Układ ruchowy IV WL

SAVE OFFLINE

Układ ruchowy

Układ ruchowy • Wszystkie elementy umożliwiające wykonanie ruchu dowolnego ▫ Ośrodkowy neuron ruchowy ▫ Obwodowy neuron ruchowy ▫ Mięsień

• Objawem wspólnym jest osłabienie siły mięśniowej

Uszkodzenie ośrodkowego neuronu ruchowego ZESPÓŁ PIRAMIDOWY • Osłabienie siły mięśniowej

▫ Niedowład lub porażenie typu rozlanego ▫ Utrata ruchów delikatnych

• Zwiększenie napięcia mięśniowego ▫ SPASTYCZNOŚĆ

▫ Wyjątek: przerwanie drogi piramidowej w obrębie pola 4 kory mózgowej lub piramidy rdzenia przedłużonego

• Wygórowanie odruchów własnych mięśni + ew. klonusy • Osłabienie lub zniesienie odruchów skórnych ▫ Brzuszne, podeszwowe, mosznowe

• Objawy patologiczne + ew. współruchy

▫ Babińskiego, Oppenheima, Gordona, Rossolimo

Zespół piramidowy Ognisko w pobliżu kory mózgowej • Monopareza po stronie przeciwnej ▫ Szczególne upośledzenie drobnych, precyzyjnych ruchów ▫ Nigdy nie ma porażenia  zaoszczędzone włókna pozapiramidowe • Mogą współistnieć napady padaczkowe typu Jacksona • Przyczyny: guz, uraz, ognisko naczyniopochodne

Zespół piramidowy Ognisko w torebce wewnętrznej • Hemiplegia spastyczna po stronie przeciwnej • Niedowład ośrodkowy nerwów VII i XII • Przyczyny: ognisko naczyniopochodne ▫ Krwotoczne ▫ Niedokrwienne

Zespół piramidowy Ognisko w pniu mózgu • Możliwe występowanie zespołów naprzemiennych ▫ Hemipareza / -plegia spastyczna po stronie przeciwnej ▫ Porażenie / niedowład nerwu czaszkowego po stronie uszkodzenia  Zespół Webera- n. III; konary mózgu  Zespół Millarda-Gublera- n. VI i VII; most możliwa tetraplegia i niedowład n. XII • Przyczyny: guz, ognisko naczyniopochodne ▫ Krwotoczne ▫ Niedokrwienne

Zespół piramidowy Ognisko w rdzeniu kręgowym • Odcinek szyjny ▫ Hemipareza / -plegia spastyczna po tej samej stronie ▫ Przyczyny: SLA, mielopatia szyjna, guz

• Odcinek piersiowy ▫ Pareza / Plegia spastyczna kończyny dolnej po tej samej stronie (monopareza / - plegia) ▫ Przyczyny: SLA, SM, guz

Nerwy obwodowe • Sploty nerwowe - powstają z połączenia korzeni rdzeniowych • Obwodowe pnie i gałęzie nerwowe – wychodzą ze splotów nerwowych • W większości przypadków charakter mieszany- czuciowo-ruchowy, zawierają włókna autonomiczne • Nerwom obwodowym przyporządkowane są określone mięśnie i obszary unerwienia skóry

Cechy uszkodzenia nerwu obwodowego • Porażenie wiotkie • Zaburzenia czucia (wszystkie rodzaje; dotyczą anatomicznego obszaru unerwienia skóry) • Ewentualne parestezje i ból • Zmniejszenie wydzielania potu lub brak potliwości • Bolesność uciskowa w miejscu uszkodzenia (uszkodzenie mechaniczne) • Bolesność zajętego nerwu przy jego naciąganiu

Uszkodzenie obwodowego neuronu ruchowego ZESPÓŁ WIOTKI • Osłabienie siły mięśniowej ▫ Obszar anatomiczny zaopatrywany przez dany nerw obwodowy (ruchowy lub mieszany) ▫ Niedowład typu ograniczonego

• Obniżenie lub zniesienie napięcia mięśniowego • Osłabienie lub zniesienie odpowiednich odruchów • Zanik mięśni (widoczny po ok. 3 tyg.) • Drżenia pęczkowe (bardzo rzadko- raczej przy uszkodzeniu rogów przednich rdzenia)

Badania pomocnicze w uszkodzeniach nerwów obwodowych

• • • •

Podstawą jest dokładne badanie kliniczne Elektromiografia Elektroneurografia Testy autonomiczne

Rodzaje uszkodzenia nerwu obwodowego • Neuropraxis • Axonotmesis • Neurotmesis

Rodzaje uszkodzenia nerwu obwodowego • Neuropraxis ▫ Zaburzenie czynności bez przerwania elementów przewodzących ▫ Ustępuje całkowicie w ciągu kilku dni ▫ Czucie niezaburzone lub tylko upośledzenie czucia dotyku ▫ Nie ma zaniku mięśni ani potencjałów fibrylacyjnych w EMG ▫ Np. w wyniku ucisku nerwu podczas snu

(2)

Rodzaje uszkodzenia nerwu obwodowego

(3)

• Axonotmesis ▫ Przerwanie ciągłości aksonów bez przerwania osłonki ▫ Pełnoobjawowe uszkodzenie nerwu obwodowego (porażenie i zanik mięśni, zaburzenia czucia) ▫ Regeneracja nerwu przy korzystnych warunkach anatomicznych ▫ Np. w zespole cieśni nadgarstka

Rodzaje uszkodzenia nerwu obwodowego

(4)

• Neurotmesis ▫ Przerwanie aksonów i osłonek nerwów ▫ Tworzą się nerwiaki (nieuporządkowany rozrost regenerujących aksonów przy braku odpowiedniej struktury przewodzącej)  dolegliwości bólowe ▫ W wyniku ostrego przerwania lub naderwania nerwów obwodowych oraz przy ciężkim naciągnięciu splotu ▫ Leczenie chirurgiczne

Zespół PIRAMIDOWY • Osłabienie siły mięśniowej ▫ Niedowład lub porażenie typu rozlanego

• Zwiększenie napięcia mięśniowego • Wygórowanie odruchów własnych mięśni • Osłabienie lub zniesienie odruchów skórnych • Objawy patologiczne

Zespół WIOTKI • Osłabienie siły mięśniowej ▫ Niedowład typu ograniczonego

• Obniżenie lub zniesienie napięcia mięśniowego • Osłabienie lub zniesienie odpowiednich odruchów • Zanik mięśni • Ew. drżenia pęczkowe

Zespoły rdzeniowe • Najczęściej w wywiadzie: ▫ Zaburzenia chodu (powoli narastające) ▫ Zaburzenia mikcji ▫ Zaburzenia czucia kończyn dolnych lub dolnej połowy ciała ▫ Bóle opasujące, uczucie zaciskania tułowia ▫ Ograniczone bóle pleców ▫ Objaw Lhermitte’a

Zespół całkowitej poprzecznej przerwy rdzenia • Przyczyny: urazy, zapalenia • Wstrząs rdzeniowy: porażenie wiotkie, zniesienie wszystkich rodzajów czucia, zahamowanie czynności pęcherza moczowego i jelita grubego, zniesienie potencji, zaburzenia troficzne, zahamowanie wydzielania potu • Pas przeczulicy na granicy uszkodzenia • Automatyzmy rdzeniowe • Spastyczny niedowład z ustawieniem zgięciowym kończyn • Powrót czynności pęcherza i odbytnicy (automatyczne opróżnianie)

Zespół połowiczego uszkodzenia rdzenia (Brown-Sequarda) • Przyczyny: uraz mechaniczny (np. rana kłuta) • Po stronie uszkodzenia i poniżej: niedowład spastyczny, zniesienie wszystkich rodzajów czucia (sznury tylne) • Po stronie uszkodzenia na jego wysokości:wąski pas przeczulicy (korzeń czuciowy) • Po stronie przeciwnej i poniżej: zniesienie czucia bólu i temperatury (skrzyżowana droga rdzeniowo-wzgórzowa)

Zespół istoty szarej • Przyczyny: jamistość rdzenia, wybroczyny śródrdzeniowe, guzy wewnątrzrdzeniowe • Objawy: obustronne rozszczepienne zaburzenia czucia na poziomie uszkodzenia, • Niedowład wiotki na poziomie uszkodzenia przy zajęciu rogów przednich • Niedowład spastyczny poniżej poziomu uszkodzenia przy zajęciu dróg piramidowych

Zespół złożonych zmian chorobowych powrózków tylnych i dróg piramidowych • Przyczyny: zwyrodnienie powrózków bocznych (myelosis funicularis) w przebiegu niedokrwistości złośliwej • Objawy: niedoczulica typu sznurowego poniżej poziomu uszkodzenia. • Zaburzenia czucia ułożenia w kończynach dolnych z ataksją • Niedowład spastyczny kończyn dolnych

Zespół stożka rdzeniowego • Uszkodzenie segmentow rdzenia S3 - Co • Przyczyny: guzy wewnątrzrdzeniowe pierwotne i przerzutowe, zaburzenia krążenia krwi • Objawy: wiotkie porażenie pęcherza moczowego (stałe wyciekanie moczu kroplami), nietrzymanie kału, impotencja, zaburzenia czucia powierzchniowego o typie spodni do jazdy konnej (S3-S5), brak odruchów odbytniczych

Zespół ogona końskiego • Uszkodzenie nici korzeniowych poniżej stożka rdzeniowego (od L4) • Przyczyny: guzy wewnątrzkanałowe (wysciółczaki, tłuszczaki, centralna protruzja jądra miażdżystego) • Objawy: obustronne bóle o typie rwy kulszowej, zaburzenia czucia powierzchniowego od L4, niedowłady wiotkie odpowiednich mięśni, zniesienie odruchów kolanowych i skokowych, nietrzymanie moczu i stolca, zaburzenia potencji

Zespół uszkodzenia korzenia nerwowego RADIKULOPATIA • Ból promieniujący wzdłuż odpowiedniego dermatomu • Nadwrażliwość bólowa

▫ Przeważa nad zaburzeniami czucia ▫ Zaburzenia czucia wyrażone w różnym stopniu

• Osłabienie siły odpowiednich mięśni typu wiotkiego ▫ Przy dużych uszkodzeniach zaniki

• Osłabienie lub zniesienie odruchów głębokich z odpowiedniego poziomu • Zachowanie czynności autonomicznych

Uszkodzenie nerwu obwodowego NEUROPATIA • Objawy dotyczą obszaru zaopatrywanego przez dany nerw ▫ ▫ ▫ ▫ ▫

Osłabienie siły mięśniowej Parestezje i zaburzenia czucia Zaburzenia troficzne Zniesienie odruchów głębokich Bolesność uciskowa nerwu

• Polineuropatie ▫ Cechy uszkodzenia wielu nerwów ▫ Różne przyczyny ▫ Często rozpoczynają się dystalnie

Zaburzenia złącza nerwowo-mięśniowego • Miastenia i zespoły miasteniczne ▫ Zmienność objawów w ciągu doby ▫ Etiologia autoimmunologiczna

• Miotonie ▫ Nadmiar acetylocholiny w płytce motorycznej lub nadwrażliwość receptorów na ACh

Choroby mięśniowe • Dystrofie ▫ Zaburzenia białka strukturalnego dystrofiny ▫ Duchenne’a, Beckera

• Miopatie ▫ Endokrynologiczne, polekowe, metaboliczne

• Zapalenie skórno-mięśniowe i wielomięśniowe ▫ Zaliczane do grupy kolagenoz

• Diagnostyka obejmuje EMG, badania przeciwciał krwi, biopsję mięśni

Inne schorzenia powodujące zaburzenia ruchowe • Stwardnienie zanikowe boczne (SLA) ▫ Jednoczesne uszkodzenie ośrodkowego neuronu ruchowego i komórek ruchowych rogu przedniego rdzenia kręgowego

• Rdzeniowy zanik mięśni ▫ Uszkodzenie motoneuronów rogów przednich rdzenia kręgowego