnątrz? Ziegler zmarszczyła brwi. – Chce pani powiedzieć, że to ktoś, kto dał się zamknąć razem z nami w tej dolinie, ale tutaj nie mieszka? Że przyjechał tu niedawno? Skinęła głową.

Wilk, który wśliznął się między owce, pomyślał Servaz. Miał wrażenie, że jego uszu dobiegł jeszcze jeden dźwięk, z oddali. Może gdzieś zagrzmiało. –  Ciekawa teza –  przyznała Ziegler. –  Ale proszę mieć na uwadze fakt, że sprawca tych zbrodni to spec od udawania, kłamstw, noszenia masek. Że ma podwójną naturę. To może być ktoś znacznie bliższy, niż sądzicie, ktoś, kogo znacie; i  kto zna was wszystkich… od dawna. Osoba wolna od wszelkich podejrzeń. Inaczej Martial Hosier nie pojechałby sam na tamto spotkanie. –  Zatrzymała spojrzenie na dachach miasta. – Myślę, że jest wręcz przeciwnie, że morderca rozpływa się w tutejszej społeczności jak cień, że jest jednym z was, że mijacie go codziennie, znacie jego twarz. Ale jest ostatnią osobą, którą moglibyście podejrzewać. Irène mówiła teraz głosem nieco głębszym, bardziej ochrypłym, i  Servaz zobaczył, że jej słowa robią na pani mer wrażenie. Że przyprawiają ją o  gęsią skórkę. Nagle usłyszał przytłumione, ale wyraźne odgłosy burzy. – Rozmawiałam dzisiaj z DIRSO – powiedziała Torrès, ściszając głos. – Nie są optymistami, sądzą, że prace potrwają dłużej niż przewidywali. Mamy dwa trupy i  mordercę na wolności. Oraz lokalną społeczność, która zaczyna być nerwowa. Musicie znaleźć sprawcę. Szybko. W  przeciwnym razie sprawy wymkną się spod kontroli. – O czym pani mówi? Kobieta wyjęła z kieszeni kartkę i podała ją Irène. Wydruk wpisów z portali społecznościowych.   Dlaczego chroni pani zabójcę? To ktoś z pani ludzi? Torrès, jesteś zerem. Wynoś się stąd. Jeśli nie, my cię wypieprzymy. Sprawca to na pewno ktoś z  klasy średniej, nie ma sprawiedliwości w  tym kraju, ale to się zmieni. Jesteś idiotką, Torrès, jesteś niekompetentną zdzirą.   Servaz znowu pomyślał o zdarzeniach, do których doszło w siedemdziesiątym drugim w  Bruay-en-Artois. W  mieście na północy Francji dotkniętym bezrobociem z  powodu zamknięcia kopalń na nieużytkach w  pobliżu domu pewnego notariusza znaleziono uduszoną nastolatkę pochodzącą z  ubogiej rodziny. Idealny sprawca – antypatyczny burżuj, korzystający z usług prostytutek członek lokalnego klubu Rotary –  i  domagający się sprawiedliwości drobni mieszkańcy; stronniczy sędzia, komitet ludowy wspierany przez Jeana-Paula Sartre’a, prasa, która zrobiła z całej sprawy powieść w odcinkach i symbol walki

klas. O  aferze było głośno przez wiele miesięcy. To samo czeka ich tutaj, jeśli bardzo szybko nie znajdą winowajcy. –  Siedzimy na beczce prochu, to może w  każdej chwili eksplodować – stwierdziła Isabelle Torrès. Oklepana, ale celna metafora, pomyślał. Która teraz pasuje do całego kraju. Ciemnym niebem wstrząsnął o  wiele już bliższy grzmot, a  ich włosy zmierzwił nagły powiew wiatru.

35 Kiedy wychodzili z ratusza, zadzwonił telefon Irène. – Ziegler, słucham. Odblokowała centralny zamek i stanęła przy otwartych drzwiach samochodu. Mimowolnie naśladując jej ruchy, sam stanął przy swoich. Zauważył, że jakieś dziesięć metrów dalej na nieruchomym skuterze siedzi nastolatek w  bluzie z  kapturem naciągniętym na czoło i  ich obserwuje. Przeniósł wzrok na Irène. Niebo znowu zadrżało. – Dobrze, dziękuję. Jedziemy tam – powiedziała Ziegler. Rozłączyła się i usiadła za kierownicą. – Lista pracowników kamieniołomu –  rzuciła, gdy tylko Martin usiadł obok niej. –  Jedno z  nazwisk kliknęło. Grégory Boscher. Ma kartotekę. Cholernie długą. Ruszyli. Servaz zerknął w  lusterko wsteczne. Z  początku skuter podążał za nimi, ale potem odbił w poprzeczną ulicę. Wyjechali z miasta i skręcili w stronę gór – tam, gdzie kamieniołom odcinał się w zboczu góry potężną szarą raną. Gdy przejechali jakieś dwa kilometry i pięli się po ostatnich zakosach, rozpętała się burza i na przednią szybę chlustały strumienie wody. Kiedy wjechali za bramę kamieniołomu i  minęli tablicę z  napisem TEREN ROBÓT, WSTĘP WZBRONIONY, mimo rozpaczliwej pracy wycieraczek z  powodu rzęsistej ulewy niewiele widzieli. Range rover i  mini countryman wciąż stały na miejscu. Servaz zerknął na zegarek. 20.12. Najwyraźniej dzień pracy się jeszcze nie skończył. Gdy wyszli na deszcz, Martin pożałował, że nie wziął kurtki, bo koszula natychmiast mu przemokła. Weszli po stopniach baraku i nie zatrzymując się, minęli Lucille. – Co wy…? – oburzył się Gence, ujrzawszy, jak wpadają do biura. – Gdzie jest Grégory Boscher? – zapytała Ziegler, wyciągając jakiś dokument. Nie był to nakaz, ale trzymała kartkę zbyt daleko, by drobny jegomość zdołał to zauważyć. – Czego od niego… – GDZIE ON JEST?

Gence schował głowę w  ramiona. Znał swoje miejsce w  łańcuchu pokarmowym. –  Są w  trakcie robót strzelniczych –  odpowiedział. –  Grégory jest dzisiaj strzałowym. Odpowiada za detonację. Musicie zaczekać, to niebezpieczne. – Robót strzelniczych? – powtórzyła Ziegler. – W skale wierci się otwory o ściśle określonych parametrach w zależności od tego, ile surowca trzeba pozyskać, i  wkłada się do nich materiał wybuchowy. Detonacja odbywa się za pośrednictwem zapalników elektrycznych umieszczonych w  głębi otworów, o  wyznaczonej porze, żeby ograniczyć jej wpływ na środowisko, który mierzy się za pomocą sejsmografów. Wybuch nastąpi za kilka minut. – Gdzie to się odbywa? Gence wykonał nieokreślony ruch ręką. Znowu minęli Lucille i wyszli w sam środek nawałnicy. Stanęli na skraju urwiska. Servaz poczuł, że szumi mu w uszach. Miał lęk wysokości. Nie taki jak James Stewart w  filmie Zawrót głowy, ale prawie. Akrofobia… Pod ich stopami otwierała się otchłań kamieniołomu, a po czarnym niebie tańczyły blade światła błyskawic. Wciągnął w  płuca wilgotne powietrze, zamknął oczy i  po chwili je otworzył. A potem zmrużył, ponieważ deszcz zacinał mu w twarz. Wielki amfiteatr pod gołym niebem, urwiska, strome drogi, po których krążyły olbrzymie wywrotki o potężnych kołach ze skrzyniami pełnymi kamieni i  długie dywany taśmociągów transportujące kruszywo do rozdrabniarek: wszystko to przywodziło Servazowi na myśl diabelski krąg z kamienia i metalu. Do tego piekielne odgłosy: hałas maszyn kruszących, metaliczny dźwięk kamiennych bloków wpadających do skrzyń wywrotek, wibracje obciążonych taśmociągów, ostre piski czujników cofania ciężarówek. I – aby dopełnić obrazu –  grzmoty. Servaz zastanawiał się, czy robotnicy nie powinni przerwać działań i  zaczekać do końca burzy. Kto o  tym decyduje? Pewnie Gence. Ale takie operacje muszą się odbywać według ściśle określonych norm. Nagle poczuli, jakby zatrzęsła się ziemia. Servaz cofnął się o krok. Ze ściany po drugiej stronie wielkiej niecki jak dym z lufy armatniej uniósł się obłok pyłu i  skalnych odłamków. Zapowiedź detonacji… Policjant przełknął ślinę. Woda spływała mu na kark, moczyła kołnierz. Spojrzał na Ziegler. – Chodźmy – zakomenderowała. Cholera. Ruszył za nią zakrzywionym brzegiem niecki w  stronę drogi prowadzącej w dół, na poziom, na którym pracował zespół strzelniczy. Zobaczył trzech mężczyzn ubranych w kombinezony robocze i kaski – jednym z nich na

pewno był Grégory Boscher. W  przerywanym świetle błyskawic krajobraz nieustannie się zmieniał: szczyt kamieniołomu, gdzie strugi deszczu smagały krzaki, był pogrążony w  ciemności, a  dno oświetlały potężne lampy przymocowane do pracujących tam maszyn. Na siatkówce jego oka przez kilka sekund utrzymywał się rysunek szczególnie jasnej błyskawicy. Kiedy zaczęli iść stromą drogą łączącą poziom górny z  dolnym, Martin poczuł się jak speleolog zapuszczający się do wielkiej podziemnej groty. Ludzie na dnie niecki zauważyli ich i patrzyli teraz w ich stronę. Uświadomił sobie, że tylko oni dwoje nie mają kasków. Na kawałku płaskiego terenu w  połowie wysokości wyrobiska trzech mężczyzn przyglądało się urządzeniu umieszczonemu na trójnogu – może był to sejsmograf. Wielki obłok pyłu opadał wreszcie z powrotem w nasycone wilgocią powietrze. Jeden z robotników odwrócił się w ich stronę i zmrużył oczy. – Hej, wy! Co tu robicie? Tutaj nie wolno wchodzić! Gdzie macie kaski? – Grégory Boscher? – rzuciła Irène. Gość spojrzał na nich i  jego oczy się zmieniły. Nagle zalała je czerń, którą dobrze znali. – Tak? – zapytał ochrypłym głosem. Ale chwilę później już pędził w przeciwnym kierunku. Szybki jak zając, który usłyszał strzał z dwururki. – Cholera! – jęknęła Ziegler i rzuciła się za nim w pościg. Servaz ruszył za nią. W  agresywnym blasku lamp nie było wielu miejsc, w  które można by uciec. Boscher galopował stromą drogą w  stronę płaskiego dna wyrobiska. Nagle zboczył z trasy i zniknął im z pola widzenia, pochłonięty przez wielką dziurę. Podeszli na jej skraj i  zobaczyli, jak na poły biegnąc, na poły się potykając, pokonuje urwiste ziemno-żwirowe zbocze, które kończyło się na wysokości wielkich kruszarek i taśmociągu. W chwili, gdy Servaz puścił się za nim po osypisku, a  Ziegler, włączywszy najwyższy bieg, ruszyła drogą, wszystkie światła w kamieniołomie zgasły. – Kurwa! – zaklął Martin. Z  zaskoczenia potknął się i  poturlał po zboczu, raniąc plecy i  ręce na szorstkim żwirze. Podniósł się i znowu ruszył w dół, zdezorientowany brakiem światła, usiłując utrzymać równowagę na niestabilnym podłożu, które osuwało mu się spod stóp, tworząc pod nim i  wokół niego warczącą żwirową lawinę. Gdzie się podział Boscher? Od czasu do czasu wnętrze kamieniołomu oświetlał blask błyskawicy i  Servaz czuł paraliżujący zawrót głowy, gdy widział, że

znajduje się w  połowie wyrobiska, a  zbocze jest o  wiele bardziej strome, niż sądził. Nagle się zatrzymał. Zamarł w  bezruchu. Tuż obok niego ktoś był… Jakby jakaś postać, po jego prawej stronie, przyczajona w  cieniu. Kolejny błysk i  go zobaczył: Boscher wpatrywał się w  niego natarczywie, błyskając spod daszka kasku płonącymi czystą wściekłością oczami. W  następnej chwili mężczyzna rzucił się na niego, chwycił go za kołnierz koszuli i zaczął spychać w dół. Servaz usiłował się uwolnić, ale tamten był od niego wyższy i silniejszy. Martin poczuł, jak ogarnia go strach: facet chciał go zepchnąć w otchłań. Chwycił oprawcę, by pociągnąć go za sobą, i tak obaj z krzykiem runęli w dół. Kiedy Servaz wylądował na wibrującym podłożu, poruszającym się i  trzęsącym jak ruchome schody, coś bardzo ostrego boleśnie wbiło mu się w  plecy. To nie było jedno ostrze: pod plecami, ramionami i  pośladkami miał dziesiątki wibrujących ostrych krawędzi. Powierzchnia, na której leżał, przemieszczała się. Taśmociąg! Spadli na taśmociąg pełen skalnych odłamków. Nie miał czasu o  tym rozmyślać: Boscher już na nim siedział i  okładał go pięściami po żebrach, tak że Martin nie mógł oddychać. Leżąc z  palącymi płucami, przeszywającym bólem nerwów międzyżebrowych, splątany z napastnikiem w zaciętej walce, czuł na sobie jego ciężar, jego gorący oddech i  kwaśny odór potu bijący z  ciężkiego, umięśnionego, ale zbyt tłustego ciała. Sekundę później Boscher odchylił głowę, by się zamachnąć, i  uderzył go w  twarz daszkiem kasku: nos Servaza eksplodował, zalewając mu usta strumieniem ciepłej, słonej krwi. Przez chwilę policjant miał przed oczami tylko białe punkciki. Wreszcie wypluł krew i  próbował oddawać ciosy, ale Boscher prawie na nim leżał, tak że Martin nie mógł wziąć zamachu. Strugi deszczu spłukiwały krew z  jego twarzy, smagały go, spływając do ust. Czuł zmęczenie w  każdym, nawet najodleglejszym zakamarku ciała. Wiedział, że jego wyczerpane, nie dość wytrenowane serce bije zbyt szybko, i  nagle się przestraszył, że dostanie zawału. Tuż nad sobą miał lśniącą w  półmroku twarz Boschera, w uszach słyszał jego świszczący oddech, chwilami zagłuszany przez rumor podskakujących na taśmie kamieni. Servaz zerknął w  dół i  to, co zobaczył, napełniło go trwogą: taśmociąg wiózł ich wprost w  zębatą paszczę olbrzymiej kruszarki stożkowej. Zostaną zmieleni! – Boscher! – zawołał. – Musimy z tego zejść! Bo zaraz zdechniemy, kurwa! Zobaczył, jak jego napastnik unosi głowę i odwraca wzrok. Wykorzystał ten moment, by kamieniem, który trzymał w  prawej dłoni, przywalić mu w  usta i  nos. Choć ze względu na pozycję, w  której się znajdował, nie mógł się

porządnie zamachnąć, uderzył ze wszystkich sił i wyraźnie usłyszał chrupnięcie pękającego nosa i  zębów Boschera. Oko za oko, pomyślał. Powrócił do stanu pierwotnej dzikości. Czuł wrzenie gniewu i adrenaliny, które uśmierzały wszelki ból. Ale Boscher, który bynajmniej nie stracił animuszu, a  wręcz z  powodu utraty kilku zębów wściekł się jeszcze bardziej, od razu wydał z siebie ryk, by znowu się na niego rzucić, i przywarł do niego, pocąc się przy tym jak wieprz i okładając go po żebrach. Dwaj splątani pięściarze oparci o liny. Ten dupek ma gdzieś, że skończy w zębach kruszarki! – pomyślał Servaz. Po prostu chce być górą! Wygrać mecz… Co za prymityw! Chyba że zamierza zeskoczyć z taśmociągu w ostatniej chwili. – Boscher! – zawołał Servaz zdyszany – Przestań, do cholery! Przestań, bo… W  pierwszej chwili nie zrozumiał, co się dzieje. Taśmociąg stanął. I  znowu rozbłysło światło. Tonęli w jego jasnym blasku. Boscher, tak samo zaskoczony jak on, przerwał i uniósł głowę, rozglądając się na prawo i lewo. Servaz zobaczył Ziegler nadbiegającą z pistoletem w ręku. –  Złaź stamtąd, czubku! –  ryknęła i  wycelowała do uciekiniera. –  Zejdź i połóż się na ziemi! Albo będziesz żarł swój pieprzony kask! –  No, no! –  zawołał tamten niezrażony, ocierając zakrwawione usta mankietem. – Kicia, co za energia! Musisz być naprawdę… Irène zaczekała, aż facet przełoży nogę przez krawędź taśmociągu, i uderzyła rękojeścią pistoletu w jedyną delikatną część jego ciała. Boscher wydał z siebie długi, wysoki skowyt, który przypominał jęk agonii, chwycił się obiema dłońmi za krocze i spadł na ziemię. – Pierdolona sukaaa – wyskamlał, klęcząc z czołem na żwirze. Odpowiedź była adekwatna do jego słów: Irène wymierzyła mu kilka kopniaków w żebra, tak że się skulił i wrzasnął z bólu. – Złożę skargę, ty dziwko! – zawołał. –  Koniecznie –  skomentowała Ziegler, pomagając Servazowi zejść z taśmociągu i stanąć na ziemi. Martin wytarł o  dżinsy uwalane ziemią dłonie. Usłyszał płaczliwe wycie syren. Podniósł głowę i  nad granitowym zboczem dostrzegł na tle chmur migotanie kogutów. Deszcz trochę zelżał. Servaz nie miał pojęcia, kiedy to nastąpiło, dopiero co wynurzył się z wiru przemocy, w którym całkowicie stracił poczucie czasu. Trzęsły się pod nim nogi. Przenikał go ból, był przemoknięty do szpiku kości, ubłocony, miał porwane ubrania. Już nie krwawił –  ale może to deszcz spłukiwał z  niego krew? Czuł się jednak dobrze. Euforycznie. Lekko. Znaleźli trop. Mają podejrzanego. Nareszcie.

  – Ma alibi – powiedziała Ziegler, wszedłszy do niewielkiego pokoju, w którym opatrywano Servaza. Odmówił ewakuacji śmigłowcem. Sprowadzili lekarza, który obejrzał go, obmacał, pytając, czy go boli (jeszcze jak bolało!), stanowczo zalecił prześwietlenie klatki piersiowej i  kręgów szyjnych. Jakimś cudem, mimo że dużo krwawił, nos miał cały. Włożyli mu w nozdrza dwa sączki – wyglądał jak stary bokser, którego kariera stanowczo dobiegła już końca. Liczne rany na jego plecach zostały zdezynfekowane. – Co? – zdziwił się. Siedział na krawędzi stołu w  bladawym świetle jarzeniówek, podczas gdy pielęgniarka owijała jego usianą siniakami klatkę piersiową i  zmasakrowane żebra bandażem elastycznym o  szerokości sześciu centymetrów. Przypomniał sobie identyczną scenę, którą przeżył nie tak dawno temu. Już mi to zaczyna wchodzić w nawyk, pomyślał. – Ten dupek ma alibi. Musiał popełnić inne przestępstwo i pewnie pomyślał, że przyjechaliśmy z tego powodu. To wielokrotny recydywista na warunkowym zwolnieniu. Dlatego zwiał na nasz widok. Ale jeśli chodzi o Martiala Hosiera, to nie on: spędził tę noc z kobietą. –  Potwierdziła? –  zapytał, wzdrygając się, gdy bandaż i  palce pielęgniarki dotknęły jego skóry. – Tak. – Jej zeznania są wiarygodne? Servaz przyglądał się ciemnej plamie na suficie. Zaczynało z niej kapać. Ktoś podstawił wiadro. Enguehard wyjaśnił mu, że plama pojawia się w  deszczowe dni, że szukali jakiegoś speca, ale odpowiedziano im, że dział administracji płaci słabo i zawsze z opóźnieniem. Martin zauważył też, że w podwieszanym suficie w  sali zebrań brakuje jednej płyty. Przypomniało mu się, jak kiedyś prowadził akcję z  policjantem z  brygady kryminalnej i  zobaczył, jak tamten wkłada na siebie gęsto podziurawioną kamizelkę kuloodporną: „Nie noszę jej, żeby się chronić – wyjaśnił. – Noszę ją dla żony i dzieci, bo gdybym dostał kulkę, a nie miał na sobie kamizelki, oni nie mieliby prawa do renty”. Ziegler się zawahała. – Myślę, że tak. – Zerknęła na Engueharda, który stał obok. – Éloi, a co pan o tym sądzi? Żandarm wyglądał na zakłopotanego. – Nie mam powodu, by wątpić w jej szczerość – stwierdził.

Servaz uniósł brew. – Zna ją pan? – Ekhm… To funkcjonariuszka z mojej brygady. Ziegler głośno westchnęła. – Pójdę pogadać z Boscherem. O jego kolegach… Wie, że wróci do pierdla, więc współpraca leży w jego interesie – powiedziała to jednak bez przekonania.

Sobota

36 Tego wieczoru Boscher nie powiedział nic. Nada. Servazowi przepisano środek przeciwbólowy: pięćset miligramów paracetamolu z  dodatkiem trzydziestu miligramów kodeiny w  dawce sześć tabletek dziennie. Lekarz kazał mu zakończyć kurację, gdy ból się zmniejszy, i poinformował, że lek może działać usypiająco – na razie jednak Martin, który po szybkim obiedzie w towarzystwie Irène wrócił do swojego pokoju, nie czuł się ani trochę senny. Zastanawiał się, czy kiedykolwiek wcześniej miał do czynienia z  podobną sytuacją. Wszyscy mieszkańcy zostają uwięzieni w  dolinie razem z  mordercą. Boscher dzięki alibi zniknął z  listy, nadal jednak był jednym z  ludzi mających dostęp do materiałów wybuchowych. Servaz widział przed oczami sześć pozostałych nazwisk:   Vincenzo Benetti Nader Osmani Frédéric Rozlan António Sousa Antunes Manuel Teixeira Martins Abdelkader Zerrouki   Ziegler postanowiła, że nazajutrz zostaną przesłuchani. Miał nadzieję, że jeden z  nich się zdradzi –  jakimś słowem, gestem, spojrzeniem. On sam miał siedzieć nieruchomo w  martwym kącie i  obserwować komunikację werbalną oraz mowę ciała przesłuchiwanych, podczas gdy ci będą wciskać Irène zwyczajowy kit. Mniejszy i większy… Siedział w głowach łóżka i rozmyślał –  przede wszystkim o Marianne. Gdzieś niedaleko są drzwi, które do niej prowadzą. Trzeba je otworzyć. Marchasson nie żyje. Spadł ze schodów. Zepchnięto go? To możliwe… Co jeszcze? Wiadomość wymalowana na szybie. Kto ją zostawił? Po co? Wstał i  podszedł do okna. Czuł opuchniętą twarz, naciągniętą skórę na kościach policzkowych, sączki w  nosie. Chciało mu się palić. Włożył do ust gumę do

żucia i pomyślał o Léi. Zapatrzył się w światła miasta. Marianne… Ona gdzieś tutaj jest… Potem, uświadomiwszy sobie, że środek przeciwbólowy w  końcu zaczyna działać, sięgnął po telefon, by zadzwonić do Gustava i  Léi, póki jeszcze był przytomny.   Kobieta otworzyła oczy. Znajdowała się na pograniczu snu i jawy. Nasłuchiwała. W  ciemności szalała burza. Huk i  grzmoty przetaczały się po górach niczym kanonada. Ona sama nigdy nie zaznała wojny – w przeciwieństwie do swojego męża śpiącego obok, który przed kilkoma miesiącami wrócił z północnego Mali postrzelony w  nogę z  kałasznikowa – ale pomyślała, że właśnie takie odgłosy słychać w czasie zbrojnych starć. Niebo drżało, deszcz smagał okiennice, słyszała świst i  śpiew wiatru w łupkowych dachówkach okapu. Nie bała się jednak. Czuła się pewnie. Lubiła burzę. Lubiła, gdy na zewnątrz szalały żywioły, a ona była w środku, w cieple, bezpieczna, chroniona przez solidne ściany, szczelny dach i  mięciutkie łóżko, niezawodne niczym łódź ratunkowa na wzburzonych wodach nocy. Usłyszała regularny oddech swojego mężczyzny, który spał tuż obok. Nie chrapał, raczej głośno oddychał. Nagle zaczęła się zastanawiać, czy dobrze pozamykała wszystkie okiennice. Skarciła się za takie wątpliwości… Tak samo było, gdy miała wsiąść do samochodu – po trzy razy wracała, by sprawdzić, czy zamknęła drzwi wejściowe na klucz, doskonale wiedząc, że to zrobiła. To było silniejsze od niej. I  miało swoją nazwę: OCD. Zaburzenie obsesyjnokompulsyjne. Wszyscy o  nim wiedzą. Ale co innego wiedzieć, a  co innego się zmienić. Okej. Zamknęła okiennice. Jest tego pewna w  stu procentach. Nigdy nie zapominała sprawdzić wszystkich okien przed pójściem do łóżka. Gdzieś niedaleko uderzył piorun, słyszała wycie wiatru i szum deszczu. Zamknęła oczy. Usiłowała zasnąć. Znowu uniosła powieki. Nic nie mogła na to poradzić. Ta jedna okiennica, o  której być może zapomniała –  choć dobrze widziała, że tak nie było – prześladowała ją.   Cholera. Zrzuciła z  siebie kołdrę. Przecież to takie proste. Pójdzie szybko sprawdzić, czy wszystkie okna i  okiennice są zamknięte, i  wróci pod kołdrę, zanim zdąży się całkiem wybudzić. A  potem będzie spała jak suseł do samego rana.

Mężowi, który głęboko spał obok, nie groziły takie dylematy: nafaszerował się środkami nasennymi. Wiedziała jednak, że ma inne problemy. I  że każdej nocy śni ten sam koszmar. W  jego głowie na nowo rozgrywały się tamte zdarzenia: atak dżihadystów na ich bazę, fanatyczne spojrzenia spod czarnych chust, krzyki, strzały, wybuchy, panika, smród prochu, potu, strachu, pocisk trafiający go w nogę… Osiemdziesiąt procent rannych żołnierzy cierpi na ostry stres przez kilka tygodni po zdarzeniu, a u jednej trzeciej z nich rozwija się stres przewlekły. Tak jej tłumaczono w  „komórce do spraw rodzinnych” wojsk naziemnych. Jej małżonek, podobnie jak inni, przeszedł debriefing na Cyprze, a następnie wrócił do Francji, gdzie był leczony. Znała objawy stresu pourazowego na pamięć. Jej mąż potrafił wpaść w dziką furię z  powodu błahostki. Strzegł własnego domostwa, jakby chodziło o warowny obóz pośród pustyni, i nie wpuszczał doń nikogo, również członków własnej rodziny; ukrywał się, by płakać, ponieważ nie chciał, by syn i  żona widzieli jego łzy; wzdrygał się na każdy odgłos, nawet kiedy puszczała muzykę. Stopniowo, dzięki dyplomacji, łagodności i  słuchaniu, udało jej się sprawić, że trochę się rozluźnił. Ale psychiatra wojskowy ją przestrzegł: PTSD –  czyli zespół stresu pourazowego –  potrafi na kilka miesięcy przygasnąć, a  potem znowu wybuchnąć z niespotykaną wcześniej siłą. Nagle poczuła pokusę, by puścić się biegiem i  sprawdzić, czy żadna okiennica nie uderza o  ścianę i  żadne okno nie jest otwarte. Powstrzymała się jednak. Wstała najwolniej jak potrafiła i ruszyła korytarzem, zastanawiając się, które z  nich dwojga jest bardziej stuknięte. Doszła do pogrążonego w  mroku salonu i  jedno po drugim otwierała wszystkie okna. Za drżącymi okiennicami wiatr wył jak opętany, słyszała, jak deszcz wali w  okiennice od zewnątrz. Zgodnie z jej przypuszczeniami wszystkie były zamknięte. Jej lęk powoli opadał, stres odpuszczał. Kurwa, aleśmy się dobrali… Wróciła do korytarza prowadzącego do ich sypialni, po drodze postanowiła zajrzeć do pokoju Théo. Potem pójdzie się położyć i będzie spała jak niemowlę. Natychmiast poczuła na policzku powiew zimnego powietrza. I  wilgoć… Zamarła w bezruchu, szeroko otwierając oczy. Jej serce zaczęło bić szybciej. Na widok pokoju –  w  przeciwieństwie do innych pomieszczeń nie był pogrążony w  ciemności, ale oświetlały go rozbłyski burzy –  otwartego okna i  kraciastych zasłon tańczących na wietrze wzdrygnęła się przejęta trwogą. Czuła, jakby dobrze jej znany świat się rozpadał, rozsypywał na tysiąc kawałków. Wszystko wokół niej było przerażająco nierealne, jak z  koszmarnego snu. Skierowała

wzrok na łóżko syna i głos uwiązł jej w gardle: łóżko było puste. Chwilę później zaczęła krzyczeć.   Stał w progu nagi od pasa w górę, tak że widziała jego chudy, blady tors. W ręku trzymał pistolet automatyczny. Nie dostał go w  wojsku, ale kupił u  handlarza bronią. Glock, kaliber dziewiętnaście i  dziewięć dziesiątych milimetra, Parabellum. Któremu, jak mówił, „mógł powierzyć własne życie i  życie tych, których kochał”. Opowiedział jej o niezawodności tej broni, wyjaśnił, że używa się jej w  większości sił obronnych i  interwencyjnych, łącznie z  GIGN, Grupą Interwencyjną Żandarmerii Narodowej 1 i  Raid, elitarną jednostką francuskiej policji. Obecność tego pistoletu w  ich domu budziła jednak jej niepokój. Choć jej mąż się tego wypierał, wiedziała, że zdarzają mu się myśli samobójcze, zastanawiała się też, czy któregoś dnia nie użyje glocka przeciwko niej. Albo przeciwko nim… Ale w tej chwili te obawy były bardzo odległe. – Théo zniknął – wydusiła z siebie bezdźwięcznym szeptem. – Szukałaś go w domu? – Okno jest otwarte… – Przeszukaj dom. Ja sprawdzę na zewnątrz. Popatrzyła na rękę, w  której trzymał pistolet z  lufą skierowaną w  stronę podłogi. –  Odłóż go –  powiedziała błagalnym tonem. –  Nie jest ci potrzebny do szukania Théo. Mógłby niechcący wystrzelić. Przez przypadek. Twój syn ma jedenaście lat, Walter. Nie jest… terrorystą. – Chodzi o bezpieczeństwo – zripostował. Przyjrzała się jego twarzy: wychudzone policzki, zapadnięte oczy, długi nos, czerwone usta, rzadka, poplątana broda. Jak Chrystus, pomyślała. Chrystus ze spluwą. Albo Charles Manson, tylko wyższy i przystojniejszy. Ale Manson nie miał dość jaj, żeby zabić siebie, zamiast siebie skazywał na śmierć innych. – Znajdź naszego syna – błagała. Spojrzał na nią, ale w oczach miał pustkę. – Nie martw się. Nie mógł odejść daleko. Znajdę go. Ruszył pochylony ku tylnym drzwiom, skradając się boso po dywanie jak jakiś pieprzony komandos. W tej chwili uświadomiła sobie, że wojna całkowicie go rozwaliła. Wyszedł na deszcz w spodniach od piżamy zsuniętych na wychudzone biodra, okrążył dom, wciąż pochylony i  czujny, sunąc na bosych stopach po mokrej trawie.

– Théo! – zawołał. – Théo! Biegł, zaciskając palce na broni. Noc wydawała mu się taka nieprzyjazna, taka groźna. Znowu tam był. W  otoczeniu wrogów, fałszywych przyjaciół i  zdrajców spiskujących w  ciemności. Ludzi, którzy nienawidzili zachodniego sposobu życia, cywilizacji, bogactwa, wolności… Spodziewał się, że zaraz zobaczy, jak któryś z tych drani w czarnej chuście na głowie z przytwierdzoną do niej małą srebrną tubą zawierającą wersety Koranu ostrzeliwuje dom ze swojego AK-47, wrzeszcząc, że Bóg jest wielki. Ruszył w stronę ulicy, wyszedł na środek zalanej deszczem jezdni, jeszcze raz zawołał i wrócił do środka. – Znalazłaś go? – zapytał. – Nie! Dzwonię na policję! Rzuciła się do telefonu. Było jej niedobrze.   – Zaginął dzieciak – obwieścił Enguehard. – Co? Z  ciężką głową, pełną strzępków snu, wysłuchała jego wyjaśnień. Śniło jej się, że pieściła się z Zuzką przy ludziach, na parkiecie tanecznym w klubie dla swingersów. Całowały się, trzymała rękę pod jej spódnicą, między udami, a inni obecni – kobiety i mężczyźni – patrzyli na nie pożądliwie, zafascynowani. Zuzka dyszała, wibrowała jak silnik i  jęczała, Irène czuła pod palcami, jak bardzo jej kochanka jest rozgrzana i  wilgotna. Przegnała ten obraz. Zuzka nie może już tańczyć. Ale może kochać. – Myślisz, że to ma jakiś związek ze sprawą? – Nie mam pojęcia. – Jadę. Zakończyła rozmowę. Zawahała się. Zadzwoniła do Martina, który odebrał po pierwszym dzwonku. Poznała po głosie, że nie spał. Zerknęła na zegarek: druga w nocy. 1. Groupe d’Intervention de la Gendarmerie antyterrorystyczna Francji (przyp. tłum.). [wróć]

Nationale,

główna

jednostka

37 Migotanie kogutów zaalarmowało sąsiadów. Na deszczu zgromadziła się grupka gapiów –  jedni byli ubrani, inni w  pantoflach i  szlafrokach narzuconych na piżamy chronili się pod ciemnymi, ociekającymi wodą kopułami parasoli. We wnętrzu domu również roiło się od żandarmów, przyjaciół i  sąsiadów przybyłych z odsieczą. Irène zaklęła w duchu. Żegnajcie, ślady. Napotkała pełne niepokoju spojrzenia pary około trzydziestki, podobnie jak rodzice Théo, która być może miała dziecko w  tym samym wieku, i  funkcjonariuszy żandarmerii, którzy sprawiali wrażenie, jakby sytuacja ich przerosła. Wszystkie światła były zapalone. Wyglądało to jak impreza urodzinowa, na której coś poszło nie tak. Ruszyła korytarzem. Zajrzała do pokoju chłopca: przy otwartym oknie stał Servaz: wyglądał na zewnątrz, odwrócony plecami do drzwi. Ziegler omiotła wzrokiem pomieszczenie. Typowy pokój jedenastolatka. Plakaty z  superbohaterami Marvela –  Iron Manem, Thorem, Spider-Manem, Wolverine’em – z Rafaelem Nadalem trzymającym nad głową puchar za kolejne zwycięstwo w  turnieju Rolanda-Garrosa, rakieta tenisowa w  pokrowcu, figurki Transformersów porozrzucane po niebieskim dywanie. Niskie łóżko. Z  salonu dochodziło zgrzytanie krótkofalówek. – Za dużo tu ludzi – zauważyła. – To może nie mieć żadnego związku z morderstwami – powiedział Martin, nie odwracając się, wciąż wpatrzony w łąkę i czarny las na tyłach budynku. Ziegler nie kryła sceptycyzmu: – Jedenastolatek, który ucieka z domu? – Czemu nie? Przetrawiali tę hipotezę w milczeniu. – Widziałaś ojca? Jakie wrażenie na tobie zrobił? Irène szukała właściwych słów. – Na zachodzie…? Servaz wreszcie się odwrócił i  spojrzał na nią. Jego postać, z  rękami w  kieszeniach, odcinała się na tle okna, za którym widać było ścianę deszczu. Wyglądał koszmarnie. Kiedy wszedł w krąg światła sufitowej lampy, wokół jego napuchniętego nosa i  na policzkach zobaczyła brązowofioletowe wybroczyny.

Przywodziły na myśl maskę wilka z balu przebierańców. Jego policzki, również obrzęknięte, wyglądały jak świeżo po iniekcji kwasu hialuronowego. –  Rozmawiałem z  Enguehardem –  powiedział. –  Ojciec to były wojskowy. Został postrzelony w  Mali. Stres pourazowy, jest w  trakcie leczenia. Sąsiedzi widzieli, jak biegał dookoła domu boso, w  piżamie, ze spluwą w  ręku. Enguehard twierdzi, że gość ma zezwolenie na posiadanie broni. Trzeba by sprawdzić, gdzie ją trzyma. – Żadna z ofiar nie zginęła od strzału z broni palnej – stwierdziła z naciskiem Irène. – Co masz na myśli? – Na tym etapie nic. Ale faceta dotknęła potężna przemoc, ma po niej traumę. Na pewno śnią mu się koszmary. Może fantazjuje o walce, o zemście… Takich informacji nie należy pomijać. –  Nijak to nie pasuje do profilu naszego mordercy. Zresztą zniknięcie dzieciaka również. – Wiem. Nagle do pokoju wszedł Enguehard z  krótkofalówką w  dłoni. Odwrócili się jak jeden mąż. – Znaleźli dzieciaka! – Gdzie? – W lesie, trzysta metrów stąd. – Nic mu nie jest? – Wygląda na to, że jest cały i zdrowy. Ale nic więcej nie wiem. Pośpiesznie ruszyli przez korytarz, a następnie przez pełen ludzi salon wyszli na tonącą w  strugach deszczu maleńką werandę pełną roślin doniczkowych i zbiegli po schodach na łąkę na tyłach domu. W lesie rozbłyskały światła. Irène zauważyła, że mokry trawnik między budynkiem a  linią lasu jest zadeptany, i skrzywiła się. Spomiędzy drzew dochodziły głosy. Wkrótce z lasu wyłonił się chłopiec w  towarzystwie dwóch żandarmów. Stożkowate smugi światła z  ich latarek kołysały się na wszystkie strony. Gdy tak szli w  ich stronę, dziecko prowadzone przez dwójkę dorosłych, Servaz pomyślał o baśniach braci Grimm i Perraulta. Przez łąkę przebiegła matka Théo i wzięła chłopca w ramiona. Servaz przyjrzał się ojcu. Mężczyzna miał nieobecną minę. Jakby to wszystko go nie dotyczyło. Stał obok niego i  Ziegler nieruchomo w  strugach deszczu i patrzył na zbliżającego się syna jak na cudze dziecko. Martin dostrzegł w nim coś znajomego. Poszperał w  pamięci. Facet wyglądał jak Chrystus. Tak, o  to chodziło. Przypominał tego naturszczyka, Enrique Irazoquiego z  Ewangelii

według świętego Mateusza. Największy Chrystus w  historii kina, młody Hiszpan, antyfrankistowski bojownik, który wierzył nie w Boga, a w Marksa! Ojciec chłopca miał identyczne spojrzenie jak tamten aktor –  płomienne, a jednocześnie łagodne. Był około trzydziestki. Stał na deszczu z nagim torsem. Przemoczone spodnie od piżamy zjechały mu tak nisko, że nad gumką wystawały włosy łonowe, ale najwyraźniej albo wcale się tym nie przejmował, albo nie zdawał sobie z tego sprawy. Servaz pomyślał, że będąc w wojsku, facet widział nie takie rzeczy. Kiedy chłopiec wraz z matką, która opiekuńczo obejmowała go za ramiona, podszedł do ojca, ten tylko pogłaskał go po głowie. Jego gest był raczej mechaniczny niż czuły. Théo nie zwrócił na to najmniejszej uwagi i  poszedł dalej, jak gdyby ojciec nie istniał. Servaz spojrzał na wojskowego: wyglądało na to, że obojętność syna w ogóle go nie dotknęła. Był gdzie indziej… Może wciąż w Mali. Martin odwrócił się do chłopca. Mały był ubrany w kurtkę i spodnie od piżamy – jedno i drugie kompletnie przemoczone – włosy kleiły mu się do czoła, a  na jego buzi malował się przestrach, jakby lunatykował i  właśnie się ocknął. Ale miał na nogach buty: obie podeszwy oblepione były grubą warstwą gliny. Wrócili do domu w milczeniu. – Będziemy musieli zadać mu kilka pytań – oświadczyła Ziegler matce, gdy ta skończyła wycierać syna i  przebrała go. –  Następnie zwróciła się do żandarmów: – Gdzie go znaleźliście? –  Na ścieżce, w  środku lasu –  powiedział jeden z  nich. –  Kiedy zobaczył światło latarek, wyglądał na przerażonego. Ale od razu się uspokoił. I milczał. – Jak to? –  Zapytaliśmy go, co tam robi, co się stało. Nie odpowiedział. Nie odezwał się ani słowem. Servaz przyjrzał się chłopcu. Miał jedenaście lat, ale wyglądał na dziewięć –  był niższy i drobniejszy niż jego rówieśnicy, tak że Martin odruchowo pomyślał o Gustavie. Kiedy matka suszyła mu włosy suszarką, patrzył wprost przed siebie. Nie wyglądał na przerażonego. Ani niespokojnego. Był po prostu… obojętny. Może rozwinął w sobie ten rodzaj apatii, który często widział u ojca. Dzieci naśladują rodziców. A może był czymś odurzony. –  Będzie musiał go zbadać lekarz –  powiedziała Ziegler, jakby czytała mu w myślach. – Macie jakiegoś na dyżurze? Enguehard skinął głową. – Proszę go wyciągnąć z łóżka i powiedzieć, żeby natychmiast tu przyjechał. – Następnie zwróciła się do Martina: – Trzeba porozmawiać z małym, ale ja nie

jestem specjalistką od przesłuchań dzieci. A ty? Servaz przez chwilę się zastanawiał. –  Gabriela Dragoman –  powiedział. –  W  dokumentach ma napisane „psychiatra i  psychiatra dziecięcy”. Może moglibyśmy ją poprosić, żeby była przy przesłuchaniu. Irène zerknęła na niego z powątpiewaniem. – Jesteś pewien, że to dobry pomysł? W krótkofalówce Engueharda rozległ się skrzypiący głos: – Znaleźliśmy coś… – Co? – zapytał żandarm, wcisnąwszy guzik nadawania. – Odbiór. – Obok śladów chłopca były jeszcze jedne ślady. Dorosłego. Odbiór. Spojrzeli po sobie. – Idziemy – zakomenderowała Irène.   Rozmiar czterdzieści jeden lub czterdzieści dwa. Męskie buty o  ząbkowanych podeszwach, na ścieżce prowadzącej w  głąb lasu. Dziecko w  takim ciemnym lesie, pomyślał. Ślady towarzyszyły przez pewien czas śladom Théo w  jednym kierunku, a potem w przeciwnym, tak jakby oboje rozmawiali, spacerując w tę i  z  powrotem. Następnie ślady dorosłego biegły dalej w  las, a  ślady chłopca pozostały w jednym miejscu. Były świeże, w przeciwnym razie deszcz już by je spłukał. –  Ma pan kogoś, kto to sprawdzi? –  zwróciła się Ziegler do Engueharda, wskazując na odciski butów dorosłego. – Tak. – A czy jest taka możliwość, że należą do któregoś z was? – Nie. Oprócz kolegów, którzy znaleźli dzieciaka, nikogo tu nie było, a to nie ich ślady. Ich ślady są tutaj – odparł funkcjonariusz, który ich tutaj wezwał. –  Okej. Mimo wszystko sprawdźcie u  osób, które są w  domu, czy żadna z nich nie przyszła tu, zanim się pojawiliśmy. Jeszcze raz spojrzała na odciski butów. Zaczynały się już zacierać, spłukiwane przez ulewę i płynne błoto, które spływało ścieżką. Nie zdążą pobrać próbek. Jasna cholera. –  Znajdźcie linijkę z  podziałką! –  zawołała. –  W  pokoju małego na pewno będzie! Szybko! I zawołajcie fotografa! Po czym przykucnęła, osłoniła ślady jedną dłonią, w  drugiej trzymając smartfon, i po chwili oświetliła je lampą błyskową.  

– No i? – zapytał Servaz pięć minut później. – Chyba była niezbyt zadowolona, że obudziliśmy ją w środku nocy – odparła Ziegler, chowając telefon. –  Powiedziała, że wyrwałam ją z  wyjątkowego snu erotycznego, w którym „pieprzyła się, hm… z onim”. Albo jakoś tak. Ale kiedy jej powiedziałam o Théo, natychmiast jakby oprzytomniała i zgodziła się zaraz przyjechać. Zaleciła nawet, żebyśmy do jej przyjazdu wstrzymali się z  przesłuchaniem. I  żeby mały przebywał w  spokojnym, znanym sobie pomieszczeniu, z dala od ludzi, którzy są teraz w domu. Na przykład w swoim pokoju, w miejscu, w którym czuje się bezpiecznie. I na razie ma przy nim być matka, żeby mu dodać otuchy. Ale żeby z nikim innym nie rozmawiał. Co to jest oni? –  Zły duch rodem z  Japonii. Oni są ogromne, rogate, mają czerwoną skórę i noszą przepaski na biodrach – wyjaśnił. – Japońskie demony… W sumie interesujący sen. – Robiła cię w jajo. –  Na to wygląda. Zastanawiam się, jak bym zareagowała, gdyby to facet wkręcał mnie w ten sposób przez telefon.

38 Gabriela Dragoman rozpięła ociekający wodą dwurzędowy trencz i  podała go żandarmowi, jakby mężczyzna był szatniarzem w eleganckiej restauracji. Miała na sobie krótki kombinezon w kolorze pudrowego różu z trójkątnym dekoltem, strój, który uwydatniał jednocześnie jej opalone nogi, nagie ramiona i powiększone piersi. Całości dopełniały złoty zegarek i wysokie obcasy. Salon był pełen mężczyzn i  wszyscy jak jeden mąż obejrzeli się za przechodzącą lekarką. Servaz zauważył poirytowanie Irène, która najwyraźniej uznała ten ubiór za lekko niedopasowany do okoliczności. Ale gdy tylko Gabriela Dragoman otworzyła usta, przemówiła głosem tak samo wyniosłym, profesjonalnym i zimnym jak ostatnio: – Gdzie on jest? – W swoim pokoju – odpowiedziała Ziegler. Lekarka szybko omiotła wzrokiem stłoczonych żandarmów, którzy otwarcie się na nią gapili. – Tutaj jest za dużo ludzi. Lekarz go badał? Ziegler podała nazwisko doktora: wyglądało na to, że Dragoman go zna. –  Żadnych ran ani znaków szczególnych, brak oznak napaści seksualnej… Ale obok jego śladów w lesie znaleźliśmy ślady jakiegoś dorosłego. Gabriela Dragoman zmrużyła oczy. Irène streściła jej już całą sytuację przez telefon. – Matka jest przy nim? – Tak. – A ojciec? Czy podszedł do ojca? Irène zaprzeczyła ruchem głowy. –  Zignorował go –  odpowiedziała. –  Jego ojciec… cierpi na zespół stresu pourazowego. To były żołnierz, został ranny w  walce. Leczy się u  psychiatry wojskowego. –  Słyszałam o  tej historii. –  Gabriela Dragoman zmarszczyła piękne czarne brwi prześwitujące spod blond grzywki. –  Przy pierwszej konsultacji z  dzieckiem zawsze bardzo uważam na to, kto stawia się na spotkanie. Dziecko w tym wieku w towarzystwie matki to banalna konfiguracja, z  której niczego się nie dowiemy. Dziecko z  dwójką rodziców można

zaobserwować zarówno w  młodych rodzinach bardzo zmotywowanych do wychowywania dzieci i podziału obowiązków, jak i w parach skonfliktowanych, gdzie każde z  rodziców chce kontrolować to, co mówi drugie. Dziecko w  towarzystwie ojca to często konsekwencja niezgody między rodzicami lub rozwodu. Ale jeśli matka przychodzi sama, to usiłuje włączać lekarza albo w tym wypadku policjantów w  omnipotentny wpływ, który chce wywierać na świat swego dziecka. Świadomie lub nieświadomie pośredniczyć w rozmowie między dzieckiem a  pozostałymi dorosłymi. Chłopiec już się uspokoił, należy więc wyprosić matkę i przesłuchać go bez niej. Z drugiej strony, jeśli chcemy uzyskać wyniki, trzeba będzie nawiązać kontakt oparty na pozytywnej wymianie afektywnej i nie prowokować dziecka do wycofania się z powodu narzucającego się charakteru pytań. Pozwólcie, że się tym zajmę. Chodźmy. Ruszyli korytarzem, który podobnie jak wszystkie pomieszczenia w domu był wyłożony boazerią, i weszli do pokoju. Théo siedział na podłodze, na poduszce. Podobnie jak Mathis bawił się tabletem. Matka siedziała obok. – Dzień dobry, Théo – powiedziała lekarka. Jej głos brzmiał teraz ciepło, przyjaźnie i  pewnie: Servaz zauważył, że chłopiec zerka na nią z  ciekawością, że zdołała przyciągnąć jego uwagę, co wcześniej nie udało się Ziegler. – Mogę usiąść? Nie czekając na odpowiedź, chwyciła drugą poduchę i  położyła ją w  odległości pół metra od chłopca –  czyli, zauważył Servaz, dokładnie na granicy między strefą osobistą a intymną. A potem uprzytomnił sobie, że wcale nie wie, czy dzieci mają takie same strefy dystansu społecznego jak dorośli. Przez dobre pięć minut Gabriela Dragoman wypytywała Théo o  jego zabawki. Wydawała się zafascynowana tym tematem. Była wesoła i chętnie się śmiała, tak że Martin nie rozpoznawał w  niej tej zdystansowanej, aroganckiej kobiety, która przyjęła ich w  supernowoczesnym bunkrze pełnym dziwacznych obrazów. Następnie zwróciła się do matki: – Poproszę, żeby pani wyszła. – Ale… – Proszę. To nie była prośba. Raczej rozkaz. Suchy, nieznoszący sprzeciwu. Matka zbladła i  wstała. Gabriela odwróciła się do chłopca i  uśmiechnęła porozumiewawczo.

– Théo – odezwała się, kiedy kobieta wyszła – tego, co sobie powiemy od tej chwili, nie powtórzę twoim rodzicom, nie będę z  nimi o  tym rozmawiać. Ale jeśli zechcesz, będziesz mógł im o  tym opowiedzieć, decyzja należy do ciebie. Rozumiesz? Théo powoli pokiwał głową. – Musisz wiedzieć, że to, o czym będziemy teraz rozmawiać, to będzie nasza tajemnica. Zgoda? Dzieciak znowu przytaknął. – Dobrze. Kiedy żandarmi cię znaleźli, byłeś w lesie. Co robiłeś w lesie? – Co? – Co robiłeś w lesie? – Nie chcę o tym mówić – odparł chłopiec. – Dlaczego, Théo? – Bo tak. –  Théo, mówiłam ci: nic nie powiem twoim rodzicom. To zostanie między nami. –  Nazywa się Megatron –  powiedział Théo, wskazując na jedną ze swoich figurek. – Jest szefem frakcji Decepticonów. – Théo, nie chcesz rozmawiać o tym, co się wydarzyło w lesie? – Nie. – Dlaczego? – Nie chcę o tym rozmawiać! – krzyknął chłopiec na całe gardło. – Nie chcę! Idźcie sobie! – A ten, jak się nazywa? – zapytała szybko Gabriela Dragoman, sięgając po innego Transformersa. Dzieciak westchnął, nagle uspokojony. – Pfff… To jest Optimus Prime! Wyglądało na to, że jest zażenowany ignorancją rozmówczyni. – Théo, lubisz rysować? Podniósł wzrok znad zabawek i spojrzał na nią. Skinął głową. – Chciałbyś narysować coś dla mnie? Chłopiec podszedł do niskiego biurka i wrócił stamtąd z kartką i kredkami. – Chciałbyś narysować siebie, jak byłeś w lesie tej nocy? Servaz wstrzymał oddech. Gabriela wstała i podeszła do niego i Irène. –  U  dziecka między siódmym a  jedenastym rokiem życia jednym z zalecanych sposobów komunikacji jest rysunek –  wyjaśniła. – Wcześniej jest zabawa. A potem to, co w naszym żargonie nazywamy „dorosłą rozmową”.

Servaz doszedł do wniosku, że między pomocą psychiatryczną udzielaną pełnoletnim pacjentom dotkniętym różnego rodzaju parafiliami a  terapią dzieci istnieje przepaść. Ale w  sumie społeczeństwo coraz bardziej się infantylizuje i wielu dorosłych wcale nie chce wyrosnąć z dzieciństwa. – Już! – zawołał Théo za ich plecami. Odwrócili się i  podeszli do chłopca. Gabriela pochyliła się i  powoli ujęła rysunek w wymanikiurowane dłonie. – Mogę, Théo? Chłopiec energicznie skinął głową, najwyraźniej dumny z  rezultatu. Servaz i Ziegler stanęli po obu stronach lekarki. Przyjrzeli się szkicowi. Nagryzmolone czarną kredką drzewa, przecinające je niebieskie kreski deszczu, brązowa ścieżka wcinająca się w  las, a  na niej dwie postaci idące obok siebie. Jedna wyższa, druga niższa. Dziecko i dorosły.   – Kto to jest, Théo? Gabriela Dragoman wskazywała na sylwetkę, która szła obok dziecka. Servaz zadrżał. W naszkicowanej z grubsza postaci było coś niepokojącego. Patrząc na nią, doświadczał uczucia bliskiego trwogi. Jakby miała nagle ożyć i wyskoczyć z  rysunku. Odwrócił wzrok. Spojrzał na chłopca, który znowu milczał, zamknięty w swoim świecie. – Nie chcesz mi powiedzieć? Głos lekarki wciąż brzmiał tak samo łagodnie i aksamitnie. Nawet Servaz nie pozostawał nieczuły na ten pieszczotliwy tembr, który był jak balsam na jego gadzi mózg. Théo jednak pokręcił głową. – Dlaczego? Bez odpowiedzi. – Théo, jestem twoją przyjaciółką, wiesz o tym? Chłopiec przytaknął, ale wciąż nic nie mówił. – Dlaczego włożyłeś buty? Dlaczego wybrałeś się tak późno do lasu? Bez odpowiedzi. – Byłeś umówiony? Bez odpowiedzi. – Nie wolno ci o tym mówić, tak? Malec skinął głową, nie patrząc na nich. Wpatrywał się w jakiś punkt przed sobą. – Mogę sobie wziąć ten rysunek? Jest dla mnie?

Théo znowu przytaknął. Gabriela wstała, w  jednej dłoni trzymając rysunek, a  drugą obciągając kombinezon. Przez chwilę Servaz mógł podziwiać jej opalone nogi. – Nic dzisiaj nie powie. Myślę, że jest nas za dużo, że wywieramy na niego zbyt wielką presję, a  on jest bardzo zmęczony. Poza tym jest jeszcze za wcześnie, skoro obiecał komuś, że nic nie powie. Trzeba kilku spotkań. Ale w końcu przemówi… – Nie mamy wiele czasu – zauważyła Irène. Lekarka rzuciła jej wyniosłe, wrogie spojrzenie. – Jeśli ma pani lepszy pomysł, zamieniam się w słuch. Ziegler zrobiła się czerwona na twarzy. Wyszli z pokoju. Matka, która czekała w  korytarzu, wbiegła do środka. Salon był pusty. Został w  nim tylko ojciec chłopca: zapadł się w fotelu, z głową odrzuconą do tyłu i stopami opartymi na ławie, wpatrzony w sufit. Niczym Chrystus na leżącym jeszcze krzyżu. Ziegler podeszła do niego i przemówiła cicho. Servaz domyślił się, że prosiła go, by następnego dnia przyszedł na posterunek żandarmerii. Mężczyzna wysłuchał jej z nieobecną miną i oczami wbitymi w sufit. Gdy zanurzyli się w deszczową noc, Martin wciąż czuł ten sam dyskomfort, który pojawił się w nim na widok rysunku Théo. Narastający niepokój. To, co się dzieje w  tej dolinie, to coś znacznie więcej niż seria zabójstw, jakkolwiek przerażające by były. Wezwanie na pomoc, Marianne, udręczone zwłoki, obryw zbocza, materiały wybuchowe… A teraz dorosły, który w środku nocy spotyka się w lesie z dzieckiem. I milczący chłopiec. To nie ma żadnego sensu. – Dzieje się coś, co nam się kompletnie wymyka – powiedział, wsiadając do samochodu. –  Coś… straszniejszego niż wszystko, co jesteśmy w  stanie sobie wyobrazić. Deszcz bębnił w dach samochodu. –  Coś straszniejszego niż zamarznięty nagi facet z  plastikowym dzieckiem w brzuchu? – zapytała sceptycznie Ziegler, przekręcając klucz w stacyjce. – Niż gość, który umarł związany z otwartymi ustami pod wodospadem? –  Coś straszniejszego niż wszystko, z  czym do tej pory mieliśmy do czynienia, Irène. Włączyła wycieraczki. Na przedniej szybie tańczyły krople deszczu. – Zapomniałeś o zimie z przełomu dwa tysiące ósmego na dziewiąty. – Nie. O niczym nie zapomniałem. Ale ci, którzy działają tutaj, są być może jeszcze bardziej podstępni, jeszcze bardziej fałszywi niż Hirtmann. Myślę, że osoby, które na co dzień spotykają się z  nimi w  pracy czy na ulicy, nie

podejrzewają, że mają do czynienia z wcielonym złem. Nie wiedzą, jak bardzo są niebezpieczni. I nikt nie może im się wymknąć… – Dobry Boże, czy ty siebie słyszysz? Wystarczająco dobrze jednak znała intuicje Martina z przeszłości, by ich nie ignorować. I wiedziała, że po tym, co usłyszała, trudno jej będzie zasnąć.

39 Zbyt późno zobaczyli zebrany przed hotelem tłumek złożony z  około pięćdziesięciu osób. Wykrzykiwały jakieś hasła, być może po to, by obudzić znajdujących się w środku żandarmów, ponieważ na pustych ulicach nie było już żadnych potencjalnych widzów. – Cholera – skomentowała Ziegler. Kiedy tylko zgromadzeni ujrzeli forda rangera w  barwach żandarmerii, ruszyli w  jego stronę. Otoczyli samochód. Servaz zobaczył rozwścieczone lub tylko zaciekawione twarze, kilka zrobionych naprędce transparentów piętnujących bezczynność służb i  merostwa. Na jednym z  nich było napisane: CHROŃCIE NASZE DZIECI! Usłyszał bębnienie pięści w karoserię. Za późno, by wycofać samochód. Mimo późnej pory wiadomość o  incydencie z  Théo musiała się roznieść za pośrednictwem portali społecznościowych i  esemesów i  ktoś wpadł na jakże wdzięczny pomysł, by powyciągać całe to urocze towarzystwo z łóżek. – Kurwa – zaklęła pod nosem Irène, otwierając drzwi. Powitały ją gwizdy i  krzyki. Irène podniosła dłonie, by uciszyć zebranych. Martin wysiadł drugimi drzwiami. – Spokojnie! Chcielibyśmy tylko przejść. Jak wiecie, śledztwo jest w toku i… hm, są postępy. Nie zwracając uwagi na jej słowa, zebrani znowu zaczęli skandować i gwizdać. – Czy jest tutaj ktoś, kto mógłby was reprezentować? Przez tłum przetoczył się szmer i  po chwili do przodu wyszedł dobrze zbudowany, brodaty mężczyzna. Szeroki w  barach, krzepki, o  sylwetce, którą zazwyczaj kojarzy się z zawodami wymagającymi siły i wytrzymałości, twarzy tryskającej energią, wystających łukach brwiowych, obfitych brwiach i  oczach lśniących stanowczym, zimnym blaskiem. Facet jednak ani trochę nie wyglądał na fanatyka. Raczej na wolnego człowieka, który akceptuje działania władzy tylko o tyle, o ile uzna je za uzasadnione, i respektuje wyłącznie te prawa, które jego osobista moralność wcześniej oceniła jako słuszne. Servaz dawał mu około pięćdziesiątki.

– Ja. – Jak się pan nazywa? –  A  jakie to ma znaczenie? Zamierzacie mnie aresztować? –  odparował prowokująco, ale bez wrogości, spoglądając w stronę zgromadzonych. Gwizdy, krzyki. Servaz zabezpieczał tyły, na wypadek gdyby jakiś szaleniec nagle stwierdził, że dwójka gliniarzy w  środku nocy to łatwy cel –  ale grupka najwyraźniej składała się z  uczciwych obywateli, którzy byli wściekli lub zaniepokojeni, co, przyznał w duchu, było w pełni zrozumiałe. – Nie tak od razu – odpowiedziała Ziegler, uśmiechając się. – Chcę po prostu wiedzieć, jak panu na imię. –  William –  powiedział ostrożnie mężczyzna, jakby oznaczało to dla niego ustępstwo wobec służb porządkowych. – Okej, Williamie, więc czego konkretnie chcecie? Na mięsistych ustach olbrzyma na moment pojawił się uśmieszek rozbawienia. Facet napawał się swoją chwilą chwały. Ale natychmiast spoważniał. – Czego chcemy? – powtórzył, udając niedowierzanie, po czym odwrócił się w stronę zebranych. – Prawdy. Chcemy wiedzieć, co już ustaliliście. Dziś w nocy jedenastoletni chłopiec znalazł się w  lesie z  dorosłym mężczyzną. Chcemy wiedzieć, co zamierzacie zrobić, żeby chronić nasze dzieci i resztę społeczności. – Doskonale wiecie, że na tym etapie nie możemy opowiadać o śledztwie – odpowiedziała Ziegler na tyle głośno, by mogli ją usłyszeć pozostali. – Robimy postępy. Dowiecie się więcej w stosownym czasie. – Kiedy? – zapytał brodacz. – Nie będę was okłamywać: nie wiem. Mężczyzna był od niej wyższy, ale Irène patrzyła na niego wyzywająco. Kolos, któremu najwyraźniej się to spodobało, pogładził się po brodzie. –  Jestem pewien, że macie jakiś trop –  powiedział. –  Ale ponieważ chodzi o  jakiegoś prominenta, trzymacie to w  tajemnicy, póki się nie upewnicie, że sprawcą nie jest ktoś inny. Gdyby to był ktoś z nas, jego nazwisko już by było na pierwszych stronach gazet. Spojrzał na grupkę, która odpowiedziała mu okrzykami aprobaty. –  A, o  to chodzi! Elity kontra lud –  stwierdziła Irène. –  Stary dobry chwyt. Fakt, ta sztuczka zawsze działa. –  Chcemy też wiedzieć, kiedy droga zostanie otwarta –  poinformował mężczyzna. –  Proszę powiedzieć pani mer, że musimy jeździć do roboty. Kto decyduje o  tym, którzy mieszkańcy mogą lecieć śmigłowcem? Chcemy móc

o tym decydować sami. Są wśród nas ludzie, którym grozi utrata pracy. Ludzie, którzy już stoją pod murem, a  ich sytuacja pogarsza się z  każdą straconą dniówką. Ludzie, którzy muszą jechać do lekarza albo wypełnić dokumenty w podprefekturze. Irène była niewzruszona. –  O  użyciu śmigłowca decydują pilne potrzeby medyczne oraz niebezpieczeństwo braków w  zaopatrzeniu. Ale przedstawię pani mer wasze zażalenia. – To za mało – odparł William. Irène spojrzała na niego. – I co pan zamierza? – Proszę przekazać pani mer, że od teraz nic o nas bez nas, bo w przeciwnym razie… – „Nas”? Kogo ma pan na myśli? – Ziegler omiotła wzrokiem tłumek. – Bo w przeciwnym razie co? Servaz zobaczył, jak Irène mija olbrzyma i zdecydowanym krokiem przebija się przez tłumek w  stronę hotelu, nie zważając na protesty i  gwizdy. Poszedł w jej ślady. Wchodząc po stopniach budynku, przypomniał sobie, co powiedział pewien psycholog podczas wykładu, w którym kiedyś uczestniczył: tłumy lubią proste odpowiedzi. Słowa takie, jak „sprawiedliwość” czy „wolność”. Hasła. Przedkładają fantazję nad rzeczywistość, wierzenia nad fakty, nieposłuszeństwo nad władzę, gniew nad rozsądek, uproszczenie nad złożoność. Żądania grupy mogą być i  często są uprawnione, wyjaśnił psycholog, ale Le Bon, Freud, Festinger czy Zimbardo w swoich pracach na temat psychologii tłumu piszą, że większość ludzi, nawet jeśli są rozsądni i  racjonalni, znalazłszy się w  grupie, traci nie tylko hamulce, ale także zdrowy rozsądek, niezależny osąd, a  często również osobiste wartości. W  psychologii społecznej nazywa się to dezindywiduacją. Servazowi spodobała się ta koncepcja. W  efekcie, dodał psycholog w  muszce, uśmiechając się z  lubością, tłumy lubią krew: gilotyny, pożary, kamienowanie, lincze, zniszczenia, kozły ofiarne… Na ekranie za jego plecami migały obrazki z Indii, Pakistanu, Afryki Środkowej, ale także z Gargeslès-Gonesse. Tylko że dzisiaj za sprawą portali społecznościowych ludzie –  do tej pory samodzielni i  samoświadomi –  są zanurzeni w  nieustannej dezindywiduacji, w  kąpieli faktów i  fantazmatów nieustannie zasilanej przez grupy, z którymi są połączeni, pomyślał Servaz. –  Ja pierdolę, co to ma być? Ależ to wkurwiające! –  zaklęła Irène, gdy wchodzili do hotelu.

– Masz ochotę na jednego? – zaproponował. Ziegler się odwróciła. – Serio? Jest prawie czwarta. – I wygląda na to, że całe miasto jest już na nogach. Myślę, że to nam dobrze zrobi. Krzyki na zewnątrz trochę przycichły. To było pierwsze starcie z władzą, ciąg dalszy nastąpi. Servaz pomyślał o  Williamie: gość nie wyglądał na nierozsądnego, na pewno szczerze pragnął odmienić bieg rzeczy. Ale w  tym kraju zaufanie już dawno zostało zawiedzione. Podszedł do baru, uznał, że na żądanie policji został on ponownie otwarty, sięgnął po butelkę laphroaiga i nalał sobie szklaneczkę. –  Sytuacja wymyka się spod kontroli –  stwierdziła Ziegler, podstawiając swoją. – Niedługo sami zaczną szukać sprawcy. I zadowolą się kimkolwiek.   – Co się dzieje, Martin? Wiesz, która jest godzina? – Przepraszam, pani doktor. Chciałem po prostu pogadać. Kobieta przez chwilę milczała. Wyobraził sobie, że leży sama w łóżku. – Jak twoje śledztwo? Robicie postępy? – zapytała rozespanym głosem. – To nie jest moje śledztwo – odparł. – Tak i nie. Niewiele wiem. – Mmm… – Ziewnęła. – Chcesz, żebym ci pomogła? Uśmiechnął się. – Dam sobie radę, Sherlocku. –  Jak chcesz, Watsonie. Czytałam gazety. –  Léa nagle spoważniała. –  To potworne. Jak można zabijać ludzi w taki sposób? – W taki czy w inny. – Mmm… Nie o to mi chodziło. Usłyszał, że kobieta wierci się w pościeli. – Dać ci spokój? Chcesz spać? –  W  porządku, Martin. Wiesz, że w  nocy kilka razy się budzę. Macie jakiś trop, cokolwiek? – Na razie nic konkretnego. A ty? Jak ci minął dzień? Uświadomił sobie, że to trochę nie pora na takie pytania, i przestraszył się, że Léa zacznie mu opowiadać o  kolejnym chorym dziecku. Ale ona poszła w zupełnie innym kierunku. – Ścięłam się wczoraj z kolegą z pracy. Podważył moją diagnozę w obecności wszystkich, próbował mnie zdeprecjonować. Dupek myśli, że jest najmądrzejszy.

Ma u swoich stóp wszystkie pielęgniarki i wyobraża sobie, że żadna kobieta mu się nie oprze. Znasz ten typ. Kurwa, nie znoszę tego gościa. Nagle Servaz stał się czujny. – Jak się nazywa ten kolega? – Gaudry. Jérôme Gaudry. Nie znasz go. Parsknęła śmiechem, ale Martin poznał po głosie, że jest rozgoryczona. I ścisnął mu się żołądek. Léa rzadko była w takim stanie z powodu swojej pracy. Zdawała się wściekła i  zraniona. Czy to dlatego, że kiedyś Jérôme Gaudry był dla niej kimś więcej niż tylko kolegą po fachu? – Przykro mi, skarbie – powiedział. – Nie wiem, dlaczego tak to przeżywam, przecież to zwykły dupek. – Od dawna z nim pracujesz? – Dwa lata. To wystarczająco dużo czasu, żeby się zbliżyć i  rozstać. Zganił się za takie myślenie. Było niesprawiedliwe. – Tęsknię za tobą – powiedziała nagle. – Ja za tobą też. – Bardzo. Nic nie odpowiedział. Przed oczami miał wspomnienie Léi rozmawiającej z tym gościem w szpitalnym korytarzu, ich twarze tak blisko siebie. Wtedy nie sprawiała wrażenia, że go aż tak nie znosi. – Martin, czy coś jest nie tak? – Nie, nie, wszystko w porządku. – Przecież cię znam. O czym ty tam myślisz? – O niczym, naprawdę. – Martin… – To przez tę pracę – skłamał. – Przez tę dolinę. To zamknięcie tutaj, razem z  mordercą… –  O  mało nie użył liczby mnogiej, ale pojedyncza też brzmiała dostatecznie przerażająco. –  Zastanawianie się, czy znowu zabije. Buksujemy w miejscu. A dziś w nocy wydarzyło się coś dziwnego. – Co? – Godzinę temu, wracając do hotelu, zostaliśmy zatrzymani przez grupę ludzi. Otoczyli nas, jakby chcieli nas pobić. To było dosyć… osobliwe. Léa milczała przez chwilę. – Godzinę temu? – powtórzyła. – Tak. A co? Cisza.

– A co robiłeś po powrocie? – Poszliśmy do baru na jednego. – My? Co za my? O tej porze bar jest chyba zamknięty? – Otworzyłem go na tę okazję: Ziegler i ja. – Aha. I byliście tam tylko we dwoje? Nie mógł powstrzymać uśmiechu. – Nie wierzę, ty jesteś zazdrosna! – No nie wiem. – Nie masz do mnie zaufania? – Mam, Martin. Ale poszperałam trochę w Internecie. Irène Ziegler to bardzo ładna kobieta. – Co zrobiłaś? W słuchawce rozległ się chichot. – Blefuję, głuptasie… Ale coś mi mówi, nie wiem czemu, przez ten sposób, w jaki o niej opowiadasz, że ta twoja Irène musi być ładna. – Léa, ona jest lesbijką. I to nie jest moja Irène. – Co ty powiesz. A może jest bi, co? – A ty? Jesteś bi? Podobała ci się już jakaś kobieta? –  Przypominam ci, że już o  tym rozmawialiśmy –  odpowiedziała nieco bardziej chrapliwie. Wyczuł, że spodobał jej się kierunek, jaki przybrały ich żarty. Zapytała ciszej: – Masz ochotę się popieścić? – Mam ochotę, żebyś ty się pieściła… Cisza. –  Muszę wcześnie wstać, Martin. Nie wiem, czy to jest dobry pomysł. Chcesz, żebym się pieściła? Naprawdę? – jej głos był teraz o oktawę niższy. – Tak – odpowiedział. – Naprawdę, naprawdę? – Nie będę cię błagał. – Nie musisz, przystojniaku. Jeśli tego chcesz…

40 Mgła. Ściana szarej waty. Dymna dłoń zaciśnięta wokół miasta. Ósma rano. Spał zaledwie trzy godziny. Postał w  piżamie przy oknie, patrząc na spowite szarym oparem dachy, po czym pośpiesznie ruszył do miniaturowej łazienki, by połknąć dwie tabletki paracetamolu z kodeiną. Bolał go każdy centymetr kwadratowy ciała –  dlatego się obudził. W ustach czuł nieprzyjemny smak. – Znaleźliście mordercę? – zapytał go przy śniadaniu Mathis. Servaz zmierzwił czuprynę chłopca. – Prawie – skłamał. – A ty skończyłeś Harry’ego Pottera? – Prawie – odparł Mathis, puszczając do niego oko. Mimo woli Servaz poczuł złość: dzieciak zostawił gdzieś książkę i wrócił do tabletu. Spojrzał na niego –  na tę poważną, smutną twarz miniaturowego dorosłego, przedwcześnie dojrzałego dziecka – i pomyślał o Gustavie. – Kim chciałbyś być w przyszłości, Mathis? Chłopiec się zamyślił, zmarszczył brwi. – Nie wiem… W każdym razie nie gliną. Zaskoczyła go ta odpowiedź. – A to dlaczego? – Bo mój tata nienawidzi glin. Wszyscy ich nienawidzą. Servaz się wzdrygnął. Pomyślał, że będzie musiał sobie porozmawiać z ojcem. Znowu ogarnął go gniew. – Ja jestem gliną – powiedział. – Nienawidzisz mnie? – Pan jest inny – odparł Mathis. – Ach tak? Dlaczego? – No… bo nie jest pan taki jak wszyscy policjanci. Bo daje mi pan książki. Bo jest pan dobrym człowiekiem. Wyszedł z hotelu cały w nerwach. Idąc do samochodu w gęstej mgle, czuł się jak w  łaźni parowej. Mgła była ruchoma: odrywała się od ulic, lizała fasady

domów. Nagle poczuł mrowienie w  karku. Odwrócił się. Przez chwilę miał wrażenie, że ktoś za nim jedzie. Nikogo jednak nie zobaczył. Gdy dotarł na posterunek żandarmerii, zobaczył, że biuro Engueharda jest puste, i wciąż trochę poirytowany skierował się do sali zebrań. Z powodu mleka za oknami zapalono w niej jarzeniówki. Wszyscy byli już w gotowości bojowej, atmosfera w  pomieszczeniu była jak naelektryzowana. Jak w  redakcji jakiejś dużej gazety relacjonującej ważne wydarzenie. – Trzy dorosłe ofiary i nagle ta historia z jedenastoletnim chłopcem. W lesie był z  nim jakiś dorosły. Czy to ten sam człowiek? Morderca? Czy zamierzał zabić chłopca, ale w ostatniej chwili zrezygnował? A może te dwie sprawy nie mają ze sobą nic wspólnego? Irène dwukrotnie lekko stuknęła linijką w  białą tablicę. Servaz zauważył schemat narysowany ścieralnym markerem. –  Nie zapominajmy, że w  przypadku Hosierów, zanim dobrali się do skóry ojcu, zamordowali syna. Pogrzebcie w  życiorysach rodziców Théo. Ojciec wrócił z  Mali, cierpi na stres pourazowy. Zainteresujcie się nim. Poprosiłam o  sporządzenie profilu psychologicznego mordercy w  oparciu o  hipotezę, że mężczyzna, który był tej nocy w lesie, jest też zabójcą Kamela Aissaniego oraz Timothéego i Martiala Hosierów. – Nie ma nic na poparcie tej hipotezy – zaoponował hipster, podnosząc głos. –   Raczej się przez nią pogubimy, niż posuniemy do przodu, nie? Czy nie powinniśmy rozdzielić tych dwóch spraw? Servaz zobaczył, że nozdrza Irène zadrgały jak u  zestresowanego konia. Posłała brodaczowi szorstkie spojrzenie. Martin musiał jednak przyznać, że obiekcje młodego człowieka rzadko były bezzasadne. – Co w takim razie proponujesz? – odparowała zjadliwie. – Odłożyć na bok to, co się stało dziś w nocy, i zostawić to żandarmom z brygady? –  Nie, tego nie powiedziałem. –  Hipster spojrzał na zebranych. –  Ale uważam, że nie powinniśmy dążyć do sztucznego połączenia dwóch spraw, które być może nie mają ze sobą nic wspólnego. – A kto twoim zdaniem był tej nocy w lesie z chłopcem? –  A  skąd ja mam to wiedzieć! –  zawołał, unosząc dłonie. –  Może nie było nikogo, może dzieciak wszystko zmyślił… Irène tylko na to czekała. –  Również to, że gość nosi buty w  rozmiarze czterdzieści dwa? –  zapytała ironicznie.

Wokół stołu rozległy się śmiechy. Brodacz się nachmurzył. Servaz uznał, że powinien zainterweniować. – Zgadzam się. Uważam, że nie powinniśmy za wszelką cenę łączyć epizodu z  chłopcem i  sprawy morderstw. Za wcześnie na to. Niech ktoś pogrzebie w życiu dzieciaka i jego rodziców, ale reszta grupy na razie nie powinna się tym zajmować. W oczach Irène pojawił się ostry błysk irytacji. – Martin, przypominam ci, że cię tu nie ma – syknęła. – I że nie należysz do tej grupy. – Przyjmijmy zatem, że słyszycie głosy. Znowu śmiechy, tym razem głośniejsze. Wszyscy zgromadzeni przy stole żandarmi wiedzieli, że na sali siedzi legenda. Młody hipster spojrzał na niego z wdzięcznością. A Irène była wściekła. –  Kolejna rzecz –  wróciła do przerwanego wątku –  pracownicy kamieniołomu: Boscher ma alibi. Musimy więc przesłuchać wszystkich. Wiem, że jest sobota, ale znajdźcie ich i  sprowadźcie tutaj. Sprawdźcie, czy nie krążą jakieś opowieści albo plotki. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że gość, który wysadził górę, jest na tej liście. – Na chwilę zamilkła, wciąż trzymając linijkę wycelowaną w tablicę. Servaz przeczytał: „2 zabójców”. – Nie zapominajmy, że zdaniem patologa Timothée padł ofiarą dwóch napastników. Jego ojciec otrzymał tylko jeden cios. Czy to oznacza, że zabójców jest dwóch? Czy tylko jeden, który czasem korzysta z usług wspólnika? –  Zdaje się, że „La Dépêche” ma w  tej sprawie pewien pomysł – odpowiedział żandarm, który przed chwilą wszedł do sali. Rzucił gazetę na blat. Zebrani pochylili się nad nią i zobaczyli tytuł:  

ILU MORDERCÓW JEST W AIGUESVIVES? Hipoteza doktora Devernisa, psychiatry, s. 6–7   Irène podniosła dziennik i otworzyła go na wskazanej stronie.   Doktor Devernis dobrze znał Timothéego Hosiera, jedną z ofiar z doliny Aiguesvives: to on badał Timothéego, gdy ten jako nastolatek został uznany za winnego zabójstwa swojej młodszej siostry, to on wspólnie z  innym psychiatrą stwierdził jego niepoczytalność. Timothée Hosier w  wieku 16 lat wrócił ze szkoły pod nieobecność rodziców i  zabił młodszą siostrę, która przebywała w  swoim pokoju. Nieco ponad piętnaście lat później jego zwłoki zostają znalezione związane pod wodospadem

niedaleko Aiguesvives, gminy liczącej 4 tysiące mieszkańców, położonej na pograniczu departamentów Haute-Garonne i Hautes-Pyrénées. Czy to możliwe, by motyw, jakim kierował się sprawca bądź sprawcy, miał związek z  przeszłością tego młodego człowieka? W  tej samej dolinie znaleziono zamordowanego ojca ofiary, Martiala Hosiera, ginekologa z Tuluzy. Po raz trzeci już na tę rodzinę spada straszliwe doświadczenie, a spośród wszystkich jej członków przy życiu pozostaje jedynie Adèle Hosier, matka… Jak jednak wiemy z wiarygodnych źródeł, Timothée Hosier padł ofiarą nie jednego, lecz dwóch napastników. W odległej pirenejskiej dolinie jest więc dwóch morderców. Innymi słowy duet zabójców. Dziś już możemy im przypisać trzecie morderstwo, z lutego, którego ofiarą padł Kamel Aissani i które zostało przemilczane przez władze sądownicze, gdyż uznano je za zwykły wypadek w górach. Co się dzieje w Aiguesvives? Kto zabija – i dlaczego? A  przede wszystkim: czy Duet znowu zaatakuje? Tymczasem społeczność Aiguesvives tkwi w potrzasku po osunięciu się części góry, w wyniku którego odcięta została jedyna droga dojazdowa: jak informuje Międzydepartamentalna Dyrekcja Dróg, od jej otwarcia dzieli nas wiele dni, a nawet tygodni. Nietrudno sobie wyobrazić, w  jakim strachu żyją mieszkańcy. Mer miasta, Isabelle Torrès, zapytana przez nas, powiedziała, że „we współpracy z żandarmerią podjęto wszelkie niezbędne środki, by zapewnić bezpieczeństwo mieszkańcom doliny”. Na jak długo to wystarczy?

  – Duet! Do kurwy nędzy! – zawołała Irène. – Kto im sprzedał tę informację? Powiodła wzrokiem po grupce funkcjonariuszy. Servaz zobaczył, że wszyscy uczestnicy zebrania wbili wzrok w blat stołu. – No tak, przeciek musiał wyjść od patologów – dodała, z pewnością po to, by zatrzeć wrażenie, że oskarża bezpośrednio którąś z obecnych osób. – Doktor Djellali jest poza podejrzeniami – wtrącił się. – Nigdy nie mieliśmy z nią problemów, to prawdziwa profesjonalistka. –  W  takim razie od kogoś ze szpitala w  Pau… Cholera! Ludzie wpadną w  panikę, jak się dowiedzą, że jest więcej niż jeden zabójca! I  tak już są wnerwieni. Kurwa! –  Oczy Irène miotały błyskawice. –  Chcę rozmawiać z  doktorem Devernisem! I  z  tym drugim psychiatrą. Znajdźcie ich jakoś. I  dowiedzcie się, czy „La Dépêche” ma rację: czy w  przeszłości Timothéego Hosiera są jakieś fakty, które mogłyby wyjaśnić to, co się teraz dzieje.   – Nigdy więcej tego nie rób! – O czym ty mówisz?

– O tym, jak się wtrąciłeś w sprawę zaginięcia chłopca, którą według ciebie i tego dupka trzeba oddzielić od reszty. – Przepraszam – powiedział, udając skruchę. Zobaczył, jak automat wypluwa kubek i napełnia go kawą. – Podważasz mój autorytet – dodała. – Ale ten dupek miał rację. –  Nie, nie miał racji! To zwykła… solidarność plemników. Zobaczyłeś, że gość jest upokarzany przez kobietę. –  Co?! –  Podniósł głowę. Oszołomiony wpatrywał się w  Irène, zaciskając palce na pełnym kubku. – Nie mówisz serio. – Oczywiście, że mówię serio – odburknęła obrażona. Westchnął. – Solidarność plemników? – powtórzył z niedowierzaniem. – Irène. –  Zawsze tak jest. Kiedy na czele jakiejś jednostki zostaje postawiona kobieta, nie możecie się powstrzymać od jej krytykowania, od myślenia, że źle wykonuje swoją robotę. Wpatrywał się w nią osłupiały. – Co? Irène, chciałem tylko… –  Czy ci się to podoba czy nie, tak właśnie działa świat, Martin. Kobiety, które odnoszą sukces w  zawodach zdominowanych przez mężczyzn, stają się obiektem krytyki dziesięć razy częściej niż mężczyźni. Kobiety, które poruszają się pieszo po niektórych ulicach i  dzielnicach, są zaczepiane i  wyzywane; mężczyźni nie. Od zawsze kobiety były lekceważone, poniżane, wyśmiewane, napadane, gwałcone… A teraz, kiedy szańce kultury ucisku kobiet zaczynają się chwiać, mężczyznom takim jak ty trudno się z tym pogodzić. – Co? Za kogo ty mnie, kurwa, masz? – Widzisz? Choćby to słowo… Już jej nie słuchał. Oczywiście wiedział, że na poziomie ogólnym Irène ma rację, i przypomniał sobie, że ona sama padła ofiarą gwałtu: w pewną grudniową noc w 2008 opowiedziała mu o tym, jak została schwytana w pułapkę, w której czekali na nią oprawcy 1. Ale myli się co do niego: on niczego takiego nie zrobił, nie wsparł hipstera z  męskiej solidarności, tylko dlatego, że tamten miał rację. I  nie zamierza pokutować za winy innych. Pomyślał też, że tkanka społeczna pęka z  każdej strony, że linii podziału jest coraz więcej. Ten kraj się rozpada. Może i Irène miała rację, ale nigdy wcześniej nie starli się tak ostro. Wydaje się, że w dzisiejszych czasach wszyscy szukają wrogów. – Carl Rogers – powiedział nagle.

– Co? – Carl Rogers, jeden z największych dwudziestowiecznych psychologów. Ziegler zmarszczyła brwi. – O czym ty mówisz? –  Rogers twierdził, że większość z  nas nie potrafi słuchać. Według niego czujemy się zobowiązani do osądzania, ponieważ słuchanie jest zbyt ryzykowne. Zaproponował sposób postępowania dla ludzi, którzy ścierają się werbalnie, a  ich spór jest niemożliwy do zażegnania. „Przerwijcie dyskusję i  ustalcie następującą zasadę: każdy może się wypowiedzieć dopiero wtedy, kiedy najpierw poprawnie wyrazi myśl i uczucia rozmówcy i gdy tamten uzna, że takie sformułowanie koresponduje z  tym, co chciał powiedzieć”. Tak pisał Carl Rogers. Może byśmy spróbowali? Co o tym sądzisz? W  jej oczach dostrzegł mieszankę skrajnego poirytowania i  zaskoczenia. Nagle ktoś obok nich chrząknął. –  Udało mi się skontaktować z  doktorem Devernisem –  przerwał im Enguehard. –  Jest gotów z  panią rozmawiać. Natychmiast. Mówi, że ma do ujawnienia ważne fakty na temat syna doktora Hosiera. A  także na temat koleżanki po fachu, z  którą orzekł wtedy o  niepoczytalności Timothéego Hosiera, doktor Gabrieli Dragoman. 1. Zob. Bielszy odcień śmierci, op. cit. [wróć]

41 Ukrzyżowania: kobieta o  nagich piersiach, pies, koń, nietoperz. Każde z  nich przybite do Świętego Krzyża. Przychodząc tutaj, opat za każdym razem zastanawiał się, co malarz miał na myśli. Czy chodziło o  zamiłowanie do bluźnierstwa –  ostatniej deski ratunku artystów, którym brakuje natchnienia – czy było w tym jakieś głębsze znaczenie? Musiał przyznać, że malarzowi nie brakowało talentu ani umiejętności. Mógłby się założyć, że takie płótna osiągają na rynku sztuki współczesnej bajońskie ceny, skoro głupi stalowy królik Jeffa Koonsa był wart dziewięćdziesiąt jeden milionów dolarów. A on nie ma skąd wziąć pieniędzy na renowację klasztoru. Zastanawiał się, czy artysta ośmieliłby się namalować zamiast kobiety z obnażonymi piersiami kobietę w chuście. Pewnie nie… – Fascynują ojca, co? – odezwała się Gabriela Dragoman za jego plecami. –  Intrygują –  poprawił ją, odwróciwszy się do niej. –  Zastanawiam się, co artysta chciał przekazać. Co pani o tym sądzi? Co na to psychiatra? –  Że pasują do mojej ściany –  odparła, uśmiechając się. Wskazała mu kąt z czarnymi sofami. – Proszę. Usiądźmy. Opadł na jedną z  sof, Gabriela na drugą. Mgła za przeszklonymi ścianami przesłaniała góry, otulała krajobraz, otaczała betonowy budynek, dając pole do popisu wyobraźni, fantazjom, sprzyjając intymności. Ojciec Adriel przychodził tu tak jak się przychodzi do spowiedzi. Bo w  sumie Dragoman była jego spowiedniczką. Podobnie jak jego, obowiązywała ją tajemnica zawodowa. Nigdy jej jednak nie wyznał, że wieczorami pod sztywną kołdrą zdarza mu się śnić o tym, że bierze ją nagą wśród tych obrazów, pod jedną z czarnych ścian, a ona błaga go, by ją ukrzyżował. –  Zawsze dziwnie się czuję, kiedy tu przychodzę –  powiedział. –  Kiedy otwieram się przed panią, zamiast zgodnie z zasadami mojej religii zwrócić się do innego kapłana. Gabriela spojrzała mu prosto w  oczy i  przemówiła jak zwykle obojętnym głosem profesjonalistki: –  Może tutaj czuje się ojciec mniej osądzany? Albo, jak by to powiedzieć, trochę dalej od boskiego wzroku? Dawno ojca nie widziałam. Myślałam, że

ojciec zrezygnował. – Tak było. Aż do chwili… – Do chwili tych morderstw? Opat pogładził się po szpakowatej brodzie. Skinął głową. – Jakie uczucia w ojcu budzą? – Strach… niezrozumienie… zwątpienie. Lekarka obserwowała go z uwagą. – Jakiego rodzaju zwątpienie? Wątpi ojciec w… istnienie Boga? Zauważyła, że duchowny ma rozszerzone źrenice, a  jego klatka piersiowa mocno się unosi. – Nie, nie w istnienie. W zwycięstwo. – Od kiedy? – Od dawna. – Mnich zmarszczył czarne, krzaczaste brwi. Włożył palec pod koloratkę. – Te wszystkie skandale w Kościele… w Watykanie, w parafiach. Ci kardynałowie, ci biskupi, którzy żyją w  sprzeczności z  tym, co głoszą, którzy pławią się w rozpuście pod bokiem Ojca Świętego, którzy nurzają się w luksusie i  grzechu, wszyscy ci księża pedofile… Żeby to była garstka, ale człowiek ma wrażenie, że są ich tysiące. Kościół jest tego pełen. Wiara, wstrzemięźliwość, siła woli, sprawiedliwość: gdzie one się dziś podziały? – Na imię mi Legion, bo jest nas wielu… Posłał jej pytające i pełne lęku spojrzenie. –  A  teraz te morderstwa tutaj, w  Aiguesvives. Ten niepojęty horror dokoła nas. Sądziłem, że jesteśmy oddzieleni od zgiełku świata. Że kryjąc się w  tych górach, uciekniemy przed złem. – Ma ojciec na myśli siebie i swoich braci? – Tak. – Czyżby zło przeniknęło do opactwa? Spuścił wzrok, potarł sękate dłonie, których wierzchem biegły grube żyły, wypukłe jak źle zakopane rury. – Oczywiście, że zło przenika do domu Bożego: ono przenika wszędzie. – Może dlatego, że Bóg nie istnieje – zasugerowała. Uniósł głowę. Patrzyła na niego chłodnym wzrokiem, wyprostowana, z nogą założoną na nogę. Surowa i bezstronna. Jak bogini. – Co pani chce przez to powiedzieć? – Że nauka powszechnie kwestionuje Boga. Bertrand Russell już w ubiegłym wieku powiedział, że ogromna większość wybitnych naukowców nie wierzy w  religię chrześcijańską; ani zresztą w  żadną inną. Kiedy apologeci waszego

Boga próbują udowodnić, że wśród laureatów Nagrody Nobla są ludzie autentycznie wierzący, wśród setek nagrodzonych znajdują ich zaledwie sześcioro. Już Benjamin Franklin mówił, że latarnie morskie są bardziej użyteczne niż kościoły. Zna ojciec Richarda Dawkinsa? Zakonnik pokręcił głową. – Nie. –  Dawkins jest biologiem i  teoretykiem ewolucji, członkiem brytyjskiego Royal Society. Stwierdził, że świat bez religii, taki, jakim go sobie wyobrażał John Lennon, byłby światem bez zamachów samobójczych, bez jedenastego września, bez wypraw krzyżowych, bez podziału Indii, bez masakr w  Irlandii Północnej, bez telewizyjnych ewangelizatorów, którzy okradają naiwniaków, bez talibów wysadzających posągi, bez publicznych egzekucji, bez kobiet chłostanych za pokazanie kawałka skóry. Mówiła to wszystko pochylona, przesuwając pomalowanymi paznokciami po opalonej łydce. Duchowny nie potrafił się powstrzymać od spoglądania w  tym kierunku. Ale już po chwili stary bezkompromisowy feniks powstał z popiołów. –  Absurd –  powiedział, prostując się. –  Ten pani Dawkins to idiota. A  Hiroszima? A  dwie wojny światowe? A  Trzecia Rzesza? A  Czerwoni Khmerzy? A druga wojna w Kongu? A rewolucja kulturalna? U podstaw żadnej z tych potworności nie leżała religia. Przeciwnie, większość z nich spowodowały ideologie, które ją zastąpiły! – Punkt dla ojca – przyznała Gabriela, uśmiechając się przenikliwie. – Czyż Hannah Arendt nie mówiła, że ideologia jest podobna do urojenia psychotycznego? Że podobnie jak w przypadku psychozy, dla ideologii nie jest ważny realny świat… Wygląda na to, że człowiek nie potrafi przestać wymyślać nowych wierzeń, zabijać i niszczyć w ich imię, nie sądzi ojciec? Pozwoli ojciec, że zapalę? Zniecierpliwiony wielkodusznie machnął ręką. –  Czy nie uważa ojciec za dziwne, że ani Jezus, ani Sokrates, ani Budda niczego nie napisali? Wszystkie ich słowa znamy z przekazu innych. Jaki mamy dowód na to, że Sokrates rzeczywiście powiedział to, co przypisuje mu Platon? Że Jezus faktycznie wypowiedział słowa, które wkładają mu w usta ewangeliści? Jeśli w ogóle istniał. Opat nie odpowiedział. Przypominał teraz wielkiego zranionego dzika. – Z tym, kto zabija w tej dolinie, jest podobnie. Nie wypowiada się, nic nie mówi. To inni: policja, prasa, mówią w  jego imieniu. Znamy go tylko za ich pośrednictwem, za pośrednictwem ich słów. Jego słów jak dotąd nie słyszeliśmy.

Oczy duchownego zalśniły. – Marzy pani, żeby mieć go tutaj, na moim miejscu – stwierdził. Zaciągnęła się papierosem i uśmiechnęła się groźnie. –  Przyznaję, to by było podniecające wyzwanie. Mam na myśli wniknięcie w jego psychikę. Zrozumienie jego motywacji i jego obłędu. Pochylił się do przodu i nagle jakby powietrze zgęstniało. – Kto wie? Może już to pani zrobiła. – Jak to? – Szczerze mówiąc, nie przyszedłem tu tylko po to, żeby mówić o sobie. Kobieta wypuściła dym spomiędzy pełnych warg, a w jej oczach pojawił się błysk zaciekawienia. – Nie? Opat zanurzył wzrok w jej źrenicach. –  Nie. Pani i  ja mamy ze sobą coś wspólnego. Sama pani to powiedziała: słuchamy ludzkich zwierzeń. Ludzie przychodzą do mnie, by wyznać mi swoje grzechy i  lęki zwykłych śmiertelników; pani opowiadają o  swoich nerwicach, psychozach, zaburzeniach. I zarówno pani, jak i ja jesteśmy związani tajemnicą. – Trudno mi za ojcem nadążyć. – Ilu ludzi musi zginąć, żeby powiedziała pani policji to, co pani wie? – Nadążam coraz mniej. – Niech mi pani nie mówi, że pani o tym nie myślała. – O czym? –  Że zabójca może być tutaj: gdzieś w  pani notatkach –  odpowiedział, szerokim gestem wskazując na przestrzeń, która była jednocześnie jej gabinetem i domem. –  Nawet gdyby, to sam ojciec powiedział: obydwoje jesteśmy związani tajemnicą –  stwierdziła, mrużąc powieki i  wypuszczając spiralną smugę dymu, która uleciała w górę. –  Nawet jeśli w  grę wchodzi ludzkie życie? Nawet jeśli ten potwór może uderzyć znowu i  spowodować kolejne śmierci? Gabrielo, czy we własnym sumieniu jest pani gotowa unieść taką odpowiedzialność? Uśmiechnęła się. – Pierwszy raz zwraca się do mnie ojciec po imieniu. Zobaczył, że kobieta się zastanawia. Wciąż siedząc z nogą założoną na nogę, upuściła jeden pantofel na dywan. Opat podziwiał stopę o delikatnym kształcie i lśniących paznokciach. – Oczywiście, że o tym myślałam – przyznała.

– I…? – Jest ktoś, kto mógłby pasować do profilu zabójcy. Zakonnik poczuł, że jego stare, zmęczone serce zaczęło bić szybciej. Przełknął ślinę. – Kto? – A to już powiem policji w stosownym czasie. –  W  stosownym czasie? –  Westchnął. –  Gabrielo, to sprawa niecierpiąca zwłoki. On w każdej chwili może znowu uderzyć. Może właśnie przygotowuje kolejną zbrodnię, niechże pani o tym pomyśli! Wzruszyła ramionami. – To byłoby nie fair, gdybym oskarżała kogoś, nie mając minimum pewności, nie sądzi ojciec? Na chwilę zapadła cisza. Stary opat był blady, przytłoczony emocjami i zwątpieniem. Z pokorą pochylił głowę. –  Tak… Pozostawić na wolności potwora czy oskarżyć niewinnego. Co wybrać? Oto odwieczny dylemat. Powinna pani uważać: jeśli się domyśla, że może go pani zdemaskować, może wziąć panią na cel Znowu się uśmiechnęła. – Nie, nie wydaje mi się. Choć nigdy nic nie wiadomo. Wstała i  obciągnęła spódnicę. Pod aksamitną skórą widać było napięte mięśnie jej nóg. –  Sądzę, że na dzisiaj skończyliśmy, ojcze. Jak zwykle nic ojciec nie płaci. Dyskusja z  ojcem zawsze jest inspirująca. Być może w  zamian poproszę ojca kiedyś o  wysłuchanie mojej spowiedzi. Jestem pewna, że uzna ojciec moje grzechy za… ciekawe. Stukając obcasami, ruszyła przed nim do drzwi. – Gabrielo, zaklinam panią, proszę przemyśleć to, co powiedziałem. – Staje się ojciec nudny. Otworzyła pancerne drzwi i  zanurzyli się w  wijącej się pasmami mgle. Odwróciła się do niego z szerokim uśmiechem na ustach. –  Jestem pewna, że ojciec również ma jakiś pomysł w  wiadomej sprawie, prawda? A jeśli tak, to i ojciec powinien uważać…   Jechał we mgle. Czasem gęstej i zwartej jak biały mur, a czasem ograniczonej do postaci zwodniczych oparów na poboczu drogi, które zasnuwały krajobraz, by odsłonić go kawałek dalej. Opat, wczepiony w  kierownicę antycznego citroëna DS, czuł straszliwy niepokój. Przed oczami miał Gabrielę mówiącą: „i  ojciec

powinien uważać”. Bał się nie tyle o siebie, ile o pozostałych braci: on już swoje przeżył i  miał nadzieję, że tam, w  górze, jest dla niego przygotowane miejsce, nawet jeśli czasem zdarzało mu się w to wątpić. Wjechał na porośnięty lasem szczyt wzgórza, a  znalazłszy się po drugiej stronie, przejechał przez rzekę. Z  mgły wyłonił się surowy kształt opactwa. Duchowny zatrąbił i wkrótce nadszedł przeor, który otworzył mu bramę. Brat Anselme powitał go z ponurą miną, z jaką strażnik więzienia patrzy na osadzonego, który wraca z przepustki. W ostatnim czasie stosunki między nimi były napięte. Opat wiedział, że przeor pragnie tylko jednego: zająć jego miejsce. Dwie minuty później był w  swoim przypominającym kaplicę gabinecie. Z  zapalonych świec unosił się zapach wosku. Podszedł do regału z  książkami i wyjął tom pod tytułem Komentarze do Sumy teologicznej Tomasza z Akwinu. Otworzył na stronie z  nagłówkiem O  różnych prawach. „Czy istnieją różnego rodzaju prawa, które mogłyby nas dotyczyć i  rzeczywiście nas dotyczą? Tak, istnieje kilka rodzajów praw, które mogą nas dotyczyć i  rzeczywiście dotyczą. Jakie to rodzaje praw? To prawo odwieczne, prawo naturalne, prawo ludzkie i prawo boskie”. Spomiędzy stronic książki wyjął zwykłą kartkę. Rozłożył ją drżącą ręką. Lista. Już wcześniej wykreślił z niej dwa pierwsze nazwiska:   Kamel Aissani Martial Hosier   Spojrzał na pozostałe. Czy to może być przypadek? Pomyślał o osobie, która dała mu tę kartkę. O  jej słowach, które tamtego wieczoru w  ciszy kościelnego konfesjonału napełniły go trwogą, i  o  wstrząsającym wybuchu posępnego śmiechu, który przypominał klekot potrząsanych kości. –  Ojcze –  odezwał się głos po drugiej stronie kratki. –  Niczego nie żałuję i pluję twojemu Bogu w twarz, zależało mi, żeby ojcu o tym powiedzieć… Przypomniał sobie pytanie z  Sumy teologicznej Świętego Tomasza: „Czy pycha jest pierwszym spośród grzechów? Odpowiedź: Tak, pycha jest pierwszym spośród grzechów, ponieważ bez pychy żaden grzech nie był, nie jest i nie będzie możliwy”. Następnie padł na kolana na kamienną posadzkę i zaczął się modlić.

42 –  Uprzedzam, nie mam dużo czasu –  oświadczył doktor Devernis. –  W  soboty również przyjmuję pacjentów. Ale słucham państwa. Patrzył na nich z  ekranu. Servaz pomyślał, że gość idealnie odpowiada wyobrażeniom, jakie ludzie mają na temat psychiatrów. Starannie ułożone gęste, sprężyste, siwe włosy, pociągła, odrobinę końska twarz wyrażająca niepozbawioną zmysłu krytycznego empatię oraz podwójny windsorski węzeł na granatowym krawacie zdobiącym różową koszulę w  doskonale dobranym rozmiarze. Wyglądał tak bardzo stereotypowo, że Martin zastanawiał się, czy aby nie zanadto. W sumie już wolał doktor Dragoman i jej betonowe sanktuarium poświęcone wykoślawionej seksualności. Wspomnienie tej kobiety coś w  nim poruszyło. Pociągała go, nie mógł zaprzeczyć. Podczas pierwszego spotkania okazała się agresywna i  prowokująca, ale za tą agresją coś się kryło. Jakiś paradoksalny powab. Wiedział, że relacja psychiatra–pacjent obejmuje procesy poznawcze, afektywne i  nieświadome, że jest to relacja intuitu personae, specyficzna dla każdej osoby, i  zastanawiał się, jak daleko miałby ochotę posunąć się w  tej… specyfice, gdyby był wolny. A potem pomyślał o Léi. I o doktor Djellali. Czyżby był dotknięty szczególną parafilią – pociągiem seksualnym do przedstawicielek branży medycznej? – Doktorze – zaczęła Irène – czy to pan jest biegłym, który badał Timothéego Hosiera po tym, jak zamordował on swoją młodszą siostrę? – Tak. Badałem go ja i doktor Dragoman. – Nic nam o tym nie powiedziała. –  Tak naprawdę to leżało w  mojej gestii. Ale chciałem poznać jej punkt widzenia. W tamtych czasach prowadziła praktykę w Lannemezan, gdzie zresztą później Timothée był jej pacjentem, jeszcze przed tym, gdy zaczęła go przyjmować w  Aiguesvives. Była początkująca, ale podobał mi się jej sposób rozumowania, podejścia do problemów. Poprosiłem, by jej również zlecono wydanie opinii psychiatrycznej w sprawie Timothéego. W jego głosie – a także na jego twarzy – pojawiła się nuta melancholii. Nie omieszkali tego zauważyć.

– Doktor Dragoman to osoba, która potrafi mieć bardzo kategoryczne opinie na niektóre tematy –  mówił dalej. –  Jest błyskotliwa. Ale nigdy nie ma wątpliwości. Niemożliwe, by ktoś ją przekonał do zmiany zdania. A  ja zawsze się dusiłem wśród ludzi, którzy wiedzą na pewno. Ostatnie zdanie wydało się Servazowi znajome i  zastanawiał się, czy Devernis nie zapożyczył go od Camusa. Zobaczył, jak psychiatra przeczesuje dłonią gęste włosy. – Muszę wam coś powiedzieć. W tamtym czasie, cóż… Gabriela była młoda i jeżeli już ją spotkaliście, wiecie, że to naprawdę czarująca, atrakcyjna kobieta, używa tych atutów bardzo świadomie. W  okresie, gdy zajmowaliśmy się diagnozą Timothéego, byliśmy kochankami… – Oczy lekarza zasnuły się mgłą, jakby zatopił się w  swoim wnętrzu w  poszukiwaniu wspomnień. –  To nie było dla mnie łatwe. Byłem świeżo upieczonym mężem i ojcem pięcioletniego syna, byłem zakochany w  żonie, ale… Gabriela jest osobą, której trudno się oprzeć i która wie, czego chce. A wtedy akurat chciała mnie. Nie, to nie trwało długo, bo kiedy już coś dostanie, szybko się tym nudzi. – Przez jego twarz przemknął cień smutku. –  Zresztą to wszystko komplikowało. Nie byliśmy zgodni w sprawie Timothéego. Ja uważałem, że był w pełni poczytalny, ona przeciwnie. Za wszelką cenę chciała mnie przekonać, a  raczej narzucić mi swój punkt widzenia. Taka jest Gabriela. Zawsze wie najlepiej. Jest uparta, nie chce ustąpić. Jej opinie nie podlegają dyskusji. Człowiek musi się im podporządkować, nieważne, ile go to kosztuje. W jej głowie nie ma alternatyw. Tylko ona ma rację. Kropka. Nigdy nie ma wątpliwości. Tacy ludzie są wyczerpujący –  dodał, a Servaz o mało nie pokiwał głową, wspominając własną eksżonę Alexandrę. – A jednak orzekł pan niepoczytalność – przypomniała Ziegler. –  Tak jest. Krótkotrwałe zaburzenie psychotyczne, które zdarza się u  nastolatków lub młodych dorosłych bez wcześniejszych objawów psychiatrycznych. – Ale pan tak nie uważał. –  Rzeczywiście, nie uważałem. –  Lekarz miał teraz minę dziecka przyłapanego na gorącym uczynku. – To była jej diagnoza. Co się stało? – Przekonała mnie. Albo raczej zmanipulowała. Czasem myślę, że przespała się ze mną tylko po to, żeby osiągnąć swój cel. Gabriela jest w  stanie zrobić wszystko, kiedy czegoś chce. Albo jeśli uważa coś za słuszne. To najbardziej nieprzejednana, nieugięta, zawzięta osoba, jaką spotkałem. Nie wiem, czy ten jej

upór nie stanowi czasem zagrożenia dla jej pacjentów. Jeśli chcecie znać moje zdanie, uważam, że nie powinna pracować w tym zawodzie. Servaz zastanawiał się nad obiektywizmem doktora Devernisa. Nad tym, czy nie przemawia przez niego złamane i nigdy do końca niewyleczone serce. – Dziwnym zbiegiem okoliczności nasz związek zakończył się bardzo krótko po tym, jak złożyliśmy diagnozę – wyjaśnił. – To ona zerwała, ma się rozumieć. Ma się rozumieć. Ty nie ryzykowałeś. Byłeś tylko ćmą, którą przyciągnął płomień świecy. – I jeszcze jedno… Mężczyzna odchrząknął. Ostatnie słowa wypowiedział ściszonym głosem, jakby nagle poczuł się jeszcze bardziej skrępowany. Servaz i Irène natychmiast stali się czujni. –  Wielokrotnie zauważyłem, że gdy mówiła o  mężczyznach, których kiedyś znała, robiła to z autentyczną… nienawiścią. Nie znajduję innego słowa. Kiedy ich wspominała, umniejszała ich, wyrzekała na nich, upokarzała ich, poniżała słowami tak zaciętymi i  okrutnymi, że przechodziły mnie dreszcze. Myślałem sobie: kurczę, nie chciałbym być na ich miejscu. I zaraz potem, że może kiedyś się na nim znajdę. Twierdziła, że wszyscy oni są tchórzami, draniami, świniami i  idiotami. Było w  niej tyle wściekłości, że zastanawiałem się, czy nie byłaby zdolna w jakiś sposób zrobić im krzywdy. Servaz i  Ziegler wstrzymali oddech. Psychiatra zmarszczył czoło. Wyglądał na zmartwionego. – A kiedy zerwała, czy stało się to, czego się pan obawiał? Spojrzał na nich z ekranu wzrokiem osaczonego zwierzęcia. – Kilka miesięcy później zaczęły się telefony w środku nocy. Trwało to przez jakiś czas, aż wreszcie się skończyło. Nie mogliśmy z żoną spać… Wiecie, jak to jest, gdy telefon dzwoni co noc o tej samej porze, a po drugiej stronie nikogo nie ma? – Irène zerknęła na Servaza: obydwoje pomyśleli o nocnych telefonach do Gildasa Delahaye’a. – A potem któregoś dnia moja żona znalazła w skrzynce na listy brudne koronkowe majtki… z  karteczką, na której ktoś napisał: „Mąż zdradził panią raz, zdradzi i drugi”. Servaz pomyślał o  zmarłym na raka małżonku Gabrieli, dzięki któremu została bogatą wdową, i o tym, w jaki sposób o nim opowiadała. – Jak zareagowała pańska żona? – Wyjaśniłem jej, że to pewnie sprawka jakiejś pacjentki. Opowiedziałem jej o przeniesieniu, o tym, że pacjentka zakochana w terapeucie to klasyka gatunku. I że to się dzieje ciągle.

– Uwierzyła? Doktor spuścił wzrok na blat biurka. –  Byliśmy młodym małżeństwem, mieliśmy małe dziecko. Postanowiła mi uwierzyć. – Rozumiem, że podejrzewał pan Gabrielę. Rozmawiał pan z nią? Podniósł oczy, w których malował się strach. –  Tak, zadzwoniłem do niej. Robiłem jej wyrzuty. Byłem wściekły, wychodziłem z siebie. Najpierw mnie wyśmiała, a potem powiedziała, że moje oskarżenia są głupie, absurdalne. Wyzywała mnie, poniżała, powiedziała, że jestem do niczego w  łóżku, że ani razu jej nie zaspokoiłem, że jestem beznadziejnym psychiatrą. I  tak dalej… Że kiedy ją pieprzyłem, myślała o mężczyźnie, który ją przeleciał kilka godzin wcześniej. Facet z jajami, tak go nazwała. Potem powiedziała, żebym więcej do niej nie dzwonił, bo oskarży mnie o napaści seksualne, o wykorzystanie słabszej osoby, molestowanie i że zrujnuje moją karierę i  życie prywatne. Do tej pory pamiętam jej głos w  słuchawce. Mówiła bardzo cicho, ale nigdy wcześniej ani nigdy potem nie słyszałem tak przerażającego szeptu. Choć upłynęło tyle lat, lekarz miał przerażoną minę, jakby umierał ze strachu. – Czy później jeszcze pan z nią rozmawiał? – Nie, nigdy więcej się nie kontaktowaliśmy. Mówiłem wam: kiedy Gabriela już kogoś nie potrzebuje, najpierw go poniża, a potem wyrzuca ze swojego życia jak szmatę i przechodzi do innych zajęć. –  Doktorze –  odezwała się nagle Ziegler –  czy gdybym poprosiła doktor Dragoman o  nakreślenie profilu psychologicznego zabójcy bądź zabójców, mogłabym go panu przesłać i zapytać, co pan o nim sądzi? Mężczyzna przez chwilę milczał. Nie wyglądał na zadowolonego. – Niezależnie od tego, co powiedziałem, nie za bardzo podoba mi się pomysł krytykowania czy podważania pracy koleżanki po fachu – wybełkotał. –  Zwłaszcza w tak… oficjalnych okolicznościach. Coś takiego, doktorek próbuje się wykręcić. Po tylu latach Gabriela wciąż go przeraża. Irène zerknęła na Servaza. – To nie będzie nic oficjalnego. Będziemy o tym wiedzieć tylko ja i obecny tutaj kolega. I  może pan nam przekazać swoją opinię ustnie, jeśli nie chce pan zostawiać śladów na piśmie. Jego wzrok wyrażał niezdecydowanie. – Dobrze, ale musicie mi obiecać, że ona na pewno się o tym nie dowie.  

–  Mamy do czynienia z  niezrównoważoną manipulantką, która nas okłamała i  o  której sam powiedziałeś, że coś przed nami ukrywa. Utrzymywała kontakt z co najmniej jedną ofiarą – oświadczyła Irène, gdy połączenie się zakończyło. –  I jak powiedział nasz przyjaciel, nosi w sobie prawdziwą wściekłość na facetów. Ten biedny Devernis wyglądał na przerażonego. –  Ale to nie oznacza, że miała motyw. Dlaczego miałaby wziąć na cel tych mężczyzn? –  Musimy do tego dojść. To nie oznacza, że miała motyw, ale stawia ją w kręgu podejrzeń. Moim zdaniem powinniśmy ją odwiedzić. – Będzie się zasłaniała tajemnicą zawodową. Ale muszę przyznać, że pomysł zdiagnozowania lekarza psychiatrii na podstawie wystawionej przez niego diagnozy bardzo mi się podoba. Brawo. Irène wzruszyła ramionami. –  Tak. Zaproponujmy jej współpracę, odwołajmy się do jej pychy. Jeśli wierzyć doktorowi Devernisowi, jest monstrualna. – Devernis to odprawiony kochanek – zaoponował. – I tchórz pierwszej wody. Nie jest zatem szczególnie obiektywnym świadkiem. Ziegler się uśmiechnęła. – Powiedziałem coś zabawnego? – Gdybym to ja powiedziała, uznałbyś to za przejaw feminizmu. Teraz to on się uśmiechnął. Irène przeglądała listę kontaktów w telefonie. –  W  każdym razie skoro już mamy jego zeznania, z  nakazem nie będzie problemu.

43 Na drugim rondzie zobaczyli odcinające się na tle mgły ludzkie sylwetki. W  pierwszej chwili Servaz uznał, że to Enguehard nie informując Irène, rozstawił kontrole drogowe. Ale po co? Przed nimi stał jeden samochód oczekujący na przejazd. Z  powodu mgły jego czerwone światła były ledwie widoczne; zahamowali w  ostatniej chwili. Kiepski pomysł stawiać blokadę w takim mleku, pomyślał. A  potem rozpoznał zwalistego gościa, którego spotkali ostatniej nocy, Williama. Mężczyzna pochylał się nad drzwiami kierowcy pierwszego auta. Zobaczyli, że brodacz powiedział coś do kobiety za kierownicą, a następnie dał znak pozostałym, by podnieśli metalową sztabę, która leżała w poprzek jezdni. – Co to za burdel? – zdziwiła się Ziegler. Ktoś dał znak, by podjechali bliżej. Wokół blokady stało jakieś sześć osób. Wielki brodacz podszedł do wozu od strony Irène. Zdążyła już opuścić szybę, tak że Servaz poczuł wilgoć mgły wpełzającą do kabiny. – Co wy tu robicie? – Kontrolujemy samochody poruszające się po dolinie. – A, to wy… – dodał, głaszcząc się po brodzie. – Co takiego?! Servaz usłyszał w jej głosie niemal histeryczną nutę niedowierzania. – Zabierać mi to stąd, natychmiast! – poleciła. – Bo co? Irène miotała wzrokiem pioruny. – Nie macie już żadnej władzy w tej dolinie – ciągnął brodacz pochylony nad drzwiami samochodu. –  Skoro nie jesteście w  stanie zapewnić bezpieczeństwa mieszkańcom, skoro jedyną troską dzisiejszej policji jest chronienie elit i karanie zwykłych ludzi, skoro państwo kompromituje się na naszych oczach, postanowiliśmy zadbać o bezpieczeństwo współobywateli we własnym zakresie oraz zaprowadzić w tej dolinie prawo i porządek. Servaz widział, że facet nie żartuje: mówił z wielkim spokojem, jakby podjął decyzję, znając i akceptując jej konsekwencje.

– Sam właśnie postawił się pan ponad prawem – syknęła. – To, co robicie, to wykroczenie, Williamie. A nawet przestępstwo. –  Prawo tej skompromitowanej Republiki nie jest już naszym prawem – odparował przygotowaną formułką, prowokując ją do wyegzekwowania prawa, na które się powoływała. Otworzyła drzwi tak gwałtownie, że gdyby mężczyzna w ostatniej chwili się nie odsunął, dostałby w  brzuch. Servaz zobaczył, że zbliżają się do nich pozostali uczestnicy barykady, i poczuł narastające napięcie. William dalej prowokował, patrząc jej prosto w oczy: – Prawo to my. –  Popełniacie poważny błąd –  warknęła Ziegler, omiatając pozostałych ostrożnym spojrzeniem. – Dokąd jedziecie? – zapytał kolos. – A co panu do tego? Servaz również wysiadł już z samochodu. Znowu czuł na policzkach wilgoć mgły. Napięcie rosło z minuty na minutę. Irène głośno westchnęła. –  Wiecie, co będzie? Powiem wam: za kilka dni dojazd do doliny zostanie otwarty. A wtedy pojawi się tu dużo policji i zostaniecie zatrzymani. Będziecie sądzeni za bunt przeciwko władzy, za grożenie przedstawicielom prawa… Są duże szanse, że pańscy koledzy zostaną zwolnieni. Ale pan, Williamie –  przysunęła się do niego, ściszając głos i mówiąc mu prosto do ucha – pan jako podżegacz pójdzie prosto za kratki. Siedział pan już w pierdlu? – Myśli pani, że się boję? – zripostował. Ale zobaczyła, że się zastanawia. Pewnie mu się wydawało, że w dzisiejszych czasach można rzucać w  policjantów śrubami i  butelkami z  kwasem, podpalać ich samochody, dokonywać na nich zbiorowego linczu, obrażać ich żony i dzieci na portalach społecznościowych, a potem cichutko wrócić do domu, by obejrzeć w telewizji relację z zamieszek. –  Wygląda pan na rozsądnego człowieka –  powiedziała z  przekonaniem Ziegler. –  Nie na jakiegoś oszołoma czy fanatyka. Rozumiem pana niepokój i gniew, ale… – Niech pani nie próbuje mnie udobruchać – powiedział. – Williamie, proszę się zastanowić. Na pewno istnieją inne sposoby działania. A  pan bardziej przyda się na zewnątrz niż w  więzieniu. Przecież widzę, że nie jest pan idiotą. – Ach, doprawdy? A na jakiej podstawie pani tak sądzi? – Okej, niech pan odpuści – powiedziała wściekła.

– Jak się pani nazywa? – zapytał nagle. Irène się zawahała. – Ziegler. Kapitan Irène Ziegler. A pan, jak pan ma na nazwisko? –  Guerrand, nazywam się William Guerrand, mam tartak w  górach. Lubię panią, pani kapitan. Gdyby wszyscy gliniarze byli tacy jak pani, świat byłby inny. – I zwracając się do pozostałych, zawołał: – Przepuszczamy! – Co? Ale… – Fabrice, bądź tak dobry i podnieś szlaban, dobrze? Rzeczony Fabrice odsunął metalową sztabę, prychając przy tym i  klnąc pod nosem. Członkowie grupki wymienili spojrzenia. Niezbyt im się podobało, że gość zgrywa ważniaka. Jeszcze trochę, a  się podzielą. Tymczasem jednak zamieniali tę dolinę w  strefę bezprawia. „Prawo jest po to, żeby nim manipulować”, mawiał jeden z wykładowców Servaza w szkole policyjnej, który uczył ich pisać niepodważalne raporty. – I proszę, niech pan stąd zabierze tę sztabę – rzuciła Irène, sadowiąc się za kierownicą. – Jeśli zobaczę ją tutaj w drodze powrotnej, będę zmuszona nałożyć panu bransoletki, a tego bym nie chciała – ostrzegła go, ruszając. Żegnały ich gwizdy. Ktoś przechodząc obok, uderzył pięścią w  karoserię. Usłyszeli też wyzwiska „jebana kurwa” i „sprzedawczyki” – pierwsze, o dziwo, z ust kobiety. –  Dość tego! –  krzyknął Guerrand do swoich ludzi. Kilkoro z  nich zaprotestowało. – Czy to ja się starzeję, czy świat oszalał? – zapytała Irène, wciskając pedał gazu.

44 – Proszę – powiedziała Gabriela Dragoman. Miała na sobie krótki top z  czarnej lycry z  plecami typu bokserka – odsłaniający płaski, umięśniony brzuch, szczupłe ramiona i  plecy z  wyraźnie zarysowaną muskulaturą –  oraz dopasowane do niego legginsy opięte wokół jędrnych ud i pośladków. Wróciła na matę i przyjęła pozycję jogi: głowa i przedramiona na podłodze, pośladki w górze, palce stóp skierowane w stronę sufitu, tułów pionowo. Irène spojrzała na nią zbita z  tropu, po czym zerknęła na Servaza, który wzruszył ramionami. Po wykonaniu dwudziestu oddechów Gabriela stanęła na nogach. –  Śirszasana, bardzo dobra na nadi, mózgowe kanały energetyczne, które oczyszczają się dzięki napływowi krwi. Wzmacnia to energię życiową… Ziegler skinęła głową z miną pełną powątpiewania. – Co was do mnie sprowadza? – zapytała lekarka, ocierając pot ręcznikiem. –  Pani –  odparła Irène. –  Pominęła pani fakt, że była pani jedną z  dwojga biegłych psychiatrów, którzy wydali opinię, iż Timothée Hosier w chwili zabicia siostry był niepoczytalny. – Zwykłe zaniedbanie. Grzech powszedni. –  W  oczach sądu może taki nie być. Dlaczego zataiła pani przed nami ten fakt? Jasnowłosa joginka wzruszyła ramionami. –  To nie miało żadnego związku ze sprawą. A  ja nie miałam ochoty na odgrzebywanie dawnych wspomnień. To stara historia. Byłam wtedy młodą, dogmatyczną fanatyczką. Sądziłam, że starzy niczego nie rozumieją, że są staroświeccy, nie na czasie, że sam fakt bycia młodym sprawia, że człowiek ma rację… Rozumiem, że wiecie to od Jacques’a. Imię Devernisa. – Biedny Jacques. Tak łatwo było nim manipulować. Zabiłby własnego ojca i  matkę, żeby mnie zaciągnąć do łóżka. A  jednocześnie zżerało go poczucie winy. Był taki… pryncypialny. Mówił, że nigdy nie spotkał kobiety takiej jak ja. Równie urzekającej. A  także zniewalającej, rozwiązłej, bezwstydnej,

niemoralnej –  dodała, patrząc na Servaza. – Biedak miał bogatsze słownictwo niż wyobraźnię. Czego chcecie? – Dostępu do dokumentacji pacjentów – odparła Ziegler. Gabriela Dragoman uniosła czarne brwi. – Pani żartuje? Ziegler wyjęła nakaz z wewnętrznej kieszeni kurtki i podała go lekarce. –  Z  pewnością wie pani, że nie można nie podporządkować się nakazowi, jeśli nie istnieje po temu uzasadniony powód. I  że niezastosowanie się pociąga za sobą sankcje karne. Gabriela uśmiechnęła się lodowato. –  To należy do oceny lekarza –  odparowała. –  Udostępnienie dokumentacji jest prawem lekarza, nie obowiązkiem: artykuł pięćdziesiąty szósty, paragraf pierwszy oraz trzeci. – Wykonała swobodny, nieokreślony ruch dłonią. – Zresztą nawet gdybym zamierzała odpowiedzieć na pani prośbę pozytywnie, zaleca się, by robić to tylko w obecności członka Rady Lekarskiej. – Widzę, że przestudiowała pani temat – stwierdziła Ziegler. – Owszem. Gabriela mierzyła ją prowokującym spojrzeniem swoich szarych oczu i Servaz stwierdził, że rywalizacja w sikaniu na odległość najwyraźniej nie jest wyłącznie zabawą mężczyzn. – Mam też władzę panią zatrzymać: już, teraz – rzuciła chłodno Irène. – Jak to wpłynie na pani pacjentów, kiedy się dowiedzą? Wie pani tak samo dobrze jak ja, że przecieki do prasy są dziś na porządku dziennym. Zatrzymanie psychiatry w związku ze śledztwem w sprawie morderstw w Aiguesvives. Nawet jeśli nie zostanie pani wymieniona z  nazwiska, jak pani sądzi, o  kim pomyślą ludzie, którzy to przeczytają? –  Posłała jej okrutny uśmiech. –  Jest pani psychiatrą dziecięcym. Wyobraża pani sobie reakcję rodziców dzieci, które pani leczy? Gabriela spróbowała ostatniej brawurowej zagrywki: –  Kto wie? Może przyciągnie to nowy rodzaj klienteli… Bardziej interesujący? –  Wybór należy do pani, Gabrielo –  podsumowała Irène, wzruszając ramionami. W spojrzeniu kobiety Servaz wyczytał coś więcej niż gniew – wyrażało ono głęboką nienawiść do wszystkiego, co on i Ziegler sobą reprezentują, przemożną pogardę –  i  przypomniały mu się słowa Devernisa. A  później ta wściekłość zniknęła równie szybko, jak się pojawiła, i Gabriela Dragoman rozciągnęła usta w szerokim uśmiechu.

– Zapraszam. Ruszyła w głąb loftu, mijając po drodze wielkie obrazy. Pchnęła jakieś drzwi. Mieli przed sobą niewielkie pomieszczenie o  ścianach z  surowego szarego betonu, bez okna, oświetlone jarzeniówką, z  metalowymi regałami, na których leżały dziesiątki opisanych kartonów. – Proszę. Ziegler omiotła wzrokiem rzędy pudeł. – Od czego zaczniemy? Gabriela zdążyła już odzyskać część swojej hardości. Uśmiechnęła się do Ziegler niemal dobrodusznie. – Wybór należy do pani. Nie mam zielonego pojęcia. Zależy, czego szukacie. –  Doskonale pani wie –  odparła Ziegler poirytowana. –  Jednego z  tych chorych ludzi, na których pani zarabia. Świra, który rozcina ofiarom brzuchy albo je kastruje. Takich osobników raczej nie ma na pęczki. Kobieta spoważniała. Jej źrenice się zwężyły. Podeszła do jednego z  pudeł, przyciągnęła je do siebie i otworzyła. Podała Irène kilka kartonowych teczek. Ziegler spojrzała na nią z zamyśloną miną. –  Czy pani zdaniem to może być osoba, która… nienawidzi mężczyzn? – zasugerowała, nie spuszczając Gabrieli z oczu. Servaz obserwował reakcję lekarki, nie przestając myśleć o  biednym Devernisie. –  Chce pani powiedzieć: kobieta? To właśnie rozumie pani pod pojęciem „osoba”, prawda, pani kapitan? – Gabriela na chwilę zamilkła. Jej oczy zalśniły intensywniejszym blaskiem. – Nie sądzę, by kobieta miała na tyle siły i energii, by zrobić to, co zrobił ten potwór. – Chyba że zabójców było dwóch. – Kobieta i mężczyzna… tak, rozumiem – powiedziała ostrożnie lekarka. Servaz przypomniał sobie wnioski patolożki po zabójstwie Timothéego Hosiera: powiedziała im wtedy, że ofiara otrzymała dwa ciosy w  tył głowy na różnej wysokości, że napastników było dwóch, jeden niższy, drugi wyższy. Pomyślał też o  własnej hipotezie –  tej samej, o  której właśnie wspomniała Ziegler. Fatiha Djellali przyznała, że jest to jedna z możliwości, ale istnieją też inne. Przyszła mu do głowy kolejna myśl, która wcale mu się nie spodobała: a jeśli zabójców było więcej niż dwóch? Ciszę przerwała Gabriela: –  W  takim razie zacznijcie do tego. Oprócz notatek na dysku są nagrania wszystkich moich sesji. Możecie skorzystać z  mojego komputera. Idę pod prysznic. W razie pytań nie wahajcie się: jestem obok, a pacjentów mam dopiero

po południu. Zależy mi tak samo jak wam, żeby osoba, która dokonuje tych wszystkich okropieństw, została zatrzymana. Martin był podejrzliwy: co ona nagle taka współpracująca? Czyżby znowu próbowała nimi manipulować? Pewnie tak. Gabriela Dragoman, przekonana o  własnej wyższości i  o  tym, że zawsze ma rację, nie znosiła żadnej formy sprzeciwu. A potem, gdy już wychodziła, w wyrazie jej twarzy o zaciśniętych szczękach zauważył coś jeszcze: ona również się bała, jak prawie każdy w tej dolinie.

45 GABRIELA: I co jeszcze? TIMOTHÉE: I jeszcze ojciec, ten śmieć. Śni mi się, że przychodzę do niego, gdy śpi, i  dźgam go wiele razy nożem, a  wtedy on się budzi i  wytrzeszcza oczy z przerażenia. Siedzę na jego kolanach i zadaję mu ciosy, skupiając się na klatce piersiowej i  genitaliach. Patrzę na lśniące ostrze, które wbija się i  wynurza, rozdziera cienką skórę jak papier, wchodzi aż po trzonek i wysuwa czerwone od krwi. Krew tryska jak gejzer. Ojciec podskakuje na łóżku jak ryba, drze się na całe gardło. Na poduszkach, kołdrze, na moich ramionach i dłoniach: wszędzie jest pełno krwi. GABRIELA: Skąd taka wściekłość, Timothée? TIMOTHÉE: Myślę, że przez to, co on robi tym kobietom. GABRIELA: Którym kobietom? TIMOTHÉE: Tym, które stają na jego drodze. Mój ojciec nienawidzi kobiet. GABRIELA: Ale przecież twój ojciec jest ginekologiem. O to chodzi? TIMOTHÉE: Tak. Gdyby ludzie wiedzieli, co on myśli o  kobietach, straciłby pacjentki. Nie wspominając już o tym, co robi niektórym z nich. GABRIELA: A konkretniej? TIMOTHÉE: Przeprowadza aborcje u  bardzo młodych dziewcząt wykorzystywanych przez mafie ze Wschodu. W  zamian ci dranie od czasu do czasu proponują temu staremu wieprzowi jakąś dziewczynkę. GABRIELA: Skąd pan o tym wszystkim wie, Timothée? TIMOTHÉE: Wiem i już. GABRIELA: A jakie są pana fantazje? Proszę mi o nich opowiedzieć. TIMOTHÉE: Pociągają mnie sprawy religijne. GABRIELA: Religijne? TIMOTHÉE: Tak: Figury kościelne, świece, sceny ukrzyżowania, zdjęcia z  krzyża, Madonny, kadzidło, siostry zakonne, mnisi. Jestem oblatany w  malarstwie sakralnym: Piero della Francesca, Giotto, Masaccio, Lorenzetti,

Tintoretto, El Greco, Rembrandt… Podnieca mnie wszystko, co ma związek z religią. GABRIELA: Seksualnie? TIMOTHÉE: A o czym my tu, do cholery, rozmawiamy? GABRIELA: W porządku. Co jeszcze?   –  Śni mi się, że stoję na dużym placu przed olbrzymią wieżą, bardzo wysoką i  bardzo szeroką, która sięga aż do nieba. Jest tylko jedna winda z  dużymi metalowymi drzwiami. Na placu zgromadził się wielki tłum, tysiące ludzi. Stoję w tym tłumie z moimi braćmi. Czekam, aż winda zjedzie na dół. – To głos opata. – Kiedy drzwi kabiny się otwierają, tłum się tłoczy, żeby wejść do środka; jestem popychany, potrącany, ale nie widzę już obok braci. Odwracam się, szukam ich w  tłumie, który nie przestaje napierać, ale ich nie widzę. W  końcu winda odjeżdża beze mnie. Choć kabina jest duża, zabiera tylko niewielką część tłumu, który ciągle rośnie… GABRIELA: I co się dzieje później? OPAT: Wszędzie szukam braci i wreszcie ich znajduję na drugim końcu placu, mówią mi: Nie damy rady wejść, to niemożliwe. Rozglądam się dookoła: ludzi jest coraz więcej, a  winda za każdym razem zabiera tylko drobną cząstkę tego zgromadzenia. GABRIELA: Ojcze, symbolika tego snu jest dość klarowna: podejrzewam, że ma ojciec świadomość, iż chodzi o windę, która zabiera ludzi do raju. Ojciec i bracia macie nadzieję, że się tam dostaniecie, ale ostatecznie zostajecie na dole. Ten tłum to tłum umarłych. Jednym z najważniejszych pojęć wprowadzonych przez Junga jest pojęcie archetypów, nieświadomych zbiorowych struktur psychicznych, które stanowią bazę naszej świadomości. Obraz Boga, imago Dei, to jeden z  nich. Podobnie jak wędrówka do nieba. Archetypy występują u każdego człowieka, leżą u podstaw naszej struktury psychicznej.   Na niektórych kartonach zamiast nazwisk widniały imiona. Lucas, Enzo, Valentin, Chloé, Océane, Benjamin. Ziegler zdjęła jeden z  nich i  wyciągnęła teczki. Wróciła do komputera. Otworzyła teczkę podpisaną „Valentin, 15 lat”. W środku znajdowała się płyta CD. GABRIELA: Dobrze się czujesz, Valentin? Możemy zaczynać? VALENTIN: Taaa. GABRIELA: Opowiedz mi o twoim ojcu.

VALENTIN: Drań jeden, skurwysyn, znowu uderzył mamę. GABRIELA: I jak zareagowałeś? Cisza. GABRIELA: Jak zareagowałeś, Valentin? VALENTIN: Nic nie powiedziałem. GABRIELA: Bałeś się? Cisza.   Irène i  Servaz otworzyli teczkę podpisaną „Benjamin, 14 lat”. Tak jak robili wcześniej, przed odsłuchaniem nagrania przejrzeli dokumentację. Przeczytali załączone podsumowanie: Analiza objawów: – Przekraczanie ustalonych zasad (ucieczki, wagary) – Zachowania heteroagresywne – Częste napady złości, drażliwość – Bunt wobec dorosłych – Zaburzenia opozycyjno-buntownicze – Komplikacje: spożywanie środków odurzających – marihuana Okoliczności rodzinne: – Alkoholizm – Osobowość ojca: dyssocjalna – Konflikty wewnątrz rodziny, przemoc małżeńska Komplikacje szkolne i społeczne: – Niepowodzenia szkolne – Marginalizacja – Przestępczość.

  – To jest robota na wiele dni – stwierdziła po jakimś czasie Irène. Znajdowali się w niewielkim pomieszczeniu oświetlonym jarzeniówką i mieli przed sobą stosy kartonów. Servaz kichnął z  powodu kurzu, który wirował w  powietrzu, wzniecony ich niezbyt metodyczną kwerendą. Siedzieli nad teczkami i  nagraniami już od czterech godzin. Mężczyźni, kobiety, dzieci, nastolatki… Pacjenci doktor Dragoman stanowili równie zróżnicowaną grupę, jak zaburzenia, z którymi się zgłaszali. –  Przydałaby się jakaś metoda –  mówiła dalej. –  Może powinniśmy ją poprosić, żeby wstępnie przebrała dla nas te papiery.

– Popatrz tutaj – powiedział nagle Martin. Pochyliła się. Teczka, którą właśnie wyjął z kartonu, była podpisana:   François Marchasson   Mężczyzna, który więził Marianne. I  zabił się, spadając ze schodów. Wymienili spojrzenia i wrócili do komputera. Włączyli odtwarzanie. MARCHASSON: Kurwa, nie mogę już spać. Każdej albo prawie każdej nocy śni mi się to samo. Wybudzam się. Potrzebny mi jakiś środek nasenny, pani doktor. GABRIELA: Niech mi pan najpierw opowie ten sen. MARCHASSON: Ma pani fajkę? Zapaliłbym… GABRIELA: Najpierw sen. MARCHASSON: Słyszę jakieś krzyki, walenie w  ścianę: na dole, w  piwnicy. Kurwa, wariuję od tych wrzasków. Całe szczęście, że moi sąsiedzi tego nie słyszą. – Jezu Chryste! – zawołała Irène. Łagodny, ale stanowczy głos lekarki: A czy w tym pana śnie w piwnicy jest ktoś zamknięty? MARCHASSON: Eee… tak. GABRIELA: Kto taki? MARCHASSON: Jakaś kobieta. GABRIELA: To pan ją tam zamknął? MARCHASSON: Pani doktor, to jest sen. Nie mam pojęcia. GABRIELA: Dobrze. A kim jest ta kobieta? MARCHASSON: Nie wiem… kimkolwiek. Co to, kurwa, za różnica? Ale drze się każdej nocy. Mimo że ściany są dźwiękoszczelne, i tak ją słyszę. Nie mogę przez to spać. Potrzebuję proszków nasennych. GABRIELA: Ale to jest sen, nie prawdziwe życie. To we śnie potrzebuje pan proszków nasennych. MARCHASSON: Wierzę, że tabletka pomogłaby mi nie śnić więcej tego koszmaru. Nie budzić się każdej nocy. GABRIELA: Od dawna się to panu śni? MARCHASSON: Nie. GABRIELA: Czy mógłby pan mówić bardziej precyzyjnie? MARCHASSON: Nie mam ochoty.

GABRIELA: Wydaje mi się to ciekawe… MARCHASSON: Może zmieńmy temat. GABRIELA: Chciałabym, żebyśmy się temu bliżej przyjrzeli, jeśli pan pozwoli. MARCHASSON: Kurwa, przecież mówię, że nie mam ochoty!   – Jak długo leczyła pani Marchassona? – zapytała Ziegler. – Jakieś dwa lata – odparła Gabriela po chwili zastanowienia. – A czy pamięta pani, z jakiego powodu przyszedł na wizytę pierwszy raz? Lekarka wydmuchała dym z papierosa i spojrzała najpierw na nią, a potem na Martina. – Tak. Miał nakaz leczenia – odpowiedziała bez wahania. – Decyzją sądu, na mocy ustawy o sprawcach przestępstw seksualnych. Marchasson był skazany za gwałt. Odbył karę, ale został skierowany na leczenie w  ramach postępowania postpenalnego. Byłam jego lekarzem koordynatorem. Servaz wiedział, jak to działa: sędzia penitencjarny z  listy niekaranych psychiatrów wybiera lekarza koordynatora, który ma być łącznikiem między służbą zdrowia a wymiarem sprawiedliwości. –  Jak to się często zdarza w  przypadku sprawców napaści seksualnych, był unikający –  powiedziała Gabriela i  zaciągnęła się papierosem. –  Stosował typowe mechanizmy obronne: rozszczepienie, zaprzeczenie… Zgwałcił pięćdziesięcioletnią kobietę, mężatkę z  trójką dzieci, podczas pobytu na kempingu, kiedy kobieta odpoczywała w kamperze, a jej mąż z dziećmi poszli na plażę. Utrzymywał, że to wcale nie był gwałt, że chodziło o  seks za obopólną zgodą. To nie był jego pierwszy wyrok. Marchasson był niedojrzały, egocentryczny, lękowy… Klasyczny profil. Gabriela Dragoman się przebrała. Miała na sobie koszulkę z  rękawami trzy czwarte i  dekoltem typu „woda”, dżinsy i  sandały rzymianki. Irène patrzyła na nią dłuższą chwilę. – Nie boi się pani przyjmować przestępców seksualnych w gabinecie? Terapeutka uśmiechnęła się do niej porozumiewawczo. –  Podobnie jak pani nie boi się wsadzać za kratki groźnych kryminalistów, którzy pewnego dnia wyjdą na wolność. Potrafię się z  nimi obchodzić, to mój zawód, a  oni wiedzą, że ich wolność zależy ode mnie. Że mogą zaatakować każdą inną kobietę, ale nie mnie. Jestem ich, hm… świętą krową. Irène zmrużyła oczy. –  Czy ostatniej zimy zauważyła pani w  zachowaniu Marchassona zmiany? Czy nie wydał się pani jakiś inny?

Po kilku chwilach ciszy Gabriela twierdząco pokiwała głową. – To było w tym czasie, kiedy zaczął opowiadać o swoim śnie. Ziegler drgnęła. – Tym o piwnicy? – Tak. Irène spojrzała na Martina. – Jakie miała pani skojarzenia w związku z tym snem? Lekarka przez chwilę milczała. Jej spojrzenie lśniło jak ostrze noża. –  W  pewnym momencie pomyślałam, że to nie sen… Że w  jego piwnicy rzeczywiście ktoś jest. – Dlaczego pani tak pomyślała? –  Marchasson zaczął się wykręcać, stał się unikający… –  odpowiedziała po chwili wahania. –  Tak jak na początku, gdy wspominałam o  gwałcie, który popełnił. Chciał tylko środka usypiającego. Kiedy zaczynałam wykazywać zainteresowanie tym snem, chciałam do niego wracać, wściekał się. – I ani razu nie przyszło pani do głowy, żeby zawiadomić policję? – syknęła ostro Ziegler. –  Dlaczego? –  Gabriela spojrzała na nich badawczo. –  Czyli to nie był sen, tak? Trzymał tam kogoś… Znaleźliście coś w  piwnicy. No tak. To ma jakiś związek ze śledztwem? Z  tymi morderstwami? Marchasson jest w  to zamieszany? Ale on przecież zmarł wcześniej, zanim zamordowano Timothéego. –  Wyglądała na zbitą z  tropu –  choć raz. –  Tak, myślałam, żeby o  tym powiedzieć, ale… –  Ale ludzie tacy jak pani nie ufają policji, żandarmom, a  nawet sędziom –  dokończyła Ziegler. – Sądzą, że jesteśmy tylko po to, żeby karać, bić i wsadzać do więzienia. Że każdy przestępca ma prawo do drugiej, trzeciej, a  nawet dziesiątej i dwudziestej szansy. A jeśli ktoś naprawdę niewinny zostanie złożony na ołtarzu ich… ideologii, tym gorzej dla niego. Głos Ziegler był teraz jak strużka lodowatej wody. Servaz zobaczył, że lekarka wzdrygnęła się jak koń wyścigowy spięty ostrogami. –  Jakbyśmy mieli w  tym kraju policję wolną od uprzedzeń, rasizmu i ideologii – zakpiła. – Kto jak kto, ale pani nie powinna… –  Potrzebne nam nagrania wszystkich sesji Marchassona i  wszystkie pani notatki –  przerwał jej Servaz. –  Jeśli wspominał o  innych osobach, znajomościach, spotkaniach, miejscach, musimy o tym wiedzieć. I to szybko! –  Nie przypominam sobie –  odparła Gabriela –  ale sprawdzę, co mam. A tymczasem jest jeszcze ktoś, kogo powinniście posłuchać.

– Kto? – Gildas Delahaye, nauczyciel.

46 – Boi się pan tych chłopaków? – Tak. – Głos Gildasa Delahaye’a, zdecydowany, ale pełen niepokoju. – Ale przecież to tylko dzieci, nastolatki na skuterach. Cisza. –  To są szumowiny. Przestępcy. Potencjalni kryminaliści. Spotykam ich w szkole… Nie zawahaliby się kraść i zabijać, gdyby byli pewni, że nie wpadną. To barbarzyńcy. – Czy próbował pan z nimi porozmawiać? – Po co? – Albo z ich rodzicami… –  Tak, ma pani rację: winni są rodzice. Nie potrafią wychować dzieci, odpowiednio ich ukształtować, a  potem mają pretensje do społeczeństwa, do ministerstwa edukacji, do nauczycieli. Ale to oni są nieudacznikami, oni ponoszą odpowiedzialność. Oni i wszyscy dostawcy kultury przemocy: tej muzyki, tego rapu, tych filmów, którzy bogacą się kosztem dzieciaków… – Ma pan im to za złe? – Nienawidzę ich. – Rodziców? – A o kim rozmawiamy? – Nienawidzić to mocne słowo. –  No i? Uważa pani, że kiedy taki rodzic przychodzi z  pytaniem, dlaczego wystawiłem jego cholernemu gówniarzowi złą ocenę albo wyrzuciłem go z lekcji, nigdy nie mam ochoty złapać go za fraki i mu przywalić albo go udusić? – Gildasie, czy pan jest porywczy? – Nie, nie skrzywdziłbym muchy. Mniej więcej to samo powiedział w  obecności Ziegler i  Servaza: „Jestem najłagodniejszym z ludzi, niezdolnym do przemocy”. – Chodziło mi o pana wewnętrzne usposobienie. –  Tak, całą tę przemoc, cały ten gniew noszę w  sobie. Wyżerają mnie jak kwas. Czasem mam ochotę się na kogoś rzucić. Wszystko jedno na kogo. Na pierwszą napotkaną osobę.

– Na jednego z tych dzieciaków? – Tak. Albo na któregoś z rodziców. – I co chciałby mu pan zrobić, Gildasie? – Krzywdę. – Czy czasem myśli pan, żeby kogoś zabić? – Jak każdy. To tylko fantazje. Fikcja. To nie jest… rzeczywiste. – Często ma pan takie myśli? – Od czasu do czasu. – Od dawna? – Od… od śmierci żony. – Popracujemy nad tym gniewem, Gildasie. Pozbędziemy się go. – Jest tylko jeden sposób, żeby się go pozbyć. To się musi skończyć.   – A jeśli ta plotka, jakoby Gildas Delahaye napadł na Timothéego Hosiera, jest prawdziwa? –  zapytała Ziegler, gdy sześć godzin później wychodzili z  betonowego bunkra. –  Cholera, sprawy się komplikują. Mamy już ładną gromadkę podejrzanych. – Albo przeciwnie: upraszczają się. Spojrzał na słońce, które zachodziło coraz niżej nad górami, i  na cienie kładące się w  dolinie. Mgła ustąpiła już wcześniej. Zaczynał się wieczór przywodzący na myśl raczej jesień niż lato; duchotę ostatnich dni zastąpił przyjemny chłód. – Co to znaczy? –  Że nazwiska sprawcy albo sprawców na pewno znajdziemy tam: wśród pacjentów Gabrieli. Irène w zamyśleniu popatrzyła w dół, na zapalające się światła miasteczka. –  I  jeszcze ci mieszkańcy, którzy postanowili nas wyręczyć –  powiedziała ponuro. – Poproszę Engueharda, żeby zwiększył liczbę patroli. Jego ludzie i tak są już przeciążeni, ale trudno: później się wyśpią. I wezwę posiłki: nie ma mowy, żebyśmy mieli dopuścić do anarchii w tej dolinie. Wpatrywała się w  dachy miasta powoli znikające w  ciemnościach. Kolejna noc, kolejny dzień. I co dalej? –  Jest sobota wieczór. Gdyby wszystkie kobiety, które szykują się teraz do wyjścia, wiedziały, ilu oprawców i świrów krąży po ulicach, umarłyby ze strachu i zamknęły się u siebie na cztery spusty – stwierdziła. Servaz odwrócił się w jej stronę.

– Mam wrażenie, że przynajmniej na razie ofiarami są mężczyźni. Atmosfera Aiguesvives jest raczej niesprzyjająca dla istot o  obfitym owłosieniu, niskim głosie, ramionach szerszych od miednicy i gruczołach sutkowych niezdolnych do laktacji. – No tak, przynajmniej raz jest inaczej. Widzisz, potrafisz być zabawny, jeśli chcesz – podsumowała i uśmiechnęła się z uznaniem.   Lotnisko Toulouse-Blagnac: Pogryzając plasterki hiszpańskiej szynki, Léa patrzyła na ekran, na którym wyświetlały się informacje o  jej locie. Siedziała przy stoliku jednego z  nowych lokali gastronomicznych dostępnych dla podróżnych w strefie zastrzeżonej. Nie wiedziała, czy ma to jakiś związek z tym, że Chińczycy wykupili udziały państwa w lotnisku, ale nowe lokale wyglądały o  wiele lepiej niż mizerny, przepełniony, ciasny bufet, który wcześniej witał klientów po tej stronie. Chociaż, by wyjaśnić choroby trawiące współczesne społeczeństwa, pewien myśliciel porównał je właśnie do owych wielkich, zdehumanizowanych lotnisk. Stwierdził, że demokracje, które chcieli zbudować ustawodawcy, są zbyt normatywne. Ich ideał rozbija się o dwie rafy: z jednej strony nie dość cnotliwe, by nie rzec –  skorumpowane –  elity, z  drugiej zbyt niedoskonały zwykły człowiek, który nie jest aż takim idealistą, by zaakceptować te sztywne modele wymagające zbyt wielkich poświęceń. W tak ograniczających warunkach ludzie nie są już ani wolni, ani niezależni. Nie oferuje się im innego wyboru, jak tylko ścisłe przestrzeganie niezliczonych instrukcji –  tak jak na tych wielkich międzynarodowych lotniskach, które są racjonalne, ale nieludzkie. Jak w takich okolicznościach nie zbuntować się przeciwko temu absurdalnemu zalewowi norm, praw i ograniczeń moralnych z ich coraz większą hipokryzją? Chwyciła niewielką torbę. Zamierzała spędzić w  Paryżu tylko jedną noc i  wrócić nazajutrz. Ruszyła do swojej bramki. Po prostu mały wypad. Bez zobowiązań. Ale co by było, gdyby Martin się o nim dowiedział? Gdyby odkrył, co Léa robi za jego plecami? Na tę myśl poczuła, jak jej puls przyśpiesza. Dotarła do bramki i stanęła w kolejce. Martin nigdy by jej nie wybaczył. To by go zraniło. Zdążyła go już trochę poznać. Miał kilka zasad, których nie przekraczał. Jedną z  nich była lojalność. Ale skoro siedzi zamknięty w  tej dolinie, nie ma szans, żeby się dowiedział, pocieszała się. A dopóki nie wie, nie cierpi. Pomyślała o tym, co powiedział jej Jérôme, zanim się posprzeczali: „Léa, nikt nie jest doskonały, ani on, ani ty, ale od czasu do czasu trzeba zrezygnować ze

swoich zasad i  dać się prowadzić instynktowi”. Kiedy jednak szła tunelem do samolotu, zastanawiała się, czy to rzeczywiście dobry pomysł. Czy właśnie nie popełnia błędu, którego nie zdoła naprawić. Na pokład wchodziła już o  wiele mniej pewnym krokiem.

47 Czekając na windę, Irène zauważyła, że dostała esemesa. A  właśnie miała wracać do swojego pokoju.   Czy mogłaby pani wpaść do merostwa?   Zerknęła na zegarek. Dwudziesta trzecia trzydzieści. Westchnęła. Po odhaczeniu ostatniego punktu dnia na posterunku żandarmerii chciała się kilka godzin przespać. Wróciła jednak do samochodu i ruszyła w stronę ratusza. Czuła się wyczerpana, miała pustkę w  głowie; potrzebowała odpoczynku. Coraz bardziej zdenerwowana weszła w  wąski korytarz prowadzący do gabinetu pani mer na pierwszym piętrze, przygotowując się wewnętrznie do zdania jej relacji z postępów śledztwa. – Proszę! – usłyszała, gdy zapukała do drzwi. Ujrzawszy ją, Isabelle Torrès wstała i  sięgnęła po torebkę, która wisiała na haczyku. Czerwona koszula z krótkim rękawem i proste, niskie dżinsy wspaniale opinające jej pośladki i biodra: Ziegler zauważyła haftowany motyw skrzydła na tylnych kieszeniach. Zmusiła się, by patrzeć w innym kierunku. – Dokąd idziemy? – zapytała ostrożnie. –  Pomyślałam, że dobrze pani zrobi, jeśli się pani napije i  trochę odpręży. Wszyscy mamy tej historii po kokardę. Znam sympatyczne miejsce. Irène się wzdrygnęła. Isabelle Torrès nie spytała jej o zdanie. Przez chwilę się obawiała, że to zaproszenie to tylko przykrywka dla kolejnego spotkania roboczego. –  Bez obaw –  powiedziała Torrès, ruszając do drzwi. –  Nie będziemy dziś rozmawiać o pracy. – A o czym? – zapytała Irène, idąc za nią korytarzem. – Niech się pani rozluźni, pani kapitan. Nie jesteśmy na służbie. Napijemy się – rzuciła tamta, stukając obcasami.   Krótko przed północą zadzwonił telefon Servaza. Gabriela. Jej głos był napięty, niespokojny.

–  Przepraszam, że przeszkadzam, ale wydaje mi się… wydaje mi się, że na zewnątrz ktoś się kręci. Usiadł na łóżku. – Przed pani domem? –  Tak. Widziałam jakiś cień za oknami. I  usłyszałam jakiś dźwięk. On tutaj jest. Krąży wokół domu. To on… Słowa padały jedno po drugim i  Servaz domyślił się, że kobieta za szybko oddycha, że jest spanikowana. – Pozamykała pani drzwi i okna? – Tak. Wszystko jest zamknięte. – Czy szyby są antywłamaniowe? – Tak, tak. Mają opóźnić włamanie. Zakładając, że on, hm… chce wejść do środka. Ostatnie zdanie wypowiedziała bardzo cicho, jakby się bała, że intruz ją usłyszy, że mogłaby mu podsunąć jakiś pomysł. Jeśli ktoś tam rzeczywiście jest. Ale Gabriela Dragoman nie należała do osób, które boją się bez powodu. – Proszę się nie ruszać. Nie wychodzić. Zaraz tam będę! Nie zdążył się jeszcze rozebrać. Sięgnął po kurtkę, włożył buty i pośpiesznie wyszedł z  pokoju. Zastanawiał się, czy nie powinien zawiadomić Ziegler. W  przeciwieństwie do niej nie miał broni. Ale może to nic takiego. Tylko gra cieni w ciemności. Nocny napad lęku.   Kiedy zaparkował, Gabriela czekała już na niego na tarasie swojego ultranowoczesnego bunkra. – Prosiłem, żeby pani nie wychodziła. Wzruszyła ramionami, potarła skórę na rękach pokrytych gęsią skórką. – Wyszłam, dopiero kiedy usłyszałam, że pan przyjechał. – Gdzie go pani widziała? – Proszę za mną. Pokażę panu. Ruszyła przed nim do środka. O  tej porze przestronne wnętrze domu było oświetlone w  teatralny sposób, który go nie zdziwił. Gra blasków i  cieni uzyskana dzięki starannemu rozmieszczeniu kinkietów, reflektorów punktowych i lamp. Jakby szli na przemian przez plamy światła i ciemności. Stanęła przed jednym z  portfenetrów. Servaz wpatrywał się w  powierzchnię szkła, która odbijała ich przezroczyste sylwetki, tak że zobaczył siebie stojącego u  boku Gabrieli. Otworzył okno i  wyszedł na trawę. Była chłodna czerwcowa noc i kiedy tak chodził, rozglądając się dookoła, poczuł na policzku lekki wiatr.

Po lewej ręce miał ciemną plamę gór z  pojedynczymi światłami ostatnich domostw. Po prawej, w dole zbocza – Aiguesvives w blasku licznych miejskich lamp, które wkrótce miały zgasnąć. Omiótł wzrokiem okolicę: ogrodowe meble stojące na niewielkim prostokącie wyłożonym płytkami, za nimi bambusowy zagajnik, przystrzyżone krzewy, alejka wijąca się w trawie wokół bunkra. – Pusto – powiedział. Zobaczył, że się wzdrygnęła. – Ale ktoś tu był. Powoli obszedł budynek, przeczesując wzrokiem ciemności. Usłyszał śpiew świerszczy: to świerszcze jeszcze istnieją?, pomyślał. Ruszył w stronę krzaków, które rosły kawałek dalej, i uważnie wpatrywał się w mrok. Jeśli ktoś by się tu ukrył, nawet kilka metrów od niego, pozostałby niezauważony. Doskonałe stanowisko obserwacyjne, z którego można było śledzić każdy ruch we wnętrzu domu. Najprawdopodobniej Gabrieli tylko się wydawało, że widziała jakąś postać, jednak nie mógł być tego do końca pewien. Może rzeczywiście ktoś tam jest. Ktoś, kto śledzi posunięcia jego i  Irène, kto widział, że spędzili tutaj kilka godzin. Ktoś, kto z  jakiegoś powodu wie, że rozwiązanie znajduje się w dokumentach lekarki. Ktoś, kto musi mieć silną pokusę, by podłożyć pod nie ogień albo uciszyć jedyną osobę, która doskonale je zna. Zawrócił i  przeszedł całą drogę jeszcze raz. Gabriela została po drugiej stronie budynku, przy otwartym oknie balkonowym. – Musiał uciec. Wejdźmy do środka. Kobieta zamknęła portfenetr i  wyminęła Servaza, prowadząc go w  stronę barku stojącego w rogu salonu. – Ma pani jakiś alarm? – zapytał. – Sprawny? Podała mu nazwę firmy ochroniarskiej. Opisała system. Żadne cudo, ale wystarczające, by zapewnić jej poczucie bezpieczeństwa. A  w  razie włamania uruchomić alarm. – Skoro już pan tu jest, może się pan czegoś napije? Popatrzył na nią. Nie. Oczywiście, że nie. Była prawie północ, a  za kilka godzin czekał go kolejny długi dzień. Pamiętał też, co mówił o niej Devernis. – Proszę – nalegała. – Wolałabym tak od razu nie zostawać sama. A jeśli ktoś tam jest, to może sobie pójdzie. Niech pan zostanie, tylko chwilę. Jej głos był prawie błagalny. Servaz miał wszelkie dane po temu, by odmówić. Oczywiście nie był na służbie. Był zawieszony. Sam w towarzystwie groźnej manipulantki, która przy okazji znajdowała się w kręgu podejrzeń. I była

Léa… Léa, która w  jego śnie flirtowała z  innym mężczyzną, doktorem Gaudrym… Zerknął w  stronę obrazów ze scenami ukrzyżowania. A  potem przeniósł wzrok na Gabrielę. Nie umknął mu fakt, że była gotowa do snu: miała na sobie tylko lekki, kanarkowożółty top na cienkich ramiączkach, napięty na piersiach, i  krótkie szorty w  tym samym kolorze. W  blasku punktowych reflektorów jej ręce i ramiona wydawały się jeszcze bardziej opalone. – Niech pan nie mówi, że się pan mnie boi – szepnęła. Podeszła jeszcze bliżej. Na tyle blisko, że poczuł jej zapach. Korzenny miks, który uznał za idealny. A może to jego wyposażony w chromosomy X i Y mózg zaczynał nawalać. – Zgoda. Jedna szklaneczka i zmykam.   Lokal nazywał się Korova Milk Bar i  poza tym, że raczej nie sprzedawano w nim mleka, Irène musiała przyznać, że jej się spodobał. Żadnych udziwnień, na ścianach boazeria w  stylu górskiej chaty, neonowe litery, plakaty z  filmów Mechaniczna pomarańcza, 2001: Odyseja kosmiczna, Lśnienie, Doktor Strangelove. I dobra muzyka, w każdym razie jak dla niej. Również prosta i bez udziwnień: White Stripes, Rival Sons, Fontaines D.C. Klientela między dwudziestym a  czterdziestym rokiem życia, najwyraźniej była to tutejsza modna miejscówka dla młodzieży. Pewnie z  braku laku. Skupisko młodych genów, porywczych i  płodnych, zachowań wypracowanych przez tysiąclecia seksualnego współzawodnictwa. Irène uśmiechnęła się do Isabelle Torrès z uznaniem. – Fajne. – Miejsce czy muzyka? – Jedno i drugie. –  Za pani śledztwo –  powiedziała pani mer, unosząc kufel brunatnego piwa i patrząc jej w oczy. – Myślałam, że mamy nie mówić o pracy? Isabelle Torrès się uśmiechnęła. – Przepraszam. To jest silniejsze ode mnie. – Pracoholiczka, co? Isabelle podniosła piwo do ust. – Sądzę, że jesteśmy podobne. Mylę się? – Nie.

Ziegler spuściła wzrok na swojego drinka Cuba Libre. Zastanawiała się, czy jej rozmówczyni ma na myśli pracę czy to drugie. Gdy Isabelle Torrès patrzyła na Irène, miała w  oczach jakąś wesołość, jakieś światło kontrastujące ze stanowczością, jaka z  nich biła, gdy wcielała się w  rolę mera. A  także coś głębszego, tajemniczego, co sprawiło, że Irène poczuła mrowienie na skórze. –  Bycie merem to niełatwa robota, co? –  zapytała, żeby dodać sobie animuszu. –  Dzisiaj? W  naszych czasach, żeby chcieć zostać merem, trzeba być masochistą. – Kobieta potoczyła wzrokiem po sali. – Człowiek przez cały dzień jest mieszany z  błotem przez osoby, które poproszone, żeby nie parkowały na kopercie, posyłają go na drzewo. Mamy coraz mniej środków, a  pretensji jest coraz więcej. A jak pani minął dzień? Irène przemilczała odwiedziny u  Gabrieli Dragoman, ale opowiedziała jej o blokadzie na drodze. Rysy Isabelle stwardniały. – Znam gościa, który stoi na ich czele. William Guerrand. Inteligentny facet. Chce zająć moje miejsce. –  Wygląda na to, że jest wystarczająco mocny w  gębie, żeby pociągnąć za sobą sporo ludzi – zauważyła Irène. W głośnikach The Snuts śpiewali All Your Friends. –  W  tym kraju zdarzają się przypadki prawdziwej biedy i  wykluczenia społecznego –  odparła pani mer. –  Również w  Aiguesvives. Straszne sytuacje. Ludzie, którzy każdego dnia muszą szukać sposobów, by przetrwać do pierwszego, gubią się w administracyjnym labiryncie, który trzeba przejść, żeby otrzymać pomoc, muszą znosić spojrzenia tych, którzy podejrzewają ich o  wykorzystywanie systemu, są narażeni na stygmatyzację i  ostracyzm. Niech pani sobie wyobrazi, jak to jest znosić coś takiego każdego dnia, gdy jest pani samotną kobietą, która wychowuje jak potrafi trójkę dzieci, albo byłym rolnikiem, który przez całe swoje cholerne życie pracował ciężej niż inni, a  na koniec dostaje dwieście dziewięćdziesiąt osiem euro i  dziewięćdziesiąt centów miesięcznie emerytury rolniczej oraz pięćset siedemdziesiąt osiem euro i  trzydzieści centów z  tytułu minimum emerytalnego. I  nikt, kurwa, nie mógł zaokrąglić tych jebanych liczb, tylko rzuca mu się te trzydzieści centów w twarz! Uważam, że to jest obrażanie ludzi i bezczelność. To nie jest normalne, że coraz większa część społeczeństwa na co dzień walczy o  przetrwanie, podczas gdy średnie i wyższe klasy w tym kraju płacą więcej podatków niż gdziekolwiek na świecie. – Dopiła piwo i odstawiła kufel na blat. – Ale goście pokroju Guerranda odbierają tej walce wiarygodność. Nie rozwiążą problemów. Nie mają o  tym

pojęcia. Chcą tylko, żeby o  nich mówiono, chcą przyciągnąć uwagę, trafić do telewizji i gazet. Zawsze jest tak samo. Upajają się własną ważnością. Irène miała inne obserwacje: na niej Guerrand sprawiał wrażenie człowieka o raczej szczerych intencjach. – Tak czy owak, wygląda na to, że mieszkańcy Aiguesvives panią doceniają –   powiedziała, żeby rozluźnić atmosferę. –  Regularnie wybierali panią na następną kadencję. Torrès się skrzywiła. –  To również się zmienia. Klimat jest niedobry. Jeden na dwóch merów planuje nie kandydować w  dwa tysiące dwudziestym. Teraz każdy ciągnie w swoją stronę. Moim zdaniem to równia pochyła – powiedziała, wykrzywiając z goryczą usta. – Coraz więcej merów się poddaje. Brać na klatę niezadowolenie coraz bardziej wymagających i  agresywnych mieszkańców, wiązać koniec z końcem mimo coraz mniejszych dotacji, konfrontować się z władzą centralną, która traktuje cię z góry… Za dużo tego. Pokręciła głową. Try walking in my shoes, pomyślała Irène. Znowu śpiewał Dave Gahan. – Co zamierza pani zrobić z Guerrandem i jego milicją? – zapytała nagle pani mer. –  Odwiedzić go. Ale to chyba może zaczekać do jutra? –  zasugerowała Ziegler i uśmiechnęła się. Spojrzenie Isabelle Torrès znowu stało się radosne. Wpatrywała się w  Irène ciepłymi oczami, brązowymi jak karmelizowany cukier. W  głośnikach The Lumineers śpiewali: Oh, Ophelia, you’ve been on my mind, girl, since the flood. – A podobno miałyśmy nie rozmawiać o robocie! – Wygląda na to, że jesteśmy niereformowalne – zażartowała Irène. Parsknęły śmiechem. Ziegler doskonale czuła, że owo „my” służyło zawiązaniu między nimi porozumienia, które miało wymiar nie tylko zawodowy –  i  przez chwilę pomyślała o  Zuzce. Zalała ją fala wstydu. And I  can’t feel no remorse, śpiewali dalej The Lumineers. Zerknęła na zegarek. – Muszę wracać – oświadczyła. – Dokończę drinka i spadam. Torrès położyła na jej palcach swoją ciepłą, suchą dłoń. – Chciałabym, żebyś jeszcze trochę została…

48 –  Za pana śledztwo –  powiedziała Gabriela Dragoman, patrząc mu głęboko w oczy. Stuknęli się kieliszkami. Rozparła się na sofie i upiła łyk wina, huśtając przy tym bosą stopą. Założyła nogę na nogę i przez chwilę Servaz nie mógł oderwać wzroku od napiętych mięśni jej ud. Zobaczył, że to zauważyła i sprawiło jej to przyjemność. I nagle poczuł, że ma ochotę wyjść. –  Pana koleżanka za bardzo mnie nie lubi –  stwierdziła, mierząc go wzrokiem. Zauważył, że kobieta zupełnie zarzuciła swój wyniosły styl. Przeciwnie, zachowywała się tak, jakby chciała się wkraść w jego łaski. Może dlatego, że się przestraszyła. – Nie ułatwia jej pani zadania – stwierdził. Wino było znakomite. Côte-Rôtie. Zaśmiała się swobodnie. –  Tak, czasami bywam wkurzająca. Mąż ciągle mi to powtarzał. A  pan, komendancie, czy pan sądzi, że tak trudno mnie pokochać? Zaskoczyło go to pytanie. Podobnie jak słowo, którego użyła. Czyżby go podrywała? Jej szare oczy były w  blasku światła jaśniejsze, bardziej wyraziste i lśniące. Wpatrywała się w niego ze świadomą natarczywością. – To pani jest psychiatrą. Ja jestem tylko zwykłym gliną. – Jest pan zbyt skromny. Sprawdziłam w Internecie: ma pan cholernie dobre wyniki. Przesunęła dłonią po łydce i  pochyliwszy się, rozmasowała gołą stopę. Rozchyliła palce. – Byłabym spokojniejsza, gdyby pan tutaj przenocował – powiedziała. –  Mogę poprosić, żeby przysłali samochód z  ochroniarzami. Do czasu, aż znajdziemy sprawcę. – A sądzi pan, że go złapiecie? Nie umknęła mu ironia w jej głosie. –  Sama to pani powiedziała: mam cholernie dobre wyniki –  odpowiedział, uśmiechając się.

Nie podobał mu się obrót, jaki przybrała ta rozmowa. Znowu pomyślał o tym, co na temat tej kobiety powiedział Devernis. Zastanawiał się, czy rzeczywiście jest niezrównoważona, czy tylko manipuluje, absolutnie pewna swojej władzy, swojego wpływu na mężczyzn. Pośpiesznie dopił wino. – Nalać panu jeszcze? – Nie, dziękuję. Przyślę samochód, żeby tej nocy pilnował pani domu. –  Wolałabym, żeby wezwał go pan teraz i  dopiero potem wyszedł… Nie chciałabym zostać sama, jeśli ten wariat krąży po okolicy. Zawahał się, spojrzał na ciemną noc za oknem i  na wielki pusty dom o ścianach najeżonych kolcami jak średniowieczna żelazna dziewica. Dragoman patrzyła na niego z intrygującą mieszanką dystansu i zaciekawienia. – Zgoda – powiedział, wyjmując telefon. Nagle Gabriela się wyprostowała. – Słyszał pan? – zapytała z niepokojem. – Co słyszałem? Patrzyła w stronę sufitu. – Jakieś odgłosy… na górze. Teraz on podniósł wzrok na sufit usiany punktowymi reflektorami. – Nie. Jakie odgłosy? – Nie wiem. Jakby upadł jakiś ciężki przedmiot. Albo coś w tym stylu. – Co jest na górze? – Pokoje i łazienki, moja garderoba… Nadstawił uszu, ale usłyszał tylko ciche pomrukiwanie lodówki za barkiem. – Nic nie słyszę – powiedział wreszcie. – Ale dochodziły stamtąd jakieś odgłosy – upierała się. Pomyślał o zwłokach Hosiera i jego syna i pożałował, że nie ma broni. – Dobrze, chodźmy zobaczyć. Wstali. Wskazała mu schody i  puściła go przodem. Szedł czujnie, nasłuchując. Na co drugim stopniu zamontowana była lampka LED rzucająca stożkowaty snop światła. Jego oczom ukazała się wyściełana wykładziną podłoga półpiętra. Ruszył dalej. Dotarli na piętro. Servaz znowu nasłuchiwał. Cisza. Na końcu korytarza widać było oświetlone pomieszczenie; zauważył łóżko. Po kolei otwierał drzwi pokoi, wchodził do łazienek, wychodził z powrotem na korytarz. Szedł w ten sposób od drzwi do drzwi, aż dotarł do pomieszczenia na końcu. Duże łóżko z  różową kołdrą, która była odsunięta tylko z  jednej strony, po lewej drzwi do jeszcze jednej łazienki, po prawej okno. Wezgłowie

łóżka przylegało do wolno stojącej ścianki i Servaz domyślił się, że za nią jest garderoba. Zajrzał w każdy kąt. – Nikogo nie ma. Spojrzał na Gabrielę. Paliła papierosa i  popijała wino. Kiedy powoli obchodził pomieszczenie, śledziła każdy jego ruch. Ani trochę nie wyglądała na przestraszoną. Zauważył, że nad pościelą i  w  całym pokoju unosi się lekki zapach będący kombinacją aromatu wody toaletowej, mydła i kremu, ale to woń dymu nie dawała mu spokoju. Czuł, jak w  jego wnętrznościach otwiera się otchłań. Gabriela głęboko się zaciągnęła. Kiedy przeciągle wydmuchiwała dym, Martin wpatrywał się w jej koralowe wargi i unoszący się w górę niebieskawy obłoczek. – Zadzwonię – powiedział. Podeszła do niego. Ona i  papieros znaleźli się zbyt blisko. Trzymając kieliszek i papierosa w jednej dłoni, zanurzyła palec drugiej w winie, podniosła go do warg Martina i  delikatnie je zwilżyła. Opuszka jej palca pachniała tytoniem. Powoli wsunęła do jego ust środkowy palec i  zaczęła go przesuwać w  tę i  z  powrotem. Smakował winem i  papierosem i  Servaz zaczął go ssać. Spojrzał jej głęboko w  oczy. Papieros, palec, usta, spojrzenie. Miał w  głowie pustkę. Chwilę później Gabriela przywarła wargami do jego warg i wpuściła do środka rozkoszną chmurę dymu. Nikotyna uderzyła mu wprost do mózgu, jak kula rzucona przez mistrza bowlingu, wykonała strike w  obszarze odpowiedzialnym za uzależnienia, wszelkie zabezpieczenia wysadzając w  powietrze. Fala rozkoszy nie do wytrzymania, szalony strzał. Servaz poczuł, że jego ciało pokrywa gęsia skórka. Odstawiła kieliszek na szafkę nocną. Odwróciła papierosa w  jego stronę i  uśmiechając się, wsunęła mu go do ust. Zaciągnął się jak ćpun, podczas gdy ona rozpinała mu koszulę, całowała go w  szyję i  podgryzała płatek jego ucha. Zaczęła przebiegać palcami po bandażach opinających jego tułów. W jej oczach pojawił się błysk, ale o nic go nie zapytała. Przywarła do niego i przesunęła rękę w  dół, by go rozpalić, przez tkaninę spodni objęła palcami twardy już, nabrzmiały członek. Poczuł, jak odpina mu pasek i guziki spodni i wsuwa dłoń do środka. Jej palce były ciepłe i zwinne. Sięgnęła po papierosa i  usiadła na skraju łóżka. Przestała pieścić jego penis i wzięła go do ust. Poruszając głową w przód i w tył, wyciągnęła rękę do góry, by przybliżyć papierosa do ust Martina, a  on się pochylił i  głęboko zaciągnął, zastanawiając się, które z tych dwóch doznań jest silniejsze.

Z mózgiem zalanym nikotyną i pożądaniem jak szczur w laboratorium, który zapomina o  jedzeniu i  piciu, byle tylko wciągać kokę, stwierdził, że Gabriela osiągnęła mistrzostwo w  wykorzystywaniu słabości innych. Jego słabość dostrzegła już przy pierwszym spotkaniu. Ale teraz miał to głęboko gdzieś. Chciał dostać swoją działkę nikotyny, seksu, rozpusty, zdrady… Bo właśnie zdradzał, był tego świadom. Zdradzał Léę. Zdradzał własne zasady. Sprzeniewierzał się regułom swojej profesji. Wciągnął w  płuca dym, a  jego głowa wypełniła się jasnym, migotliwym światłem. Zwolniony z  odpowiedzialności, samolubny, naćpany… Było mu gorąco i  pulsowało mu w  skroniach. Wargi miał suche jak piasek na pustyni. Papieros się kończył. Martin zaciągnął się ostatni raz. Zgasił niedopałek w  popielniczce na szafce nocnej. Gabriela tymczasem masturbowała się na łóżku, oparłszy stopy na podłodze i  rozchyliwszy uda. Natarczywość jej spojrzenia, władczy charakter jej milczącego żądania były niemal irytujące. Pochylił się i  zastąpił jej palce swoimi. Jęknęła. Była wilgotna. Działanie nikotyny na jego mózg osłabło. Kobieta nie spuszczała go z  oczu. Czekała, aż w nią wejdzie. – Prezerwatywy są w szafce. Ten głos: zrównoważony, zimny, pozbawiony emocji. To nie była prośba, to był rozkaz. Nadal ją pieścił, poruszając palcami w  jej pochwie. Był napięty, gotowy. Oczami wyobraźni ujrzał Léę w tej samej pozycji, a na swoim miejscu –  młodego lekarza. Ujrzał Léę, która chciała, by wszedł w nią ktoś inny niż on, rozkładającą nogi przed Jérôme’em Gaudrym. I natychmiast mu przeszło. – Co jest? – zapytała, gdy wyjął z niej palce i wytarł je o kołdrę. Zamknął oczy i  opierając się po obu stronach Gabrieli na naprężonych przedramionach, z dłońmi zaciśniętymi w pięść, głęboko odetchnął. – Martin… Podniósł się, zapiął koszulę i wsunął ją do spodni. – Co ty wyprawiasz?! – Zadzwonię. Będą tu za pięć minut. – Nie rób tego! Była wściekła, jej oczy ciskały gromy. Pokręcił głową. – Gabrielo, to nie jest dobry pomysł. Przykro mi. Nie możemy tego zrobić. Usiadła na łóżku i jednym susem wstała. –  Co? Nie, za kogo ty mnie masz? Myślisz, że… możesz mnie rozpalić, sprowokować, gmerać mi w  cipie swoimi brudnymi paluchami, a  potem mnie zostawić?

–  Nie sprowokowałem cię, Gabrielo. To ty się na mnie rzuciłaś. Ty mi wpakowałaś papierosa i palce do ust. Stojąc przed nim, zaczęła znowu rozpinać klamrę jego paska. Zaśmiała się nerwowo. – Ty draniu, nie możesz przestać w połowie roboty! Co ty myślisz? Że tak po prostu sobie pójdziesz? Kurwa, masz mnie zerżnąć! Złapał ją za nadgarstek, tak że prawie go wykręcił. On również był wściekły. – Powiedziałem: nie! – Nie masz prawa teraz przestać, słyszysz? Nie masz prawa! – zawołała. Wyswobodziła się i  znowu zaatakowała jego spodnie, tym razem oburącz. Odsunął ją. – Przestań! Puścił jej ręce, a ona od razu go spoliczkowała, uderzając z całych sił. Poczuł, jak pali go policzek, a żuchwa przesunęła się w drugą stronę. – Pieprzony drań! Żałosny kutas! – zawołała. Popatrzył na nią. Przez ułamek sekundy miał ochotę jej oddać, ale wiedział, że nie może. Że nie powinien. To nie w jego stylu. Nie bije kobiet, nawet kiedy jest wściekły i urażony. Nawet kiedy napadła na niego oszalała harpia. Wszedł do łazienki, zapalił światło, przejrzał się w lustrze. Na policzku miał wyraźnie odciśnięty ślad palców. Sięgnął po ręcznik, zmoczył go i  ochłodził twarz. Gabriela –  znowu zimna i  zdystansowana, siedziała w  głowach łóżka i paliła. –  Cholerny dupek –  powiedziała z  uśmiechem na ustach, mierząc go wzrokiem. Kpiący, pełen pogardy, zjadliwy ton: najwyraźniej już doszła do siebie. Nie pozwoli się poniżyć żadnemu mężczyźnie –  to ona ich poniża. Devernis miał rację. W tej chwili Gabriela była wcieleniem nienawiści i pogardy. Wydmuchała dym w jego stronę. – Nigdy się nie dowiesz, co tracisz. Jesteś naprawdę żałosny. Spuściła wzrok na pomalowane paznokcie u swoich stóp i zgiąwszy kolana, poruszyła palcami. – Wypierdalaj – rzuciła, już na niego nie patrząc. – Gabrielo… – Wynoś się! Poczuł, że znowu ogarnia go gniew. – Wiesz, że jesteś jebnięta?

Nie miał już najmniejszej ochoty okazywać jej wyrozumiałości, przeciwnie, chciał ją upokorzyć, zagnać w kozi róg. Ale ona była twarda jak kamień. – WYPIERDALAJ, TY ŻAŁOSNY KUTASIE!   Wpatrywał się w schowek. Siedział w półmroku za kierownicą. Zastanawiał się, czy Gabriela, która pogasiła wszystkie światła w domu, teraz go obserwuje – ale miał to gdzieś. Myślał o Léi. Tylko o Léi. Gdzie ona teraz jest? Co robi? Wiedział, że to będzie porażka, że Léa uzna go za słabego faceta, pozbawionego silnej woli. Sam to przyzna, jak robił to już tyle razy wcześniej. Do cholery… Otworzył schowek. Paczka papierosów –  jeszcze owinięta celofanem. Obok zapalniczka. Wyjął opakowanie, rozerwał je, postukał w pudełko. Dwoma palcami chwycił papierosa. Usłyszał, że nadjeżdża wóz patrolowy, który miał pilnować domu, w  zewnętrznym lusterku zobaczył jego światła. Kiedy wciągnął dym w  płuca, stwierdził, że na świecie nie ma nic lepszego niż porażka: nic rozkoszniejszego, nic okropniejszego i nic bardziej ludzkiego.   Język Isabelle Torrès smakował chmielem, z  tła przebijał się aromat miętowej gumy do żucia. Od dobrych dziesięciu sekund ona i  Irène całowały się w  ciemnym wnętrzu samochodu. Pani mer rozpięła Irène spodnie i  włożyła jej dłoń do majtek. Irène poczuła falę ciepła rozchodzącą się po podbrzuszu. Ich godowy taniec odbywał się w  zaciszu ciemnego lasu. Kiedy Isabelle wsunęła palec do pochwy kochanki, ta jęknęła i  przywarła do niej. Zamknęła oczy i  głośno oddychała. Czuła, jak mięśnie jej ud napinają się i  drżą. Była mokra. Nie istniało już nic poza doznaniami jej ust i waginy. Poprzedni utwór ucichł i  nagle z  głośników popłynął zachrypnięty, androginiczny, eteryczny głos –  każdy bez cienia wątpliwości uznałby go za kobiecy –  Grega Gonzaleza, wokalisty grupy Cigarettes After Sex: Nothing’s Gonna Hurt You Baby. Jedna z  ulubionych piosenek Zuzki: Nic nie może cię zranić, kochanie. Irène zesztywniała. Chwyciła nadgarstek Isabelle. – Nie – powiedziała. Kobieta spojrzała na nią pytająco. – Nie mogę, przepraszam. – Co? – Nie mogę – powtórzyła.

Isabelle przyjrzała jej się uważnie. Odsunęła rękę. Zobaczyła, że oczy Irène zachodzą mgłą, a na brzegu powieki zbiera się łza. – Mogę wiedzieć, co się dzieje? Irène się zawahała. –  To przez tę piosenkę… –  Przerwała, szukając właściwych słów. – Przypomina mi… przypomina mi kogoś, kto jest bardzo chory. I kogo kocham. Przepraszam. Isabelle przez chwilę milczała. –  Dobrze –  powiedziała wreszcie i  kilka razy pokiwała głową. –  Dobrze, rozumiem. – Przelotnie pogładziła jasne włosy Irène. – Odwiozę cię. Ziegler otarła łzy, które płynęły jej po policzkach. Nie widziała mrocznego spojrzenia Isabelle, gdy ta manewrowała wozem, by zawrócić i  wyjechać z polany.   Gabriela przeglądała się w lustrze. W przeciwieństwie do twarzy policjanta na jej obliczu nie było widać śladów po ich starciu. Wiedziała jednak, że jeśli wniesie skargę, uwierzą jej. On jest mężczyzną –  drapieżcą, agresorem. Niezależnie od tego, co zrobił albo czego nie zrobił. Przez chwilę miała pokusę, by rozbić sobie głowę o  lustro i  wezwać żandarmerię. Musi coś zrobić. On nie może się tak po prostu wywinąć. Miała w  oczach łzy wściekłości i  frustracji. Spłynął jej cały makijaż. Sięgnęła po waciki i  z  furią zaczęła wycierać policzki. Z  cienia za jej plecami wyłoniła się jakaś postać. Gabriela zauważyła ją w  kącie lustra, ale nie odwróciła się i kontynuowała zmywanie makijażu. Jakby nigdy nic. –  Nie martw się, za to też zapłaci… Za to i  za całą resztę –  przemówiła postać.

Niedziela

49 Czy można uznać, że odpowiedzialność leżała częściowo po jego stronie? A może to tylko ona go zmanipulowała i zmusiła, by wszedł do jej łóżka? Nie. Nikt go nie zmuszał. Jest dużym chłopcem, potrafi powiedzieć nie, stop –  w dowolnym momencie. Wiedział, że dał ciała. Nawet jeśli później próbował ratować sytuację, sprzeniewierzył się własnym zasadom. Prawie zdradził Léę. Nie, do cholery: zdradził ją, wkładał palce do waginy Gabrieli, a ona jemu do ust. Ale to nie takie proste. Rzeczywistość nigdy nie jest prosta. W  odróżnieniu od tłumów spragnionych jednoznacznych prawd, polityków sprzedających uproszczenia i  przesadę oraz ideologów wierzących we własne kłamstwa, sędziowie, adwokaci i policjanci wiedzą, że każda sytuacja jest inna. I ci, którzy przeżywają te sytuacje, również o tym wiedzą. Ósma rano. Niedziela. Zdjął bandaże, którymi miał owinięte żebra, i obejrzał się w poplamionym łazienkowym lustrze: niezbyt głębokie rany prawie całkiem już się zabliźniły, za to siniaki zmieniły kolor na musztardowy. Wyszedł spod prysznica i właśnie się ubierał, kiedy jego telefon leżący na szafce nocnej zaczął wibrować. Spojrzał na niego: Irène… Przez chwilę czuł lęk. Chodzi o  Gabrielę. Odważyła się. Z jedną nogą w spodniach i nogawką ciągnącą się po podłodze jak wylinka jaszczurki poszedł po urządzenie. – Tak? – Gdzie jesteś? – W hotelu, kończę się ubierać. A co? – Coś się stało u Théo, tego chłopca. Wziął głęboki wdech. – Co takiego? – Być może nic, ale rodzice znaleźli coś w jego pokoju. Chciał ją poprosić o więcej konkretów, ale się rozłączyła.

***       Widzę go – jego również. Nie różni się od innych. Uważa się za sprawiedliwszego, szlachetniejszego, mniej zepsutego. Sądzi, że jest lepszy. Że jego wątpliwości, pytania są dowodem na jego prawość, na jego człowieczeństwo. Uważa, że jest głęboko, prawdziwie ludzki. Myli się. Jest tak samo słaby, niemoralny i niegodny przebaczenia jak inni. I tak jak oni nie uniknie kary. Jego szlachetne intencje, osobista moralność, staranie, by być dobrym człowiekiem, nie uratują go. Nie wystarczy się starać. Dlaczego miałby uniknąć odpłaty? Jest do nich podobny bardziej, niż myśli. W  gruncie rzeczy wszyscy uważają się za dobrych ludzi, sądzą, że postępują właściwie. Wszyscy wyobrażają sobie, że mają godne, zasługujące na szacunek, przyzwoite życie. Nawet kiedy upokarzają, kłamią, oszukują czy zdradzają. To według nich drobne grzeszki. Nic tak naprawdę złego. Nic, czego nie dałoby się naprawić. Nigdy nikogo nie zabili, niczego nie ukradli. Sądzą, że po raz kolejny uda im się przemknąć między kroplami. Ale tamta epoka się skończyła. Odeszła w niebyt. Czasy, w których mogli sobie żyć jakby nigdy nic, zaniedbywać swoje obowiązki, nie zwracać uwagi na cierpienie, biedę, nieszczęście, jakie po sobie zostawiają, przeminęły. Nadeszła chwila, by ich zmiażdżyć, tak jak miażdży się węża. Butem, obcasem. Koniec z wykrętami, matactwami, pięknymi słowami i dobrymi chęciami. Złóżmy pokłon nadciągającym okrucieństwu, chaosowi i strachowi. Drżyjcie, dobrzy ludzie. Wilki już są na miejscu. Przyjdą po was do waszych domów. Wyciągną was z łóżek. Nie oszczędzą waszych współmałżonków, waszych dzieci. Nikogo. To są koszty, jakie musicie ponieść.

Nie ma niewinnych. Wszyscy zapłacą. A w pierwszej kolejności – on…

50 –  Jest jeszcze coś takiego, było w  skrzynce na listy żandarmerii – powiedziała Ziegler, gdy Martin dołączył do zebrania. Podała mu kartkę formatu A-4, z wydrukowanym tekstem, w zapieczętowanej koszulce.   Od teraz będzie oko za oko. Wiemy, gdzie mieszkacie, mendy. ACAB.   ACAB to skrót od All Cops Are Bastards: „Wszystkie gliny to skurwiele”, hasło spopularyzowane w  trakcie pamiętnego strajku brytyjskich górników w  1984 roku. Zamieszki trwały rok, ale górnicy niczego nie zyskali: Margaret Thatcher pozostała nieugięta wobec ich postulatów, zyskując przydomek „żelaznej damy”. Podczas konfliktu śmierć poniosły trzy osoby: dwóch uczestników zrywu i  kierowca taksówki zabity przez strajkujących za to, że wiózł łamistrajka. Protesty stały się początkiem końca robotniczych związków zawodowych w Wielkiej Brytanii. – Milusie – skomentował. – Isabelle Torrès też dostała wiadomość. – Jaką? – Że jeśli nic nie zrobi, spalą jej ratusz. –  Żyjemy w  zdumiewających czasach. Możesz mi powiedzieć, co znaleźli rodzice Théo w jego pokoju? Kiedy dzwoniłaś, wydawało się, że to ważne. – Chodźmy. Wyjaśnię ci w samochodzie.   Chodziło o stronę internetową na tablecie chłopca. Matka weszła do jego pokoju bez pukania i zauważyła, że Théo chowa tablet pod kołdrę. Zabrała urządzenie, zanim jej syn zdążył zamknąć stronę. To, co zobaczyła na ekranie, najpierw ją zaciekawiło, a  potem wzbudziło przerażenie. Oglądając, zrozumieli dlaczego. Był to ruchomy, dynamiczny obrazek, coś w  rodzaju zapętlonej animacji GIF. Przedstawiał postać idącą ciemnym korytarzem –  mrocznym tunelem, który wychodził na oświetloną blaskiem księżyca polanę. Polanę otaczały bardzo wysokie drzewa, jak

z mitycznego lasu, odcinające się niczym chińskie cienie na tle rozgwieżdżonego nieba. W tym pejzażu było coś niezwykłego, niezdrowego: po kilku sekundach wpatrywania się w odtwarzającą się raz za razem sekwencję, Servaz zrozumiał, o  co chodziło. Spomiędzy drzew wychylały się na krótką chwilę, niemal podprogowo, małe usta, które uśmiechały się okrutnie, wydawały z siebie jakiś niemy krzyk i  prawie natychmiast znikały. Z  trawy zaś jak grzyby po deszczu wyrastały maleńkie ludzkie czaszki, które śmiały się szyderczo i  również znikały. Trwało to zaledwie kilka sekund, ale to wystarczyło, by już po drugim czy trzecim oglądaniu wywołać wrażenie uporczywego niepokoju. Mroczne animacje tego typu nie są w Internecie rzadkością, ale Servaz poczuł się głęboko poruszony na myśl, że jedenastoletni chłopiec co noc raczy się tym ponurym spektaklem. Po kilku chwilach jednak w  miejsce animacji wyświetlił się czarny ekran, plama gęstych, nieprzeniknionych ciemności, na którym pojawiły się wypisane ognistymi literami następujące słowa:   Witaj na stronie

KIEDY RODZICE ŚPIĄ   I dalej polecenie: Wpisz hasło i dołącz do nas. Ziegler wpatrywała się w  ekran. Servaz zobaczył, że jest blada. Podniosła wzrok na Théo, który siedział nadąsany w kącie pokoju. – Théo, co to jest? – Gra. – Gra? – Tak. – Znasz hasło? Chwila wahania. – Nie. Oczywiście kłamał. Servaz patrzył na ekran, zastanawiając się, co to za nowy koszmar. Zastanawiał się też, dokąd ta historia ich zaprowadzi. Kiedy rodzice śpią… Co się dzieje, kiedy rodzice śpią? Czy ta strona jest jakoś powiązana z morderstwami? Pomysł wydawał mu się absurdalny, dziwaczny. Ale może ma coś wspólnego z  mężczyzną, który był razem z  chłopcem w  lesie. Może kontaktują się za pośrednictwem tej strony? Czy chłopiec ma jakąś skrzynkę mejlową? Postać z  rysunku… Kim jest ten mężczyzna? Po raz kolejny Servaz

poczuł, że dopadają go jego własne lęki, jego własne koszmary, które w  tej dolinie przybrały realną postać. Co on tutaj robi? I  pomyśleć, że wszystko zaczęło się od telefonu Marianne w środku nocy. –  Powinniśmy zadzwonić do Gabrieli Dragoman –  zasugerowała Irène, przenosząc wzrok na Théo. Martin zadrżał. – Nie. Odwrócił się do chłopca. – Théo, jak na to trafiłeś? – zapytał łagodnie. – Jak odkryłeś tę grę? Kto ci ją pokazał? Zobaczyli, że chłopiec się waha: zaczął obgryzać paznokcie i wykręcać dekolt piżamy. – Kolega. – A jak ten kolega się nazywa? Znowu chwila wahania. – Nie mogę powiedzieć. Irène i Martin wymienili spojrzenia. – Dlaczego, Théo? – Bo tak. Nie mogę i tyle. – Ten kolega ci zabronił? Chłopiec przytaknął. Nagle Servaz wpadł na pewien pomysł. – Théo, a czy ten kolega jest dorosły? Ku swojemu wielkiemu zdziwieniu zobaczył, że chłopiec kręci głową. Coś tu nie gra, pomyślał, w lesie był z nim dorosły. Albo dzieciak kłamie. – Nie? Jest w twoim wieku? Théo znowu zaprzeczył. – Starszy? Chłopiec skinął głową. – Masz tylko jednego takiego kolegę czy więcej? Znowu milczenie. Wyglądało na to, że Théo się zastanawia, czy wolno mu udzielić odpowiedzi na to pytanie. – Więcej… Servaz pomyślał o  grupie –  z  własnym szyfrem, tajemnicami i  zasadami, jakkolwiek byłyby one prymitywne. – Okej. Ale nie możesz nam powiedzieć, kto to jest, tak? Chłopiec znowu kiwnął głową. – Dlaczego?

– Zabiją mnie, jeśli to zrobię. – Co? – Zabiją mnie, jeśli to zrobię. Servaz poczuł, jak przeszywa go długi dreszcz. Zwykłe pogróżki, jak to u dzieciaków, pomyślał, żeby się uspokoić. – Boisz się ich? Théo sposępniał, a potem przytaknął. – Théo, kim jest ten człowiek, który był z tobą w lesie? Jak się nazywa? Bez odpowiedzi. – Jak on się nazywa, Théo? Powiedz mi. Czekał. Chłopiec uporczywie milczał. – Czy ten człowiek, który był z tobą w lesie, jest dorosły? Théo skinął głową. – Jak go poznałeś? Cisza. – Théo, musisz mi powiedzieć. Żadnej reakcji. – Théo, jeśli mi nie powiesz, pójdziesz do więzienia. – Martin – upomniała go cicho Irène, która stała obok. Chłopiec podniósł na nich oczy pełne łez. – Chcesz iść do więzienia, Théo? – Martin… – powtórzyła Ziegler. Dzieciak pokręcił głową. – Naprawdę chcesz iść do więzienia? Théo pokręcił głową tak energicznie, że łzy spadły na wykładzinę. – W takim razie powiedz mi, kto to jest! – Martin, do cholery – szepnęła Irène. – Pan Delahaye.   – Cholera, Delahaye. Myślisz, że…? – Nie wiem. Stali w  korytarzu, przed zamkniętymi drzwiami pokoju. Chłopca zostawili w środku. –  Kiedy rodzice śpią. Chryste, to jest absolutnie przerażające. Ten mały ma jedenaście lat… – powiedziała Ziegler. –  I  na pewno zna hasło, wchodzi na tę stronę –  zauważył Servaz, przypominając sobie straszne buźki, które bezgłośnie wyły wśród drzew.

– Trzeba się dowiedzieć, kto stworzył tę stronę, skontaktować się z adminem i znaleźć to cholerne hasło. – Macie w dochodzeniówce kogoś, kto się na tym zna? – Tak. Na razie to skonfiskujemy – powiedziała, unosząc dłoń z tabletem. –  I lecimy do Delahaye’a. Pokonali wyłożony boazerią korytarz i weszli do salonu, gdzie czekali na nich rodzice chłopca. – Powiedział wam, co to jest? – zapytała matka. – Gra. – Gra? –  Tak. Proszę się nie martwić –  skłamała Irène na widok zatroskanej miny kobiety. Ojciec milczał. Tylko na nich patrzył tym swoim nieobecnym wzrokiem. Servaz się zastanawiał, czy Chrystus z  Aiguesvives kiedykolwiek opuści Mali. Czy do nich wróci. Być może, z czasem. Tego ranka miał na sobie białą arabską tunikę i chodził po salonie boso. Servaz zauważył na podłodze hantle i trenażery dłoni, a w futrynie drzwi – drążek do podciągania. Facet trenuje, żeby być w gotowości… Ale gotowości na co właściwie?

51 Dom Gildasa Delahaye’a  był pogrążony w  ciszy. Nie słychać w  nim było żadnego ruchu. Kiedy po trzykrotnym wciśnięciu dzwonka gospodarz nie otworzył, Ziegler wezwała ślusarza. Posuwali się długim korytarzem położonym poniżej ulicy, a  za nimi szła dwójka onieśmielonych sąsiadów: zgodnie z zasadami przeszukania sąsiedzi zostali wezwani w charakterze świadków. – Śmiało, przetrząśnijcie wszystko – poleciła Irène żandarmom. Rzuciła okiem na zdjęcia na ścianach – te z nigdy nieuśmiechającą się kobietą – a następnie weszła do niewielkiego salonu, w którym poprzednio Delahaye ich przyjął. W powietrzu unosił się ten sam zaduch i zapach niedbającego o higienę mężczyzny. Servaz omiótł wzrokiem grzbiety starych książek. Dawne wydania Komedii ludzkiej i Stendhala, dalej Barrès, Maurras, Léon Daudet, Montherlant, Drieu la Rochelle, Jouhandeau, Chardonne… Zmarszczył brwi. Upodobania literackie gospodarza ewidentnie pokrywały się z  jego poglądami politycznymi, które pachniały tak samo nieświeżo jak jego nora. Zauważył kilka numerów „La NRF” 1 z  czasów, gdy naczelnym był Drieu, oraz „L’Action française” 2. Szczególny typ kolekcjonera. Martin zaczynał rozumieć, kim naprawdę jest Delahaye: człowiekiem żyjącym przeszłością i  nienawiścią. Uznał, że taka postawa dojrzewała w  nauczycielu przez lata, a  za sprawą śmierci żony i  nałogu syna z  pewnością jeszcze się pogłębiła. Ta jego nienawiść do młodzieży, do rodziców uczniów, do nowoczesności… Czy była dość silna, by popchnąć go do zabijania? Co tamtej nocy Delahaye robił w  towarzystwie Théo? Dlaczego wałęsał się po lesie z  jedenastolatkiem? Servaz zadrżał. Ten dom przypominał mu jeden z  kręgów piekła. Oczami wyobraźni ujrzał koncentrycznie zbudowany świat: jeden krąg wewnątrz drugiego. Aiguesvives zamknięte w kręgu otaczających je gór i dolin. Nie sposób się z niego wydostać. Miniaturowe piekło, w którym jak bakterie na pożywce bulionowej plenią się stare nienawiści i fantazje o zemście. Rozmyślając o  piekielnych kręgach, przypomniał sobie list, który Delahaye znalazł w  swojej skrzynce. Czyżby włożył go tam sam? Servaz wyminął sąsiadów stojących pośrodku korytarza. Wiedział, czego szuka: sekretów,

zamkniętych na klucz szuflad, skrytki za ściennym zegarem, wycinków z prasy, zdjęć. Ludzie pokroju Gildasa Delahaye’a nie potrafiliby nie gromadzić trofeów. Uważali się za lepszych od policji i wymiaru sprawiedliwości, którymi gardzili. Żandarmi rozbierali wszystko, wszystko opróżniali, wszędzie zaglądali. Było słychać, jak działają na piętrze, jak ciężkimi krokami przemierzają pomieszczenia. Dom był pełen książek, kurzu oraz brzydkich starych przedmiotów. Delahaye nie był typem antykwariusza. Raczej zbieracza. Servaz wszedł do gabinetu, niewielkiego pomieszczenia z  biurkiem z  ciemnego drewna, na którym stał komputer stacjonarny, monitor i  klawiatura oraz piętrzyły się stosy papierów. Czuł, że coś jest nie tak. Nie wyobrażał sobie Gildasa wchodzącego na stronę Kiedy rodzice śpią. Facet był na to za stary. Poza telewizorem, routerem i pecetem w jego domu nie było żadnych śladów nowoczesności. Zresztą dlaczego Théo miałby się zgodzić na spotkanie ze swoim nauczycielem w  środku nocy w  lesie? Nie był szczególnie odważnym chłopcem. Za bardzo by się bał. Było niemal pewne, że doskonale znał człowieka, z  którym się spotkał. Co sobie powiedzieli tamtej nocy? W  jaki sposób Delahaye zdołałby przekonać Théo do wyjścia nocą z domu? Wiadomo jedynie, że było ich dwóch: chłopiec i  dorosły. I  zdaniem chłopca dorosły nazywał się Gildas Delahaye. Servaz włożył nitrylowe rękawiczki. Rzucił okiem na drzwi. Nie powinien tego robić, jest tu tylko w charakterze obserwatora. Włączył komputer. Nie było hasła. Na pierwszy rzut oka urządzenie nie zawierało niczego godnego większej uwagi. Wyświetlił historię wyszukiwania. Delahaye nawet jej nie usunął. Chyba że był sprytniejszy, niż się zdaje, i  usunął tylko te ślady wyszukiwania, które mogłyby go zdradzić – albo wchodził na podejrzane strony w trybie prywatnym. Martin przejrzał papiery na biurku. Kartkówki do sprawdzenia, notatki, podręczniki. W  szufladach również nie znalazł odpowiedzi na swoje pytania. Wyszedł z  gabinetu i  w  głębi korytarza zobaczył zamknięte drzwi. Podszedł bliżej, nacisnął na klamkę i pchnął drewniane skrzydło. Żaluzje były opuszczone i  do środka pomieszczenia wpadała tylko niewyraźna, szara poświata. Zrobił krok do przodu. Jego puls natychmiast przyśpieszył. Przez chwilę Servaz myślał, że ma jakieś zwidy, halucynacje. Otaczał go tuzin zwierząt, które wpatrywały się w  niego, gotowe do skoku. Wszystkie znajdowały się na wysokości człowieka, zebrane na drewnianym stole w samym środku pokoju. Ciemna, połyskująca sierść, włosie jak w  pędzlu malarskim, pyski o  zmarszczonych wargach odsłaniających ostre

zęby, silne mięśnie łap, gładkie pióra… A  przede wszystkim ten ich wzrok –  okrutny lub pełen trwogi. Lis, sroka, borsuk, kuna, a nawet jelonek. Zwierzęta wpatrywały się w  niego martwymi oczami. Przyprawiające o  zgrozę nieruchome źrenice, społeczność duchów. Te stworzenia kiedyś żyły. Biegały, fruwały, polowały, jadły. Teraz były martwe, zostały jednak pieczołowicie ustawione. Jak ofiary Duetu? Nagle Martinowi zrobiło się słabo. Poczuł uderzenie gorąca i  zakręciło mu się w  głowie. Jego nogi stały się jak z waty, a ściany zaczęły wirować. Żeby nie upaść, musiał się przytrzymać stołu. Zamknął oczy i  po chwili je otworzył. Głęboko odetchnął. Cholera, co się ze mną dzieje? –  pomyślał. Odczekał chwilę. Wreszcie doszedł do siebie, a  jego ciało wróciło do względnej równowagi. Możliwe, że to były następstwa tamtego wieczornego pościgu w kamieniołomie. Albo stres. W jego nieświadomości na pewno pracował temat czekającej go komisji dyscyplinarnej i perspektywa wydalenia ze służby. Nawet jeśli usiłował o  tym nie myśleć, wiedział, że jakaś część jego mózgu, w  tle, wciąż obrabia nadchodzący sąd. A  może chodziło o  to, co przytrafiło się Gustavowi? Czym prędzej wyszedł z pomieszczenia. Na korytarzu spotkał Irène. – Coś nie tak? Jesteś blady jak ściana. – Nie, wszystko okej. – Nie powiedziałabym. Co jest w tym pokoju? – Nic. Nic poza wypchanymi zwierzętami. Spojrzała na niego zaciekawiona i  pchnęła drzwi, po czym stanęła w  progu i długo kontemplowała widok, który miała przed oczami. – To może pasować do kogoś, kto lubi inscenizacje, nie sądzisz? – zapytała. Skinął głową. – Też o tym pomyślałem. – Ale póki co jest kiepsko: niczego nie znaleźliśmy. – Może ma jeszcze jakąś kryjówkę? – I gdzie on, kurwa, jest? Nie odbiera telefonu. A jeśli uciekł z doliny? Wrócili do głównych drzwi i  wyszli na niewielki plac. Servaz potrzebował powietrza. I  nikotyny. Zapalił papierosa, czując ukłucie wyrzutów sumienia. Żegnajcie gumy – witaj raku. – Wydostanie się stąd pewnie nie jest aż takie trudne, wystarczy znać ścieżki, które prowadzą do sąsiednich dolin – powiedziała Irène. – Albo pójść przez las. – Myślisz, że tak zrobił? – Może się przestraszył, kiedy zobaczył, że pojawiliśmy się u Théo.

– Nie uciekł – powiedział nagle Servaz, spoglądając na opleciony siecią ulic skwer i  kościół po jego drugiej stronie. –  Ciągle tutaj jest. To zbyt wyjątkowy spektakl, za długo czekał, żeby miał go teraz nie oglądać. To jego teren łowów. Czuje się tu wszechmocny. Sprowadzenie nas tutaj było częścią jego planu. Pilnuje nas, kontroluje, zawsze jest o krok przed nami. Nie uciekł, jest tutaj. Ziegler wyprostowała się i spojrzała na niego. – To znaczy oni. Oni tutaj są. Duet, pamiętasz? Nie odrywając oczu od kościoła, mówił dalej: –  Tak, oni wciąż tutaj są… Ten drugi to jego pomocnik, naśladowca. Jest poddany pierwszemu, słucha go. Tylko jeden z nich rządzi, ma kontrolę. I to on bawi się w Boga. 1. „La Nouvelle Revue française” –  francuski dwumiesięcznik literacki wydawany w  latach 1908–1943, reaktywowany w  r. 1953. Pierre Drieu la Rochelle był jego redaktorem naczelnym w latach 1940–1943 (przyp. tłum.). [wróć] 2. „L’Action française” – dziennik Ligi Akcji Francuskiej, założony w 1908 r. (przyp. tłum.). [wróć]

52 – Strona na pewno jest hostingowana offshorowo – oświadczył geek. Właśnie przyleciał śmigłowcem. Rudzielec około trzydziestki w  koszulce z obrazkiem z Gwiezdnych wojen najwyraźniej pełniącej dla niego rolę munduru. Chciał obejrzeć tablet Théo, a  także stan sieci i  prędkość przesyłu danych w dolinie. Na widok ich niewyraźnych min wyjaśnił: –  Hosting offshorowy to usługa hostingowa, która daje dostęp do serwerów znajdujących się w Panamie, na Bermudach, Bahamach czy w Rosji, to znaczy poza zasięgiem władz naszego kraju. – Popatrzył kolejno na każde z nich. – Aby strona internetowa była dostępna przez dwadzieścia cztery godziny na dobę, musi być hostingowana na serwerze, który jest nieustannie połączony z Internetem. Z technicznego punktu widzenia można hostingować swoją stronę internetową samodzielnie, pod warunkiem że ma się wystarczająco dużą prędkość wysyłania danych. Odwiedzający stronę w  większości dokonują transferu w  przeciwnym kierunku, czyli uploadu, ładując pobierane treści; serwer właściciela strony zasadniczo zajmuje się wysyłaniem jej zawartości, czyli downloadem. Servaz nic nie rozumiał z  tego bełkotu, ale wyglądało na to, że Irène i Enguehard nadążają. –  W  związku z  tym zaleca się korzystanie z  usługi hostingowej. W  tym wypadku jest duże prawdopodobieństwo, że mamy do czynienia z  hostingiem anonimowym. Jak sama nazwa wskazuje, taka usługa pozwala na nieujawnianie swojej tożsamości i wchodzenie na stronę za pośrednictwem sieci VPN czy Tor –   powiedział i  odwrócił ekran w  ich stronę. –  Muszę przejąć kontrolę nad tym urządzeniem. Kiedy tylko będę miał hasło, dam wam znać. Zobaczymy też, w  jaki sposób treści są szyfrowane, czy mamy do czynienia z  prawdziwymi zawodowcami czy z amatorami. Zaczął stukać w  klawiaturę. Ktoś opuścił rolety, by do pokoju nie wpadało zbyt dużo światła. Ekran lśnił w  półmroku. Przeszli do sąsiedniego pomieszczenia – biura Engueharda. –  Może jeszcze raz przepytamy dzieciaka, żeby nam podał hasło? – zaproponowała Ziegler.

– Nic nie powie – odparł Servaz. – Za bardzo się boi. – Ale kogo ? Czego? Przecież podał nam nazwisko Delahaye’a. – To tylko oznacza, że nie jego się boi. Rzuciła mu spojrzenie pełne niepokoju. Martin wyjrzał na zewnątrz. Ciemne, zaciągnięte niebo, mimo że był środek dnia. Powietrze wciąż było ciężkie. Czuł, że lęk zżera go coraz bardziej, jakby coś miało się wydarzyć. Duet przecież nie przestanie działać ot tak. A Marianne? Przez ten niemal nieprzerwany ciąg zdarzeń prawie zapomniał, że powinien działać szybko. Ale jak? Lęk umościł się w jego żołądku, który był teraz jak zaciśnięta pięść. – Musimy coś zrobić, nie możemy czekać z założonymi rękami – powiedział. – Musimy… Nagle do pomieszczenia jak trąba powietrzna wpadł hipster: –  Delahaye jest grotołazem. Znaleźliśmy u  niego uprząż, kask i  sprzęt. Skontaktowaliśmy się z klubem speleologicznym w Comminges. Odwrócili się w jego stronę. –  Członkowie klubu twierdzą, że jest jedna jaskinia, którą on bardzo lubi odwiedzać. Mówią również, że ta jaskinia, której wlot znajduje się dziesięć kilometrów stąd, połączona jest z największym systemem jaskiń we Francji. Ziegler uniosła brwi. –  Sieć Trombe’a, od nazwiska znanego speleologa Félixa Trombe’a, który urodził się w tym regionie – wyjaśnił, zaglądając do notatek. – Sto siedemnaście kilometrów korytarzy, co najmniej pięćdziesiąt siedem wlotów. Spokojnie mógł się tamtędy wydostać z doliny, jeśli się bał, że ścieżki są pilnowane. Rozłożył na biurku mapę regionu, długopisem wskazał zaznaczony krzyżyk. Irène i Martin spojrzeli po sobie z niedowierzaniem. – I ta sieć jest tutaj? W Comminges? – zapytał Servaz zdumiony. Nigdy o  niej nie słyszał. A  przecież jako dziecko często przyjeżdżał z rodzicami w te góry. –  Skoro znaleźli u  niego sprzęt, to chyba znaczy, że go nie użył? – zasugerowała Ziegler. – Też tak pomyślałem. Zapytałem o to szefa klubu. Stwierdził, że gość równie dobrze mógł mieć więcej sprzętu – odparł hipster. Irène skinęła głową. – Dobra robota – podsumowała z uznaniem. Brodacz się uśmiechnął. Złożył mapę i  ruszył do wyjścia za Ziegler i Enguehardem. Znalazłszy się na zewnątrz, Servaz spojrzał na skotłowane niebo

nad dachami Aiguesvives – ciemne, usiane kłębiącymi się chmurami, które raz po raz rozrywały się i sklejały.   Isabelle Torrès podniosła oczy, spoglądając na czubek gigantycznego pnia. Miał dwanaście metrów wysokości i  sześćdziesiąt centymetrów średnicy i  wyrastał z  ubitej ziemi, w  sporej odległości od domów. Strzelał wprost ku wróżącym deszcz chmurom, które nie przestawały jej niepokoić. Pień był w wielu miejscach popękany: przez całą jego długość biegły rowki, w które wetknięto drewniane kliny; teraz pracownicy miejscy wypychali rowki słomą i  wiórami, by całość lepiej się paliła, u  stóp pnia zaś układali gałęzie i  wiązki chrustu. Ich również martwiło zachmurzone niebo. Bo równo o  21.45 zgodnie z  żywą w  tej części Pirenejów tradycją pochodni Świętego Jana pani mer miała podpalić stos. Wspomniany zwyczaj –  jak większość świąt ku czci przesilenia letniego – sięga korzeniami rytuałów błogosławieństwa plonów, a  może nawet sumeryjskich obchodów sławiących śmierć i  zmartwychwstanie boga Dumuziego. Kiedy nastali chrześcijanie, zaczęli owe zwyczaje serwować w  sosie własnej kultury, traktując je z  szacunkiem podobnym do tego, jaki Hollywood żywi wobec prawdy historycznej. Chmury nie były wszakże jedynym zmartwieniem Isabelle Torrès. Poprzedniego dnia zwołała radę miasta, by ustalić, czy –  zważywszy na okoliczności – obchody święta mają się odbyć. Decyzja zapadła. Festyn zostaje. Okej, pomyślała, ale co, jeśli zabójca lub zabójcy wybiorą właśnie ten moment, żeby znowu zaatakować? Ci, którzy krytykowaliby ją za odwołanie obchodów, będą jej wyrzucać, że z  nich nie zrezygnowała. To ona będzie ponosić winę. A  wszyscy, którzy podjęli tę decyzję wspólnie z  nią, którzy ją wspierali, dyskretnie się usuną. U  ludzi podobnie jak szympansów karłowatych rozwiązaniem konfliktu często jest znalezienie kozła ofiarnego. Tak, powtórzyła w  duchu. Jak zareagują, jeśli tej nocy zostanie popełnione kolejne morderstwo? Ostrożnie rozejrzała się dookoła, jakby się bała, że ktoś mógłby podsłuchać jej myśli. Jeszcze raz spojrzała na wielki totem. Zastanawiała się, czy święta nie zakłócą inne żywioły, na przykład William Guerrand ze swoją milicją. Żandarmi są zajęci tropieniem morderców, ale Enguehard obiecał jej oddelegowanie połowy swojej brygady do ochrony obchodów. Pół brygady to niewiele, gdy zapłonąć może nie tylko ten stos.   Dookoła panowała cisza. Zasłonięte krzakami wejście do jaskini było niewiele większe niż właz do studzienki kanalizacyjnej. Liście krzewów wokół otworu

drżały: ze środka wydobywało się ciepłe powietrze. Servaz spojrzał na szare, zachmurzone niebo. Nadciągała burza. To nie jest najlepszy moment, żeby się tam zapuszczać, pomyślał. Nie miał na to zresztą najmniejszej ochoty. Cierpiał na klaustrofobię, przerażały go nawet windy. System korytarzy i  grot położonych nawet czterysta metrów pod ziemią? Nie, dziękuję, po prostu nie. Już wjeżdżając tutaj, o  mało nie zostali zmiażdżeni przez ciężarówkę z  drewnem, która za szybko wchodziła w  zakręty. Włożyli buty turystyczne i  wspięli się na przełaj po dość stromym zboczu do wlotu jaskini położonego u  podnóża góry. Spodziewał się zobaczyć coś na podobieństwo groty z  Walki o  ogień albo jaskini Mas-d’Azil. Zamiast tego mieli przed sobą zwykłą dziurę, do której trzeba wchodzić na czworakach, jak zając do nory. To zdecydowanie nie dla niego. W pobliskich krzakach zauważył puszki po coli, a także niedopałki papierosów i papierki po cukierkach. Miejsce było uczęszczane. – Co robimy? – zapytała Ziegler.   – A ta lista? – zapytał opat. – Skąd ją masz? Po drugiej stronie ozdobnej kraty na chwilę zapanowała cisza. Konfesjonał na końcu nawy pachnącej kadzidłem i  wilgotnym kamieniem pogrążony był w półmroku. – A czy to ważne, ojcze? –  Od czasu, gdy ją od ciebie dostałem, dwaj mężczyźni z  tej listy zostali zabici. Czy będą kolejne ofiary? Postać klęcząca przy konfesjonale nie udzieliła odpowiedzi. – Zgłoszę to policji – powiedział. – Jest ojciec związany tajemnicą spowiedzi – przypomniał mu głos, tak cicho, że duchowny musiał wytężyć słuch. – Nawet kiedy w grę wchodzi ludzkie życie? – A kto ojcu powiedział, że tak jest? – Powinienem był już wcześniej opowiedzieć o wszystkim temu policjantowi. – Nie jest lepszy od reszty. –  Chcesz powiedzieć: od tych, którzy już nie żyją, tak? To dlatego zostali zabici? Co wiesz? Wyspowiadaj się! Jego polecenie powitał donośny śmiech, który jak piłka do squasha odbijał się od ścian konfesjonału. Miejsce to nagle wydało się opatowi duszne i przytłaczające.

–  Och, ojcze, ojcze… Wszystko ma swój czas. Już ojciec wysłuchał mojej spowiedzi. – Była pełna dziur – powiedział. – W stosownym momencie dziury zostaną załatane. Zastanawiał się, czy nie odwrócić głowy i nie spojrzeć w lewo, na twarz po drugiej stronie kratki, uznał jednak, że woli patrzeć przed siebie. –  Zresztą jeśli chodzi o  tajemnicę zawodową –  głos brzmiał tak słodko, że mnichowi włosy zjeżyły się na karku –  choć obowiązuje ona także lekarzy i prawników, tylko w świetle przepisów prawa kanonicznego jest absolutna. Nie ma od niej odstępstw pod sankcją ekskomuniki dla tego, kto ją łamie. Niech ojciec jeszcze raz przeczyta Kodeks prawa kanonicznego. Tak, przyznał w  duchu. „Spowiednik, który narusza bezpośrednio tajemnicę sakramentalną, podlega ekskomunice wiążącej mocą samego prawa, zastrzeżonej Stolicy Apostolskiej”. Kanon 1388. W  prawie francuskim jedyny wyjątek stanowi przestępstwo popełnione wobec osoby nieletniej do piętnastego roku życia. W  innych wypadkach, choćby ktoś spowiadał się z  morderstwa, kapłan musi zachować jego słowa dla siebie. O  to, jak wielką udrękę, zamęt, torturę może wywoływać ta sytuacja w  sercu depozytariusza tajemnicy, rozdartego między poszanowaniem poufności a  własną moralnością, najwyraźniej nie dba ani Bóg, ani ludzie. Dusza ludzka to studnia bez dna, pomyślał. Ksiądz musi się w niej zanurzyć samotny i  zdany na siebie pośród niezliczonych grzechów ludzkości, która zamiast iść drogą mądrości, dawno już wybrała drogę szaleństwa, ciemności i mordu, pomyślał. –  Mógłbym powiedzieć temu glinie wszystko, co nie wchodzi w  zakres tajemnicy spowiedzi – zauważył. Powrócił myślami do tej nocy, gdy policjant zadzwonił do drzwi opactwa i razem przeczesywali las. – A jednak ojciec tego nie zrobił. – Nie. – Dlaczego? Ojciec Adriel szukał dobrej odpowiedzi, zauważając w  duchu, że ze spowiednika stał się penitentem. – Chroniłem cię zgodnie z twoją prośbą. – Nie, ojcze: bał się ojciec konsekwencji. – Nie boję się.

Ale jego głos zabrzmiał jakoś mało stanowczo. Nie był to głos pasterza, którym powinien być jako kapłan – raczej owcy błąkającej się z dala od stada, która czuje, że drapieżnik jest blisko: jak koza pana Seguin. – Ależ tak, boi się ojciec. Poznaję po zapachu. Zza kratki usłyszał długi odgłos wciąganego w nozdrza powietrza. Poczuł, jak całe jego ciało ukryte pod zakonnym strojem pokrywa się gęsią skórką. Jego myśli próbowały uciec z  tej drewnianej klatki, ale były jak ptak miotający się wśród czterech ścian: nie znajdowały wyjścia. – Gdyby nie ta tajemnica, byłby ojciec kłopotliwym świadkiem – szepnął głos prawie do jego ucha. Jego grdyka boleśnie poruszała się w  górę i  w  dół. Te słowa zawierały ewidentną pogróżkę; zauważył, że mimo chłodu panującego w  kościele jest mokry od potu. –  Widzę w  ojcu konflikt między pragnieniem powstrzymania tych zbrodni a  kapłańskimi zobowiązaniami –  kontynuował przymilny szept. –  Ale zapewniam ojca, między moimi spowiedziami a  tymi morderstwami nie ma żadnego związku. Uświadomił sobie, że ani trochę w to nie wierzy. – Więc po co dostałem tę listę? I dlaczego są na niej nazwiska ofiar? – Tam jest więcej nazwisk… – Pozostałych też zamierzasz zabić? Wzdrygnął się. Dlaczego to powiedział? To było silniejsze od niego. – Ja? Cholera, powinien był milczeć. Przygryzł dolną wargę. Pocił się jak wieprz. W  nawie prócz nich nie było nikogo. Bardzo by chciał, żeby któryś z  braci wszedł w tej chwili do prezbiterium, by zmienić świeczki albo zetrzeć kurze. Od razu zakończyłby spowiedź i wyszedł z konfesjonału. Ale byli tu sami, tylko ona i on. – O czym ojciec teraz myśli? – Myślę, że się bardzo pomyliłem. – Ach tak? Jak to? – Nie jesteś owcą, tylko wilkiem. Cisza. Mieszanina zapachów –  wosku i  trwogi. Dwa oddechy: jeden przyśpieszony, drugi spokojny. Skrzypnięcie drewna, gdy osoba po drugiej stronie poruszyła się na ławce, by się przysunąć do dzielącej ich kratki. Cichy głos, prawie szept. Poczuł w uchu lekkie muśnięcie oddechu: – A ojciec kim jest? Owcą? Pasterzem? Wilkiem?

53 – Cholera! Sto siedemnaście kilometrów korytarzy, które zna jak własną kieszeń. Facet może być wszędzie… – powiedziała Ziegler. –  I  na pewno wyszedł już przez jeden z  pięćdziesięciu siedmiu wlotów – zauważył Enguehard wyczerpany wspinaczką. Najwyraźniej nie dbał o formę. – Kto tutaj przychodzi? – zapytała Irène przewodnika, który im towarzyszył. – To bardzo znany system jaskiń krasowych, jeden z najbardziej złożonych na Ziemi. Grotołazi przyjeżdżają z całego świata, żeby go zobaczyć. Przychodzą też speleolodzy z  klubów, zielone szkoły, okoliczna młodzież… Organizujemy również zwiedzanie dla rad pracowniczych czy nastolatków z  ośrodków wychowawczych. Największy klasyk to Henne-Morte, jaskinia o  głębokości trzystu pięćdziesięciu ośmiu metrów. Jest też przejście z  jaskini Hérétiques do Pène Blanque, sala Préverta, jaskinia Pierre’a, jaskinia Coquille, jaskinia Apocalypse, Amazonie, Pyrénois, krótko mówiąc, ponad pięćdziesiąt jaskiń: tras jest sporo. I ma pani rację, Gildas dobrze zna tę sieć. Może być wszędzie. W dwa tysiące pierwszym przejście całego systemu zajęło grotołazom dwadzieścia dwie godziny. Servaz popatrzył na ziejącą wśród zarośli czarną dziurę, w  której leżały niedopałki, puszki i  papierki po cukierkach; wyobraził sobie kryjący się pod górami system obejmujący dziesiątki ciemnych korytarzy, tajemniczych sal, mrocznych studni, nagle rozświetlonych blaskiem czołówek –  i  zadrżał. Jak można lubić zapuszczanie się pod ziemię, w  takie ciemności? Przesłyszał się i sądził, że przewodnik powiedział Haine-Morte 1. Adekwatna nazwa, pomyślał. Nagle odezwała się krótkofalówka Engueharda. – Tak? – Kapitanie, powinien pan przyjechać to zobaczyć. – Co się dzieje? – zapytał żandarm. – Jest zgromadzenie przy pochodni. – Zgromadzenie? – William Guerrand i jego banda. – Co oni tam wyprawiają? – Na razie nic, ale wygląda na to, że chcą zakłócić obchody.

Enguehard się zawahał i zerknął na Irène, która skinęła głową. – Okej, zaraz będziemy. Rozłączył się. Ostrożnie zeszli do samochodu. Servaz stwierdził, że pęknięcia społeczne, geograficzne, pokoleniowe i ideologiczne, które przechodzą przez ten kraj, grożą zburzeniem budowli, którą wznosili ludzie odważniejsi, światlejsi, a przede wszystkim bardziej odpowiedzialni od żyjących dzisiaj. Dziś szerzy się neomanicheizm. Wszystko musi być czarne albo białe. Koniec z  niuansami, koniec z szarością. Tak jakby istniały z jednej strony jednostki absolutnie winne, a z drugiej absolutnie czyste, bez żadnej moralnej skazy. Ruszyli do Aiguesvives. O  siedemnastej zatrzymali się obok nieużytku przy wylocie z  miasta, gdzie ustawiono pochodnię Świętego Jana. Na granicy klepiska zobaczyli brodatego olbrzyma w  otoczeniu grupy ludzi. Stanęli i w milczeniu przyglądali się przygotowaniom. Pani mer była na miejscu w  towarzystwie dwóch asystentów, nadzorując sprawy organizacyjne oraz zachowanie zgromadzonych. Dostrzegłszy zbliżających się funkcjonariuszy, Isabelle Torrès podeszła do nich szybkim krokiem. – Są tu od mniej więcej godziny. Moim zdaniem szykują coś na wieczór. Nie dałoby się zadziałać prewencyjnie? Poprosić ich, żeby się rozeszli? Ziegler wzruszyła ramionami. – Mają prawo się gromadzić, nie możemy im tego zakazać – powiedziała. – To nie jest manifestacja. I nie zakłócają porządku publicznego. – Ale kiedy będzie tu tłum, to się może zmienić… – Wtedy będziemy myśleć. Servaz zauważył, że kobiety unikają patrzenia na siebie, jakby zrodził się między nimi jakiś nowy dystans. Zastanawiał się, co takiego się wydarzyło.   Dziewiętnasta. Delahaye wciąż był nieuchwytny. Wrócili do jego domu, przepytali sąsiadów: nauczyciel ulotnił się jak kamfora. Ponieważ zniknął, stał się podejrzanym numer jeden. Zdecydowanie w ich interesie było znaleźć go jak najszybciej. Jeśli nie, nad głowami Irène Ziegler i jej grupy śledczej zaczną się gromadzić czarne chmury. Ale choć poruszyli niebo i  ziemię, po Gildasie nie było śladu. – Kurwa – powtórzyła po raz kolejny Irène. O  dwudziestej Enguehard poinformował, że on i  jego ludzie pójdą zabezpieczać festyn. Irène i  Servaz zostali w  zadziwiająco opustoszałych pomieszczeniach żandarmerii prawie sami. Informatyk z dochodzeniówki ciągle

nie zdołał przeniknąć tajemnic strony internetowej Kiedy rodzice śpią. Czym jest ten cyfrowy świat, który istnieje równolegle z rzeczywistym? – zastanawiał się Servaz. I  który wręcz zagraża, że zajmie miejsce rzeczywistości. Co będzie, kiedy rzeczywistość stanie się drugorzędna, a fantazmat i iluzja –  rzeczywiste? Ale czy to się już nie dzieje? I czy kraj, który karmi się chimerami, wściekłością i nienawiścią, można uchronić przed pogrążeniem się w chaosie? – Jak myślisz, jak to się skończy? – zapytała nagle Ziegler. Wystukiwała na klawiaturze raport, od czasu do czasu bawiąc się piercingiem. – Nie mam zielonego pojęcia. – Co się stanie, jeżeli sytuacja na zewnątrz wymknie się spod kontroli? Albo jeśli będzie kolejna ofiara? – A Castaing? Gdzie on się podział? – Odleciał śmigłowcem. No jasne. Prokurator musi przecież dbać o swoją karierę. Lepiej trzymać się trochę na dystans, na wypadek gdyby sprawy przybrały zły obrót. Jeśli natomiast Ziegler i jej grupa zdołają szybko złapać sprawcę, z pewnością przypisze sobie część ich zwycięstwa. Sprytnie. – Jeżeli to naprawdę Delahaye, to kto jest jego wspólnikiem? – rzucił nagle. –  Gość wygląda raczej na odludka. Irène podniosła nos znad klawiatury. – Może nie mieć wspólnika – zasugerowała. Spojrzał na nią. – Jak to? –  Przemyślałam jeszcze raz hipotezę doktor Djellali o  dwójce napastników. Jej pogląd opiera się wyłącznie na fakcie, że jedna z ofiar otrzymała dwa ciosy o  różnej sile w  dwa różne miejsca głowy. Można go wytłumaczyć na wiele innych sposobów. Na przykład zmianą pozycji ofiary między jednym a drugim uderzeniem, co wydaje się raczej logiczne: kiedy dostajesz silny cios w głowę, nie stoisz spokojnie i nie czekasz na następny… –  Hmm. Hipotezy doktor Djellali rzadko są nietrafione –  zauważył. – Zakładam, że tę również musiała wziąć pod uwagę. I  z  jakiegoś powodu ją odrzuciła. A jest jeszcze trzecia – dodał. – To znaczy? – A co jeśli tamtej nocy to nie Delahaye był z Théo w lesie? Dzieciak rzucił pierwsze nazwisko, jakie mu przyszło do głowy, żeby ochronić właściwą osobę. A  pierwszym nazwiskiem, jakie mu przyszło do głowy, było nazwisko jego nauczyciela.

– W takiej sytuacji bylibyśmy z powrotem w punkcie wyjścia. – Właśnie. Servaz zauważył, że twarz Irène się zmieniła. Poczuł w  kieszeni wibracje telefonu. Nie znał tego numeru. – Tak? – Kapitanie, tu ojciec Adriel. Wyprostował się na krześle. Opat szeptał, ale jego głos był napięty jak struna. – Co się dzieje, ojcze? Chwila milczenia po drugiej stronie. – Hm… muszę panu powiedzieć coś ważnego. – Słucham. – Chodzi o tę kobietę, której pan szuka. Widziałem ją. – Co? – Servaz pochylił się do przodu. – Kiedy? –  Kilka godzin temu. Przyszła do spowiedzi. I  to nie był pierwszy raz. Okłamałem pana. Martin się wzdrygnął. Poczuł, że serce wali mu jak szalone. Wziął głęboki wdech. – Do… spowiedzi? O czym ojciec mówi? – zapytał niepewnym głosem. –  Kazała mi obiecać, że nic panu nie powiem. Nie chciała, żeby ją pan znalazł. Servaz wypuścił powietrze. Krew dudniła mu w uszach. Nic nie rozumiał. – Co mi tu ojciec opowiada? Z czego się spowiadała? Proszę wyjaśnić, o co chodzi! Znowu chwila ciszy. Usłyszał ciężki, świszczący oddech opata – jakby stary mnich źle się poczuł. –  Doskonale pan wie, że jestem związany tajemnicą spowiedzi. Mogę panu jedynie powiedzieć, że ona jest gdzieś tutaj niedaleko. – Gdzie?! – zawołał. Zauważył intensywne spojrzenie Irène. Nie spuszczała go z  oczu. Włączył tryb głośnomówiący i odsunął telefon od ucha. –  Nie mam pojęcia. Nie powiedziała mi. Ale jest w  pobliżu, przyszła tu pieszo. –  Niech się ojciec stamtąd nie rusza! Już jadę! –  powiedział, odsuwając krzesło od biurka i wstając z impetem. – Jeszcze jedno – ciągnął opat. – Kiedy przyszła pierwszy raz, przekazała mi listę z nazwiskami. Byli na niej Kamel Aissani i Martial Hosier. – Co?!

Podniósł wzrok na Irène. Wyglądała, jakby ją zamurowało. – Ma ojciec jeszcze tę listę? – Tak… – Proszę się stamtąd nie ruszać! Zaraz przyjedziemy, niech ojciec nigdzie nie wychodzi!   Opat był w swoim gabinecie, który przywodził na myśl kaplicę. Odłożył telefon na duży drewniany blat przypominający stół z  Wieczernika, rzucił okiem na święte obrazy i literaturę chrześcijańską na półkach biblioteczki. Jakie znaczenie ma dzisiaj ta wielowiekowa wiedza? Czy w  ogóle jest miejsce dla wiedzy i  autonomii w  świecie, w  którym z  jednej strony dąży się do ujednolicenia poglądów, zniesienia prawdy, sterylizacji myślenia, a  z  drugiej podsyca nienawiść i pozwala na popełnianie coraz to straszniejszych zbrodni? Ani przez chwilę nie miał wątpliwości co do tego, że ludzkość oszalała. Wiedział też doskonale, że zło szerzy się wszędzie, zwłaszcza wśród tych, którzy chcieliby narzucić innym własną wizję dobra. Był zbyt stary, zbyt zmęczony na to, by nie widzieć, że walka jest przegrana. Cywilizacja zachodnia jest na drodze do kolejnej epoki ciemności. Ciężko wstał od stołu. Czuł, że teraz panuje nad sytuacją. Że doskonale wie, niemal co do najdrobniejszego gestu, co powinien zrobić. Ta pewność dodawała mu otuchy. Lubił precyzję. Całe swoje życie podporządkował regule Świętego Benedykta: ścisłej równowadze między pracą fizyczną, pracą intelektualną i  modlitwą. Miał swoje wady –  był choleryczny, niecierpliwy, potrafił być bezwzględny wobec innych i samego siebie – ale je poskromił. Teraz jednak, gdy o  tym myślał, doszedł do wniosku, że w  życiu ogromnie brakowało mu wolności. Doświadczył entuzjazmu, radości, braterstwa i wspólnoty, ale wyrzekł się wolności, owego aktu umiłowania siebie samego. Z  uśmiechem na ustach wyszedł z  gabinetu, przemierzył arkadową galerię, zszedł na dziedziniec i  skierował się do kościoła. Jeszcze nie jest za późno. Zakończy ostatnim aktem wolności. Wyzwolenia. Przez jego głowę przemknęła oszałamiająca myśl: ów akt jest jednym z  najbardziej nagannych czynów w  oczach Boga i  Kościoła –  i  właśnie dlatego uznał go za największe wyzwolenie. Kiedy przez niewielkie drzwi obok prezbiterium wchodził do nawy, nie czuł boskiego powiewu. Widział tylko zimny, mroczny grób. Monumentalną kupę kamieni wzniesioną przez ludzi w  hołdzie nieobecnemu Bogu. I  pomyśleć, że w imię tej nieobecności w samej tylko Francji zbudowano co najmniej dziesięć

tysięcy opactw i piętnaście tysięcy klasztorów – nie mówiąc już o reszcie świata. Kościoły, świątynie, meczety, synagogi, niezliczone arcydzieła malarstwa i rzeźby… Zaiste człowiek jest stworzeniem pełnym paradoksów i skłonnym do przesady. Boczną nawą dotarł do miejsca, gdzie poprzedniego dnia zostawił składaną drabinę – tę, której jeden z braci używał przy wymianie żarówek. Przez wysokie okno w  zachodnim frontonie świątyni z  trudem przebijało się do środka wieczorne światło. Rozłożona aluminiowa drabina wciąż tam stała. Wyjął przedmiot, który ukrył wcześniej za cokołem jednej z figur. 1. Haine (fr.) – nienawiść; morte (fr.) – śmierć (przyp. tłum.). [wróć]

54 Zaparkowali przed klasztorem i jak jeden mąż wyskoczyli z samochodu. Od razu zobaczyli idącego ku nim przeora. Musiał usłyszeć warkot silnika pośród absolutnej ciszy panującej w dolinie. Duchowny porzucił arogancką, nieprzyjazną minę, do której byli przyzwyczajeni. Na jego widok Servaz zmarszczył brwi, wyczuwając jakąś tragedię: gruby mnich musiał płakać, bo wciąż miał zaczerwienione oczy. Splecione dłonie trzymał pod czarnym szkaplerzem. – Stało się coś strasznego – powiedział od razu. – Coś naprawdę potwornego. – Co? – zapytała niecierpliwie Ziegler. Ale przeor, który nie był w stanie wymówić ani słowa więcej, odwrócił się na pięcie. Szybkim krokiem ruszył przed nimi przez brukowany dziedziniec ku dawnemu przejściu dla konwersów prowadzącemu na wirydarz, który obeszli krużgankiem, skręcając najpierw w  lewo, a  następnie w  prawo, aż przez krużganek collatio z  kamiennymi ławami po bokach dotarli do drzwi kościoła. Znaleźli się w  głównej nawie na wprost prezbiterium, ale przeor jeszcze raz skręcił w  lewo. Servaz od razu ich dostrzegł: w  nawie bocznej zgromadzili się pozostali mnisi, którzy w tym momencie mogli równie dobrze być wypchanymi zwierzętami Gildasa Delahaye’a, ponieważ stali w  absolutnym bezruchu, wytrzeszczając oczy w tym samym kierunku. Opat wisiał na konopnym sznurze o grubym splocie. Pętla przechodziła pod jego szpakowatą brodą, głowę miał przechyloną –  być może wskutek złamania kręgów szyjnych –  ale jego twarz była pogodna, promieniała prawdziwie chrześcijańskim spokojem. Stopy duchownego znajdowały się metr od posadzki, a  kilka centymetrów dalej stała składana metalowa drabina, która na co dzień służyła zapewne do innych celów. Jeden z  sandałów denata spadł na podłogę i Servaz ujrzał brudną dużą stopę, o długich, powykręcanych palcach; paluch był niemal przeciwstawny, jak w chwytnej stopie szympansa. Przypomniał sobie, że w  roku 1619 Lucilio Vanini, włoski fizyk i  filozof bawiący przejazdem w  Tuluzie, został pozbawiony języka i  spalony żywcem na miejskim stosie między innymi za to, że twierdził, iż człowiek nie różni się aż tak bardzo od zwierząt.

Martin przegnał tę myśl i  skupił się na obserwacji zwłok i  sznura. Opat przerzucił go przez poziomą belkę, która służyła za łącznik konstrukcji. Powiesił się w domu Bożym. Akt absolutnego buntu. Na twarzach mnichów malowały się przestrach i poruszenie. Zastanawiał się, jak długo jeszcze da radę znosić horror rozgrywający się w tej dolinie. Był na skraju wyczerpania nerwowego. W jego myślach panował całkowity zamęt. Rzucił okiem na Irène. Była bardzo blada. Stała ze wzrokiem utkwionym w wisielca. Odwrócił się do przeora i napotkał jego wzrok. –  Ten, co siebie zabija, nie co innego zabija, jeno człowieka – powiedział ostro duchowny. –  Święty Augustyn –  skomentował Servaz, a  przeor nie krył zaskoczenia. – Lista – dodał. – Słucham? – Proszę mi dać listę. Po chwili wahania mnich zanurzył prawą dłoń w kieszeni białej tuniki i wyjął stamtąd złożoną na dwoje kartkę. – Dziękuję. Martin ją rozłożył. Przebiegł listę wzrokiem. Przez głowę przemknęła mu pewna myśl. Podał kartkę Irène, która natychmiast zrozumiała, o co mu chodzi. Sięgnęła do kieszeni bluzy i wyjęła stamtąd inną listę – tę, na której znajdowały się nazwiska pracowników kamieniołomu mających dostęp do materiałów wybuchowych. Stuknęła palcem wskazującym najpierw w jedną kartkę, a potem w drugą. Jedno nazwisko figurowało na obu: Frédéric Rozlan.   Chmury zniknęły. Niebo stawało się coraz ciemniejsze i  wkrótce nad górami miały się pojawić gwiazdy. Powietrze było doskonale nieruchome, latarnie roztaczały wokół siebie kręgi żółtego światła. Głębię ciszy, jaka panuje tylko podczas letnich nocy, dodatkowo podkreślało szczekanie psa –  odległe, a zarazem bliskie. Pracownik ratusza przysunął zapalniczkę do pochodni, którą trzymała pani mer. Pochodnia natychmiast strzeliła ogniem. Następnie Isabelle Torrès uroczystym krokiem podeszła do pnia i rzuciła pochodnię na stos chrustu i desek leżący u jego stóp. Jej gest uwiecznił fotograf. Płomienie rozbiegły się po kupce drewna, zaczęły lizać podstawę wielkiego totemu i  szybko piąć się w  górę niczym ogniste węże, aż dotarły do szczytu i  rozświetliły noc. Rozległy się oklaski, którym towarzyszyły okrzyki radości

i  entuzjastyczne gwizdy. Isabelle uśmiechnęła się urzędowo, a  jej lśniące oczy odbijały blask płomieni. Zerknęła z  niezadowoleniem na grupkę stojącą po drugiej stronie klepiska, z  Williamem Guerrandem na czele, która rozwinęła transparent z napisem:   TORRÈS DO DYMISJI   Co on sobie myśli? Że Isabelle pozwoli, by zatruwał jej życie? Że nie zareaguje? Sądzi, że uda mu się to, co nie udało się żadnemu z  oponentów, którzy byli przed nim? Wiedziała o paru sprawach, które kładły się cieniem na jego nieskazitelności. Na przykład, że jest bliski ogłoszenia upadłości. Albo że fatalnie płaci pracownikom. I że na swoim koncie ma już kilka bankructw. Pomyślała, że William Guerrand po prostu chce być kimś. W  dzisiejszych czasach każdy chce być kimś. Każdy chce zaistnieć, znaleźć się w  blasku reflektorów. Przesunęła wzrok z grupki wymachującej transparentem na płonącą kolumnę, a następnie na resztę mieszkańców, którzy stali naprzeciwko, śmiali się i klaskali, z twarzami rozjaśnionymi blaskiem ognia. W ciemne niebo raz po raz wesoło strzelały skwierczące snopy iskier. Na policzkach czuła ciepło bijące od stosu. Po chwili strawiona ogniem kolumna runęła pod własnym ciężarem, wzbijając mgławice żaru, które lśniły jak rój świetlików. Dziewczęta i  chłopcy z Aiguesvilles podeszli do ognia, by, jak to robili co roku, wyjąć z niego płonące głownie. Spoglądając na plac, który zapełniał się teraz ludźmi, ruchem i  hałasem, Isabelle Torrès rozmyślała o wszystkim, co się ostatnio wydarzyło w tej dolinie. Dzieci biegały między dorosłymi, ludzie się śmiali, w niebo wznosiły się iskry i głosy. Jakby wszyscy na chwilę zapomnieli o panującej trwodze. W zamyśleniu pokiwała głową. Człowiek potrafi odwracać oczy od najgorszego i skupiać się na chwilach radości. Ale to jeszcze nie koniec, pomyślała, wpatrując się w tańczące płomienie, które odbijały się w  jej oczach jak w  kałuży benzyny. Nie, to stanowczo nie koniec.

55 O  dwudziestej trzeciej Frédéric Rozlan wyłączył telewizor, wstał i  w  samych szortach wszedł do łazienki, która przylegała do jego sypialni. Zostawił otwarte okna, bo powietrze było jeszcze gorące i ciężkie, słyszał więc krzyki i śmiechy uczestników festynu. Jego dom, wzniesiony na działce udostępnionej do zabudowy przed trzydziestoma laty, znajdował się zaledwie kilkadziesiąt metrów od placu, na którym płonęła wielka pochodnia. Te radosne śmiechy i krzyki były jak izolat ludzkości. Nie lubił, gdy inni się cieszyli. Nie lubił słuchać ich śmiechu, echa czyjegoś szczęścia. Był upokorzony faktem, że inni się śmieją, a  on nie. Zawsze w  takich sytuacjach czuł się jak idiota. Jak samotny idiota. Dokładnie wyczyścił zęby, wypłukał gardło, splunął do umywalki i odkręcił letnią wodę. Nałożył krem przeciwzmarszczkowy na twarz i  pod oczy. Był wykończony. Miał za sobą ciężki dzień w  kamieniołomie. Cholerny Gence. Nienawidził tego wkurzającego, apodyktycznego dupka. Jeśli któregoś dnia wyleci z pracy, nie omieszka go odwiedzić. I powie Lucille, żeby zostawiła tego przegrywa, który traktuje ją jak gówno. Usłyszał jakiś dźwięk, całkiem blisko, w  uliczce między domami. Wyjrzał przez łazienkowe okno. Zobaczył sąsiada emeryta, który w szlafroku i kapciach spacerował ze swoimi dwoma psami. On też nie dołączył do zabawy. Zdał sobie sprawę, że pachy i plecy ma mokre od potu. Jak na tę porę roku panował nienaturalny upał. A te pieprzone mury akumulowały ciepło. Powinien był kupić klimatyzator, ale musiał wybierać między odrobiną chłodu a naprawą auta. Pieprzony Gence za mało im płacił. Na dole, zaledwie kilka domów dalej, w najlepsze trwała impreza. Śmiechy, krzyki, a teraz jeszcze ostry huk petard. Cholera. Całe szczęście, że ma zatyczki do uszu. Znowu usłyszał jakieś odgłosy: tym razem wydawało mu się, że dochodzą z  wnętrza domu. Ale w  tym dusznym, nieruchomym nocnym powietrzu głos niósł się daleko. Wysikał się mocnym strumieniem, wciągnął szorty. Przeszedł przez pokój i znowu usłyszał ten dźwięk. – Hej! Kto tam?

Specjalnie by go nie zdziwiło, gdyby jacyś gówniarze, korzystając z okazji, że mieszkańcy wylegli na festyn, zostawiając pootwierane okna, postanowili urządzić nalot na ich domy. Jeśli tak, to trafili pod zły adres. W tym domu nie udziela się pożyczek. I  odpłaca się z  nawiązką, pomyślał, wściekając się samotnie. –  Hej, dupki! Jeśli tu jesteście, lepiej będzie, jak się zmyjecie. Bo jeżeli któregoś złapię, będzie miał przesrane! Bez odpowiedzi. Powinien był jednak usłyszeć, jak wychodzą. A tymczasem do jego uszu dochodziły tylko odgłosy festynu i huk petard. Nic już nie mówiąc, szedł dalej. Nie jest tchórzem. Ale w  związku z  tym, co się ostatnio dzieje w dolinie, lepiej mieć się na baczności. Skumał, że te wydarzenia na bank mają jakiś związek ze zdarzeniem sprzed kilku lat –  z  ucieczką tamtego gościa z Instytutu Wargniera. Przeszedł przez sypialnię i  wszedł do salonu. Telewizor grał, ale miał wyciszony głos. Mężczyzna zamarł. Był pewien, że go wyłączył. Usłyszał ciche buczenie dochodzące z  kuchni; po chwili buczenie ustało i  rozległ się dźwięk sygnalizujący zakończenie pracy mikrofalówki. Przeszedł go dreszcz. Przecież jej nie włączał. Frédéric Rozlan zmarszczył brwi. Wszedł do kuchni. W  półmroku lśnił wyświetlacz kuchenki z  cyfrą zero. Mężczyzna otworzył urządzenie i  od razu odskoczył: w nozdrza uderzył go smród spalonego pierza i mięsa. – Kurwa! – ryknął. Na szklanej tacy zobaczył czarne, zwęglone zwłoki jakiegoś ptaka. Był w  szoku. Udawało mu się jeszcze trzymać strach na dystans, ale niepokój narastał w  nim z  minuty na minutę. Niepokój i  wściekłość. Nie jest z  tych, których łatwo zastraszyć. Te chujki jeszcze go popamiętają. – Pokażcie się, jeśli macie jaja! – rzucił. Przeszedł przez salon do szafy stojącej obok telewizora. Drzwi balkonowe wychodzące na ogród były otwarte – tak, jak je zostawił. W blasku latarni, który wpadał do salonu jak gęsta, żółtawa laka, zobaczył nieruchome liście figowca. Powietrza nie mącił najmniejszy podmuch wiatru. Wilgotnymi dłońmi sięgnął po leżący na szafie klucz. Otworzył ją. Jego strzelba zniknęła. Powinna być w szafie, ale jej nie było. Z tyłu, tuż za swoimi plecami, usłyszał jakiś dźwięk. Odwrócił się. Między salonem a  kuchnią ktoś stał. Frédéric Rozlan się uśmiechnął. To chyba jakiś żart. Postać zasłaniała niewielką część otworu drzwiowego. Wszystkiego by się spodziewał, tylko nie tego…

–  Kurwa, nie wiem, coś ty za jeden, ale zapłacisz mi za to –  oświadczył, ruszając przed siebie, nagle rozbawiony. Kiedy otrzymał cios w kark, najpierw całkowicie się zaciął –  jak igła, która przeskakuje na starej płycie winylowej –  a  chwilę później klęczał na podłodze w salonie i z głupią miną wpatrywał się w dwie stojące przed nim sylwetki, które poruszały wargami, ale nie potrafił zrozumieć ich słów. Te postaci… Czy to możliwe? Nagle zachciało mu się śmiać. Spróbował wstać, ale wylądował na czworakach między ławą a  korytarzem; czuł się tak, jakby był pijany w  trupa albo naćpany. Chciało mu się wymiotować, a  pokój tańczył mu przed oczami. Otworzył usta i  poruszał żuchwą. Poczuł gwałtowny ból z tyłu głowy. Podniósł wzrok. – Kurwa. Wy? To niemożliwe. Zobaczył, jak jedna z  postaci spokojnie go mija, by stanąć za jego plecami. Wiedział, co zamierza zrobić, bo trzymała oburącz metalowy pręt. Chwilę później pręt uderzył Frédérica w  tył czaszki z  taką siłą, że zalały go absolutne ciemności.

56 Otworzył oczy, ale nie widział wyraźnie. Odwróciwszy głowę, w  lustrze przy drzwiach zobaczył własne odbicie: siedział nago przywiązany do krzesła, z  ustami zaklejonymi szarą taśmą. Łydki miał związane, a  stopy zanurzone w  wiadrze, które również za pomocą szerokiej taśmy klejącej przymocowane było do poprzeczki krzesła. Podobnie jak jego ręce za oparciem. Widział niewyraźnie z  powodu płynu, który ściekał mu po twarzy i  piekł w  oczy, wywołując łzawienie. Przełknął ślinę. Wciągnął w  nozdrza zapach unoszący się z  wiadra. Okazało się, że to, w  czym miał zanurzone stopy i  co ściekało mu z  twarzy, to nie woda. Benzyna. Poczuł, jak jego serce ściska lodowaty strach. Kurwa… To jakiś żart, prawda? Chcą go tylko nastraszyć. Kiedy wrócili i  wylali resztę benzyny na podłogę, zrozumiał, co zamierzają zrobić. Cholera. Zaczął się wściekle wiercić na krześle, ale musieli na niego zużyć całą rolkę taśmy, bo ledwie był w stanie się ruszyć. – Mmmmmmm – wystękał przez knebel. Co oznaczało: nie róbcie sobie jaj… Zobaczył, jak dupki się uśmiechają. W  tej chwili był już pewien, że gdyby udało mu się uwolnić, zrobiłby im krzywdę.   Irène zaparkowała na skraju nieużytku. Zobaczyła tłum zgromadzony wokół gigantycznego stosu ułożonego z  bali i  kawałków drewna, które z  trzaskiem wyrzucały w  nocne niebo fontanny iskier. Ludzie tańczyli i  śmiali się. Dzieci biegały. Niektórzy dorośli świecili latarkami. Wyglądało to jak zabawa Ku Klux Klanu w latach sześćdziesiątych w Alabamie. Wysiadła, zauważyła Engueharda. Skinęła na Martina i  razem podeszli do żandarma. Servaz zauważył, że mężczyzna pilnuje grupki, która po drugiej stronie placu rozwinęła transparent z  napisem TORRÈS DO DYMISJI i  wykrzykuje niesłyszalne z  powodu panującego zgiełku hasła. W  blasku płomieni widział tylko ich poruszające się usta. Była prawie północ, niebo było czyste i rozgwieżdżone – i Servaz pomyślał, że w innych okolicznościach mógłby to być bardzo sympatyczny festyn.

–  Frédéric Rozlan –  powiedziała Irène do żandarma. –  Wie pan, gdzie mieszka? – Oczywiście. Spojrzał na nich i szeroko otworzył oczy. – Co się dzieje? Co znaleźliście? – Jest następny na liście. – Co? – Jest następną ofiarą – odpowiedziała. – To jak? Gdzie on mieszka? Enguehard odwrócił się w  stronę budynków znajdujących się po drugiej stronie placu, za grupką demonstrantów. – Niedaleko stąd. O tam, w jednym z tych domków. Kurwa, a to co? Oni również to zobaczyli. Nad domami, podobnie jak nad stosem na placu, widać było strzelające w  niebo iskry. Ich źródłem nie była jednak pochodnia. Ponad jednym z budynków ukazała się łuna pożaru, która pulsowała jak bijące serce. – Niech pan wezwie straż! – krzyknęła Irène do Engueharda, ruszając pędem przez plac. Rzuciła okiem na Servaza. – Idę z tobą! – zawołał. Ziegler bezceremonialnie przedarła się przez tłum, ominęła stos i  ruszyła prosto na zaskoczoną grupę Williama Guerranda. – Odsuńcie się! – zawołała. – Zróbcie miejsce! Przez chwilę Servaz sądził, że nie posłuchają, ale kiedy zrozumieli, że nie chodzi jej o nich, rozstąpili się przed nią jak Morze Czerwone przed Mojżeszem. Wbiegła między dwa murki otaczające ogrody, w  których stały proste, sześcienne budynki, jakich po drugiej wojnie światowej zbudowano tysiące. Pędem puściła się uliczką o nawierzchni popękanej od przerastających ją roślin. Biegła z telefonem w dłoni. Dom był trzeci w  uliczce. Sąsiedzi już się zebrali, stanąwszy w  sporej odległości. Przez otwarte okna buchały płomienie, w ciemne niebo wzbijała się kolumna czarnego dymu. Gdy dotarli do furtki, za ich plecami już było słychać wycie syren. – Cholera! – zawołała Irène. Pchnęła zardzewiałą furtkę i  wbiegła do ogrodu, ale na widok ziejącego otworu drzwi balkonowych zwolniła. Servaz złapał ją za łokieć, by ją zatrzymać. W domu szalały płomienie – było je widać w każdym oknie. Ze środka buchało gorąco i Martin musiał zasłonić twarz dłonią.

– Nie możesz tam wejść – powiedział. – Jestem pewna, że on tam jest! – Nic na to nie poradzisz, Irène! Nie da się wejść do środka. W  uliczkę wjechał wóz strażacki, na chwilę oślepiły ich jego reflektory. Wiązka światła z  koguta ślizgała się po sąsiednich domach i  gapiach. Z  samochodu wyskoczyli mężczyźni w  kombinezonach i  podeszli do Martina i Irène. Dwaj z nich już mocowali działko do pompy. – Myślę, że w środku ktoś jest! – zawołała Ziegler do dowódcy strażaków. – Dobrze, dobrze! Odsuńcie się! Wyjdźcie z ogrodu i dajcie nam pracować!   Słuchał Morrisseya na YouTubie. Albumu Vauxhall and I. Okej, nie był z  tego szczególnie dumny. Morrissey z  wiekiem stał się strasznym dupkiem. Ale ten jego słodki głos, gdy śpiewa Now My Heart is Full! Kto piękniej niż Morrissey potrafiłby ubrać w słowa ten ból serca, tę samotność, ten spleen od samego rana, tę przygnębiającą pewność, że należy do rodziny przegrywów, do których życie nigdy się nie uśmiecha? Przecież sam Noel Gallagher powiedział: „Cokolwiek można napisać o miłości, nienawiści czy przyjaźni, on zrobi to lepiej. Bo kto jest najlepszym tekściarzem wszech czasów?”. Więc tak, do cholery, Morrissey… Rozejrzał się dookoła. Jakby wszyscy sobie poszli. Posterunek żandarmerii był pusty. Odwrócił się. Przeskanował porty i dane wrażliwe – trwało to dłużej, niż się spodziewał. Nadeszła pora, by przejść do ataku. Nie był prawdziwym hakerem. Do tej pory przeprowadzał tylko testy penetracyjne na celach przygotowanych przez instruktora, w oparciu o maszyny wirtualne. To był jego pierwszy prawdziwy atak. Wśród hakerów można wyróżnić white hat i  black hat, czyli Jedi i  Sithów. Jedi są dobrzy i  działają etycznie, a  Sithowie to źli hakerzy przeprowadzający złośliwe ataki. Przyszedł czas, by wcielić w życie to, czego się nauczył jako Jedi.

57 – W budynku są zwłoki. Irène zerknęła na dowódcę strażaków. Servaz zobaczył, że jest wstrząśnięta. Pośród ciepłej, nieruchomej nocy nastąpiła chwila całkowitego zawieszenia: nikt nic nie mówił. Znowu się zaczęło… Nie zdołali mu przeszkodzić, przyjechali za późno. Nie udało im się uratować człowieka. Servazowi chciało się wyć. Prasa i  przełożeni ich zlinczują, powiedzą, że nie stanęli na wysokości zadania. Stwierdzą, że należy ich wymienić, ludzie będą się domagać ich głów. I  tym razem szanse, że Castaing przyjdzie im z  pomocą, były niewielkie. Prokurator będzie próbował ratować przede wszystkim własny tyłek. Ale nie to było najważniejsze. Zginął człowiek, a  oni nie byli w  stanie powstrzymać masakry. Martin czuł w sobie mieszankę wściekłości, smutku i frustracji. Nad uliczką unosiła się mdląca woń mokrej spalenizny. Przez otwartą furtkę na nawierzchnię z  tłucznia, którą trawa przeżarła niczym świerzb, lały się strumienie czarnej wody. Nad dachem unosiły się smużki pary. Od strony placu nadal dochodziły odgłosy festynu. Tłum nie zauważył tragedii, która rozegrała się kilkadziesiąt metrów dalej w  niespełna pół godziny. Strażacy zdołali powstrzymać i  ugasić pożar, zanim strawił on cały budynek –  ale Frédéric Rozlan zginął. To jego zwłoki znaleziono w domu. – Znowu się nie popisaliście. A konsekwencje tego spadną na nas wszystkich – powiedziała chłodno Isabelle Torrès, piorunując Irène i Servaza wzrokiem. Dołączyła do nich w  trakcie akcji gaśniczej. To ona zdecydowała, by nie przerywać zabawy: nie potrzebowali tu więcej ciekawskich. Na razie jej manewr działał –  jeden pożar był w  stanie przyćmić drugi –  ale wieść wkrótce się rozniesie i napłyną tu masy gapiów. – I znowu to ja będę musiała ogarnąć ten pierdzielnik – dodała. Servaz zauważył, że jest wściekła. Jak każdy dobry polityk miała trochę przesadną skłonność do uważania się za pępek świata. Ale w ostatnich czasach polityka jest na pierwszym planie, pomyślał. – Od tej chwili to jest miejsce zbrodni – oświadczyła Ziegler, nie bacząc na jej uwagę i patrząc na gapiów, którzy stali w pewnej odległości. – Odgradzamy obszar.

Wyjęła telefon, by wezwać posiłki, gdy ekran urządzenia nagle się zaświecił. – Enguehard? – Jest tutaj Delahaye – powiedział żandarm. – Co? – Gildas Delahaye, widzę go. Stoi w tłumie, kilka metrów ode mnie. Ziegler zmarszczyła brwi. – Co robi? – Nic. Sprawia wrażenie spłoszonego. Rozgląda się dookoła. – Niech pan go zatrzyma! Natychmiast! – krzyknęła. – Zaraz tam będziemy! Delahaye jest na placu – powiedziała do Servaza. Ruszyła biegiem tą samą drogą, którą przyszła. Servaz pośpiesznie rzucił okiem na Isabelle Torrès i dowódcę strażaków. Zakasłał. – No to niech pani ogarnie ten pierdzielnik – rzucił. A następnie ruszył na Irène.   –  Co wy robicie?! –  wyskrzeczał Gildas Delahaye, którego właśnie zakuto w kajdanki. – Co to ma znaczyć? Miał niemal łzy w oczach. Wszyscy patrzyli teraz na nich i odsuwali się do tyłu. Tłum obserwował każdy ich ruch. Servaz spojrzał z niepokojem na grupkę Williama Guerranda: demonstranci również nie uronili najdrobniejszego szczegółu z  zatrzymania nauczyciela. Spektakularne zakończenie festynu, pomyślał. – Co wy wyprawiacie? – powtórzył Delahaye w drodze na posterunek, który znajdował się niespełna trzysta metrów dalej. –  Co się panu stało w  rękę? –  zapytała Ziegler, wskazując na bandaż na prawej dłoni nauczyciela. – Poparzyłem się! – Co??? – Poparzyłem się! Irène spojrzała na Servaza. – Przy jakiej okazji? Pośpiesznie szli drogą, odprowadzani wzrokiem przez prawie wszystkich zgromadzonych na placu. Delahaye zamrugał, najwyraźniej usiłując odgadnąć ich tok rozumowania. – Paliłem rzeczy po żonie. – Po tylu latach? – rzuciła.

Ich kroki odbijały się echem od chodnika. Irène prowadziła Delahaye’a  za łokieć. Mężczyzna miał nadgarstki skute kajdankami na plecach. Szedł w otoczeniu sześciorga funkcjonariuszy, a pochód zamykali Servaz i Enguehard. Wchodzili w  plamy światła ulicznych latarni, rzucając czarne cienie raz przed siebie, raz za siebie. – A czemu nie? – Gdzie pan był przez cały dzień? – zapytała. – W górach! Musiałem odetchnąć. Grupka szybko posuwała się do przodu. Servaz się obejrzał. – Próbowaliśmy się do pana dodzwonić – powiedziała Ziegler. – Zauważyłem to w drodze powrotnej. Wcześniej nie miałem zasięgu. – I nie uznał pan za słuszne oddzwonić? Nauczyciel wzruszył ramionami. – Pomyślałem, że tak czy owak zadzwonicie jeszcze raz. – Poruszył skutymi dłońmi. – Dlaczego mnie zatrzymaliście? O co jestem oskarżony? –  Gildasie Delahaye –  zaczęła, podnosząc głos –  jest poniedziałek, dwudziesty piąty czerwca, godzina zero trzynaście. Od tej chwili zostaje pan zatrzymany na dwadzieścia cztery godziny, które mogą zostać przedłużone na kolejne dwadzieścia cztery, w związku z morderstwami popełnionymi na…

Poniedziałek

58 0.30. – Jak pan sobie to zrobił? – powtórzyła Irène Ziegler. – Już mówiłem: paliłem rzeczy po żonie. I przez przypadek się poparzyłem. – Gdzie? –  W  górach. Ona uwielbiała góry. Jest takie miejsce, jedna dolina, którą szczególnie lubiła. Rozsypaliśmy tam jej prochy. – Mhm. Dlaczego wybrał pan ten dzień? Dlaczego akurat dziś? – Trzy dni temu były jej urodziny. Zresztą podjąłem decyzję. Zamierzam stąd wyjechać. Mam dość podejrzeń, plotek, oskarżeń. Pomyślałem, że to właściwy moment, żeby spalić te pozostałości po naszym dawnym życiu. Najwyższa pora przewrócić kartkę. Zostawię sobie tylko zdjęcia i dobre wspomnienia. W każdym razie taki mam pomysł. Servaz obserwował Irène. Miała nieprzeniknioną minę. Patrzyła Delahaye’owi prosto w oczy, badawczo. – Mhm. A co pan robił przed chwilą na placu? Mężczyzna się pocił. Wytarł zaparowane okulary rąbkiem koszuli. Wzruszył ramionami. –  To samo co wszyscy. Byłem na festynie. Po prostu postanowiłem się przejść. Choć starał się mówić zdecydowanie, głos mu drżał. Skinęła głową. – A gdzie pan był wcześniej? – W domu. – Byliśmy tam: nie było pana. – Mówiłem już, wtedy jeszcze byłem w górach – powiedział poirytowany. – Wróciłem później. Irène na dłużej zatrzymała spojrzenie na dłoni, którą mężczyzna wycierał okulary. Servaz stwierdził, że robi to specjalnie: chciała, żeby Gildas zobaczył, że dostrzegła drżenie jego ręki. –  Oczywiście. Zatem spędził pan dzień w  górach na paleniu rzeczy żony i medytacji, tak?

– W pewnym sensie. – A więc tak czy nie? –  Nie medytowałem, jak pani twierdzi. Spacerowałem. I  rozmyślałem o żonie… a także o synu. Servaz zobaczył, że nauczyciel ma wilgotne oczy. Irène przez chwilę milczała. – W porządku. Panie Delahaye, czy zna pan Frédérica Rozlana? Mężczyzna się zawahał. – Nie. Kto to jest? – Pracownik kamieniołomu. – Skąd miałbym go znać? Ma dzieci? – Nic nam o tym nie wiadomo. – W takim razie dlaczego pani uważa, że miałbym go znać? Logiczne. Aż zanadto, pomyślał Servaz. Facet kłamie. Znał ofiarę. Gildas wpatrywał się w swoje dłonie. – Panie Delahaye – podjęła Ziegler – sądzę, że nie mówi nam pan prawdy. Ona też to wyczuła. Gildas podniósł głowę. Wyglądał na zaskoczonego. – Co? – Sądzę, że nie mówi pan prawdy w sprawie Frédérica Rozlana. Mylę się? – Nie do wiary! Ja… –  Przypominam panu o  konsekwencjach mówienia nieprawdy podczas zatrzymania – przerwała mu surowo. W  jej głosie dało się wyczuć groźbę. Wpatrywała się w Delahaye’a lodowatym wzrokiem. Mężczyzna spuścił oczy. Skinął głową. – Tak… – To znaczy? – Tak… nie… no, w sumie tak: wiem, kto to jest. Ziegler spojrzała na Martina. – Skąd się znacie? – Uczyłem jego siostrzeńca. – Skąd pan wiedział, że to jego siostrzeniec? Nauczyciel nie śpieszył się z odpowiedzią. – Kiedyś Rozlan przyszedł pod gimnazjum. Próbował mnie… zastraszyć. – Zastraszyć? Jak to? –  Jego siostrzeniec to leń i  łobuz –  powiedział Delahaye poirytowany. – Klasowy prowodyr. Terroryzuje innych i  drwi sobie z  nauczycieli. Kilka razy

wysłałem go do dyrektora. I  wpisywałem mu do zeszytu uwagi, żeby zasygnalizować jego zachowanie rodzicom. A potem pewnego wieczoru Rozlan czekał na mnie przy drzwiach szkoły. Nie znałem go. Przedstawił się jako jego wujek. – Zerknął na nich pośpiesznie. – Zapytał, dlaczego uwziąłem się na jego siostrzeńca, dlaczego ciągle się go czepiam. I  czy jestem z  tych, co wobec słabszych demonstrują siłę, a  wobec silnych są słabi. I  oczywiście mówiąc to, próbował mi zagrozić fizycznie, przysunął się bardzo blisko, prawie mnie dotykał. – Oczy nauczyciela płonęły czystą nienawiścią. – Zwróciłem mu uwagę, że słowo „słaby” nie do końca charakteryzuje chłopaka, który zastrasza innych uczniów i  jest zwykłym draniem, więc jeśli wujek chciałby wyświadczyć mu przysługę, lepiej by było, żeby zamiast straszyć profesorów, nauczył go dobrych manier. – Jak zareagował? Delahaye westchnął. –  Powiedział, że jeśli nie przestanę, przyjdzie do mnie i  rozwali mi mordę oraz rozpuści plotkę, że jestem… pedofilem. Nie wiem, która z  tych gróźb przeraziła mnie bardziej. Irène uniosła brwi. – I co pan zrobił? Powstrzymał kolejne westchnienie. Jego prawa powieka nerwowo drgała. –  Wie pani, jak szybko sprawy potrafią przybrać zły obrót. W  naszych czasach wystarczy plotka. Człowiek jest winny na długo przed tym, zanim zapadnie wyrok. Czekali na dalszy ciąg. –  Byłem tchórzem. Zostawiłem jego siostrzeńca w  spokoju. Może zresztą gość miał rację. Może rzeczywiście nieświadomie za bardzo się chłopaka czepiałem. Irène spojrzała nauczycielowi głęboko w oczy. – I jak, zadziałało? Chłopak przestał się źle zachowywać? – zapytała cierpko. – Oczywiście, że nie. Potem było jeszcze gorzej. Ziegler zrobiła fałszywie współczującą minę. Przez chwilę nic nie mówiła. – Gildasie – odezwała się wreszcie – czy tego listu, który nam pan pokazał, nie napisał pan przypadkiem sam? – Co? – Mam powtórzyć pytanie? Pokręcił głową. Na jego czole perlił się pot. Servaz też był mokry. Klima musiała być zepsuta. A może Ziegler wyłączyła ją specjalnie.

– Nie. – Co: nie? –  Nie, to nie ja! Nie wiem, zróbcie analizę grafologiczną. Mówiłem już: znalazłem go w skrzynce na listy! – Bo wie pan, to jest bardzo… literackie. Coś takiego mógłby pan przepisać ze swoich książek. – Przecież mówię, że to nie ja! –  A  czy to pan pobił Timothéego Hosiera, jak głosi plotka? To przez pana trafił do szpitala? – Nie! Już odpowiadałem na to pytanie. – Zabił go pan? – Co?! Nie! – A jego ojca? Spojrzał na nich spłoszony. – Hę? – Czy to pan zabił Frédérica Rozlana? – Nie! Wiercił się na krześle. Nagle z jego oczu trysnęły łzy, które potoczyły się po spoconych policzkach na podbródek. – Nie! – powtórzył. – Nie jestem mordercą! –  Gildasie, znaleźliśmy pana niedaleko domu Frédérica Rozlana krótko po tym, jak ktoś podłożył w nim ogień. Ma pan poparzoną rękę. I miał pan powody, żeby nie znosić tego faceta. Podobnie jak miał pan powód, żeby nienawidzić Timothéego Hosiera, który sprzedawał narkotyki pańskiemu synowi. Mężczyzna gwałtownie podniósł głowę i spojrzał na nich. – Żądam adwokata! Irène się wzdrygnęła. –  Przypominam panu, że przed chwilą postanowił pan zrezygnować z  obecności adwokata i  odpowiadać na pytania samemu. Po co panu nagle adwokat, skoro jest pan niewinny? – Chcę adwokata – upierał się. Westchnęła. – No dobrze. Ale jak pan wie, droga jest zasypana, więc dolina jest odcięta od świata. Ma pan już kogoś? Możemy wyznaczyć adwokata z urzędu. – Więc proszę to zrobić. Nie powiem już ani słowa, dopóki się tu nie pojawi i z nim nie porozmawiam. – Jak pan sobie życzy.

Wstała i wyszła z pokoju. Servaz zrobił to samo. Znalazłszy się w korytarzu, Irène kopnęła dystrybutor z napojami. – Kurwa! Odwróciła się do Engueharda, który wyszedł ze swojego biura, skąd wcześniej obserwował przesłuchanie za pośrednictwem kamery. –  Niech pan znajdzie jakiegoś tutejszego adwokata –  powiedziała. –   W  przeciwnym razie wyciągniemy z  łóżka prezesa izby adwokackiej, poprosimy, żeby wyznaczył kogoś z  urzędu, i  poślemy po niego śmigłowiec. Cholera! – Obok domu Rozlana znaleźli dwa otoczaki: z kółkiem i trójkątem. Irène spojrzała na niego ostro. – Jest jeszcze jeden problem – dodał żandarm. – Jaki? W jego oczach Servaz wyczytał niepokój. – Chodźcie za mną. Ruszyli korytarzem w  stronę wyjścia. Krata za drzwiami była opuszczona. Servaz rzucił okiem przez stalowe prześwity i przeszklone drzwi. Zebrał się tam tłumek, naprawdę całkiem spory. Co najmniej pięćdziesiąt osób. Grupa Williama Guerranda się rozrosła. – Czego oni chcą? – zapytała zaskoczona Ziegler. –  Nie bardzo się orientuję –  odparł Enguehard. –  Zdaje się, że wykrzykują jakieś wrogie hasła przeciwko Delahaye’owi. – Sądzi pan, że to może eskalować? Wzruszył ramionami, ale jego twarz zdradzała pewien niepokój. –  Nie mam pojęcia. Nie wydaje mi się. Ale nigdy nic nie wiadomo. Wyglądają na dość wzburzonych. Ci, którzy przyszli, na pewno są najbardziej radykalni. Widziałem, że sporo z  nich piło, a  alkohol potrafi podgrzać emocje. Alkohol i fakt, że jesteśmy odcięci od świata. Irène skinęła głową. Miała nachmurzoną minę. –  Proszę ich mieć na oku. I  dać mi znać, jeśli coś się zmieni. Na wszelki wypadek zadzwonię do firmy po posiłki. –  Zerknęła na zegarek. – Briefing za pięć minut w sali zebrań.

59 1.05. – No dobrze – powiedziała, wchodząc do sali – ogłaszam, że nie dostaniemy wsparcia. Przynajmniej nie od razu. Servaz zauważył zaskoczenie na twarzach zgromadzonych żandarmów. Ziegler usiadła przy drugim końcu stołu. –  Na górze uznali, że sytuacja, cytuję, nie ma charakteru wyższej konieczności. Że powinniśmy być w  stanie utrzymać ją pod kontrolą. I  że, ogólnie rzecz ujmując, naraziliby się na śmieszność, wysyłając oddział interwencyjny do poskromienia bandy mieszkańców, którzy tylko skandują hasła pod naszymi oknami. – W sumie mają rację – skomentował hipster. Irène o mało nie odwarknęła, że nikt go nie pytał o zdanie, ale uznała, że to nie jest dobra pora na wyrównywanie rachunków. –  Dzwoniła pani mer. Cóż… gratuluje nam zatrzymania sprawcy. –  Brak entuzjazmu w  jej słowach był aż nadto widoczny. –  Jeśli rzeczywiście zatrzymaliśmy sprawcę –  dodała i  podeszła do tablicy. –  Okej. Do roboty. Kto uważa, że Delahaye jest winny? Kto uważa, że nie? Poproszę o argumenty. Servaz obserwował atmosferę przy stole. Większość zebranych milczała skwaszona. Pomyślał, że Irène jest jak jeden z  tych szefów, którzy niby chcą zachęcić pracowników do udziału w dyskusji, ale od początku narzucają własne zdanie i faworyzują wypowiedzi, które potwierdzają ich punkt widzenia. Uczestnicy zebrania wyglądali, jakby wyciągnięto ich z  łóżek, wiedział jednak, że nie spali już od bardzo wielu godzin. On sam zdusił ziewnięcie: zastanawiał się, czy ziewa ze zmęczenia czy raczej ze stresu. A może z powodu upału panującego w sali? Mają sprawcę. To powinno ich trochę ożywić, prawda? Dać impuls do bitwy. Dlaczego więc nic takiego się nie dzieje?   Krzyki, gwizdy i  oburzenie na zewnątrz nagle się wzmogły –  przynajmniej na tyle, by dotrzeć do sali zebrań. Ktoś chwycił kratę w  drzwiach wejściowych i zaczął ją szarpać. – Psiakrew! – zawołała stojąca przy tablicy Irène. – A to co znowu?

– Otwórzcie tę cholerną kratę! Głos pani mer… Ziegler, Enguehard i  Servaz rzucili się do drzwi. Dyżurny żandarm trzymał już palec na przycisku otwierającym kratę, ale wahał się, czy go użyć. Zobaczyli rozindyczone oblicze Isabelle Torrès, a  za nią, kilka stopni niżej, ściśnięty, zwarty tłum. – Otworzyć! – potwierdził Enguehard. Nie czekając, aż krata podniesie się do końca, pani mer schyliła się i weszła do środka. Szklane drzwi wydały z siebie hydrauliczne stęknięcie i się rozsunęły. Krzyki przed wejściem jeszcze się wzmogły. Servaz usłyszał hasła: „Torrès do dymisji!”, a także: „Wypierdalaj, idiotko!” oraz inne, bezpośrednio nawiązujące do najstarszego zawodu świata. Pani mer się wyprostowała. Wyglądała raczej na zdenerwowaną niż na przestraszoną. Martin musiał przyznać, że podobnie jak Irène nie brakuje jej odwagi. By do nich dotrzeć, nie zawahała się przejść przez środek wrogo nastawionego tłumu. –  Czy to nie jest niezgłoszona demonstracja? –  rzuciła, wskazując kciukiem na grupę za swoimi plecami. –  Dlaczego ich nie rozpędzicie? Czekacie, aż się jeszcze bardziej rozkręcą? –  Tam jest pięćdziesięcioro ludzi. Jest nas za mało, żeby ich rozpędzić –  tłumaczył się Enguehard z miną dziecka przyłapanego na gorącym uczynku. – Zadzwońcie po posiłki. – Już to zrobiliśmy – powiedziała Ziegler. – Ale góra uważa, że sytuacja na razie jest pod kontrolą. –  Pod kontrolą?! –  Kobieta wytrzeszczyła oczy. –  Bez jaj, naprawdę tak powiedzieli? – Skonsternowana pokręciła głową. – Gdzie on jest? –  Delahaye? W  celi –  odpowiedział Enguehard. –  Nie stójmy tutaj, nasz widok ich drażni. Ruszyli korytarzem oświetlonym przez blade światło jarzeniówek. – Czyli jesteście pewni, że Delahaye jest sprawcą? Isabelle Torrès dostrzegła pełne powątpiewania spojrzenie Engueharda w kierunku Irène. – Co? Nie mówcie mi… że to może nie być on. – Patrzyła to na jedno, to na drugie z nich. – Nie mówcie, że go zatrzymaliście, choć nie byliście pewni. Irène miała jej ochotę przypomnieć, na czym polega śledztwo. – Jeśli chodzi o zabójstwo Frédérica Rozlana, to wszystko wskazuje na niego – tłumaczyła się. – Przez cały dzień nie było go w domu, poparzył się w rękę, twierdzi, że stało się to, kiedy palił rzeczy po swojej żonie. Nie ma alibi i z wielu

względów jest naszym głównym podejrzanym. Ale wie pani tak samo dobrze jak ja, że śledztwo to skomplikowana sprawa, chcemy więc wszystko sprawdzić, zanim zawiadomimy prokuraturę. – Dobrze, dobrze – powiedziała pani mer – ale na zewnątrz robi się naprawdę gorąco. Wiecie, jak jest: ludzie zawsze potrzebują kozła ofiarnego. Daliście im go na tacy: wdowiec, nauczyciel, inteligent, ojciec narkomana, niesympatyczny i  nietowarzyski gość traktujący ludzi z  góry, poróżniony ze wszystkimi. Dla waszego dobra mam nadzieję, że to on. Bo jeśli nie, to wiedzcie, że zrujnowaliście mu życie, i  choćby został uwolniony od zarzutów, zawsze znajdzie się jakiś dupek, który powie, że nie ma dymu bez ognia. Spojrzała w oczy najpierw Ziegler, a potem Servazowi. –  Niech pani wraca do siebie, będziemy panią informować na bieżąco – powiedziała Irène. Isabelle Torrès nie ruszyła się z miejsca. –  Mamy tu robotę –  nalegała Ziegler. –  I  proszę wyjść tylnymi drzwiami: będzie dyskretniej. Pani mer wzdrygnęła się jak koń wzbraniający się przed wędzidłem. – Nikt mi nie będzie mówił, żebym się ukrywała w swoim własnym mieście – oświadczyła. – Podnieście tę kratę. Wyjdę przodem. Irène wzruszyła ramionami i  skinęła na dyżurnego. Servaz z  podziwem obserwował, jak Isabelle Torrès idzie do drzwi i wchodzi w tłum, który na sam jej widok zaczął się burzyć. Nawet nie wzięła ze sobą asystentów. A  może stchórzyli…   Kiedy tylko znalazła się na zewnątrz, podniosła się wrzawa. Na dole schodów zobaczyła wrogie twarze, wściekłe spojrzenia, otwarte usta. Wtuliła głowę w ramiona, zamykając się na całą tę agresję, zeszła po stopniach i zanurzyła się w tłumie. Wkrótce drogę zatarasowała jej jakaś wysoka postać. Podniosła oczy i ujrzała brodatą twarz Williama Guerranda. – Odsuń się – powiedziała. – Przeprowadzę cię – odparł. – Co? –  Isabelle, to nie ja zebrałem ten cały tłum. Nie chciałem tego, straciłem kontrolę. Gdy już szli, zmierzyła go wzrokiem. – Jeśli w ogóle kiedykolwiek ją miałeś.

Torował drogę, rozpychając się szerokimi barami. Dookoła nich rozlegały się krzyki, niektóre jawnie obelżywe. Guerrand się zdenerwował. – Proszę bez wyzwisk! – rzucił. Isabelle Torrès zauważyła, że tłum niespecjalnie go słucha. Ktoś zawołał: „Za kogo on się uważa?”, po czym posypały się kolejne inwektywy. – Widzisz, co się dzieje, jeśli się dolewa oliwy do ognia – powiedziała. –  Nasz gniew jest słuszny –  odparował, przepychając się przodem. –  Tym krajem za długo rządzili ludzie, którzy nas nie słuchali, ignorowali. To kwestia godności, sprawiedliwości. –  Sprawiedliwości? –  obruszyła się, gdy wreszcie udało im się wydostać z  tłumu i  szli w  stronę jej samochodu, który przezornie zaparkowała odpowiednio daleko. – Ludzie tacy jak ja dwoją się i troją, żeby pchnąć sprawy do przodu, nie liczę przepracowanych godzin, poświęcam życie osobiste, walczę każdego dnia. I za to słyszę groźby i obelgi? – Niczego nie słuchacie, niczego nie słyszycie. – Co miałabym słyszeć? – Nie słyszysz, jak to narasta? Ten gniew. Jak potężna fala, która powstaje na głębinie, a potem rusza przed siebie, złożona z tysięcy, milionów pojedynczych gniewów, wściekłości, zazdrości, nienawiści. Ta fala porwie wszystko: zmiecie was. Powinniście słuchać –  powiedział, przykładając dłoń do ucha. –  Ja ją słyszę, jest coraz bliżej. I jest cholernie wielka. – William, jestem merem czterotysięcznego miasta. Nie jestem prezydentem Republiki. – Sądzisz, że dla fali to jakaś różnica? Ona zmiecie wszystko, co stanie jej na drodze. Wszystko, co nie jest nią. –  W  takim razie, jeśli ta wasza fala kiedyś nadejdzie, będzie dla tego kraju wielkim nieszczęściem, lekarstwem gorszym niż choroba. Rewolucja to marzenie artystów, aktorów, pieśniarzy, pisarzy, ideologów: ludzi, którzy karmią się iluzjami, którzy przez całe życie śnią i nie muszą codziennie harować, żeby wyżywić rodzinę. Ci, którzy muszą, oczekują rozwiązań, nie pitolenia. Nie jesteśmy w filmie. Zobaczyła, że się uśmiechnął. – Muszę przyznać, że przed chwilą wykazałaś się odwagą. – Czy ja śnię, czy słyszę coś na kształt komplementu? –  Nie chcę ci podbierać stanowiska –  powiedział. –  Wiem, że to trudna robota. A ja mam dość własnych kłopotów. – Co zamierzasz?

–  Zająć się swoim tartakiem –  odpowiedział po chwili. –  Jak wiesz, mam z nim trochę problemów. To już nie jest moja walka. –  Twój tartak stał na długo, zanim się pojawiłeś –  przypomniała Isabelle Torrès, dochodząc do samochodu. – Jest częścią lokalnego dziedzictwa. Podlega miastu. Zobaczymy, co się da zrobić, w jakim stopniu możemy ci pomóc. Jeśli nie boisz się oskarżeń o układy z władzą – dodała, patrząc mu prosto w oczy.   Servaz usiłował się ruszyć. Natychmiast poczuł ból w  plecach. Leżał na betonowej ławce w  jednej z  dwóch cel przeznaczonych dla zatrzymanych – drugą zajmował Gildas Delahaye – i próbował spać, ale sen nie przychodził. Za dużo myśli. Zbyt wielkie wrzenie pod czaszką. Zamknął oczy. Otworzył je. Wstał. Odsunął ciężkie przeszklone drzwi i wyszedł na korytarz. Posterunek żandarmerii pogrążony był w ciszy. Wydawało się, że nawet krzyki na zewnątrz ucichły. Spojrzał na zegarek: trzy po drugiej. Chciało mu się kawy. Ruszył ciemnym korytarzem, w  którym paliła się tylko jedna jarzeniówka na trzy, z dziwnym poczuciem, że jest tu jedyną osobą, która nie śpi. Zmierzał ciężkim krokiem w  kierunku automatu z  napojami, kiedy po prawej stronie otworzyły się jakieś drzwi. Servaz aż podskoczył. Z  pokoju wyszedł informatyk z  dochodzeniówki uśmiechnięty jak Alan Turing, który właśnie rozszyfrował wiadomości zakodowane przez niemiecką Enigmę. – Udało się! Wszedłem. Musi pan to zobaczyć! – Wszedł pan? – powtórzył, nie całkiem jeszcze kontaktując. – Na stronę tego dzieciaka! Niemal natychmiast pojawiła się Irène, a  za nią Enguehard. Najwyraźniej spali nie więcej niż Martin. Wyglądali na absolutnie przytomnych. Servaz spojrzał na automat z kawą. – Co? – zapytała Ziegler. Geek powtórzył jej to, co powiedział przed chwilą. Irène zmrużyła oczy. – Pokaż – powiedziała. Martin zrezygnował z kawy – na razie.   W niewielkim biurze rozlegały się bity z albumu World Peace Is None of Your Business. Młody człowiek wyłączył głos Morrisseya w środku utworu Istanbul: Oh, Istanbul, give me back my brown-eyed son… – Przepraszam – powiedział. Usiadł przed monitorem, który był jedynym źródłem światła w  ciemnym pomieszczeniu. Pozostali stanęli wokół niego. Otworzył stronę.

Znowu zobaczyli postać idącą korytarzem, który prowadził na nocną polanę oświetloną blaskiem księżyca, z  wznoszącą się na jej brzegu ścianą czarnych drzew. Servaz pomyślał o scenie z końcówki Czasu Apokalipsy, w której Martin Sheen wychodzi ze świątyni w dżungli, i przeszedł go lodowaty dreszcz. Następnie na czarnym ekranie wyświetliły się ogniste litery: Witaj na stronie KIEDY RODZICE ŚPIĄ. I  polecenie: Wpisz hasło i  dołącz do nas. Geek poprawił okulary i  wstukał hasło. Ziegler wpatrywała się w  ekran. Servaz również – z poczuciem, że jego serce zaczęło bić wolniej. Rozległa się mroczna muzyka –  warkot dźwięków o  niskich częstotliwościach. Servaz rozpoznał Requiem Ligetiego. A  potem pojawiła się mapa: Aiguesvives i  okoliczne doliny. Na planie ikonkami pozaznaczano kilka miejsc. Puls Servaza teraz przyśpieszył: zaznaczono wodospad, polanę w pobliżu starego młyna, gdzie znaleziono Martiala Hosiera, jezioro polodowcowe, na którym leżały zwłoki Kamela Aissaniego, a  nawet spalony dom Frédérica Rozlana. Natychmiast zapomniał o zmęczeniu. – Chryste – szepnęła Ziegler, która stała obok. Ikonki okazały się zminiaturyzowanymi zdjęciami, a kiedy młody informatyk kliknął na jedno z nich, to przy wodospadzie, Martin się wzdrygnął. Jego oczom ukazał się związany Timothée Hosier. Żywy… Krzyczał z  przerażenia przed samym obiektywem. – Kurwa – wyszeptała Ziegler. Servaz poczuł, że jego ciało pokrywa się gęsią skórką. Przerażenie niczym lód zmroziło mu krew w żyłach. – W innych miejscach jest to samo – powiedział geek przelękniony. Kliknął na ikonkę, którą zaznaczono staw. Nagi Kamel Aissani o skórze już lekko niebieskawej, z  szeroko otwartymi oczami, wydający z  siebie niemy krzyk. W jego spojrzeniu malowała się absolutna trwoga. – To jeszcze nie wszystko – zauważył cicho informatyk. – Patrzcie na to. Wskazywał palcem na umieszczone przy każdej z  ikonek symbole namalowane na kamykach: obok stawu krzyżyk i  trójkąt, przy wodospadzie wszystkie cztery –  kółko, trójkąt, kwadrat i  krzyżyk; dwa kamyki –  krzyżyk i trójkąt – tam, gdzie znaleziono ciało Martiala Hosiera, i wreszcie kółko i trójkąt przy domu Frédérica Rozlana. –  Uwaga, to, co będzie teraz, napędziło mi cholernego stracha, ostrzegam –  powiedział młody człowiek. Servaz miał wrażenie, że cisza aż wibruje. Krew dudniła mu w  skroniach. W trudnych śledztwach są takie chwile, które na zawsze zapisują się w pamięci,

i  to właśnie była jedna z  nich. Po czymś takim nie można już się oszukiwać, zaprzeczać, że świat jest z gruntu zły, a sam człowiek to diabelskie stworzenie. – Dobra, pokazuj – szepnęła Irène. Z jej głosu całkowicie zniknęła pewność. Kliknął w  jeden z  kamyków i  otworzyła się nowa zakładka. Pojawiły się cztery symbole ułożone pionowo w lewej części ekranu na intensywnie czarnym tle, które było jak pozbawiony światła wycinek kosmosu. Naprzeciw każdego z  symboli znajdowało się zdjęcie. Uśmiechnięta, niewinna, młoda twarz. Dzieci… Servaz ocenił ich wiek na dziesięć do piętnastu lat. Prześliznął się wzrokiem po młodzieńczych obliczach i jego serce znów zaczęło walić jak młot, a przepełniony trwogą mózg nie chciał przyswoić tego, co widział. Martin znał przynajmniej dwóch chłopców ze zdjęć. Spotkał ich ledwie kilka godzin wcześniej. Mathis i Théo – to do nich przypisane były kółko i kwadrat. – Nie, to niemożliwe – wyszeptała Irène. – To nie może być prawda. Servaz zamarł. Przy każdym ze zdjęć i  symboli widniała liczba zdobytych punktów – być może zależna od udziału w poszczególnych morderstwach. Gra, pomyślał. Miał wrażenie, jakby pokój wypełniał się mrokiem; Martin usiłował za wszelką cenę pozbyć się widoku, który miał przed oczami. Tym razem nie było wątpliwości, dotarli do celu. Do piekła…   –  To jest Benjamin, ma czternaście lat, jest w  ostatniej klasie gimnazjum. –  powiedział Gildas. – A to Valentin, piętnaście lat. Obaj mają problemy w szkole. Zwłaszcza Valentin, który już dwukrotnie repetował. Obydwaj dorastają w przemocowych rodzinach, w których często dochodzi do awantur. Servaz spojrzał na Irène: teczki u Gabrieli. Zarówno Valentin, jak i Benjamin byli pod opieką psychiatryczną. Przypomniał sobie zapiski lekarki: „bunt wobec dorosłych, zachowania heteroagresywne, marginalizacja, przestępczość, przekraczanie ustalonych zasad, spożywanie środków odurzających”. Tak jak przypuszczał, rozwiązanie zagadki rzeczywiście znajdowało się w dokumentacji. –  Dlaczego interesujecie się tymi chłopakami? Trafiliście na coś? – zaciekawił się nauczyciel. Irène odpowiedziała pytaniem na pytanie: – To oni jeżdżą przed pana domem? Delahaye skinął głową. – Tak, to ci dwaj. Mają skutery. – Mathis i Théo. Proszę nam coś o nich opowiedzieć. Ich też pan uczy?

Skrzywił się. – Już wam mówiłem. To nie ja byłem z Théo w lesie tamtej nocy. –  Nie o  to mi chodzi –  powiedziała Irène. –  Chcę wiedzieć, jakimi są uczniami. Spojrzał na nich zaskoczony. – Dlaczego się nimi interesujecie? – powtórzył. – Niech pan odpowie. – Théo ma znakomite wyniki. To nieśmiały uczeń. Do niedawna był obiektem drwin, a może nawet nękania ze strony niektórych uczniów. Ale ostatnio jakby się to uspokoiło. Wygląda na to, że mu się udało zintegrować. Ale za jaką cenę, pomyślał Servaz, który miał wrażenie, że jest zanurzony w jakimś absurdalnym śnie, w niezrozumiałym koszmarze. – A Mathis? –  Świetny, towarzyski chłopak. Aktywny na lekcjach. Dzieciak jest wszystkiego ciekawy i  niczego się nie boi. Ale zdarzają mu się też… mroczne chwile, kiedy zamyka się w  sobie. Miewa napady niepohamowanej złości. Myślę, że niektórzy koledzy się go boją. Tak czasem bywa, kiedy człowiek ma niezbyt kochającą matkę, pomyślał Servaz poirytowany. Rzadko kiedy jakieś śledztwo tak bardzo go poruszało. Najpierw Marianne, a  teraz te dzieciaki. Popatrzył na Irène. Ile jeszcze są w stanie wytrzymać? Ziegler wstała. –  Dziękuję –  powiedziała bezbarwnym głosem. –  Odprowadzimy pana do celi. W oczach Delahaye’a błysnęła iskierka nadziei. –  Macie jakiś nowy ślad? Co znaleźliście? I  dlaczego mnie tutaj trzymacie, skoro sądzicie, że to nie ja?

60 2.33. Milczeli. Może wszyscy zebrani wokół stołu myśleli teraz o  swoich młodszych braciach, o  własnych dzieciach, które dorosną, o  siostrzeńcach, bratankach, dzieciach sąsiadów? Tak jak Martin rozmyślał o  Gustavie. W  każdym razie na ich twarzach malowało się przygnębienie. Na pewno wszyscy doświadczali tego samego uczucia: że dotknęli dna, dotarli do kresu potworności. Po tym, jak Irène streściła im sytuację, nikt nie śmiał się odezwać. Są takie okoliczności, w których jedyną odpowiedzią jest milczenie, pomyślał. Po latach będzie wspominał tę chwilę, kiedy wszyscy odczuwali to samo odrętwienie w  obliczu przerażającej pewności, że nie istnieje żaden koszmar, żadne piekło gorsze niż to, które mieli teraz przed sobą. Ziegler poprosiła o  wydrukowanie zdjęć i  przypięła do tablicy cztery uśmiechnięte, niewinne twarze, które nie nabrały jeszcze dorosłych rysów. Servaz czuł się speszony: miał wrażenie, że to chłopcy patrzą na nich, a  nie odwrotnie. Ostatecznie zakłopotanie ustąpiło przed potrzebą, by iść naprzód. –  Okej –  powiedziała Irène, która stała przed tablicą. –  Mamy do czynienia z naprawdę wyjątkową sytuacją i musimy bardzo uważać, by nic nie wyciekło. Teraz to pewne: będą nam patrzeć na ręce. Zanim przyskrzynimy tych… chłopaków, musimy wszystko wyjaśnić. Nie ma mowy, żebyśmy ich zatrzymali, jeśli nie będziemy na sto procent pewni ich winy. Nie możemy też działać tak, jak to się robi w wypadku dorosłych. Stąpamy po grząskim gruncie. – Postukała linijką w tablicę, z której beztrosko uśmiechali się chłopcy. – Na początek: czy ktoś z  tutaj obecnych pracował już nad sprawą z  udziałem młodocianych sprawców przemocy lub morderców? Zgłosił się hipster. – Zajmowałem się tym w szkole policyjnej. – Słuchamy cię. –  W  każdym roku nieletni popełniają około stu morderstw, z  czego jakieś trzydzieści do czterdziestu to zabójstwa rodziców. W  większości przypadków sprawcami są nastolatkowie. Dzieci zdarzają się rzadziej. Wśród czynników

sprzyjających tego rodzaju przestępstwom wymienia się dysfunkcjonalne środowisko rodzinne, uzależnienie od brutalnych gier komputerowych czy środków psychoaktywnych, ale te czynniki nie tłumaczą wszystkiego. Dzieci o  skłonnościach destrukcyjnych spotyka się czasem w  na pozór zwyczajnych rodzinach. Irène skinęła głową. –  Niektóre dzieci są bardziej wrażliwe na uwarunkowania rodzinne od innych. Dziecko z  rodziny dysfunkcjonalnej niekoniecznie będzie zaburzone, a dziecko ze zdrowej niekoniecznie zdrowe. – Jeśli chodzi o naszą sprawę – powiedziała Irène –  to podczas przesłuchań trzeba będzie się dowiedzieć, czy grupa ma jakiegoś przywódcę: jednego albo więcej. Czy to starsi chłopcy pociągnęli za sobą młodszych? Przypominam, że mamy do czynienia z  dzieciakami w  wieku piętnastu, czternastu, dwunastu i  jedenastu lat. A  to robi cholerną różnicę. I  oczywiście będziemy też potrzebowali sędziego śledczego z uprawnieniami w sprawach nieletnich. Z  jej słów Servaz wywnioskował, że sędzia do tej pory odpowiedzialna za postępowanie nie ma takich uprawnień. – Na razie jednak musimy się skupić na informacjach, których dostarcza nam strona internetowa. Jeśli wierzyć mapie, symbole wskazują, kto był obecny przy poszczególnych morderstwach. Sprawdźmy, czy laboratorium oraz informacje, którymi już dysponujemy, potwierdzą tę hipotezę. Będzie trzeba się dowiedzieć, kto rzeczywiście zabijał. Czy wszyscy brali czynny udział, czy niektórzy tylko się przyglądali? Być może w  ramach przesłuchań będziemy musieli nastawiać jednych przeciwko drugim, sugerując każdemu, że koledzy go wsypali. Oczywiście jeśli działa z  nimi jakiś dorosły, to utrudni sprawę. Zanim ich zatrzymamy i przesłuchamy, trzeba zebrać jak najwięcej dowodów i śladów. To teraz was słucham. Powiedzcie o  wszystkim, co wam przychodzi do głowy –  zakończyła. –  Te symbole –  rzuciła młoda piegowata funkcjonariuszka. –  Chodzi o nastolatków, więc myślę, że wiem, skąd je wzięli. Wszystkie głowy odwróciły się w jej stronę. – Takie symbole są narysowane na klawiszach konsoli PlayStation. Krzyżyk, trójkąt, kółko, kwadrat. Zapanowała cisza. Pewnie wszyscy się zastanawiali, dlaczego nie wpadli na to wcześniej. – Okej. A motyw? – rzuciła Ziegler.

– Gra? – zasugerowała pieguska, a Servaz pomyślał o punktach uzyskanych przez każdego z chłopców. – Wyjaśnij. –  Coraz głupsze, coraz bardziej niebezpieczne zadania. Aż po morderstwo. Jak się raz zacznie, nie można się już zatrzymać. Tak jak w  Niebieskim wielorybie. – W czym? –  W  Blue Whale Challenge –  wyręczył koleżankę hipster. –  To gra dla nastolatków, która pojawiła się kilka lat temu w Internecie. Było o niej głośno. Powstała w  Rosji, w  sieci społecznościowej VKontakte, a  potem rozpowszechniła się wśród nastolatków na całym świecie, z  Francją włącznie. Pięćdziesiąt zadań do wykonania, jedno dziennie, z  początku łatwych: narysuj wieloryba, napisz na ręce F57, słuchaj smutnej muzyki. Kolejne wyzwania były coraz bardziej niebezpieczne, miały na celu doprowadzić do izolacji nastolatka: nic nie mów, okalecz się, wstawaj dwadzieścia po czwartej rano, gdy rodzice jeszcze śpią, i  oglądaj horrory, wejdź na dach swojego domu, potnij nożem dłonie, ustal datę własnej śmierci; aż po ostatnie wyzwanie: w wyznaczony dzień popełnij samobójstwo. Servaz przypomniał sobie tę historię. Niektórzy twierdzili, że to tylko legenda miejska, ale policja i  Ministerstwo Edukacji Narodowej za pośrednictwem Twittera i  sieci Éduscol rozesłały ostrzeżenia, a  dziewczynę, która próbowała odebrać sobie życie, w ostatniej chwili odratowano. Inni nastolatkowie mniej lub bardziej poważnie się okaleczali. Sprawę nagłośniły media. –  Blue Whale Challenge był skierowany głównie do młodzieży między dwunastym a piętnastym rokiem życia, czyli w wieku, w którym człowiek chce różne rzeczy udowadniać, jest podatny na manipulację, bez wahania naraża się na niebezpieczeństwo –  wyjaśnił brodacz. –  Gra wykorzystywała złe samopoczucie niektórych młodych. Gracz miał przewodnika, który wtajemniczał go w  rozgrywkę i  za pośrednictwem portali społecznościowych przekazywał wyzwania. W takich okolicznościach nastolatek daje się wciągnąć wbrew sobie; czuje też presję grupy: wszystkich tych ludzi, którzy go zachęcają i grają na jego słabościach. Ma wrażenie, że wreszcie ktoś się nim interesuje, że potrafi podejmować wyzwania, że jest coś wart… I  kiedy już zaczął, nie może się wycofać: za bardzo się boi, że się ośmieszy i  rozczaruje innych. Odizolowany, poddany presji, jest pod ścianą. Jeśli nie ma dość siły, by zareagować, pójdzie na całość. Są też inne gry działające na tych samych zasadach. Na przykład Mariam, gra wyprodukowana w Arabii Saudyjskiej.

Servaz zauważył błysk w oku Irène: hipster zdołał przykuć jej uwagę. –  Bardzo ciekawe –  przyznała. –  Czy to możliwe, że mamy do czynienia z  tym samym sposobem działania: przyczajony w  cieniu przewodnik, który manipuluje nastolatkami? Popycha ich do działania, wykorzystując presję grupy i dyskomfort chłopców, ich zagubienie? – Możliwe – rzucił jakiś głos. Odwrócili się w  stronę informatyka z  dochodzeniówki, który stał w  progu i najwyraźniej usłyszał końcówkę rozmowy. –  Odkryłem, że jest jeszcze piąta osoba, z  którą porozumiewają się przez komunikator –  oświadczył. –  Nie ma zdjęcia ani imienia, tylko nick: Discord. Najwyraźniej to Discord wydaje im instrukcje. I wszystko wskazuje na to, że to on to wszystko wymyślił. Nie wiem, jak udało mu się nać tych chłopców do popełniania tak straszliwych czynów, ale możliwe, że ich powoli, hmm… przygotowywał, tak jak w tej grze, o  której rozmawiacie. Rzeczywiście wybrał zagubione, wrażliwe dzieciaki, bardziej od innych skłonne do agresji. Teraz próbuję dojść do źródła tych wiadomości, do serwera, z  którego Discord je wysyłał. Mój program właśnie mieli dane. Wkrótce powinniśmy wiedzieć coś więcej. Przez chwilę trwali w  milczeniu. Wszyscy zastanawiali się nad konsekwencjami tego, co właśnie usłyszeli. – To znaczy, że mamy innego ewentualnego sprawcę – powiedziała w końcu Ziegler, podsumowując ogólne wrażenie. –  A  to zmienia wszystko. – Podeszła do Servaza, który słuchał całej dyskusji na stojąco, i  odciągnęła go na bok. –  Wiem, o czym myślisz: że powinniśmy się skontaktować z doktor Dragoman. Oczami wyobraźni ujrzał rozhisteryzowaną Gabrielę, która biła go i  groziła wniesieniem przeciw niemu fałszywych oskarżeń. – A ty jak myślisz? – zapytał. – Myślę, że ona na pewno widziała sygnały ostrzegawcze, musiała wiedzieć, że ci chłopcy stanowią zagrożenie dla samych siebie i dla innych, a jednak nic nie powiedziała. Uważam, że powinniśmy najpierw spróbować poradzić sobie bez niej. Servaz przytaknął. –  Tak czy owak –  zauważyła Irène –  jeśli ludzie, którzy stoją na zewnątrz, zauważą, że przymierzamy się do wypuszczenia Delahaye’a  i  zamiast niego będziemy chcieli zatrzymać dzieci, pewnie im się to nie spodoba.

61 3.43. Discord. Servaz zastanawiał się, kto może się ukrywać za tym pseudonimem. Inny nastolatek? Dorosły? W  tę niekończącą się noc miał dogłębne poczucie odrealnienia. Niepokój go nie opuszczał. Poczuł narastające mdłości. Chciałby być gdzie indziej, daleko stąd, w  Tuluzie –  z  Gustavem, z  Léą. Chciałby, żeby to wszystko nigdy się nie wydarzyło. Żeby te dzieciaki nigdy nie zostały w to wciągnięte. Żeby świat był mniej brutalny, mniej niesprawiedliwy, mądrzejszy. Żeby każdego dało się przywieść do rozumu. Mimo lekkich nudności wypił filiżankę kawy. Zauważył, że trzęsie mu się dłoń. Był u kresu sił – fizycznych i psychicznych. Nie miał już żadnego zapasu energii ani woli. Zero. Chciał tylko, żeby to się skończyło. Zastanawiał się, czy Irène czuje podobnie. Poszedł się wysikać. Kiedy wychodził z  toalety, od strony głównych drzwi usłyszał donośny brzęk. Ruszył w tamtą stronę i zobaczył na posadzce odłamki szkła, wśród których leżała kostka brukowa. Niemal natychmiast kolejny pocisk rozbił inną szybę i na zewnątrz podniosły się okrzyki radości. – Kurwa! – zawołała Ziegler za jego plecami. Dziesięć metrów dalej palił się samochód. W  górę strzelały dymiące na czarno płomienie, które odbijały się w całych jeszcze szybach. Dookoła tańczyła grupka osób. Servaz poczuł w  powietrzu zapach benzyny z  koktajli Mołotowa i ogarnął go strach. – Enguehard, niech pan wezwie strażaków! – rzuciła Irène. – A jak podjadą, wyjdźcie ich ochraniać! Dzwonię po posiłki! Rzuciła się do telefonu. Krzyki na zewnątrz trwały w  najlepsze. Dzikie, wojownicze wrzaski. Martin zobaczył, jak Enguehard zbiera swoich ludzi. Przypominali garstkę rzymskich centurionów otoczonych przez Gotów w jakimś germańskim lesie. Byli bladzi. A przecież na pewno nieraz ściskali tym ludziom ręce, a  z  większością kiedyś rozmawiali. Ale tej nocy zbiorowa histeria i  rozgrzane emocje zmieniły układ. Pomyślał, że w  taką noc wszystko jest

możliwe. Z  obu stron. Przestraszeni albo wściekli żandarmi byli równie groźni jak zdeterminowani buntownicy. Deindywiduacja grupowa, pomyślał. W  taką noc najbardziej odpowiedzialni ludzie tracą zdrowy rozsądek. Potem stwierdził, że płonie właściwie cały świat, a ta dolina, to miasto – to tylko odprysk powszechnej pożogi. Zobaczył, że zbliża się informatyk, ale Irène akurat rozmawiała przez telefon, a  Enguehard rzucał swoich ludzi w  ogień walki. Młody człowiek podszedł do Servaza, który stał odwrócony plecami do zamieszek. – Już wiem, skąd są wysyłane wiadomości Discorda – powiedział. Servaz zobaczył, że w rozszerzonych źrenicach geeka odbijają się płomienie. – Skąd? – Z Rumunii, z Bukaresztu. Martin przez chwilę nic nie mówił, tylko na niego patrzył. Zerknął na zegarek. Było kilka minut przed czwartą. Czy ona teraz śpi? Nagle poczuł spokój. Podjął decyzję. – Powiedz o tym kapitan Ziegler. Świetna robota. Ruszył korytarzem prowadzącym na tyły budynku. W  ciągu kilku sekund znalazł wyjście ewakuacyjne. Jednym ruchem pchnął poprzeczny rygiel i metalowe skrzydło. Chwilę później ogarnęła go ciepła noc, a drzwi z trzaskiem zamknęły się za jego plecami. Był sam.

62 4.00. Zbliżał się świt. Nocne niebo już się rozjaśniało, nad górami czerń przechodziła w  szarość. Wkrótce miejskie oświetlenie miał zastąpić blask poranka. Servaz dwukrotnie przeskoczył przez murek otaczający ogród przyległy do posterunku i znalazł się na ulicy. Pieszo dotarł do centrum: jego samochód stał przed domem Delahaye’a, od czasu gdy wrócili z Irène od Théo i przesiedli się do jej forda rangera. Wjechał na pierwsze pagórki wznoszące się nad dachami miasta. Latarnie stały tu coraz rzadziej, aż wreszcie zniknęły. Wkrótce z  ciemności wyłonił się ultranowoczesny bunkier. Wszystkie światła za dużymi oknami były pogaszone. Wjechał na niewielki parking, na którym stał lśniący nowością range rover Gabrieli. Po szerokich betonowych stopniach wszedł na taras i  już miał zadzwonić, kiedy zauważył, że białe drzwi są uchylone i  widać za nimi pogrążone w mroku wnętrze. Zawahał się. Dość prymitywna zasadzka, jak w  filmie klasy B. Nie miał broni… Czy ta kobieta wyobraża sobie, że Servaz wejdzie do środka jak baranek ofiarny? Najwyraźniej liczy na jego ciekawość. I  w  tej sprawie niekoniecznie się myli. A  może coś się stało? Uświadomił sobie, że jego serce wali jak szalone. Odwrócił się na chwilę, by zobaczyć, jak wstaje świt zaledwie muskający łańcuch górski i dolinę: widok zapierał dech w piersiach. Cholera. Idiota… Tak bez wątpienia powiedziałaby Ziegler. Ale Martin już był w środku. Przypilnował tylko, by drzwi za jego plecami się nie zamknęły.   – Wejdź, Martin. Czekałyśmy na ciebie. Głos Gabrieli Dragoman. Opanowany, pewny. Tak spokojny, jakby się umówili na śniadanie. Dochodził z  ciemności. Martin zauważył, że jednak nie wszystkie światła są pogaszone. W  głębi musiała się palić jakaś niewidoczna lampa, ponieważ dwie idące obok siebie postaci odcinały się na tle tej przydymionej poświaty, jakby znajdowały się na drodze i  oświetlał je z  tyłu blask samochodowych reflektorów. Servaz rozpoznał doktor Dragoman.

A  ta kobieta obok niej? Zamrugał, żeby lepiej widzieć. Ona również wydawała mu się znajoma. Zacisnął pięści, wsłuchując się w  dudnienie krwi w swoich tętnicach, wziął głęboki wdech. – Zakładam, że skoro tutaj jesteś, to już wiesz, co jest grane – rzuciła Gabriela z cienia. – Myślę, że tak. Dzień dobry, Marianne. – Dzień dobry, Martin. Uświadomił sobie, że kiedy wypowiadał jej imię, zadrżał mu głos. Marianne… A przecież tak często powtarzał je w myślach. –  Martin, Martin –  szepnęła przymilnie Gabriela. –  Taki podzielony między własną prawością, honorem i  słabościami. Taki rozdarty wewnętrznie. Taki udręczony. Chyba czasem trudno być Martinem Servazem, prawda? Nie odpowiedział. Ciągle stał wystarczająco blisko wyjścia, by móc w każdej chwili dać nogę. –  Zamknij drzwi –  rozkazała lekarka. –  I  nie radzę ci próbować żadnych sztuczek: mam piękny mały rewolwer sportowy, dwudziestkadwójka LR, który może elegancko podziurawić twoją klatkę piersiową. Trenuję dwa razy w tygodniu. Delikatnie się poruszyła. Martin zauważył, że kobieta nie kłamie. Celowała do niego z  broni, którą trzymała w  wyciągniętej ręce. Zawahał się. Jakie jest prawdopodobieństwo, że w niego trafi? Do drzwi miał mniej niż półtora metra. Ale musiałby się odwrócić. Albo iść tyłem. Za długo, a dla niej – zbyt łatwo. Ty idioto, powtórzył w  duchu. Już od jakiegoś czasu wiedział, że to się tak skończy. Że możliwość spotkania Marianne to przynęta, na którą się rzuci mimo świadomości, iż w środku jest haczyk. –  Martin, zostań, proszę, tam, gdzie jesteś –  poleciła Gabriela tym samym słodkim głosem, w którym pobrzmiewała ukryta groźba. –  Więc to tak, Discord. To ty nas zmyliłaś. Zmanipulowałaś tych chłopców, zrobiłaś z nich morderców… – Proszę, zamknij drzwi. Wykonał polecenie. – Żeby znaleźć marionetki, wystarczyło ci zanurzyć rękę we własnym stawie, pogrzebać w  swoich papierach –  powiedział. –  Świetnie ich znałaś. Dokładnie wiedziałaś, które guziki nacisnąć. Ale dlaczego wykorzystałaś dzieci? – Dlaczego? To proste. Ponieważ dzieci łatwiej przekonać niż dorosłych. Czy wiesz, że statystycznie rzecz ujmując, dwuletnie dzieci to najbardziej przemocowe osobniki? Biją, gryzą, wrzeszczą, okradają inne dzieci, żeby

zaspokoić własne pragnienia i  instynkty oraz sprawdzić granice tego, co im wolno. Dorastając, dalej badają granice, przy czym niektóre są w  tym bardziej natarczywe od innych. Potrafią dręczyć dorosłych, jak to robią młode szympansy w stadzie. Bo ich agresja jest wrodzona. Oczywiście, żeby mordowały, trzeba je było trochę zdeformować, stopniowo… Ale wcale nie tak trudno doprowadzić dziecko, nastolatka czy młodego dorosłego do popełniania najgorszych zbrodni. Tak działają werbownicy państwa islamskiego, tak postępował Mao i  jego czerwona gwardia oraz Iran w  czasie wojny z  Irakiem. Tak naprawdę każde dziecko chciałoby zabijać dorosłych. Powstrzymuje je strach przed konsekwencjami. Przekonaj dziecko, że nic mu nie grozi, że to tylko gra, a  przede wszystkim, że ci konkretni dorośli na to zasługują, a  nic go nie powstrzyma. Dlatego właśnie posłużyłam się tymi chłopcami: bo było to łatwe… Kiedy zrozumiałeś? –  Godzinę temu, kiedy odkryliśmy, że serwer strony jest w  Rumunii. Jeśli połączyć to z  faktem, że Valentin i  Benjamin byli twoimi pacjentami, że zdemaskowałaś Marchassona… – No jasne, Dragoman. Z takim nazwiskiem trudno ukryć swoje pochodzenie, co? Jesteś sam? – Inni zaraz tu przyjadą. – Możliwe, ale już będzie za późno. Wcześniej zdążymy wyrównać rachunki, a ty… – Ale Mathis i Théo się u ciebie nie leczyli – zagadnął; z jednej strony chciał poznać prawdę, a z drugiej zyskać na czasie. Dlaczego oni? –  Za pośrednictwem Kiedy rodzice śpią poprosiłam Valentina i  Benjamina, żeby znaleźli jeszcze dwóch najemników. A właściwie to Discord ich poprosił. Bo oni, ma się rozumieć, nie wiedzą, że Discord to ich psychiatra. To oni wybrali Mathisa i Théo. Oczywiście wcześniej zrobiłam z nimi naradę, wytłumaczyłam, jakiego profilu mają szukać. – A w jaki sposób znaleźli stronę? –  W  najprostszy z  możliwych: za pośrednictwem ich ulubionych serwisów społecznościowych wysłałam im link z hasłem. Z zakazem wspominania o tym komukolwiek i  zobowiązaniem do zachowania tajemnicy. Dzieciaki uwielbiają tajemnice. Wszystko zostało ustawione tak, żeby wpadli. A kiedy już strona im się spodobała, na scenę wkroczył Discord. Stronę postawił mój zaprzyjaźniony informatyk z Rumunii. Może o tym nie wiesz, ale Rumuni to mistrzowie Europy w Internecie, zarówno jeśli chodzi o szybkość łączy, jak i poziom programistów.

Wiesz, że w  Microsofcie drugim językiem po angielskim jest rumuński? Świat tak szybko się zmienia… – Którzy zabijali? – zapytał. –  Wszyscy. Wszyscy brali udział. Wszyscy pomagali związać Timothéego, umieścić go pod wodospadem. Wszyscy patrzyli, jak umierał. Przypomniał sobie cztery otoczaki z symbolami w pobliżu wodospadu. – A w pozostałych przypadkach? –  Benjamin i  Valentin, czyli najstarsi, poszli w  góry za Aissanim. Oni też zabili ojca Timothéego. Ale Rozlana spalili Valentin z Mathisem. Kółko i  trójkąt przy domu ostatniej ofiary. Servaz miał wrażenie, że ciemności wokół niego drżą, że wszystko zaczyna wirować. Mathis… – A kto był tamtej nocy w lesie z Théo? – Valentin. Ma piętnaście lat, ale nosi już rozmiar czterdzieści dwa. Théo nie chciał go wydać. Za bardzo się bał. Dlatego wolał wsypać nauczyciela. –  No jasne, i  to ty zadzwoniłaś do Hosiera, żeby go ściągnąć do młyna – przypomniał sobie. – Osoba, której nie mógł podejrzewać. Po co to wszystko? –  zapytał nagle. – W jakim celu? Zobaczył, że druga postać ruszyła w jego stronę. Przełknął ślinę. – A więc ciągle nie rozumiesz? Głos Marianne… Servaz zesztywniał. Jeśli nie liczyć nocnego telefonu, po raz ostatni słyszał ten głos osiem lat temu, a  miał wrażenie, jakby to było wczoraj. Wiedział, że to złudzenie: to był głos osoby z  dawnych, minionych, przeklętych czasów. Zapadła cisza. Martin się jej przyglądał. Zrobiła jeszcze krok naprzód i  z  ciemności wyłoniła się jej piękna twarz. Znalazła się całkiem blisko niego. Zbyt blisko. Trochę może szczuplejsza, trochę zwiotczała. Ale jej rysy pozostały niezmienione. A może łagodził je półmrok? Wpatrujące się w niego duże oczy odcinały się na tle twarzy jak dwie opalowe kulki. Zapomniał już, jak bardzo to oblicze potrafiło go poruszyć, powalić od pierwszego wejrzenia. Poczuł, że przez jego ciało znowu przechodzi gwałtowna fala sejsmiczna o  sile siedmiu stopni w skali Servaza. Wewnętrzne trzęsienie ziemi. Serce najpierw w  nim zamarło, a  po chwili czuł już w  piersi każde jego ciężkie, potężne uderzenie. Jakby od lat nie żył tak bardzo jak w tym momencie. A potem pomyślał o Léi i uświadomił sobie, że to nieprawda. Że Léa jest żywa. Że Gustav jest żywy. A Marianne to duch. –  Przytul mnie –  powiedziała, podchodząc jeszcze bliżej. –  Weź mnie w ramiona, Martin. Od tak dawna tego pragnę.

Czuł teraz jej zapach, a  jego pamięć węchowa wydobyła z  głębin umysłu obrazy: nietknięte, świetliste, połyskujące. Ze ściśniętym gardłem otworzył ramiona. Przywarła do niego i przez warstwę swetra jej ciało, jej piersi dotknęły jego torsu. Zapomniał o  pistolecie w  ręku Gabrieli, o  niebezpieczeństwie, o wszystkim. Po jego policzku potoczyła się łza. –  Martin, nie zrozumiałeś, że ci mężczyźni zginęli, ponieważ wyrządzili mi krzywdę – szepnęła mu do ucha. Objęła go, oparła mu czoło na ramieniu i  położyła dłonie na dolnej części jego pleców. Zobaczył, że Gabriela z  wycelowanym w  niego rewolwerem również podeszła bliżej, choć zachowywała roztropny dystans. W  wolnej dłoni trzymała papierosa. Od czasu do czasu podnosiła go do ust, a  wtedy jego końcówka żarzyła się na czerwono. –  Kiedy zaczęłam przyjmować Marchassona, bardzo szybko się zorientowałam, że jego sny są rzeczywistością, że w jego piwnicy faktycznie jest zamknięta jakaś kobieta. Mogłam zadzwonić na policję, ale, jak z  pewnością powiedział ci Devernis, nie cierpię mężczyzn, nienawidzę ich. Uważam ich generalnie za pustych, zasługujących wyłącznie na pogardę i bezwartościowych. Więc któregoś wieczoru odwiedziłam Marchassona incognito. Ten dupek myślał, że chcę się z nim pieprzyć, masz pojęcie? Odrażający, tłusty wieprz. Pomyślał, że gdyby Gabriela teraz strzeliła, trafi w  Marianne, która posłuży mu jako tarcza. – Wyjęłam broń i zmusiłam go, żeby otworzył piwnicę. Na dole zobaczyłam Marianne, która leżała wycieńczona na materacu. Kazałam Marchassonowi wejść na piętro i powiedziałam Marianne, by zepchnęła go ze schodów. Upadł na tył głowy. Wynik znasz. Słuchał jednym uchem. Czekał, aż po drugiej stronie drzwi rozlegną się odgłosy syren. Ale słyszał tylko ciszę. – Przywiozłam Marianne tutaj, przez wiele dni ją karmiłam i opiekowałam się nią, a ona o wszystkim mi opowiedziała. O tym, jak więzili ją ludzie zatrudnieni przez tamtego Szwajcara, jak Aissani zamontował kamerę i  system alarmowy najpierw w pierwszym miejscu, w którym przetrzymywał ją Hirtmann, a potem u Marchassona. O tym, jak ten drań Martial Hosier pomógł Gustavovi przyjść na świat , a  potem zgwałcił jego matkę… O  wszystkich wspólnikach, których Hirtmann zwerbował i  opłacał. Ustaliłyśmy, że ktoś musi ich ukarać, ktoś powinien wyrównać rachunki. Zrozumiałam, że moją misją jest pomóc Marianne i  że to przeznaczenie postawiło ją na mojej drodze. Do mnie i  tylko do mnie należało sprawić, żeby ci mężczyźni ponieśli karę, a  niejako za ich

pośrednictwem wszyscy mężczyźni tacy jak oni. Kara za grzech to kwestia sprawiedliwości, jak powiedział Tomasz z Akwinu. – Nie wiedziałem, że jesteś taka religijna. –  Przegadaliśmy z  opatem wiele godzin, pokój jego duszy. I  choć jestem ateistką, czuję, że o  wiele bliższa jest mi sprawiedliwość boska niż ludzka, zwłaszcza z  tą jej nieskuteczną biurokracją. Chcesz, żeby coś było zrobione dobrze, zrób to sam, nieprawdaż? Powiedzmy, że przy okazji Marianne wyspowiadała się u  opata. I  dała mu tę listę. Wyjaśniła mu, że to lista złych mężczyzn, którzy mają zapłacić za to, co zrobili. Chciała, żeby ktoś o  tym wiedział, a on był związany tajemnicą spowiedzi. – Czy wiadomo, w jaki sposób Hirtmann ich zwerbował? – zapytał. – Nie do końca. Wygląda na to, że po tym, jak uciekł z Instytutu Wargniera 1, spędził jakiś czas w okolicy, choć wszyscy myśleli, że jest gdzieś daleko. Servaz przypomniał sobie Marsac i  to, jak Szwajcar czekał przyczajony, by zaatakować – i porwać Marianne 2. –  W  tamtym okresie musiał poznać starszego Hosiera, Aissaniego i  Marchassona. Najwyraźniej ma jakiś szósty zmysł, którym demaskuje ludzi, rozpoznaje, co się kryje pod płaszczykiem uprzejmości, i wynajduje podobnych sobie: drapieżców, sadystów, zboczeńców. Pewnie ich śledził, obserwował, robił rozeznanie na ich temat. Potem z  tą jego charyzmą i  zdobytą wiedzą było mu łatwo ich zwerbować i manipulować nimi. Ale to tylko hipotezy. – A Timothée? A Rozlan? –  Timothée zginął tylko po to, by można było tu ściągnąć jego rodziców: posłużył jako przynęta. Fakt, że po zabójstwie siostry przebywał w  Instytucie Wargniera w tym samym czasie co Julian, to czysty zbieg okoliczności. W tym regionie nie ma aż tak wielu tego typu placówek. Przyznaję, że tam, pod wodospadem, chłopcy nieźle się z  nim zabawili. Rozlan został opłacony za wysadzenie góry. Interesowaliście się kamieniołomem, materiałami wybuchowymi… Prędzej czy później byście do niego dotarli. Ot, i  cała tajemnica. Ale został jeszcze jeden mężczyzna, którego nie było na liście. – Kto? – zapytał z zaschniętym gardłem. Zamarł. Znał odpowiedź. To było pytanie retoryczne. Zadając je, chciał zyskać kilka sekund. – Ty, Martin – szepnęła Marianne. – Twoje imię namalowałam na szybie. Poczuł w  uchu jej oddech, który był jak przelotna pieszczota kruczego skrzydła. Jego ciało pokryła gęsia skórka. W  tętnicach szyjnych dudniła mu krew.

–  Ty, który na osiem lat mnie opuściłeś, ty, który razem z  Hirtmannem ukradłeś mi Gustava, ty, który posłałeś Hugona do więzienia 3. Ty, który mogłeś poruszyć niebo i ziemię, ale tego nie zrobiłeś. Zdradziłeś mnie, Martin. I jestem pewna, że nawet nie jesteś tego świadom. Twoja wina jest jeszcze większa niż ich. Bo byłeś jedyną osobą, która mogła mnie uratować. Wciąż trzymał ją przy sobie jak tarczę. Jego wewnętrzny alarm się włączył. A jeśli w tej pozycji spróbuje otworzyć drzwi? Ale jak daleko uda mu się uciec bez broni? Z napięcia nie mógł oddychać. –  A  kiedy już zginiesz, odbiorę Gustava –  mówiła dalej Marianne do jego ucha. – A Hugo niedługo wyjdzie. Znowu stworzymy rodzinę… Wreszcie. –  Nie łudź się. Żandarmeria już jest na waszym tropie. Kiedy tylko zrozumieją, gdzie jestem, przyjadą i… Bardzo powoli sięgnął do tyłu, w kierunku klamki. Zadrżał. Nagle zapiekła go szyja. Jakby w jego żyły wnikał płynny ogień. Gwałtownie odepchnął Marianne i dotknął piekącego miejsca. W jej dłoni zobaczył strzykawkę. Przez chwilę bał się, że specjalnie zostawiła w strzykawce bańkę powietrza, która miała wywołać zator naczyniowy. Ale nie: mimo że nie zdążyła opróżnić całego cylindra, narkotyk już dotarł do jego mózgu i Martin poczuł, że odpływa. Miał wrażenie, że podłoga wychodzi mu na spotkanie, ale wiedział, że to on spada –  osuwa się w  niebyt, w  ciemność, w  nieświadomość. Kiedy uderzył o posadzkę, był już nieprzytomny.   Irène Ziegler odłożyła słuchawkę i odwróciła się do Engueharda. – Co jest? –  Już wiadomo, skąd przychodzą wiadomości od Discorda –  powiedział żandarm, wskazując na geeka, który stał obok. – Skąd? – Z serwera w Rumunii. Rozejrzała się po pokoju. – Gdzie Martin? – zapytała. –  Kiedy mu powiedziałem, gdzie jest serwer, poprosił, żebym panią o  tym poinformował, a sam wyszedł – odparł informatyk. – Co?! 1. .Zob. Bielszy odcień śmierci, op. cit. [wróć] 2. Zob. Krąg, op. cit. [wróć] 3. Ibid. [wróć]

63 5.00. Przebudzenie. Martin otwiera oczy. Jest w  jakiejś sali, w  świątyni ze skał, ciszy i cienia. Długiej na dwadzieścia metrów, wysokiej na dziesięć. Bloki skalne o  charakterystycznym kształcie, pionowe ściany w  kolorze bladej ochry tam, gdzie pada światło, gdzie indziej ciemne. Duże osypisko. Stalaktyty. I  on –   w  samym środku tej niegościnnej przestrzeni. Dopiero po chwili uświadamia sobie, czym jest owo jakże rozległe i dziwne miejsce. Czy jest w  tej chwili człowiekiem, czy może zwierzęciem schwytanym w pułapkę kamiennej ciszy? Skądś słychać ciurkanie wody. W tym miejscu, do którego nigdy nie dociera światło, jest pięknie, ale także zimno, surowo i nieludzko. Straszliwie boli go głowa. Sieć Trombe’a. Sto siedemnaście kilometrów korytarzy, sal, studni. Jest w  samym sercu labiryntu. Ale to nie Delahaye’a  ma przed sobą. Spogląda na twarze chłopców. Młodzieńcze, nie całkiem jeszcze wyraźne rysy, jeszcze niewyrzeźbione przez upływający czas. Chłopcy stoją wokół niego, a  on leży u  ich stóp na nagiej wapiennej skale, ze związanymi nadgarstkami i  kostkami. Patrzą na niego jasnymi, nieczułymi, pozbawionymi emocji oczami. Valentin, Benjamin, Mathis i  Théo. Cała czwórka. Krzyżyk, trójkąt, kółko, kwadrat… Servaz drży. – Musimy się pośpieszyć – mówi Benjamin. – Już piąta, moi starzy niedługo się obudzą. Echo niesie jego słowa: „obudzą”… „udzą”… „dzą”… Przestronna jaskinia działa jak pudło rezonansowe. Odwracają się do niego plecami, odchodzą w  stronę jednego z  osypisk, schylają się. Servaz słyszy stukanie uderzających o  siebie przerzucanych odłamków skalnych. Kiedy wracają, każdy trzyma w rękach kilkukilogramowy kamień. Martin ma wrażenie, jakby jego krew zastygała, a moszna podchodziła do gardła. Liny wokół nadgarstków i  kostek sprawiają mu ból, wpijają się w skórę. –  Ten, kto rozwali głowę, zdobywa najwięcej punktów, tak powiedział Discord – przypomina Valentin.

Servaz przełyka ślinę. To tylko koszmarny sen, wkrótce się obudzę, myśli. –  Ja biorę nogi –  mówi Théo, najmłodszy, napiętym, niemal płaczliwym głosem. – Rozwalenie nóg nic nie daje – zauważa Benjamin. Martin źle się czuje. Wapienna skała pod jego plecami jest twarda. Nagle chce mu się sikać. Szarpie się, ale liny są ciasno zawiązane. Jest mokry od potu, a  serce wali mu tak, jakby chciało wyskoczyć z  piersi. Dostrzega, że Mathis odwraca od niego wzrok. Chłopiec stoi w  milczeniu, trzymając w  dłoni wielki kawał skały z mnóstwem ostrych krawędzi, które rozetną ciało Servaza, połamią mu kości, zmiażdżą jego narządy wewnętrzne. – Mathis – mówi. W grocie, która będzie dla niego przestronną komorą grzebalną, panuje cisza. –  Mathis –  powtarza, starając się, by jego głos brzmiał jednocześnie silnie, ojcowsko i przyjaźnie – spójrz na mnie. „Spójrz na mnie”… „na mnie”… „mnie”… – Zamknij się! – ucina ostro Valentin. – Nie słuchaj go, Math: facet po prostu próbuje zyskać na czasie. – Mathis, spójrz na mnie. –  Nie słuchaj go! To taki sam drań jak tamci. Pamiętaj, co powiedział Discord. „Discord”… „iscord”… „ord”… – A raczej doktor Dragoman. – Co? – Aha, więc nie wiecie? Discord to doktor Dragoman, wasza psychiatra. Chłopcy nie odpowiadają, patrzą na niego. Wszyscy oprócz Mathisa. – Bzdury – rzuca Benjamin. – Wymyśliłeś to. „Wymyśliłeś to”… „śliłeś to…” „to”… Podnosi na nich wzrok. –  Benjamin, czternaście lat, „przekraczanie ustalonych zasad, częste napady złości, drażliwość, palenie marihuany, rodzina alkoholowa, osobowość ojca dyssocjalna, przemoc małżeńska, niepowodzenia szkolne”. To wszystko napisała o tobie. – Stul pysk! – Jak myślicie, skąd Discord tak dobrze was zna? Z kim skontaktował się na początku? Z  Mathisem i  Théo? Czy z  tobą i  z  tobą? –  powiedział, patrząc na starszych chłopaków. –  Jakby przez przypadek padło na jej pacjentów. To wy wybraliście Mathisa i Théo, nie odwrotnie, mylę się?

Cisza. – Mylę się? –  Zamknij japę! –  wrzeszczy Valentin, wymierzając mu kopniaka w  bok. Wolne żebra Martina uginają się od ciosu, a  przez jego cały bok aż do barku przebiega prąd. – Discord to ona! Zmanipulowała was! – woła, zanosząc się kaszlem. Otrzymuje kolejnego kopniaka, krzywi się. – To nie jest tak, jak myślicie. Ona was wykorzystuje, żeby… Następne kopnięcie. – Kurwa! Żeby się pozbyć pewnych osób! To Discord wam powiedział, kogo i w jaki sposób zabić, nie? Mathis, popatrz na mnie! – Stul pysk, kurwa! – ryczy Valentin. – Zamkniesz się? Ona czy nie ona, to niczego nie zmienia! Wstrząśnięty i  wyczerpany Martin wije się po kamiennym podłożu, by uchylić się do ciosów. –  Ależ tak! To zmienia wszystko! –  woła. –  Discord was okłamał. Wykorzystuje was! – Skończmy z tym – mówi Benjamin, unosząc kamień nad jego głową.   –  Gdzie oni są? –  zawołała Irène pochylona nad doktor Gabrielą Dragoman, jakby zamierzała jej odgryźć twarz. Lekarka siedząca na jednym z  przezroczystych krzeseł w  kąciku biurowym, uśmiechnęła się do niej z  niewzruszoną miną. Mimo że dłonie miała skute kajdankami na plecach, udało jej się jakoś usiąść prosto i założyć nogę na nogę. – Gdyby najpierw wspomniała pani, o kim pani mówi, być może zdołałabym pani pomóc. Twarz Ziegler znajdowała się teraz mniej niż pół metra od jej twarzy. – Gdzie są Valentin, Benjamin, Mathis i Théo? Gdzie jest kapitan Servaz? –  ryknęła. – Powinna się pani trochę uspokoić, złość jest złym doradcą. I proszę na mnie nie pluć. Enguehard zobaczył, że Ziegler miota z oczu błyskawice i powstrzymuje się, by nie uderzyć Gabrieli. –  Obudziliśmy rodziców: chłopców nie ma w  domu. O  tej porze powinni spać, ale zniknęli. Gdzie są? – Zakuliście mnie w kajdanki, żądam adwokata. –  Jej głos wciąż był zimny i beznamiętny. – Nie macie prawa mnie przesłuchiwać pod jego nieobecność –

 rzuciła nieprzejednana. Jej spojrzenie było otwarcie prowokujące. Irène nie rozumiała tej hardości. Wyglądało na to, że kobieta jest gotowa pozwolić chłopcom, by zabili Martina, jakby nie miała nic do stracenia. A może sądziła, że jeśli się go pozbędzie, nikt nie zdoła jej z nimi powiązać, że strona internetowa na serwerze w Rumunii to jeszcze nie dowód. To wariatka, pomyślała Irène. Ale w takim razie ty, kochana, musisz być jeszcze większą wariatką, bo inaczej Martin umrze. Podeszła do wielkich obrazów ze scenami ukrzyżowania, wyjęła zapalniczkę. Twarz Gabrieli po raz pierwszy trochę się ożywiła. – Nie odważy się pani – powiedziała, rzucając Ziegler pogardliwe spojrzenie. Z zapalniczki strzelił płomień, przy samym płótnie. – Co pani robi? Nie wolno pani! Do cholery, to jest dzieło sztuki! Ziegler jeszcze bardziej przybliżyła zapalniczkę do obrazu. – Popełnia pani ogromny błąd. – Głos lekarki nie brzmiał już tak pewnie. Enguehard pomyślał, że jego koleżanka blefuje, że się nie odważy, kiedy jednak zobaczył, że płomień liże dolną krawędź płótna, zawołał: – Irène! – Pani jest chora! Nie ma pani prawa! – zaskrzeczała Gabriela. Ukrzyżowana kobieta płonęła jak pochodnia, ogień pożerał jej obfite piersi: wyglądała jak palona na stosie czarownica. Po chwili włączył się alarm przeciwpożarowy.   Korytarze spowite mrokiem, sala tonąca w  blasku lamp. Servaz leży na wapiennej posadzce, czuje w  żyłach lodowatą krew. Podnosi wzrok. Czeka na swój kres. – Kto zacznie tym razem? – pyta Valentin. – Mathis, twoja kolej – mówi Benjamin. Servaz wpatruje się Mathisa, a  ten wpatruje się w  kamień, który trzyma w dłoni. – Mathis, nie musisz tego robić – mówi. – Wiem, że nie było cię w górach, że to Valentin i Benjamin zabili Aissaniego. – Zamknij się! –  krzyczy Valentin i przez chwilę Martin boi się, że chłopak nie będzie czekał i sam rozwali mu głowę. – Nie było cię też przy śmierci starego Hosiera. – Pomagał mi związać tego chuja Rozlana! I patrzył, jak umierał Timothée! –  wrzeszczy Valentin. – Nie jest bardziej niewinny od nas! – Mathis – mówi z naciskiem Servaz – spójrz na mnie…

Valentin nie daje za wygraną. – No już, Math, wal! Nie słuchaj go! – Nie, jego nie – mówi nagle Mathis. – Co? – On nie jest taki jak tamci. Nie jest zły. – Discord go wytypował – odparowuje Valentin. – A to znaczy, że jest taki jak inni. Zaczynaj! – Discord kłamie – odpowiada Mathis. – Kurwa, on nas widział, wie o nas. Musi umrzeć! – włącza się Benjamin. – Włacha – wtóruje mu Valentin. – Rozwal mu łeb! – Discord nas okłamał. – I co z tego? Co to zmienia? – Nie – mówi stanowczo Mathis. – Nie zrobię tego. Valentin podnosi dłoń, w której trzyma kamień. – A więc ja to zrobię. Mathis jednak staje między nimi a Servazem. – Nie możemy – nalega. – I co zrobisz? – odparowuje Benjamin. – Może nam przeszkodzisz? Odsuń się. Chłopiec nie rusza się z miejsca. Valentin właśnie zamierza go odsunąć, gdy nagle Mathis wali go kamieniem w policzek. Chłopak odskakuje, wytrzeszczając oczy. Z  jego ust i  podbródka spływa krew, która wygląda jak czerwona farba. Servaz czuje, że w chłopaku narasta gniew. Nie mija chwila, a Valentin dopada Mathisa i obaj przewracają się na ziemię. Pozostali się wahają. Popatrują to na Servaza, to na walczących. Bójka jest krótka. Valentin szybko zwycięża i  wstaje, zostawiając zapłakanego Mathisa leżącego na ziemi. – Dajcie mi ten kamień! – woła. Robi trzy kroki i  już jest przy Servazie. Chwyta kamień z  ręki Benjamina, patrzy na Servaza złym wzrokiem, wykrzywiając usta. Podchodzi jeszcze bliżej, okrąża go od strony stóp. Z pewnością chce uderzyć w głowę. I właśnie tę chwilę Martin wykorzystuje na poziomy wymach związanymi nogami, czyli na niekonwencjonalną wersję rzutu okuriashi harai, by podciąć Valentina na wysokości kostek. Chłopak traci równowagę, upada na Théo, podczas gdy Benjamin unosi swój kamień, by uderzyć policjanta, który zdążył się przetoczyć kawałek dalej. Nastolatek już idzie w  jego stronę. Tymczasem wstaje Valentin: jest wściekły.

– Zostaw mi go! Servaz wypycha zgięte kolana w  stronę piszczeli Benjamina. Nie trafia – chłopak się usunął i  już rzuca swój kamień, który trafia policjanta w  lewy policzek. Servaz ma wrażenie, że jego kość jarzmowa eksploduje. Przed oczami wirują mu białe punkciki. Jak przez mgłę widzi nadchodzącego Benjamina. W  ustach czuje smak krwi. Gorączkowo, rozpaczliwie szuka jakiegoś sposobu obrony, ale w jego głowie już świta ostatnia myśl: to koniec. Nagle w kieszeni Mathisa odzywa się telefon. Esemes. –  Kurwa, Math! Przecież mamy wyłączać telefony! Takie są zasady! – wydziera się Benjamin. Po chwili dźwięk się powtarza. Następna wiadomość. To znaczy, że jesteśmy tuż pod powierzchnią, myśli Servaz. Wyjście musi być parę metrów stąd, inaczej nie byłoby zasięgu. – Do cholery, Math! Wyłącz ten pieprzony telefon! Kolejny esemes… Mathis wstaje, ociera krew z  twarzy i  zamiast wyłączyć telefon, otwiera wiadomości. – Math, co ty wyprawiasz? Nie rób tego, Mathis, błagam cię. Zatrzymaj to. Tata Pobladły Mathis czyta poprzednią wiadomość. Gdzie jesteście? Wszyscy was szukają. Wiemy o wszystkim. Tata – Szukają nas – mówi, patrząc na pozostałych. – Wiedzą, że to my. – Co? – To od mojego taty. Szukają nas: rodzice, żandarmeria… Chłopcy jeden po drugim odkładają kamienie, wyjmują i  włączają telefony. Urządzenia zaczynają brzęczeć. Przychodzą kolejne esemesy… Jesteśmy tuż pod powierzchnią, niedaleko masztu sieci, nie może być inaczej, powtarza sobie w duchu Servaz. – To koniec – mówi. – Nie pogarszajcie swojej sytuacji. Ale chłopcy go nie słuchają. Wpatrują się w ekrany smartfonów. Zapomnieli. Wrócili do rzeczywistości wirtualnej, do swojego prawdziwego świata. Nagle rozlega się czyjś głos: – Dość tego! Cofnijcie się! Odsuńcie się od niego! Do tyłu! To Irène. Echo powtarza jej słowa. Ziegler wchodzi do jaskini w towarzystwie Engueharda. Valentin rzuca się do ucieczki w  przeciwną stronę, ale w  jednej chwili zostaje zatrzymany przez dwójkę żandarmów, którzy właśnie się pojawili i blokują drugie wyjście.

Irène chowa broń i  podbiega do niego, podczas gdy inni funkcjonariusze zakuwają chłopaków w kajdanki. Théo płacze, Valentin i Benjamin mają zacięte miny. Mathis wreszcie na niego patrzy i  Martin dostrzega jego czerwone, załzawione, nieskończenie smutne oczy. Widzi, że chłopiec się ocknął, że wrócił do rzeczywistości. – Martin, wszystko okej? – pyta Irène, kucając przy nim. – Tak, tak… okej. Spogląda za oddalającym się Mathisem prowadzonym przez żandarmów. Zastanawia się, czy chłopiec odwróci się po raz ostatni, by na niego popatrzeć, ale nic takiego się nie dzieje. Ziegler próbuje rozsupłać węzły. W końcu rozcina liny nożem. Servaz powoli wstaje, porusza ścierpniętymi nogami, masuje obolałe nadgarstki. – Jak mnie znaleźliście? – Byliśmy u Gabrieli, ale nie chciała nic powiedzieć: nawet kiedy spaliłam jej obrazy. – Co zrobiłaś?! – To była wyższa konieczność. Wiedzieliśmy, że jesteś w niebezpieczeństwie. A potem przypomniały mi się papierki po cukierkach, które widzieliśmy wtedy przy wejściu do jaskini, pamiętasz? – A Marianne? – pyta ze ściśniętym gardłem. – Znaleźliśmy ją w domu Gabrieli. W kryzysie. W tej chwili bada ją lekarz. Nie martw się, Martin, wygląda na zdrową. Przynajmniej… na ciele. Patrzy na nią spłoszony. – Co masz na myśli? – Musi zostać przebadana przez psychiatrę. Zabiorą ją do szpitala. Kiwa głową. A potem spontanicznie bierze ją w ramiona. – Dziękuję. – Nie powinieneś był tak wychodzić po angielsku – szepcze Irène, przytulając się do niego. Wygląda na to, że razem z  tymi płótnami poszło z  dymem co najmniej dwieście pięćdziesiąt tysięcy euro. Wyobraź sobie, co będzie, jeśli przyjdzie mi to zwrócić… Ściska ją jeszcze mocniej. – Mogło być gorzej: mogłaś puścić z dymem całą tę pieprzoną chałupę. Ma wrażenie, że mogliby tak stać przez wiele godzin, objęci, wypowiadając banalne słowa, których jedynym celem jest przekazanie drugiemu, jak bardzo jest ważny.

64 10.00. Był piękny poniedziałkowy poranek. Martin został przebadany przez lekarza i wrócił do hotelu, by wziąć prysznic, a następnie znowu udał się na posterunek żandarmerii. Słońce mocno już przypiekało, a światło zalewające ulice było tak czyste, jakby chciało wymazać ostatnie wydarzenia. Czemu nie? W czasach, gdy jedna informacja błyskawicznie wypiera drugą, a  zdolność do skupienia i  zapamiętywania maleje z  każdym dniem, morderstwa z  Aiguesvives szybko zastąpi inna afera, inny skandal. On jednak nie zapomni. Ani Ziegler, ani Enguehard, ani rodziny tych chłopców, ani sami chłopcy. Kiedy wszedł do siedziby żandarmerii i  poprosił o  spotkanie z  Mathisem w cztery oczy, miał trochę ściśnięte gardło. Na zewnątrz czekali dziennikarze. Po tym, jak rozniosła się wieść, że sprawa morderstw w  Aiguesvives została rozwiązana – a zwłaszcza że sprawcami są czterej chłopcy – zaczęli się zlatywać jedni po drugich, nie tylko z Tuluzy, ale też z Paryża. Swoich korespondentów, którzy czatowali teraz przed komisariatem, wysłały nawet dwa kanały informacyjne. Tak bardzo bolały go boki, że wchodząc po stopniach, powstrzymywał grymas bólu. Otworzył szklane drzwi i  ruszył korytarzem. Irène spojrzała na niego podejrzliwie. Kilka godzin wcześniej zgodziła się na spotkanie, ale teraz wydawała się tego żałować. –  Nie masz nic przeciwko temu, żebyśmy filmowali? Na wypadek gdyby jakiś pleciuga chciał wykorzystać tę rozmowę, żeby zakwestionować całe postępowanie. Ostrożności nigdy dość. Przytaknął, zaciskając szczęki. Zastanawiał się, w jakim stanie jest Mathis. – Nie więcej niż kwadrans. I nie pytaj go o morderstwa. Nie rozmawiaj z nim o  śledztwie, nie próbuj szukać wyjaśnień. Nie wolno ci robić tego bez przedstawiciela prawnego, a  on jeszcze nie przyjechał. Rozumiesz? W  sumie, zważywszy na fakt, że jesteś zawieszony, w  ogóle nie powinieneś z  nim rozmawiać.

Wiedział o  tym: nieletni poniżej trzynastego roku życia nie podlega procedurze czasowego zatrzymania. W wyjątkowych przypadkach policja może zatrzymać dziecko na maksymalnie dwanaście godzin, jednak wyłącznie z towarzyszeniem adwokata. A przesłuchanie musi być rejestrowane. –  Rozumiem. Nagrywajcie wszystko. Na wypadek, gdyby dzieciak zdradził jakąś tajemnicę. A gdyby tak się stało, zapomnijcie, że to ja z nim rozmawiałem. Irène odprowadziła go na koniec korytarza, otworzyła drzwi. Mathis siedział na krześle za biurkiem. Miał spuszczony wzrok, ale podniósł go, gdy Servaz wszedł do pomieszczenia. Martin zobaczył, że oczy chłopca są czerwone i  podpuchnięte, ale zauważył też jakiś błysk w  jego spojrzeniu. Wszystko filmowała umieszczona w kącie kamera. – Mogę usiąść? – zapytał. Chłopiec skinął głową. By zyskać na czasie, Servaz upił łyk paskudnej kawy, którą po przyjściu nalał sobie z automatu. –  Mathis –  zaczął na użytek kamery i  samego chłopca –  nie przyszedłem, żeby cię przesłuchiwać ani pytać o  to, co się wydarzyło. Nie będę wspominał o  trwającym śledztwie ani pytał o  sprawy z  nim związane. Nie proszę cię też, żebyś mówił, ale żebyś mnie słuchał. To ja będę mówił, dobrze? Opowiem ci o tobie, o twojej przyszłości. Zauważył, że tym wstępem zdołał przyciągnąć uwagę chłopca: pewnie to zasługa słowa „przyszłość”. – Jestem tu po to, żeby ci powiedzieć, że cokolwiek się stanie, nie pójdziesz do więzienia, że twój świat nie zawali się z  dnia na dzień; ale za swoje czyny zawsze trzeba płacić, rozumiesz? Chłopak znowu przytaknął. Zachowywał się powściągliwie i  z  rezerwą – Servaz widział go takiego po raz pierwszy – a w jego oczach widać było wciąż ten sam smutek. – Valentin i Benjamin na pewno trafią za kratki. Ale ty nie możesz tam iść, bo masz mniej niż trzynaście lat, a nieletnich, którzy nie ukończyli trzynastego roku życia, nie można zamknąć, bez względu na to, co by zrobili, rozumiesz? Servaz przypomniał sobie, że we Francji co roku prowadzi się postępowania przeciwko sześćdziesięciu tysiącom nieletnich, spośród których ponad połowa ma od szesnastu do siedemnastu lat, a jakieś czterdzieści procent – od trzynastu do piętnastu. –  Możliwe, że trafisz do zamkniętej placówki edukacyjnej, przez jakiś czas będziesz odizolowany od rodziców, będziesz musiał się podporządkować różnym obowiązkom, dyscyplinie, wykonywać różne zadania.

Zauważył, że ta wiadomość nie wywarła na chłopcu szczególnego wrażenia, w  każdym razie nie powiększyła tego poruszenia, którego już doświadczał. Wydawał się zadziwiająco mało dotknięty perspektywą niewidywania się z  rodzicami. Spostrzeżenie to ścisnęło Servazowi serce –  przypomniał sobie Gustava z pierwszego okresu ich znajomości i to, jak musiał go powoli oswajać. –  Masz przed sobą całe życie –  powiedział. –  Cokolwiek byś myślał w  tej chwili, masz przed sobą przyszłość. Ale wszyscy czterej dopuściliście się strasznych czynów, zrobiliście coś potwornego… – To był pomysł Valentina i Benjamina – zaryzykował Mathis, który znowu miał spuszczone oczy; na brzegach jego powiek perliły się łzy. –  Wiem. A  przede wszystkim dorosłej osoby, która za tym wszystkim stała. To głównie ona jest winna. Ale to nie zmienia faktu, że brałeś udział w tych… potwornościach. Rzadko zdarza mi się spotykać takie barbarzyństwo. Mathis schował głowę w  ramiona. Po jego policzku potoczyła się łza, zostawiając na skórze lśniący ślad. – Bardzo tego żałuję – szepnął. Servaz pozwolił, by zapadła cisza. Uświadomił sobie, że jego gardło ściska potężny supeł, jakby utkwił tam kawał mięsa, którego nie może przełknąć. Zatopił spojrzenie w oczach chłopca – były teraz pełne łez. –  Mathis, przyszedłem, żeby ci powiedzieć, że Discord was oszukał i  zmanipulował tymi wyzwaniami i  że sąd weźmie to pod uwagę. Ale przede wszystkim chcę, żebyś wiedział, że tak naprawdę masz przed sobą tylko jedno wyzwanie: jest nim twoje życie. Chłopiec słuchał go bardzo uważnie, szeroko otwierając wilgotne oczy. –  Twoje życie będzie takie, jakim je uczynisz, rozumiesz? –  powiedział, zastanawiając się, do kogo się właściwie zwraca: do dzieciaka czy do samego siebie. –  To jest prawdziwe wyzwanie. Masz przed sobą kilka ciężkich lat, ale pewnego dnia wyjdziesz. I  znowu będziesz żyć, bawić się, uczyć, dojrzewać. Być może spotkasz w  tym życiu więcej złych osób, takich jak Valentin czy Benjamin, ale spotkasz też mnóstwo wspaniałych ludzi. Będziesz musiał się nauczyć ich rozpoznawać, bo źli ludzie często udają dobrych, a dobrzy mogą się wydawać niesympatyczni. Nie ma reguły. Ale pamiętaj, że dzięki każdemu spotkaniu, każdemu zdarzeniu i  każdemu doświadczeniu będziesz dojrzewał, dowiadywał się różnych rzeczy o  sobie i  innych. Że porażki, smutek, rozczarowania stanowią część życia, ale jeśli będziesz umiał się uczyć na własnych błędach, nie zabraknie w  nim także chwil radości, sukcesów i zwycięstw, rozumiesz?

Mathis energicznie skinął głową. Psiakrew, dlaczego mam ściśnięte gardło? Dlaczego ja też muszę się powstrzymywać od łez? –  zastanawiał się Servaz. Odchrząknął. – Bo tak naprawdę największym wyzwaniem jest kochać samego siebie, nie bać się ani nie wstydzić tego, kim się jest, ale przeciwnie, sprawić, żeby to się stało twoją siłą. Być może ludzie będą się z ciebie śmiać, mówić niemiłe rzeczy, będą próbowali cię upokorzyć, poniżyć, będą ci przypominać twoją przeszłość, będą chcieli cię sprowokować, będą ci mówić, że oznaką odwagi jest niszczenie, przemoc i bicie, ale to nieprawda. Oznaką prawdziwej siły jest być sobą, nie bać się kochać, a przede wszystkim chronić tych, których się kocha, chcieć dla nich lepszego świata, bez przemocy, nienawiści, bez kłamstw. Nieraz zdarzy ci się potknąć i  upaść. Ale jeśli zbudujesz w  sobie tę siłę, będziesz się podnosił i z każdym dniem stawał się silniejszy i lepszy. Zastanawiał się, do czego właściwie zmierza. Ponosiły go emocje. To zupełnie nie w jego stylu. A jednocześnie czuł, że jest w tym absolutnie szczery, że całym sobą czuje każde wypowiadane słowo. – Bo prawdziwy sens można nadać życiu, jedynie żyjąc – ciągnął. – W pełni, świadomie, w każdej minucie i każdej sekundzie. Zbierał się w  sobie, by wypowiedzieć ostateczne słowa –  takie, których człowiek żałuje już w chwili, kiedy padają. Te słowa musiały jednak paść. Nie zamierzał być jak ci guru, którzy sami nigdy się nie stosują do własnych nauk. – Gdybyś po wyjściu mnie potrzebował, będę do twojej dyspozycji. Ale jeżeli tego chcesz, musisz postępować uczciwie. Musisz obrać właściwą drogę, Mathis. Zobaczył, że w  zapłakanych oczach chłopca zapala się jakieś nowe światło. Mathis pociągnął nosem. Otarł policzki. – Naprawdę? – Mhm. Servaz skinął głową. Wstał ze ściśniętym żołądkiem i  ciężkim sercem. Pieprzony zakład o przyszłość, pomyślał. Gdy już stał przy drzwiach, napotkał wzrok Mathisa. Dwunastolatek wpatrywał się w  niego intensywnie. Jego spojrzenie się zmieniło. Wciąż miał w oczach smutek i przygnębienie, ale było w nich coś jeszcze. Nadzieja? Nie łudził się: to wszystko trochę potrwa. Wyszedł.   Wyglądało na to, że dwaj starsi, Valentin i Benjamin, nie zdawali sobie sprawy z powagi swoich czynów. W trakcie długich godzin przesłuchania – w ich wieku mogli już zostać umieszczeni w  izbie zatrzymań –  nie okazali ani żalu, ani

skruchy. Przeciwnie, wykazali się obojętnością i brakiem empatii, które zmroziły wszystkich przesłuchujących. Wkrótce miało się pojawić trzech biegłych psychiatrów, by ocenić ich poczytalność. Servaz miał nadzieję, że chłopcy nie zostaną wysłani do ośrodka psychiatrycznego, z  którego wyszliby po kilku miesiącach. Był przekonany, że przy pierwszej okazji znowu zaczęliby zabijać. Być może przed spotkaniem z  Gabrielą Dragoman nie byli aż tak groźni, ale teraz przekroczyli już punkt bez odwrotu. Choć mógł się mylić. Czuł się pusty, wyczerpany, ale też wstrząśnięty. Po wyjściu z  pokoju, w  którym siedział Mathis, powiedział Irène, że pójdzie się przejść. Czuł potrzebę, by pochodzić, odetchnąć. Poczuć na skórze dotyk słońca, wypić kawę w restauracyjnym ogródku i posłuchać odgłosów toczącego się życia. Odstawiając pustą filiżankę, pomyślał, że Marianne trafi do więzienia akurat w  czasie, gdy jej syn Hugo będzie kończył odsiadkę. Możliwe, że zostanie skierowana na leczenie w zakładzie zamkniętym. To dość prawdopodobne. Co za różnica? Ile dni spędziła na wolności, między jednym zamknięciem a  drugim? Tak niewiele… Prawie ją odzyskał, a tymczasem znowu mu się wymyka. Może miała rację. Może w głębi serca tak naprawdę nie pragnął jej powrotu. Może sam się oszukiwał, udawał, że jej szuka, podczas gdy jakaś głębsza, mroczniejsza część jego osobowości nie chciała, by Marianne się pojawiła, wolała, żeby była martwa. Jakkolwiek było, miała dołączyć do galerii osób, którym na wiele lat uniemożliwił krzywdzenie innych. Podobnie jak Gabriela Dragoman. Dwie kolejne zdobycze na jego ścianie chwały. Ale jaką może mieć satysfakcję z  posłania za kratki kobiety, która spędziła kilka lat w  niewoli? I  którą na dodatek kiedyś kochał? Oczami wyobraźni zobaczył ją w kawiarni na brzegu jeziora w Marsac. Miała na sobie rozpinaną szmizjerkę w  kolorze khaki z  kieszeniami na piersiach, w której wyglądała trochę jak żołnierka. Widział ją, jakby to było wczoraj. Miała gołe, opalone nogi. Poza delikatnym muśnięciem szminki na ustach była bez makijażu. Jej blond włosy opadały na jedną stronę twarzy jak złoty deszcz. Mierzyła go, skanowała spojrzeniem dużych zielonych oczu. Pili wino. „Wyglądasz jak stary kawaler, Martinie Servaz”, powiedziała. Chwilę później się kochali. Jak za starych, dobrych czasów. Jakby obydwoje mieli świadomość, że to ostatni raz. Ale tamte zdarzenia były teraz tak odległe, że chwilami zdawało mu się, że to wszystko mu się przyśniło. Przegnał tę myśl. Wolał nie wspominać Marianne. Nie teraz. Nie miał za to żadnych skrupułów w  związku z  zatrzymaniem Gabrieli Dragoman,

manipulantki, która użyła dzieci jako broni. Jaka tajemnicza trauma ciążyła na jej przeszłości, że rozwinęła w sobie tak potężną nienawiść do mężczyzn? Czy kiedykolwiek o  tym opowie? Spotkała na swojej drodze Marianne i  od razu potraktowała jej walkę jak własną. Dlaczego? Obiecał sobie, że pójdzie na rozprawę. Chciał zrozumieć. Kiedy wrócił na posterunek żandarmerii, dochodziło południe. Enguehard podszedł do niego uśmiechnięty i Martin zrozumiał, że coś się wydarzyło. – Udało się, otwierają drogę! – Jak to, już? Sądziłem, że to potrwa kilka tygodni. – Co za dzień, nie? – rzucił żandarm tytułem podsumowania.

Epilog Umył ręce, przeglądając się w lustrze, poprawił węzeł krawata, przełknął ślinę. Czy się bał? Jeszcze jak! W  nocy prawie nie zmrużył oka. Spędził ją na powtarzaniu argumentów na swoją obronę –  zakładając, że w  ogóle pozwolą mu się bronić. Gdy poprzedniego wieczoru wylądował na lotnisku Orly 1, przedstawicielka związków zawodowych, która wyszła mu na spotkanie, uprzedziła go: „Członkowie komisji dyscyplinarnej nie uchodzą za szczególnie czułych”. Wychodząc z  toalety, pomyślał, że będzie policjantem jeszcze tylko przez kilka godzin. A potem zostanie odesłany do cywila, na wolność, której wcale nie pragnie. Po raz pierwszy jednak zadał sobie pytanie: A co, jeśli wyjdzie na to, że nie ma tego złego…? Że to wydalenie okaże się jego wybawieniem, ostatnią deską ratunku? Ten zawód stał się tak trudny, tak niewdzięczny, że kto wie, może za kilka lat, gdy wreszcie zajmie się czymś innym, będzie zadowolony z takiego obrotu sprawy?   Spojrzał na nich. Patrzyli na niego w  milczeniu. Potrzebował kilku sekund, by zrozumieć, gdzie się znajduje. I co robi w tym miejscu. Odetchnął. Wiedział, że gdy to się skończy, nic już nie będzie takie samo: miał być sądzony przez kolegów po fachu i zdawał sobie sprawę, że będzie ostro. Wszyscy, którzy przez to przechodzili, mówili to samo: to jest po prostu przerażający spektakl, pełen niesłychanej przemocy psychicznej i  moralnej. Kto jak kto, ale on doskonale wiedział, że nie kłamią: to już druga jego komisja dyscyplinarna w  ciągu ostatnich dwóch lat. Bardzo długi stół. Czterech mężczyzn, dwie kobiety. Troje związkowców i  troje przedstawicieli administracji. Nieprzeniknione twarze. Ciosy będą zadawać ci ostatni, i nie będą się powstrzymywać. Są tu po to, by go pogrążyć, przytłoczyć. Skłonić do tego, by położył głowę pod topór. Wywleką na wierzch

całe gówno, które znaleźli, a potem pogrzebią go żywcem. Naznaczą go piętnem niesławy i wyrzucą jak starą szmatę. Zacisnął zęby. Za ich plecami pod lipcowym niebem rozciągały się dachy Paryża. Budynek znajdował się przy rue Nélaton, w XV dzielnicy, nad Sekwaną. – Kapitanie? Dyrektor generalny Policji Narodowej. Wysoki, chudy mężczyzna, sympatyczny jak gilotyna, patrzył na niego surowo znad okularów. Servaz wiedział, że głos dyrektora jako przewodniczącego komisji liczy się podwójnie. Mężczyzna przedstawił pozostałe osoby. Martin niewiele słyszał. Był gdzie indziej, powtarzał w  myśli swoją argumentację. Poprzedniego dnia mógł przejrzeć własne akta w  nieprzytulnym gabinecie o  powierzchni dziesięciu metrów kwadratowych. Wolno mu było robić notatki, ale zdjęcia już nie –   ciekawe dlaczego? Dla bezpieczeństwa musiał nawet zostawić telefon u  sekretarki, która –  żeby mieć Servaza na oku –  zostawiła otwarte drzwi. Pół godziny, nie więcej. Jak mu jednak wcześniej doradzono, kiedy kobieta odebrała prywatny telefon i wdała się w długą, przerywaną okrzykami zadowolenia prywatną rozmowę na temat zalet jogi i  marszu, Martin wyjął drugi aparat i  spokojnie sfotografował najważniejsze strony. Zauważył, że w  jego teczce brakuje niektórych dokumentów, ale kiedy zapytał o  nie sekretarkę, ta wykręciła się uświęconym biurokratycznym argumentem „to nie należy do moich kompetencji”, po czym posłała mu pełen wyjątkowej hipokryzji uśmiech, odłożyła na podstawkę z biustu zawieszone na plastikowej żyłce okulary i wróciła do siorbania herbatki antystresowej z lipy, rumianku i melisy. Co ciekawe, podczas przeglądania niektórych stron ogarniało go prawdziwe wzruszenie. Choć wstępował na szafot, w  tej teczce było całe jego zawodowe życie –  przeniesienia, awanse, raporty ze śledztw, przyjaźnie, wspomnienia, wspaniałe, pełne emocji obrazy, które tańczyły przed jego oczami: życie, które właśnie miało się zakończyć, zawód, który namiętnie kochał i któremu poświęcił całe życie… W pewnej chwili uświadomił sobie, że ma wilgotne oczy, i podniósł głowę, by sprawdzić, czy miłośniczka jogi i ziołowych herbatek nie przyuważyła jego łez. Wieczór spędził na przeglądaniu dokumentów z przedstawicielką związków. Sąd uwolnił go od zarzutów. Uznał, że Servaz nie popełnił żadnego przestępstwa ani wykroczenia. Martin wiedział jednak, że to nie czyni go niewinnym w oczach kolegów po fachu.

Teraz próbował sobie wyobrazić, które elementy jego kariery zostaną wykorzystane przeciwko niemu –  poza faktem, że cichaczem wyciągnął Erika Langa z  izby zatrzymań i  zawiózł go w  miejsce, gdzie tenże Lang zginął w pożarze. Komisja posłuży się między innymi swoją ulubioną bronią, jaką jest kodeks etyczny: sztywny, niemożliwy do zastosowania w terenie zbiór zasad, na którego podstawie można ukarać każdego francuskiego policjanta. – Kapitanie – zaczął jeden z przedstawicieli związków przychylnym głosem, spuszczając wzrok na swoje notatki – ma pan na swoim koncie wybitne sukcesy zawodowe. Nie ukrywam, że należą one do najbardziej błyskotliwych, z jakimi się kiedykolwiek spotkałem. – Dziękuję – powiedział, próbując reagować skromnie i powściągliwie. Drapał go kołnierz koszuli, którą kupił poprzedniego dnia. Czuł też, że dusi go krawat: powinien był zawiązać go luźniej. Odzwyczaił się. –  Jest pan prawdziwą legendą w  tym zawodzie. I  przykładem. Nie tylko w Tuluzie, ale również dla policjantów w całej Francji. Spokojnie, pomyślał. Nie przesadzaj. Zerknął na przewodniczącego komisji i  zesztywniał: dyrektor patrzył na niego lodowatym wzrokiem, miał zaciśnięte usta. Zdawał się raczej niepodatny na argumenty przedstawicieli związków, którzy przez jakieś dziesięć minut rozpływali się w  pochwałach na temat Martina, jego wyczynów, jego umiejętności zarządzania ludźmi, zadawali mu też pytania: odpowiadając na nie, mógł się przedstawić w pozytywnym świetle. –  Sądzę, że zrozumieliśmy –  przerwał im przewodniczący komisji głosem niecierpiącym sprzeciwu i  zwrócił się do niego. –  Kapitanie, przejdźmy do faktów, które nas interesują. To nie jest pierwszy raz, kiedy jest pan… odsunięty od służby, jeśli się nie mylę. Czy mam panu przypomnieć o tym, co się zdarzyło w ubiegłym roku w szpitalu w Austrii, gdzie nielegalnie użył pan broni? A teraz to… –  Oblicze dyrektora generalnego było jak zimna i  absolutnie nieprzenikniona maska. –  Nie jesteśmy tu po to, by się zachwycać pańskimi wyczynami, ale żeby odpowiedzieć na dwa pytania. A  pytania te brzmią następująco: Czy w  jakiś sposób przyczynił się pan do śmierci Erika Langa w tamtej stodole? I drugie: Czy ponosi pan winę za to, co rok temu wydarzyło się w  Austrii? Czyli, reasumując, czy jest pan, jak przed chwilą słyszałem, kompetentnym i  wzorowym oficerem, czy też nieprzewidywalnym funkcjonariuszem, któremu trzeba jak najszybciej uniemożliwić dalsze destrukcyjne działania. Źrenice dyrektora były jak dwa wbijające się w Servaza czarne gwoździe.  

– Dlaczego to tak długo trwa? – zapytał. Przedstawicielka związków spojrzała na niego niezdecydowana. Siedzieli w  holu przed zamkniętymi drzwiami sali, w  której od trzech godzin trwały obrady. – Nie wiem. W każdym razie jest coś, co może nam pomóc – powiedziała, ale w jej głosie dało się wyczuć dramatyczny brak przekonania. – Jak to? –  Jesteś trzeci. Obaj oficerowie, którzy weszli przed tobą, zostali wydaleni. Może nie zdecydują się wyrzucić trzech w ciągu jednego dnia. To tak jak z egzaminem na prawo jazdy, pomyślał. Jeśli dwaj kandydaci przed tobą oblali, masz większe szanse zdać. – Mhm. A co takiego zrobili? –  Pierwszy należał do oddziału brygady kryminalnej, który nocą patrolował Grande Borne w  Grigny. Kiedy wjechali do dzielnicy, za zakrętem wpadli na ustawioną w  poprzek jezdni płonącą sofę. Choć samochód był nieoznakowany, młodzi znali numery na pamięć, ponieważ przełożeni nie uznali za stosowne, by zmieniać je częściej niż raz na trzy lata. Wóz obrzucono kostką brukową i  kulami do gry w  pétanque, tak że przednia szyba została wybita, a  potem koktajlami Mołotowa, od których stanął w  ogniu. Oficer za kierownicą spanikował. Wycofał na pełnym gazie i  przewrócił jednego z  uczestników zamieszek, piętnastolatka. Od tamtego czasu chłopak leży w szpitalu w śpiączce, a  rozruchy trwały przez trzy miesiące. Gość był już karany za wyjęcie broni, kiedy on i jego koleżanka z patrolu zostali osaczeni na jakiejś klatce schodowej przez wrogo nastawioną czterdziestoosobową bandę młodych. Słysząc nazwę „koktajl Mołotowa”, Servaz –  jak wszyscy francuscy policjanci –  pomyślał o  tragicznym incydencie w  Viry-Châtillon z  2016 roku, w którym kilku funkcjonariuszy zostało poważnie poparzonych i który odcisnął się jako ciężka trauma na psychice policjantów uczestniczących w  patrolach i członków brygady kryminalnej. Szefowie dzielnicowych gangów używają młodych jako broni i  wyznaczają granice, za którymi nie życzą sobie obecności glin. Aby kupić sobie społeczny spokój, kierownictwo policji i  politycy zaakceptowali taki stan rzeczy, udając jednocześnie, że go zwalczają. Efekt jest taki, że zasadzki i  sytuacje niebezpieczne dla policjantów stały się tak częste, że już nawet nie trafiają na pierwsze strony gazet. – A drugi?

–  Pechowa interwencja w  jednej z  dzielnic Caen. Koledzy z  narkotyków chcieli przyskrzynić dilera. Gdy przyjechali, facet zaczął uciekać. Ruszyła za nim w  pościg dwójka funkcjonariuszy, w  tym jedna koleżanka, która co roku startuje w  maratonie. Szybko go dogoniła. Mężczyzna się zatrzymał, odwrócił i z całej siły ją uderzył. Kiedy drugi funkcjonariusz dotarł na miejsce i zobaczył, że kobieta leży na ziemi, wściekł się i pobił gościa. Trzeba powiedzieć, że chodzi o  handlarza, który już kilkadziesiąt razy był przesłuchiwany. W  szpitalu facet złożył skargę. Przy okazji wyjaśnił, że nie mógł znieść tego, że w  środku ramadanu inwigiluje go kobieta. Zrezygnowana pokręciła głową. W przeciwieństwie do złoczyńców policjanci nie mają prawa do błędu. Nagle drzwi się otworzyły. Martin westchnął, wzruszył ramionami i  wstał. Poprawił węzeł krawata. A więc to już. Nadeszła godzina prawdy.   – Komendancie – zaczął dyrektor generalny. Servaz się wzdrygnął. Zastanawiał się, czy gość sobie z  niego żartuje. Komendancie? Czy to możliwe, żeby przewodniczący komisji pomylił jego stopień? Mężczyzna spuścił wzrok na swoje notatki, zebrał rozrzucone na stole kartki w zgrabną kupkę i surowo spojrzał na Martina znad okularów. Wykonało się. Gilotyna, nóż, głowa, która spada do kosza. Game over. –  Po długiej naradzie, po zbadaniu wszystkich aspektów sprawy, po drobiazgowej analizie pańskiego zachowania zebrana tutaj komisja doszła do wniosku, że nie ma panu nic do zarzucenia. Jedynym motywem pańskiego działania był zamiar ochrony własnego dziecka. Oczywiście przekroczył pan kilka zasad kodeksu etycznego, ale wszyscy wiemy, jak bardzo nie da się go zastosować do niektórych okoliczności, i  nie winimy pana za śmierć Erika Langa. Jest ona wyłącznie wynikiem działań Rémy’ego Mandela, którego winę stwierdził również sąd. Sąd, który, przypominam, już pana oczyścił z zarzutów. Servazowi wydawało się, że śni. Wkrótce się obudzi. Jego serce biło zbyt szybko, zbyt mocno. –  W  związku z  tym postanowiliśmy nie tylko pozostawić pana na zajmowanym stanowisku, ale stwierdziwszy, że został pan już wystarczająco ukarany za swoje… dawne błędy, a  także w  uznaniu dla pańskich szeroko tu komentowanych sukcesów, zdecydowaliśmy również przywrócić pana do stopnia komendanta i do pełnienia obowiązków dowódcy grupy.

Dyrektor uśmiechnął się szeroko. Wyglądał jak kumpel z pracy, który właśnie powiedział dobry kawał przy okazji pożegnalnego drinka. –  Zamykam posiedzenie komisji. Jutro może pan odebrać swoją odznakę i  broń, a  także wrócić do pracy, komendancie –  zakończył i  nagle wydał się Servazowi znacznie sympatyczniejszy. Dryblas rozprostował swoje długie ciało, inni poszli w  jego ślady i  na sali zrobiło się gwarno. Rozległy się gratulacje i  okrzyki. Podczas kolejnych minut Martin został wielokrotnie poklepany po ramieniu. „Wiedziałem”, powiedział jeden ze związkowców. Servaz spojrzał na dyrektora generalnego. Mężczyzna przyglądał mu się z  daleka. Jego czoło znaczyła głęboka poprzeczna bruzda. Wyglądał, jakby się zastanawiał, czy podjął właściwą decyzję. Martin poszedł do niego. – Pan pozwoli – powiedział tamten, zanim Servaz zdołał się odezwać. Dryblas odciągnął go na bok, w  kąt sali. Przewyższał go o  dobre dziesięć centymetrów. Był szczupły i  wyprostowany jak żołnierz. W  zaskakująco przyjacielskim geście ścisnął ramię Servaza. –  Jak pan wróci do Tuluzy, proszę ode mnie pozdrowić Léę –  rzucił ściszonym głosem. – Słucham? Mężczyzna schylił się do niego. –  Doktor Léę Delambre. Wpadła do nas w  odwiedziny, kiedy siedział pan uwięziony w tej dolinie. Léa i moja żona dużo o panu rozmawiały. A ja zawsze słucham żony. Przez wszystkie lata mojej kariery jest moją najlepszą doradczynią. Jest lekarką, wychowała się w  Tuluzie. Ona i  Léa od dawna się przyjaźnią. Poznały się w  liceum i  razem studiowały medycynę. Léa dzięki trafnej diagnozie uratowała życie naszego synka, kiedy był bardzo chory. Więc niech pan będzie tak miły i ją ode mnie pozdrowi. Dziękuję. Dyrektor uścisnął mu dłoń i dołączył do kolegów.   – Powinnaś była mi o tym powiedzieć – skarcił ją. Léa spuściła wzrok i  zrobiła skruszoną minę. Wcale jednak nie miała wyrzutów sumienia i on o tym wiedział. Spojrzała na niego. – Byłam pewna, że się nie zgodzisz – powiedziała. – Nie zgodziłbym się. – Jesteś na mnie wściekły? – No pewnie. – Aż tak?

– Nawet bardziej. – Chcesz mi zrobić krzywdę? – Jeszcze jak. – Zwiążesz mnie? – Może… – Dasz mi klapsa? – Niewykluczone. – Ukarzesz mnie? – Nie, żeby nie było ci zbyt miło. Zaśmiała się. Przeturlała się do niego na łóżku, uderzyła go poduszką, złożyła pocałunek na jego nagim torsie. –  Panie, bądź dla mnie okrutny –  szepnęła. –  Ukarz mnie. Gdzie schowałeś kajdanki? A pałkę? – Nie mam pałki. – Naprawdę? Jaka szkoda. Czuł od niej zapach rozgrzanego ciała, jej skóry, seksu. Między listwami żaluzji przeciskały się promienie słońca, które muskały pościel, ale także jej krągłości, jej jasne włosy i puszek na przedramionach. – Jajecznica? – zapytała. – Wchodzę w to – odparł. Zapach gorącej kawy docierał aż do sypialni i do jego nozdrzy. Martin słyszał z  kuchni bulgotanie ekspresu, który kończył pracę. Czuł się wypoczęty, spokojny, bezpieczny. Spał jak aniołek. Albo jak trup. Now My Heart is Full –  mógłby zaśpiewać Morrissey. Ale on nie znał Morrisseya ani Springsteena, ani U2, ani Rihanny. Ani nawet Stonesów. Pod tym względem był amiszem. Słuchał tylko muzyki poważnej. I prawie wyłącznie Mahlera. –  Muszę się napić kawy. Gustav niedługo się obudzi –  dodała chrypliwym głosem i Martin się domyślił, że Léa ma ściśnięte gardło. – Tak. – Będzie zaskoczony, jeśli mnie tutaj zastanie. Jej oczy nagle się zaszkliły. Zauważył, że jest poruszona. – Gustav bardzo cię lubi – powiedział, żeby dodać jej otuchy. –  Ale lubi mnie jako lekarkę, a  nie jako macochę. I  mógłby być zazdrosny, gdyby rano nie miał cię tylko dla siebie. –  Będzie musiał przywyknąć. Bo będzie jeszcze dużo takich poranków. Wszystko się ułoży, Léa. Rozmawiałem z  nim na ten temat. Jest nawet szczęśliwy, że tu będziesz.

– Bo pomyślał, że będę z wami spędzać godzinę albo dwie, a nie cały czas. Jesteś pewien, że tego chcesz? –  Tak, tego właśnie chcę. –  Odwrócił się i  spojrzał na budzik. –  Za trzy godziny przyjeżdża Margot. Jego córka miała przylecieć z Montrealu. Z jego wnukiem. Nie widział ich już pół roku. Z  każdym spotkaniem była bardziej kobietą, ale też… coraz bardziej nim. Stawała się coraz bardziej podobna do niego, kropka w kropkę: jakby była jego damską wersją. Zauważył na sobie spojrzenie Léi. – Wszystko będzie dobrze. Ty i Margot świetnie się dogadacie. Skinęła głową w milczeniu. Spojrzał na nią. – No więc? Jestem głodny – powiedział. Ostatni raz rzuciła w niego poduszką i wyskoczyła z łóżka. – Nie wyobrażaj sobie, że tak będzie co rano! – zawołała, wciągając dżinsy i narzucając na siebie jego koszulę. – Już negocjujesz? Odprowadził ją wzrokiem, gdy lekkim, prawie tanecznym krokiem wychodziła z  pokoju. Pomyślał o  wszystkim, co wie na temat tej kobiety, i  o  tym, ile mu jeszcze pozostało do odkrycia. Z  Alexandrą, matką Margot, przeżył siedem lat, a na koniec zorientował się, że jej nie zna. Usłyszał, że w  salonie leci piosenka Léo Ferrégo, i  przelotnie pomyślał o  doktorze Gaudrym. Czy Léa kiedyś z  nim flirtowała? Czy zanim wkroczyła w życie Martina, miała jakąś przygodę z kolegą z pracy? Możliwe… I co z tego? Przypomniał sobie swoje wątpliwości i  zazdrość z  okresu, gdy siedział uwięziony w dolinie. Uderzyła go pewna myśl. Może ta zazdrość jest wyłącznie oznaką jego własnej niepewności? Może nadeszła pora, by trochę mocniej uwierzył w  swoją szansę na szczęście? Ile mniej lub bardziej subtelnych zaczepek musi znosić każdego dnia kobieta taka jak Léa? Na to pytanie nie potrafiłby odpowiedzieć żaden facet.   Wyszedł po „La Dépêche” i rogaliki. Zostawił Gustava i Léę samych. Gdy jego syn po przebudzeniu zastał ją w  kuchni, wyglądał na zachwyconego, więc Servaz uznał, że najlepszym sposobem na przyzwyczajenie chłopca do nowej konfiguracji będzie pozwolić im, żeby pobyli razem. Nie martwił się. Léa potrafi postępować z dziećmi. W końcu to jej praca. Usiadł w słońcu w kawiarnianym ogródku przy place du Capitole i zamówił kawę. Zmrużył oczy pod wpływem gorącego, ożywczego światła. Zamknął je.

Poddał się pięknu i harmonii tego poranka, poczuł, że planety wracają na swoje tory, że znowu panuje ład i wszystko jest na właściwym miejscu. Otworzył oczy, dopiero kiedy kelner postawił przed nim filiżankę. I pomyślał o  Marianne. Została przewieziona do szpitala psychiatrycznego, na specjalny oddział dla pacjentów stwarzających zagrożenie, daleko od Tuluzy (jako że szpital w Cadillac w departamencie Gironde przyjmuje tylko mężczyzn), ośrodka o  drakońskich zabezpieczeniach, w  którym pensjonariuszki nadzoruje się przez dwadzieścia cztery godziny na dobę. Nie oznacza to, że odwiedziny są w  nim zakazane. Odkąd Marianne tam trafiła, Servaz pomimo odległości już sześć razy próbował się z  nią spotkać. Odpowiedź psychiatry była za każdym razem taka sama: –  Przykro mi, nie chce z  panem rozmawiać. A  my nie możemy jej zmusić, żeby to zrobiła. –  Rozumiem. Proszę jej powiedzieć, że tu byłem i  że za tydzień znowu wpadnę. Niech pan jej powie, że będę przyjeżdżał co tydzień, aż będzie gotowa. Psychiatra spojrzał na niego ze współczuciem. – Już jej to mówiłem tydzień temu. Cierpliwości. Ona potrzebuje czasu. – Ile? –  Trudno powiedzieć. Tygodnia, miesiąca, roku… może dłużej. A  może nigdy. Bardzo mi przykro, nie znam odpowiedzi na to pytanie. Ale proszę wracać, proszę jej nie zostawiać. I nie poddawać się. – Nie poddam się. Zasypał psychiatrę pytaniami, ale lekarz zasłonił się tajemnicą zawodową. „Czuje się najlepiej, jak można się czuć w  zaistniałych okolicznościach”, odpowiedział kierownik placówki i Servaz zastanawiał się, co to znaczy. Potem pomyślał o  Irène. Przed dwoma tygodniami pochowali Zuzkę na niewielkim cmentarzu w  Gers, gdzie nad grobami krakały wrony. Tego dnia padał ciepły deszcz przywodzący na myśl ostatni mokry pocałunek. Pożegnanie z  Zuzką. Irène wyglądała na tak zdruzgotaną, tak zagubioną, że postanowił spędzić z nią resztę dnia. W  końcu przenocował w  wynajmowanym przez nią domku letniskowym na wzgórzu. Po zachodzie słońca, gdy na bladym niebie zaczęły się pojawiać pierwsze gwiazdy, obydwoje byli już trochę pijani. Irène dużo płakała, ale sporo się też śmiali, przywoływali szczęśliwe wspomnienia i zastanawiali się nad przyszłością. Co do jednego absolutnie się zgadzali: to był koniec pewnej epoki. Zaczynała się nowa era, w  której część ludzi pogrąży się w  zdziczeniu i  przemocy. Epoka zniszczenia i  chaosu. Gdy się kładł, słyszał dochodzącą

z  dużego pokoju na dole muzykę: pewnie były to ulubione piosenki Irène i Zuzki. Sięgnął po telefon i wybrał numer. – Tak? – odezwała się zasapana. – Gdzie jesteś? – zapytał. – Chyba jesteś zdyszana. – Jestem. – Co robisz? – A jak myślisz? Wbiegam, zbiegam… W maksymalnym tempie aerobowym, czyli na sto procent VO2max. – Czego? – Nieważne. Czego chcesz, Martin? To pilne? Przypomniał sobie, że Irène przygotowuje się do ultra-trailu. Podejrzewał, że katując w  ten sposób swoje ciało, częściowo daje radę zagłuszyć smutek –  ale tylko częściowo. – Nie, nie. Zadzwonię później. – Okej, komendancie. Aha, Martin… – Tak? – Sport: kojarzysz, co to jest? –  Przestałem już palić, to i  tak nieźle. Poza tym udowodniono, że zbyt intensywne uprawianie sportu może szkodzić zdrowiu. Zarechotała sarkastycznie. – Mhm. Znowu rzuciłeś palenie? Wygląda na to, że niektóre osoby mają na pana pozytywny wpływ, panie Servaz. Uściskaj ode mnie Léę i Gustava. Uśmiechnął się. Zakończył połączenie i otworzył gazetę. Bite pięć stron na temat wywalczonego przez Francję pucharu świata w piłce nożnej. Zwycięstwo cztery do dwóch w finałowym meczu z Chorwacją. Bramki dla Francji zdobyli Griezmann, Pogba, Mbappé i  –  samobójczą – Mandžukić. W  półfinale Francja pokonała Belgię. Belgijski bramkarz, nie umiejąc się pogodzić z porażką, oświadczył, że jego drużyna była lepsza i zwycięstwo jej się należało. Servaz się uśmiechnął. Zwycięstwo nigdy się nie należy. Albo się wygrywa, albo się przegrywa, to wszystko. Pozostałe strony wypełniały informacje o  przerażających zdarzeniach, do których doszło w  Tuluzie i  innych miastach. Ten kraj już dawno przestał być rozsądny. Martinowi wydawało się, że panuje jakaś powszechna wściekłość: zamachy, profanacje, rozboje, kradzieże, porwania, rekiet, rozruchy, kradzieże samochodów, poniżanie, śmiertelne pogróżki, zabójstwa, wandalizm…

Zamknął gazetę. Nie chciało mu się myśleć o takich rzeczach. Chciało mu się myśleć o  tym, że jest piękny dzień. W  cholernie pięknym mieście. I  że ma cholernie piękne życie. Zresztą choć prasa i  ludzie bez końca powtarzają, jak brutalny jest ten wiek, czymże on jest w  porównaniu z  poprzednim? Pierwsza wojna światowa –  osiemnaście i  sześć dziesiątych miliona zabitych. Wojna domowa w  Hiszpanii –  milion. Hitler – dwadzieścia pięć milionów. Stalin –   dwadzieścia milionów zabitych. Mao – siedemdziesiąt milionów. Pinochet –  trzy do dziewięciu tysięcy, Pol Pot i Czerwoni Khmerzy – dwa miliony. Rwanda –  osiemset tysięcy. A  hiszpanka, na którą w  latach 1918–1919 zmarło pięćdziesiąt do stu milionów ludzi od Chin po Europę, bije na głowę wszelkie możliwe koronawirusy. I co państwo na to? Nie bagatelizował niebezpieczeństw, które niesie z  sobą obecne stulecie, zaczynając od bezprecedensowego zniszczenia całych połaci Ziemi, niekończącego się rozregulowania oszalałej gospodarki i  rosnącego w  siłę neoobskurantyzmu kwestionującego zdobycze nauki i  demokracji. Ale on, kurwa, chciał być szczęśliwy, tu i  teraz, natychmiast. Kilka dni, kilka tygodni, kilka miesięcy szczęścia. Czy prosi o zbyt wiele? Przez chwilę przyglądał się labradorowi, który radośnie biegał dookoła swojego pana po tonącym w  promieniach słońca placu. Dawniej jego uwagę zwróciłoby raczej jakieś samotne zwierzę: kruk szukający pożywienia z dala od grupy, porzucony, smutny pies, który na próżno szuka domu, kot, którego nie chce nikt, nawet dzieci, bo nie ma jednej łapki… Wydawało mu się, że rozumie te opuszczone stworzenia. Że jest taki sam. Że lepiej niż inni rozumie, co czują. Ale to się skończyło. Miał Gustava, miał Léę, miał Margot, miał wnuka – miał rodzinę. Nie był już tym starym samotnym psem, którego nikt nie chce adoptować. Wiedział jednak, że nic nie jest dane na zawsze, że życie prędzej czy później odbiera człowiekowi to, co mu dało. I na pewno nie wierzył w szczęście. Ale Léa wierzyła. Pomyślał jednak, że w  tych czasach każdy może sobie znaleźć coś do wierzenia: że Ziemia jest płaska, że Amerykanie nigdy nie wylądowali na Księżycu, że istnieje światowy spisek mający za cel ukrycie prawdy na temat szczepień… Dla każdego coś miłego. A  wszystko to dzięki Internetowi. Tak naprawdę nigdy nie było tylu wierzących co dziś. Zmianie uległa jedynie treść wierzeń. Nagle uświadomił sobie, że i  on w  coś wierzy. Wierzy w  Gustava, w  Léę, w miłość. Czy to naiwne? Iluzoryczne? Być może. Ale zawsze to lepiej, niż nie wierzyć w nic.

      Jak zwykle bawiłem się geografią –  jak dziecko, które rekonstruuje świat za pomocą swoich zabawek. I  tak na przykład system Trombe’a, największa sieć jaskiń we Francji, leży na styku departamentów Comminges i  Ariège, podczas gdy moja zmyślona dolina znajduje się nieco bardziej na zachód, na pograniczu Comminges i Hautes-Pyrénées. Chciałbym w  tym miejscu podziękować policjantom, którzy jak zawsze dostarczali mi informacji na temat subtelności swojego zawodu, zwłaszcza zaś na temat trudnego doświadczenia, jakim dla każdego funkcjonariusza jest komisja dyscyplinarna, oraz głębokiej niepewności panującej dziś w  szeregach policji. Dwa zdarzenia, które przytoczyłem w Epilogu, są częściowo autentyczne, choć dostosowałem je do potrzeb fikcji. Znalazłem je w pasjonujących książkach: Colère de flic Guillaume’a  Lebeau oraz La peur a  changé de camp Frédérica Ploquina.

Podziękowania Każda nowa powieść jest lekcją wytrwałości. Potrzeba jej, by nie stracić z oczu pierwotnego zamysłu w  jego oryginalnym kształcie, tak by zachował on świeżość mimo tysięcy godzin spędzonych nad eksploatowaniem wszystkich jego aspektów. Ogromnie więc dziękuję moim wydawcom, Bernardowi Fixotowi i  Édith Leblond, za ich zaufanie oraz oczywiście całemu zespołowi wydawnictwa XO, który ma w tej przygodzie swój udział. Jestem też winien podziękowania Laurze, która czuwa nad wszystkim ze swojego ulubionego miejsca w cieniu.

Inne książki Bernarda Miniera   Bielszy odcień śmierci, przeł. Monika Szewc-Osiecka, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2012. Krąg, przeł. Monika Szewc-Osiecka, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2013. Nie gaś światła, przeł. Monika Szewc-Osiecka, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2014. Paskudna historia, przeł. Monika Szewc-Osiecka, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2015. Noc, przeł. Monika Szewc-Osiecka, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2018. Siostry, przeł. Monika Szewc-Osiecka, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2019. Na krawędzi otchłani, przeł. Monika Szewc-Osiecka, Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2019.

Spis treści Motto Preludium 1 Preludium 2 Preludium 3 Piątek 1 2 Niedziela 3 Poniedziałek 4 5 6 7 8 Wtorek 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 *** 20 21 Środa 22 23

24 25 26 Czwartek 27 28 29 30 31 Piątek 32 33 34 35 Sobota 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 Niedziela 49 *** 50 51 52 53 54 55

56 57 Poniedziałek 58 59 60 61 62 63 64 Epilog *** Podziękowania Polecamy

Tytuł oryginału: La Vallée

  Copyright © XO Éditions 2020 All rights reserved

  Copyright © for the Polish translation and e-book edition by REBIS Publishing House Ltd., Poznań 2020

  Informacja o zabezpieczeniach W celu ochrony autorskich praw majątkowych przed prawnie niedozwolonym utrwalaniem, zwielokrotnianiem i rozpowszechnianiem każdy egzemplarz książki został cyfrowo zabezpieczony. Usuwanie lub zmiana zabezpieczeń stanowi naruszenie prawa.

  Redaktor: Elżbieta Bandel

  Projekt i opracowanie graficzne okładki Michał Pawłowski/www.kreskaikropka.pl

  Fotografie na okładce © Roksana Bashyrova/500px/Getty Images Poland

  Wydanie I e-book (opracowane na podstawie wydania książkowego: Dolina, wyd. I, Poznań 2020)

  ISBN 978-83-8188-790-8

  Dom Wydawniczy REBIS Sp. z o.o. ul. Żmigrodzka 41/49, 60-171 Poznań tel. 61 867 81 40, 61 867 47 08 e-mail: [email protected] www.rebis.com.pl

  Konwersję do wersji elektronicznej wykonano w systemie Zecer