Sprawozdanie 1 - ADR (kwas siarkowy)

SAVE OFFLINE

Politechnika Śląska Wydział Transportu

Katowice, 17.10.2018r.

Technologie i jednostki ładunkowe w transporcie drogowym

Sprawozdanie 1 Przewóz towarów niebezpiecznych - zasady organizacji

Alicja Szczepaniak Grupa dziekańska: T24 - TSD

Katowice, rok akademicki 2018/2019

1. Opis transportowanego towaru Do sprawozdania dotyczącego organizacji przewozu towarów niebezpiecznych wybrano kwas siarkowy stężony. Jest to nieorganiczny związek chemiczny z grupy tlenowych kwasów siarki, jeden z najmocniejszych kwasów – wszystkie układy o mocy większej od kwasu siarkowego 100% nazywa się superkwasami. Bywa zwany krwią przemysłu chemicznego, ze względu na to, że używa się go w wielu kluczowych syntezach). Kwas siarkowy miesza się z wodą. Procesowi towarzyszy wydzielanie dużych ilości ciepła, dlatego przy rozcieńczaniu kwasu należy zawsze wlewać kwas do wody, a nie odwrotnie. Współcześnie kwas siarkowy otrzymuje się w przemyśle głównie metodą kontaktową. W metodzie tej można wyróżnić trzy podstawowe etapy:   

otrzymywanie 𝑆𝑂2 utlenianie 𝑆𝑂2 do 𝑆𝑂2 absorpcja 𝑆𝑂2 w oleum oraz stężonym kwasie siarkowym; część otrzymanych produktów rozcieńcza się i zawraca do absorberów, a reszta stanowi produkt końcowy Charakterystyka przewożonego towaru:

- wzór chemiczny: 𝐻2 𝑆𝑂4, - numer UN: 1830 - substancja utleniająca, żrąca, niebezpieczna dla środowiska, - bezbarwna, gęsta, oleista ciecz, bez zapachu (20°C), - ma silne właściwości higroskopijne, pochłania wodę z otoczenia, a nawet z niektórych związków, - temperatura topnienia: od -13,89°C do -10°C, - temperatura wrzenia: około 330°C, - rozpuszczalność: w wodzie (20°C): rozpuszczalny (uwaga! Wydziela się duża ilość ciepła), w kwasach (20°C): w zależności od rodzaju kwasu i stężenia, w zasadach (20°C): nie rozpuszcza się, - powoduje poważne oparzenia skóry oraz uszkodzenia oczu (w kontakcie ze skórą lub oczami wywołuje głębokie poparzenia. Wdychanie par i aerozoli substancji prowadzi do poważnego uszkodzenia dróg oddechowych. Spożycie prowadzi to poważnego poparzenia jamy ustnej, przełyku i żołądka – może doprowadzić do jego perforacji), - produkt nie może być dostępny ogółowi społeczeństwa, - należy stosować wymagane środki ochrony indywidualnej przy kontakcie z tym kwasem, - kontakt z materiałami palnymi może spowodować pożar,

- stężony kwas siarkowy niszczy wiele substancji organicznych, zwłaszcza organiczne tkaniny i tekstylia, - wlewanie wody do stężonego kwasu siarkowego może spowodować wybuch, - w przypadku przedostania się substancji do środowiska wodnego następuje spadek jego pH, co w konsekwencji może prowadzić do śmierci ryb, roślin i bezkręgowców, - ze względu na żrące właściwości substancja niebezpieczna dla organizmów i mikroorganizmów żyjących na ziemi. - warunki, których należy unikać: ciepło, wilgoć, niskie temperatury. Chronić przez bezpośrednim działaniem promieni słonecznych, przechowywać z dala od źródła ciepła, wody i innych nieodpowiednich materiałów. Przy rozcieńczaniu, zawsze dodawać kwas do wody, nigdy nie dodawać wody do kwasu. - materiały niezgodne: woda, chloran potasu, nadchloran potasu, nadmanganian potasu, sodu, litu, zasady, materiałów organicznych, halogenów, acetylenki metali, tlenków i wodorków, metale (wydziela się wodór), silne utleniające i redukujące i wiele innych reaktywnych substancji. - niebezpieczne produkty rozkładu: powstają toksyczne i żrące opary. W reakcji z węglanami wytwarza się dwutlenek węgla, z cyjankami i siarczkami, tworzy odpowiednio trujący cyjanowodór i siarkowodór.

Opis środków pierwszej pomocy: Kontakt z okiem: Natychmiast przepłukać oczy dużą ilością wody, od czasu do czasu podnosząc górna i dolna powiekę. Usunąć szkła kontaktowe jeżeli są. Należy kontynuować płukanie przez co najmniej 10 minut. Zasięgnąć porady lekarskiej, jeśli pojawi się podrażnienie. Oparzenia chemikaliami powinny być niezwłocznie opatrzone przez lekarza. Wdychanie: Bezzwłocznie zasięgnąć porady medycznej. Wynieść narażoną osobę na świeże powietrze. Jeśli podejrzewa się, że opary wciąż są obecne ratownik powinien założyć właściwą maskę lub oddechowy aparat izolacyjny. Zapewnić osobie ciepło i spokój. Jeżeli osoba nie oddycha, oddycha nieregularnie lub gdy oddychanie ustało, wykwalifikowany personel powinien wykonać sztuczne oddychanie lub podać tlen. Może być niebezpiecznym dla osoby udzielającej sztucznego oddychania usta usta. W przypadku utraty przytomności, należy ułożyć w pozycji bocznej ustalonej i natychmiast wezwać pomoc medyczną. Zapewnić otwartą wentylację. Rozluźnić ciasną odzież, na przykład kołnierz, krawat lub pasek. Kontakt ze skórą: Spłukać skażoną skórę dużą ilością wody. Zdjąć skażoną odzież i buty. Należy kontynuować płukanie przez co najmniej 10 minut. Jeśli pojawią się objawy, zasięgnąć porady lekarskiej. Oparzenia chemikaliami powinny być niezwłocznie opatrzone przez lekarza. Spożycie:

Przemyć usta wodą. Wynieść narażoną osobę na świeże powietrze. Zapewnić osobie ciepło i spokój. Jeżeli materiał został połknięty a narażona osoba jest przytomna, należy podać do wypicia małą ilość wody. Przerwać, jeżeli narażona osoba ma mdłości, ponieważ wymioty mogą być niebezpieczne. Nie wywoływać wymiotów, jeśli nie jest to zalecane przez personel medyczny. W przypadku wystąpienia wymiotów, głowa powinna być utrzymywana nisko, tak aby wymiociny nie dostały się do płuc. Należy wezwać pomoc medyczną w przypadku dalszego występowania objawów lub w przypadku ich nasilania się. Oparzenia chemikaliami powinny być niezwłocznie opatrzone przez lekarza. Nigdy nie podawać niczego doustnie osobie nieprzytomnej. W przypadku utraty przytomności, należy ułożyć w pozycji bocznej ustalonej i natychmiast wezwać pomoc medyczną. Zapewnić otwartą wentylację. Rozluźnić ciasną odzież, na przykład kołnierz, krawat lub pasek

Zastosowanie: - wykorzystywany, jako rozpuszczalnik fosforanów. Do produkcji barwników, zmiękczaczy i związków powierzchniowo czynnych (tensydów). Jako elektrolit (kwas akumulatorowy) w akumulatorach ołowiowych. Kwas siarkowy jest jednym z ważniejszych podstawowych surowców w przemyśle chemicznych i celulozowo - papierniczym, - produkcja kwasu siarkowego; stosowanie kwasu siarkowego jako półproduktu przy wytwarzaniu nieorganicznych i organicznych chemikaliów, włączając nawozy; stosowanie jako wspomagacz, katalizator, środek odwadniający, regulator pH; stosowanie do wydobycia i obróbki minerałów i rud; stosowanie do obróbki powierzchniowej, oczyszczania i wytrawiania; stosowany do procesów elektrolitycznych; stosowanie do oczyszczania gazu, skrubowania, płukania gazu spalinowego; stosowanie w produkcji akumulatorów zawierających ten kwas; stosowanie do konserwacji akumulatorów zawierających ten kwas; stosowanie w recyclingu akumulatorów zawierających ten kwas; stosowanie akumulatorów zawierających ten kwas; stosowanie jako odczynnika laboratoryjnego; stosowanie kwasu siarkowego w czyszczeniu przemysłowym mieszanie, przygotowywanie i przepakowywanie kwasu siarkowego. - jako odczynnik do analizy,

2. Oznakowanie Kwas siarkowy podlega regulacjom konwencji ADR - międzynarodowej konwencji dotyczącej drogowego przewozu towarów i ładunków niebezpiecznych. Według tego dokumentu aceton jest zaliczany do: - klasa 8 zagrożenia w transporcie - materiały i przedmioty żrące - II grupa pakowania - materiały stwarzające średnie zagrożenie,

Poniżej przedstawiono prawidłowe oznakowanie przewożonego towaru:

Rys. 1. Klasa 3 - materiały ciekłe zapalne.

Rys. 2. Tablica ADR dla pojazdu przewożącego kwas siarkowy.

Tablica ADR umieszczona na pojeździe przewożącym kwas siarkowy będzie miała numery: 80/1830.

Pierwsza cyfra numeru rozpoznawczego rodzaju niebezpieczeństwa określa zasadniczą właściwość niebezpieczną materiału, rodzaj niebezpiecznego materiału, przy czym: 2 - oznacza gaz, 3 - materiał ciekły zapalny, 4 - materiał stały zapalny 5 - materiał utleniający, podtrzymujący palenie lub nadtlenek organiczny, 6 - materiał trujący, 8 - materiał żrący, Druga i trzecia cyfra numeru precyzują: a) rodzaj niebezpieczeństwa, b) stopień zagrożenia, c) dodatkowe cechy niebezpieczne. Znaczenie oznaczeń cyfrowych drugiej i trzeciej cyfry numeru: 0 - brak dodatkowego zagrożenia (zagrożenie jest dostatecznie scharakteryzowane pierwszą cyfrą), 1 - wybuchowość, 2 - zdolność wytwarzania gazu, 3 - łatwozapalność, 5 - właściwości utleniające, 6 - toksyczność, 7 - promieniotwórczość, 8 - działanie żrące, 9 - niebezpieczeństwo gwałtownej reakcji w wyniku samoczynnego rozpadu lub polimeryzacji. Powtórzenie cyfry w numerze oznaczającym niebezpieczeństwo (pierwsza i druga cyfra są takie same) oznacza nasilenie niebezpieczeństwa głównego. Do oznaczeń cyfrowych niebezpieczeństwa wprowadzono dodatkowo znak "X". Znak ten podstawiony przed numerem rozpoznawczym niebezpieczeństwa oznacza absolutny zakaz kontaktu tego materiału z wodą. Przykładowe znaczenie numerów niebezpieczeństwa: 20 - gaz obojętny,

22 - gaz schłodzony, 223 - gaz schłodzony palny, 225 - gaz schłodzony utleniający (podtrzymuje palenie), 23 - gaz palny, 236 - gaz palny i trujący, 239 - gaz palny mogący powodować samorzutną i gwałtowną reakcję, 25 - gaz utleniający, 26 - gaz trujący, 265 - gaz trujący i utleniający (podtrzymuje palenie), 266 - gaz silnie trujący, 268 - gaz trujący i żrący, 286 - gaz żrący i trujący, 30 - ciecz zapalna (temperatura zapłonu od 21 do 100°C), 33 - ciecz łatwozapalna (temperatura zapłonu niższa niż 21°C), X333 - ciecz samozapalna reagująca niebezpiecznie z wodą, 336 - ciecz łatwozapalna i trująca, 338 - ciacz łatwozapalna i żrąca, X338 - ciecz łatwozapalna i żrąca reagująca niebezpiecznie z wodą, 339 - ciecz łatwozapalna mogąca powodować samorzutną i gwałtowną reakcję, 39 - ciecz zapalna mogąca powodować samorzutną i gwałtowną reakcję, 40 - materiał stały zapalny, X423 - materiał stały zapalny reagujący niebezpiecznie z wodą, wydzielający gazy zapalne, 44 - materiał stały zapalny, w podwyższonej temperaturze znajdujący się w stanie stopionym, 446 - materiał stały zapalny i trujący, w podwyższonej temperaturze znajdujący się w stanie stopionym, 46 - materiał stały zapalny i trujący, 50 - materiał utleniający (podtrzymujący palenie), 539 - nadtlenek organiczny zapalny, 558 - materiał silnie utleniający (podtrzymujący palenie) i żrący,

559 - materiał silnie utleniający (podtrzymujący palenie), mogący powodować samorzutną i gwałtowną reakcję, 589 - materiał silnie utleniający (podtrzymujący palenie) i żrący, mogący spowodować samorzutną i gwałtowną reakcję, 60 - materiał trujący lub szkodliwy, 63 - materiał trujący lub szkodliwy i zapalny (temperatura zapłonu od 21 do 55°C), 638 - materiał trujący lub szkodliwy oraz zapalny (temperatura zapłonu od 21 do 55°C) i żrący, 66 - materiał silnie trujący, 663 - materiał silnie trujący lub szkodliwy oraz zapalny (temperatura zapłonu nie wyższa niż 55°C), 68 - materiał trujący lub szkodliwy i żrący, 69 - materiał trujący lub szkodliwy, mogący spowodować samorzutną gwałtowną reakcję, 80 - materiał żrący lub wykazujący mniejszy stopień działania żrącego, 83 - materiał żrący lub wykazujący mniejszy stopień działania żrącego oraz zapalny (temperatura zapłonu od 21 do 55°C), 839 - materiał żrący lub wykazujący mniejszy stopień działania żrącego oraz zapalny (temperatura zapłonu od 21 do 55°C) mogący spowodować samorzutną i gwałtowną reakcję, 85 - materiał żrący lub wykazujący mniejszy stopień działania żrącego oraz utleniający (podtrzymujący palenie), 856 - materiał żrący lub wykazujący mniejszy stopień działania żrącego oraz utleniający (podtrzymujący palenie) i trujący, 86 - materiał żrący lub wykazujący mniejszy stopień działania żrącego oraz trujący, 88 - materiał silnie żrący, X88 - materiał silnie żrący, reagujący niebezpiecznie z wodą, 883 - materiał silnie żrący i zapalny (temperatura zapłonu od 21 do 55°C), 885 - materiał silnie żrący i utleniający (podtrzymujący palenie), 886 - materiał silnie żrący i trujący, X886 - materiał silnie żrący i trujący, regujący niebezpiecznie z wodą, 89 - materiał żrący lub wykazujący mniejszy stopień działania żrącego, mogący spowodować samorzutną i gwałtowną reakcję. Numer w dolnej części tablicy to numer UN. Hasło ostrzegawcze: NIEBEZPIECZEŃSTWO.

3. Przepisy i ograniczenia Kwas siarkowy podlega regulacjom konwencji ADR - międzynarodowej konwencji dotyczącej drogowego przewozu towarów i ładunków niebezpiecznych. Według tego dokumentu nie stanowi zagrożenia dla środowiska oraz nie jest przeznaczony do przewozu luzem. Oprócz konwencji ADR kwas siarkowy podlega również innym przepisom Unii Europejskiej. Według rozporządzenia UE (WE) Nr 1907/2006 dotyczącego: - substancji podlegających procedurze zezwoleń oraz substancji wzbudzające szczególnie duże obawy (SVHC). - ograniczeń dotyczących produkcji, wprowadzania do obrotu i stosowania niektórych niebezpiecznych substancji, preparatów i wyrobów.

4. Proponowany środek transportu dla danego towaru Kwas siarkowy klasyfikowany jest wg. ADR pod numerem UN 1830, II grupa pakowania. Zgodnie z zapisami Tabeli A działu 3.2 oraz przepisami rozdziału 1.1.3, w przypadku gdy ilość tego towaru nie przekracza 333 litrów pojemności nominalnej opakowań (towar 2 kategorii transportowej), możliwe jest korzystanie z wyłączenia 1.1.3.6 (dotyczącego ilości towaru e jednostce ładunkowej). Przewóz na warunkach wyłączenia 1.1.3.6 może odbywać się nieoznakowaną jednostką transportową. Należy jednak pamiętać o innych wymaganiach mających w tej sytuacji zastosowanie (np. w zakresie pakowania, oznakowania i dokumentacji przewozu). Przepisy nie nakładają obowiązku przewozu sztuk przesyłki z UN 1830 w specjalnych warunkach, tym samym zgodnie z 7.2.1 i 9.4 ADR mogą być one załadowane m.in. do pojazdów zamkniętych. Ładunek powinien być odpowiednio zamocowany tak aby e normalnych warunkach przewozu nie mogło dojść do uwolnienia przewożonego towaru W skład wyposażenia jednostki transportowej przewożącej towary niebezpieczne wchodzą elementy wymagane w instrukcji pisemnej: - klin pod koła dla każdego pojazdu o odpowiednim rozmiarze w stosunku do dopuszczalnej masy całkowitej pojazdu oraz średnicy kół, - dwa stojące znaki ostrzegawcze, - płyn do płukania oczu, - kamizelka ostrzegawcza, - przenośne urządzenie oświetleniowe (latarka zgodna z przepisami ADR), - para rękawic ochronnych, - sprzęt do ochrony oczu (np. okulary ochronne), - łopata, osłona otworów kanalizacyjnych i pojemnik do zbierania pozostałości

- dla DMC pojazdu > 7,5 tony minimalna pojemność całkowita gaśnic na jednostkę transportową wynosi 12 kg, przy czym co najmniej jedna z nich powinna mieć pojemność 6 kg. Instrukcje pakowania dotyczące kwasu siarkowego: P001 - opakowania pojedyncze (całopojazdowe) oraz złożone (po 60 litrów lub 250 litrów), - naczynie z tworzywa sztucznego z zewnętrznym bębnem stalowym lub aluminiowym, tekturowym, z tworzywa sztucznego lub ze sklejki, - naczynie szklane z zewnętrznym bębnem stalowym, aluminiowym, tekturowym, ze sklejki, ze spienionego tworzywa sztucznego lub ze sztywnego tworzywa sztucznego, - zewnętrznym koszem stalowym lub aluminiowym lub z zewnętrzną skrzynią stalową lub aluminiową, z zewnętrzną skrzynią drewnianą lub tekturową lub z zewnętrznym koszem wiklinowym, R001 - dla materiałów stałych oraz ciekłych dopuszczone są następujące opakowania stalowe o wieku niezdejmowanym lub zdejmowanym o pojemności 40l lub wadze 50kg, te opakowania mogą być stosowane wyłącznie do materiałów nie stwarzających zagrożenia dodatkowego, o prężności par nie większej niż 110 kPa w temperaturze 50°C oraz do słabo trujących pestycydów. Dla przewozu kwasu siarkowego przeznaczony jest pojazd AT (oznacza, że jest to pojazd inny niż pojazd EX/II, FL LUB OX przeznaczony do przewozu towarów niebezpiecznych w cysternach stałych lub w cysternach). Wymagania techniczne dotyczące środka transportu do przewozu kwasu siarkowego: - unikanie opakowań z tworzyw sztucznych, - zbiorniki wykonane ze stali nierdzewnej, - odpowiednie zabezpieczenie cysterny przed uszkodzeniami zbiornika i komór, - zbiorniki - cysterny zamknięte, wyposażone w zawory regulujące ciśnienie, - minimalna grubość ścianek zbiornika - 6mm, - układ dolnego wypustu wyposażony w trzy niezależne od siebie urządzenia odcinające, - wyposażenie środka transportowego w samozamykający się zawór zabezpieczający przed przypadkowym otwarciem dyszy wypustowej, sterowany z góry i z dołu pojazdu,

Poniżej przedstawiono proponowane środki transportu:

5. Wymagania załadunkowe i rozładunkowe - sprawdzenie stanu zbiorników załadunkowych i rozładunkowych, - podstawowe środki zabezpieczające w miejscu przepompowywania (sorbent, gaśnice), - zabezpieczyć miejsce załadunku lub rozładunku w sposób jednoznacznie informujący o zagrożeniu, - podłączenie liny uziemiającej pojazd w przystosowanym miejscu, - stosowanie węży elastycznych o odpowiedniej średnicy, - kontrolować szczelność procesu załadunku i rozładunku,

6. Wymagana dokumentacja Aby przewóz kwasu siarkowego mógł zostać zrealizowany wymagane są następujące dokumenty: - dokument przewozowy zawierający dane o przewożonych towarach niebezpiecznych (kwas siarkowy) - CMR lub Krajowy List Przewozowy, - pisemna instrukcja postępowania dla kierowcy w razie wystąpienia zagrożenia, - zaświadczenie o przeszkoleniu kierowcy - karta ADR, - świadectwo kwalifikacji kierowcy, - świadectwo dopuszczenia niebezpiecznych,

do

ruchu

pojazdów

do

przewozu

towarów

Poniżej przedstawiono instrukcje dla kierowcy w przypadku przewozu kwasu siarkowego: W razie zaistnienia podczas przewozu wypadku lub zagrożenia, członkowie załogi pojazdu powinni wykonać następujące czynności, o ile jest to możliwe i bezpieczne:

- zahamować pojazd, wyłączyć silnik i odłączyć akumulator poprzez uruchomienie głównego wyłącznika akumulatora, jeżeli jest on dostępny, - unikać źródeł zapłonu, w szczególności nie palić i nie włączać żadnych urządzeń elektrycznych, - zawiadomić odpowiednie służby ratownicze, podając im wszystkie dostępne informacje dotyczące wypadku lub zagrożenia, - założyć kamizelkę ostrzegawczą i umieścić odpowiednio stojące znaki ostrzegawcze, - zapewnić przybyłym ratownikom łatwy dostęp do dokumentów przewozowych, - nie stąpać na uwolnione materiały, nie dotykać ich, zapobiegać wdychaniu oparów, dymu, pyłu i par poprzez pozostawanie po stronie nawietrznej, - o ile jest to właściwe i bezpieczne, użyć gaśnic w celu ugaszenia małego lub będącego w fazie początkowym pożaru, obejmującego opony, hamulce lub przedział silnika,

- członkowie załogi pojazdu nie powinni gasić pożaru obejmującego przedział ładunkowy, - oddalić się od miejsca wypadku lub zagrożenia, poinformować inne osoby o konieczności oddalenia się od tego miejsca oraz stosować się do zaleceń służb ratowniczych, - zdjąć i unieszkodliwić w sposób bezpieczny zanieczyszczone ubranie i użyte, zanieczyszczone środki ochrony.

7. Wnioski: 1. Kwas siarkowy to substancja chemiczna zaliczana do towarów niebezpiecznych, 2. Transport kwasu siarkowego powinien odbywać się zgodnie z procedurami zawartymi w konwencji ADR oraz prawie krajowym - Ustawie o przewozie towarów niebezpiecznych, 3. Do wykonania przewozu wymagane jest sporządzenie stosownej dokumentacji przewozowej, 4. Proponowany środek transportu należy do jednego z najpopularniejszych rodzajów cystern użytkowanych na rynku przewozowym. Należy pamiętać o wyczyszczeniu zbiornika ładunkowego przed ponownym jego napełnieniem tą samą lub inną substancją, 5. Kwas siarkowy to substancja oddziaływująca na człowieka, należy pamiętać o zachowaniu należytej ostrożności oraz procedur w trakcie czynności manipulacyjnych jak i samego transportu.