PFS ANATOMIA I FIZJOLOGIA 2020

SAVE OFFLINE

ANATOMIA I FIZJOLOGIA

OSIE I PŁASZCZYZNY CIAŁA

OSIE LUDZKIEGO CIAŁA Człowieka opisuje się w pozycji stojącej, z dłońmi zwróconymi ku przodowi, a przez jego ciało przeprowadza się osie i płaszczyzny. Wyróżnia się 3 osie główne ustawione pod kątem prostym w stosunku do siebie.

OSIE LUDZKIEGO CIAŁA • oś pionowa, biegnąca wzdłuż ciała, pionowo w stosunku do podłoża, wyznacza kierunek górny i dolny, • oś strzałkowa, prostopadła do osi pionowej, biegnie od przodu ku tyłowi, wyznacza kierunek przedni i tylny, • oś pozioma, czyli poprzeczna biegnie prostopadle do osi pionowej od strony lewej do prawej, wyznacza kierunek przyśrodkowy i boczny

OSIE LUDZKIEGO CIAŁA

OSIE LUDZKIEGO CIAŁA

PŁASZCZYZNY GŁÓWNE Przez osie główne (pionową, strzałkową i poprzeczną) można przeprowadzić płaszczyzny. Podobnie jak osie, płaszczyzny ustawione są w stosunku do siebie pod kątem prostym.

PŁASZCZYZNY GŁÓWNE Wyróżniamy 3 płaszczyzny główne: • oś pionowa i strzałkowa wyznacza płaszczyznę strzałkową, • oś pionowa i poprzeczna wyznacza płaszczyznę czołową, • oś poprzeczna i strzałkowa wyznacza płaszczyznę poziomą.

PŁASZCZYZNY GŁÓWNE

PŁASZCZYZNY GŁÓWNE

RUCHOMOŚĆ - PŁASZCZYZNY

PODSTAWY ANATOMII CZŁOWIEKA

UKŁAD KOSTNY

BUDOWA KOŚCI

PODZIAŁ KOŚCI • • • • • •

długie krótkie płaskie różnokształtne trzeszczki kości pneumatyczne

BUDOWA KRĘGOSŁUPA

KRĘGOSŁUP - KRĘGI

KRĄŻKI MIĘDZYKRĘGOWE - DYSKI

KRZYWIZNY KRĘGOSŁUPA

KRZYWIZNY KRĘGOSŁUPA

RDZEŃ KRĘGOWY

RDZEŃ KRĘGOWY

KLATKA PIERSIOWA • 12 kręgów piersiowych • 12 par żeber • mostek

KLATKA PIERSIOWA

KOŃCZYNA GÓRNA • • • •

obojczyk łopatka kość ramienna kości przedramienia • kości ręki

KOŃCZYNA DOLNA • • • • •

kość miedniczna kość udowa rzepka kości podudzia kości stępu

UKŁAD WIĘZADŁOWO-STAWOWY

STAW - BUDOWA • • • • • • • •

Powierzchnia stawowa Torebka stawowa Jama stawowa Więzadła stawowe Więzadła międzykostne Chrząstka śródstawowa Łąkotka stawowa Obrąbek stawowy

STRUKTURY ŁĄCZNOTKANKOWE

POWIĘŹ

ŚCIĘGNO

WIĘZADŁO

TYPY STAWÓW STAW KULISTY ELEMENTY: • panewka • głowa RUCHY: • zginanie • prostowanie • rotacja • krążenia Staw wieloosiowy

TYPY STAWÓW STAW ZAWIASOWY ELEMENTY: • bloczek • zawias RUCHY: • zginanie • prostowanie Staw jednoosiowy

TYPY STAWÓW STAW PŁASKI (ŚLIZGOWY) ELEMENTY: • płaskie powierzchnie kostne RUCHY: • przesunięcia Staw jednoosiowy

TYPY STAWÓW STAW SIODEŁKOWATY ELEMENTY: • kształt wklęsło-wypukły RUCHY: • przywodzenie • odwodzenie, • przeciwstawianie • odprowadzania Staw dwuosiowy

TYPY STAWÓW STAW OBROTOWY ELEMENTY: • wycinka walca – główka • wcięcia – panewka RUCHY: • ślizgowe wokół osi pionowej Staw jednoosiowy

TYPY STAWÓW STAW ŚRUBOWY RUCHY • obrotowy wokół z równoczesnym przesuwaniem wzdłuż osi pionowej Staw jednoosiowy

STAW RAMIENNY Powierzchnie stawowe • Wydrążenie stawowe łopatki • Głowa kości ramiennej

STAW ŁOKCIOWY •

• •

Staw ramiennołokciowy Staw promieniowołokciowo bliższy Staw ramiennopromieniowy

STAW KOLANOWY Powierzchnie stawowe • Koniec dalszy kości udowej • Koniec bliższy kości piszczelowej

STAW BIODROWY Powierzchnie stawowe • Wydrążenie stawowe na kości biodrowej • Głowa kości udowej

UKŁAD MIĘŚNIOWY

UKŁAD MIĘŚNIOWY

RODZAJE MIĘŚNI • poprzecznie prążkowany: – sercowy – szkieletowy • gładki

MIĘŚNIE SZKIELETOWE • Posiadamy : 450 – 500 mięśni, w tym: – do 35% masy ciała kobiety – do 40% masy ciała mężczyzny • Każdy mięsień ma co najmniej 2 punkty przyczepu • Zapewniają: – zdolności motoryczne organizmu – utrzymanie postawy ciała – stabilizację stawów – stałocieplność – realizacja podstawowych funkcji życiowych (oddychanie, trawienie, wydalanie) – kształtowanie sylwetki – ochrona dla tkanek znajdujących się pod mięśniami oraz dla naczyń i nerwów

MIĘŚNIE SZKIELETOWE • Barwa (ukrwienie i ilość MGb): – mięśnie białe – mięśnie czerwone • Kształt – długie (zwykle tworzą kilka warstw; mięśnie kończyn) – szerokie (ściany jam ciała np.: klatki piersiowej, brzucha, miednicy) – krótkie (nieznaczny ruch, wymagający dużej siły, np.: dookoła kręgosłupa)

MIĘŚNIE SZKIELETOWE Podział funkcjonalny mm.: • agonistyczne - umożliwiają ruch w stawie - m. dwugłowy ramienia,

• synergistyczne - współdziałające ze sobą w danym ruchu - m. ramienny i m. dwugłowy ramienia, mm. żebrowe, mm. tułowia, • antagonistyczne - wykonują prace przeciwstawna w zakresie określonego ruchu w stawie (ruchy przeciwstawne zachodzą w tej samej płaszczyźnie: zginacze i prostowniki (odwodziciele i przywodziciele) Podział topograficzny: • mięśnie głowy i szyi • mięśnie tułowia • mięśnie kończyn • mięśnie brzucha • mięśnie klatki piersiowej • mięśnie grzbietu

BUDOWA MIĘŚNI SZKIELETOWYCH

MIĘSIEŃ CZWOROBOCZNY m. trapezius

MIĘSIEŃ NAJSZERSZY GRZBIETU m. latissimus dorsi

MIĘSIEŃ RÓWNOLEGŁOBOCZNY m. rhomboideus

MIĘSIEŃ ZĘBATY PRZEDNI m. serratus anterior

MIĘSIEŃ PODGRZEBIENIOWY m. infraspinatus

MIĘSIEŃ OBŁY WIĘKSZY m. teres major

MIĘSIEŃ OBŁY MNIEJSZY m. teres minor

MIĘSIEŃ NADGRZEBIENIOWY m. supraspinatus

MIĘSIEŃ PODŁOPATKOWY m. subscapularis

MIESIEŃ DŹWIGACZ ŁOPATKI m. levator scapulae

MIĘSIEŃ PIERSIOWY WIELKI m. pectoralis major

MIĘSIEŃ PIERSIOWY MNIEJSZY m. pectoralis minor

MIĘSIEŃ NARAMIENNY m. deltoideus

MIĘSIEŃ DWUGŁOWY RAMIENIA m. biceps brachii

MIĘSIEŃ TRÓJGŁOWY RAMIENIA m. triceps brachii

MIĘSIEŃ RAMIENNY m. brachialis

MIĘSIEŃ RAMIENNO-PROMIENIOWY m. brachioradialis

MIĘSIEŃ BIODROWO-ŻEBROWY m. iliocostalis cervicis, lumborum, thoracis

m. biodrowo-żebrowy szyi m. iliocostalis cervicis

m. biodrowo-żebrowy lędźwi m. iliocostalis lumborum

m. biodrowo-żebrowy klatki piersiowej m. iliocostalis thoracis

MIĘSIEŃ NAJDŁUŻDZY m. longissimus capitis, cervicis, thoracis

m. najdłuższy głowy m. longissimus capitis

m. najdłuższy szyi m. longissimus cervicis

m. najdłuższy klatki piersiowej m. longissimus thoracis

MIĘSIEŃ WIELODZIELNY m. multifidus

MIĘSIEŃ KOLCOWY m. spinalis

MIĘSIEŃ PROSTY BRZUCHA m. rectus abdominis

MIĘSIEŃ SKOŚNY ZEWNĘTRZNY m. obliquus externus abdominis

MIĘSIEŃ SKOŚNY WEWNĘTRZNY m. obliquus internus abdominis

MIĘSIEŃ POPRZECZNY m. transversus abdominis

MIĘSIEŃ CZWOROBOCZNY LĘDŹWI m. quadratus lumborum

MIĘSIEŃ BIODROWY m. iliacus

MIĘSIEŃ LĘDŹWIOWY m. psoas

MIĘSIEŃ GRUSZKOWATY m. piriformis

MIĘSIEŃ NAPRĘŻACZ POWIĘZI SZEROKIEJ m. tensor fasciae latae

MIĘSIEŃ GRZEBIENIOWY m. pectineus

GRUPA MIĘŚNI PRZYWODZICIELI m. adductor brevis, longus, magnus

m. przywodziciel krótki m. adductor brevis

m. przywodziciel długi m. adductor longus

m. przywodziciel wielki m. adductor magnus

MIĘSIEŃ KRAWIECKI m. sartorius

MIĘSIEŃ SMUKŁY m. gracilis

GRUPA MIĘŚNI POŚLADKOWYCH m. gluteus maximus, medius, minimus

m. pośladkowy wielki m. gluteus maximus

m. pośladkowy średni m. gluteus medius

m. pośladkowy mały m. gluteus minimus

GRUPA ZGINACZY PODUDZIA m. biceps femoris, semimembranosus, semitendinosus

m. dwugłowy uda m. biceps femoris

m. półbłoniasty m. semimembranosus

m. półścięgnisty m. semitendinosus

MIĘSIEŃ CZWOROGŁOWY UDA m. rectus femoris, vastus medialis, vastus intermedius, vastus lateralis

m. prosty uda m. rectus femoris

m. obszerny przyśrodkowy m. obszerny pośredni m. vastus medialis m. vastus intermedius

m. obszerny boczny m. vastus lateralis

MIĘSIEŃ TRÓJGŁOWY ŁYDKI m. gastrocnemius, soleus

m. brzuchaty łydki m. gastrocnemius

m. płaszczkowaty m. soleus

MIĘSIEŃ PISZCZELOWY PRZEDNI m. tibialis anterior

UKŁAD KRWIONOŚNY

BUDOWA SERCA

KARDIOMIOPATIA PRZEROSTOWA łac. cardiomyopathia hypetrophica

SERCE Z HCM

SERCE ZDROWE

OBIEG DUŻY I MAŁY

NACZYNIA KRWIONOŚNE

KREW

ELEMENTY MORFOTYCZNE KRWI • Krwinki czerwone erytrocyty, retikulocyty • Krwinki białe leukocyty • Płytki krwi trombocyty

BIAŁE KRWINKI

FUNKCJE KRWI • • • •

Transportowa Obronna Hemostatyczna Homeostatyczna (utrzymująca stałość parametrów biochemicznych i biofizycznych organizmu)

UKŁAD ODDECHOWY

BUDOWA UKŁADU ODDECHOWEGO

WYMIANA GAZOWA

MECHANIKA ODDYCHANIA

WŁÓKNA MIĘŚNIOWE

RODZAJE WŁÓKIEN MIĘŚNIOWYCH • Włókna szybkokurczliwe (IIb) • Włókna wolnokurczliwe (I) • Włókna pośrednie (IIa)

FIZJOLOGIA WYSIŁKU

PREDYSPOZYCJE SOMATOTYPU

TYPY WŁÓKIEN MIĘŚNIOWYCH TYP WŁÓKNA MIĘŚNIOWEGO

I (SO)

IIA (FOG)

IIIB/IIX (FG)

TLENOWY

MIESZANY

BEZTLENOWY

ŚREDNICA WŁÓKIEN

MAŁA

ŚREDNIA

DUŻA

SIŁA SKURCZU

MAŁA

ŚREDNIA

DUŻA

SZYBKOŚĆ SKRACANIA

MAŁA

ŚREDNIA

DUŻA

GĘSTOŚĆ MITOCHONDRIÓW

DUŻA

DUŻA

MAŁA

LICZBA MIOFIBRYLI WE WŁÓKNIE

MAŁA

ŚREDNIA

DUŻA

WYSOKA

ŚREDNIOWYSOKA

MAŁA

ZAWARTOŚĆ GLIKOGENU

MAŁA

DUŻA

DUŻA

TŁUSZCZ OBOJĘTNY

DUŻY

ŚREDNI

MAŁY

ZAPASY PCr

MAŁE

DUŻE

DUŻE

RODZAJ METABOLIZMU

KAPILARYZACJA

PROPORCJE WŁÓKIEN W OGÓLNEJ STRUKTURZE UKŁADU MIĘŚNIOWEGO RODZAJ WŁÓKIEN MIĘŚNIOWYCH

% UDZIAŁ W BUDOWIE MIĘŚNIA

I (SO)

50

IIa (FOG)

25

IIb/x (FG)

22

IIc

1-3

JEDNOSTYKA MOTORYCZNA Jednostką motoryczną nazywamy neuron ruchowy wraz ze wszystkimi unerwianymi przez niego włóknami mięśniowymi.

RÓŻNICE JEDNOSTEK MOTORYCZNYCH

BUDOWA JEDNOSTKI MOTORYCZNEJ

OBRAZ MIKROSKOPOWY

PODZIAŁ SKURCZÓW ZE WZGLĘDU NA RODZAJ WYKONYWANEJ PRACY • Skurcz izometryczny – długość m. się nie zmienia, napięcie rośnie • Skurcz koncentryczny – długość m. zmniejsza się • Skurcz ekscentryczny – długość m. zwiększa się

ŹRÓDŁA ENERGII PODCZAS WYSIŁKU • • • • •

mięśniowe zasoby ATP PCr glikoliza beztlenowa glikoliza tlenowa β-oksydacja

ŹRÓDŁA ENERGII PODCZAS WYSIŁKU Systemy Energetyczne Tkanka mięśniowa dysponuje 3 systemami energetycznymi: • System fosfagenowy (ATP + PCr) • System glikolityczny (CHO) • System tlenowy (CHO + WKT)

ŹRÓDŁA ENERGII PODCZAS WYSIŁKU

ŹRÓDŁA ENERGII PODCZAS WYSIŁKU

ŹRÓDŁA ENERGII • Glikoliza beztlenowa przemiana beztlenowa mleczanowa • Glikoliza tlenowa - przemiana tlenowa bezmleczanowa

ŹRÓDŁA ENERGII

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ